mr. C. A, tie Kam
Verontduide;lijking
Stel nu eens dat de heren Kremers
en Van Thijn op 19 augustus jl. de
Majesteit niet hadden hoeven berichten
dat hun pogingen om een nieuw kabinet
‘ te vormen waren mislukt, maar dat beide
; formateurs het staatshoofd hadden kunnen mededelen dat hun inspanningen
met succes waren bekroond. Dan zou de
van 1981 op 1982 (met 0,4% van het na.-kersverse ministersploeg al direct zijn
tionaal inkomen) is voor 0,45% van het
; geconfronteerd met de financieel-econonationaal inkomen een gevolg van de
rmische gegevens die afgelopen dinsdag
hogere binnenlandse aardgaswinst. In
| in de Miljoenennota werden onthuld. termen van het regeerakkoord daalt de
1 Een pakket bezuinigingsmaatregelen en collectieve-lastendruk volgend jaar dus
i als bezuinigingen gepresenteerde lastenmet 0,25% van het nationaal inkomen.
|verzwaringen, ter grootte van iets meer
Vergelijking van de cijfers uit de net
Idan f. 4,5 mrd. Het feitelijke financie- verschenen Miljoenennota met de tekst
I ringstekort van de collectieve sector(rijk,
van het regeerakkoord van het nieuwe
soverige publiekrechtelijke lichamen en
kabinet maakt een ruimteberekening
|de sociale fondsen) daalt van iets meer
mogelijk die aangeeft hoeveel nieuw be| dan 8% van het nationaal inkomen in
leid mogelijk is, resp. hoeveel minder
11981 tot iets minder dan 6% het volgend
bezuinigingen noodzakelijk zijn. Deze
De belastingdruk daalt van 1981
ruimte bestaat uit een geringere verminop 1982 met 0,7 procentpunt van het
dering van het financieringstekort (1%
I nationaal inkomen, de druk van de van het nationaal inkomen) en het ache-verzekeringspremies loopt 0,5 terwege laten van de collectieve-lastenentpunt van het nationaal inkomen drukverlaging (0,25% van het nationaal
en de opbrengst van de niet-belas- inkomen), samen ruim f. 4 mrd. Een
ngmiddelen stijgt ten opzichte van het
groot deel van de aldus berekende ruimte is nodig voor de bekostiging van
Inationaal inkomen met 0,4 procentpunt.
|Per saldo stijgt de collectieve-lastennieuwe beleidsvoornemens, voor de fi: met 0,2 procentpunt van het natio- nanciering van werkgelegenheidsprogramma’s en herindustrialisatie. Toch
fnaal inkomen.
De bewindslieden zouden dit plaatje
zou op zich zelf f. 0,5 a f 1 mrd. kunnen
tprompt hebben getoetst aan het regeerworden aangewend voor verlichting van
lakkoord, aangezien zo’n document, ze- de ergste bezuinigingspijn. De kiezers
|ker gedurende de eerste maanden van mochten eens gaan denken dat het al
regeerperiode, een zekere betekenis lood om oud ijzer is, daar in Den Haag.
kan worden ontzegd. De aandacht
In het licht van de voorgaande ruimtei met name de sociaal-democratische
berekening wekt het op zijn minst enige
ers zou zich vermoedelijk vooral
bevreemding, dat de heer Van Agt de
[hebben gericht op de vraag of bezuini- formatie ruim twee weken ophield door
in de orde van f. 4,5 mrd. echt
vast te houden aan de eis dat bezuinifpnvermijdelijk zijn. Het regeerakkoord
gingsafspraken zouden worden gemaakt
voor een bedrag van f. 4,5 mrd. Was dat
t dat het feitelijke financieringstekort
pure onwil? Het heeft er veel van weg,
1981 op 1982 met ten minste 1%
an het nationaal inkomen meet dalen; maar dit is niet de enig mogelijke verklaring. Er is een andere verklaring
|het daalt met iets meer dan 2% van het
denkbaar. De verkleining van het finantionaal inkomen. Het regeerakkoord
cieringstekort met 2% van het nationaal
|vraagt verder om een stabilisering van
: collectieve-lastendruk, waarbij echter inkomen vindt voor 1% zijn oorzaak bij
: binnenlandse aardgaswinst bij de niet- de sociale fondsen (het inkomenstekort
stingmiddelen als drukstijging wordt van 0,3% van het nationaal inkomen in
1981 slaat volgend jaar om in een overelaten (de overige aardgaswinst
eit in de vorm van vennootschaps- schot van 0,7% van het nationaal inkoasting naar de schatkist). De druk- men). Sommige topcoureurs in de
ging van de niet-belastingmiddelen
,,blauwe trein” van de financieel-ecoSB 16-9-1981
nomische beleidsvorming zijn — naar
verluidt — de opvatting toegedaan dat
de sociale fondsen buiten beschouwing
moeten blijven bij de toetsing van de
ontwikkeling van het feitelijke financieringstekort van de collectieve sector
aan het regeerakkoord.
Als de sociale fondsen buiten beschouwing blijven betekent dit dat de
ruimte voor ander beleid met 1% van het
nationaal inkomen inkrimpt. Dan smelt
de hiervoor berekende ruimte van ruim
f. 4 mrd. wegals sneeuw voorde zon. Deze
visie stoelt wel op een heel bijzondere
interpretatie van het begrip collectieve
sector en botst frontaal met de in
achtereenvolgende Miljoenennota’s gegeven definitie van de collectieve sector
(deze omvat mede de sociale fondsen). Er
kan van worden uitgegaan dat ook in het
regeerakkoord wordt gedoeld op de
collectieve sector in de gebruikelijke zin
van het woord. Maar Van Agt, die als
wielrenner in de economische Tour de
Force een eenvoudige knechtenrol vervult, lijkt eind augustus plotseling als
waterdrager voor genoemde topcoureurs
te zijn gaan rijden. Dat de wazige tekst
van het regeerakkoord voor velerlei
uitleg vatbaar is, lijkt inmiddels gemeengoed. Maar dat ook duidelijke teksten als
die over de toelaatbare omvang van het
financieringstekort voorwerp van ongebreidelde interpretatie en verontduidelijking worden, is het zoveelste teken (aan
de wand) hoezeer het nieuwe kabinet van
start gaat in een sfeer van onderling
wantrouwen.
Er zal waarschijnlijk nog vele malen
merkwaardige tekstinterpretatie en verontduidelijking worden gepleegd. Koren
op de molen van gelovige juristen als
Van Agt en bezielde socialisten met een
verleden in de Gereformeerde Jongelingsvereniging zoals Den Uyl. Het blijft
afwachten of die agnostische doctor in
de fysica een bemiddelende rol kan spelen en zo ja, hoe lang hij dat volhoudt.
887