■ Hans van Cleef (ABN AMRO)
In 2016 verdubbelde de olieprijs naar ongeveer 55 dollar per vat. Een belangrijke reden van deze enorme prijsstijging was de speculatie op het verdwijnen van het overaanbod in de markt medio 2017.
Een prijs van 55 dollar per vat is voor veel olieproducenten nog steeds te laag vanwege hogere productiekosten of (te) hoge overheidsuitgaven. Om de olieprijs daarom verder te laten stijgen, bevestigde de OPEC in november haar eerder aangekondigde intentie om de olieproductie met 1,2 miljoen vaten per dag te gaan beperken vanaf januari 2017. Deze afspraak werd deels overgenomen door enkele niet-OPEC-producenten. Zij zullen de productie met nog eens 600.000 vaten per dag verlagen. Toch bleef de olieprijsstijging slechts beperkt tot een tijdelijke opleving binnen een bandbreedte van ruwweg 50 tot 60 dollar per vat.
De voornaamste redenen dat de markt niet verder anticipeert op een balans tussen vraag en aanbod – en dus op een verdere prijsstijging – is niet alleen de geloofwaardigheid van de OPEC, maar ook de olieproductie in de Verenigde Staten. Zoals te zien is in de grafiek, heeft het beleid van de OPEC om de olieproductie te verhogen in de periode 2014–2016 niet alleen geleid tot een enorme prijsdaling, maar ook tot een productieverlaging in de VS in 2015 en 2016. Maar nu de olieprijs weer is opgelopen zien we de activiteiten in de VS toenemen: het aantal boorinstallaties in gebruik neemt snel toe, en met vertraging stijgt ook de olieproductie weer.
De olieproductieverlaging leidt mogelijk tijdelijk tot een prijsstijging van olie. Deze prijsstijging maakt het voor Amerikaanse producenten van schalieolie echter weer aantrekkelijk om de productie op te voeren. En dit kan het prijsopdrijvende effect van de productieverlaging door de OPEC teniet doen. Het lijkt erop dat de olieprijs vooralsnog in bedwang wordt gehouden door deze tegengestelde krachten. Om de markt echt in evenwicht te brengen en de prijs boven de bandbreedte uit te laten komen, zullen andere niet-schalieolieproducenten buiten de OPEC de olieproductie ook verder moeten verlagen.
Auteur
Categorieën