Redactioneel
Frank Lindner
Redacteur ESB
f.lindner@sdu.nl
Een frisse wind
et waaide hard. Het was de zwaarste
storm in meer dan vijf jaar. Het ministerie van Binnenlandse Zaken zei de dag
na ‘de ramp’ dat er van een crisissituatie
nooit sprake was geweest. Want het is pas crisis als:
“Een zeer grote gebeurtenis leidt tot ontwrichting
van de samenleving. De hulpdiensten kunnen het
werk dan niet meer aan, er vallen vaak veel doden
en er ontstaat een chaotische situatieâ€. Afgezien
van een groot aantal doden waren de overige ingrediënten aanwezig, al was het kortstondig. Politie,
brandweer, spoorwerkers en hulpverleners gingen
de straat en het spoor niet meer op door de extreme
weersomstandigheden. Duizenden mensen kregen
een provisorische slaapplaats via het Rode Kruis.
Veel mensen namen een taxi naar vrienden of een
hotel. Was het zo slecht gesteld met Nederland na
deze januaristorm? Nee, het natuurgeweld werkte
ook zalvend voor de economie en kan op langere
termijn voor meer welvaart zorgen.
Wat waren de gevolgen van deze januaristorm?
De economie werd onder meer op twee manieren
verstoord. Ten eerste gingen kapitaal en kapitaalgoederen, zoals infrastructuur en vastgoed, verloren
of werden beschadigd. Maar dit soort schade was
gedekt door verzekeringen, juist om welvaartsverlies
te ondervangen. Er werd in de eerste dagen nadat
de wind was gaan liggen rond de 200 miljoen euro
schade gemeld. Het Verbond van Verzekeraars had
het over de grootste stormschade van deze eeuw, al
is deze eeuw nog niet zo ver gevorderd om nu al dit
soort conclusies te kunnen trekken. De eerste financiële klappen na een natuurramp worden door een
goed ontwikkelde economie, zoals de Nederlandse,
eenvoudig opgevangen. De storm die ons land
in 1990 teisterde leidde tot een schadepost van
omgerekend 700 miljoen euro, daarvan raakte de
Nederlandse economie ook niet in verval. Een natuurramp met veel doden tast tevens het menselijk
H
kapitaal aan, dat was in januari van dit jaar gelukkig
niet het geval.
Een tweede gevolg van het natuurgeweld was de
verstoring van reguliere productie- en consumptiestromen. Deze verstoringen zijn echter tijdelijk van
aard geweest en hebben geen grote impact gehad
op de Nederlandse economie als geheel. Journalist
Mark Kosters rekende op een weblog voor dat de
Nederlandse welvaart met honderden miljoenen
euro’s achteruitgegaan was. Hij keek daarbij alleen
naar de negatieve gevolgen van de storm; welvaart
ging volgens hem verloren omdat werknemers eerder
naar huis probeerden te komen, of op het werk
alleen maar bezig waren met het weer. Kosters en
andere doemdenkers hadden echter geen oog voor
de welvaartsverhogende effecten van de storm, zoals
de extra consumptie-uitgaven in diverse sectoren.
Tijdens een herstelfase en bij wederopbouw na een
(natuur)ramp krijgt een economie vaak een extra
duw in de rug, een die er zonder ‘natuurramp’ nooit
was geweest. Er is immers extra werk en er zijn
nieuwe kansen ontstaan om extra omzet en consumptiestromen te genereren. Natuurgeweld legt
zowel de zwakke plekken als nieuwe kansen binnen
een economie bloot. De door de TU Delft ontwikkelde stormbestendige paraplu vond zijn weg naar
de consument en verkopers van gewone paraplu’s en
regenkleding hadden gouden dagen. Taxichauffeurs
konden cashen voordat de nieuwe regelgeving deze
zomer van kracht wordt. Hotels en restaurants zaten
vol, de horeca deed goede zaken. Er ontstond in
de week na de storm een ware run op nieuwe satellietschotels en bouwmaterialen. Wanneer uiteindelijk
alle plussen en minnen tegen elkaar worden weggestreept dan blijft er hoogstwaarschijnlijk een positief
saldo over.
Wat kan men doen ten aanzien van natuurrampen?
Moet men veel investeren in preventie, of extra geld
uittrekken om de nasleep van een (natuur)ramp te
financieren? Wanneer er ingezet wordt op preventie
dan is dat vanuit maatschappelijk oogpunt meer
wenselijk dan achteraf de schade op te ruimen, dat
is begrijpelijk. Maar de nieuwe economische impulsen die dan extra welvaart zouden kunnen opleveren
blijven in dat geval achter.
Ook dakdekkers profiteerden van de recente stormschade in Nederland. Vele dakpannen waaiden in januari van de Nederlandse daken. Alleen de dakdekkers aangesloten bij brancheorganisatie Het Hellend
Dak profiteerden niet. De leden werken met verankerde pannen, veel nieuwe klussen en extra omzet
zat er voor hen niet in. Zij zetten in op preventie en
werden geconfronteerd met de consequenties van
goed werk. Dat was jammer, want een frisse wind
kan economisch gezien aardig wat opleveren.
ESB
9 februari 2007
67