Doordat de conjunctuur aantrekt, loopt de spanning op de arbeidsmarkt op. Deze spanning weerspiegelt de verhouding tussen de vraag naar en het aanbod van arbeid. De spanningsindicator in de figuur zet het aantal werklozen (het arbeidsaanbod) af tegen het aantal vacatures (de arbeidsvraag). Wanneer het aantal werklozen per vacature toeneemt, is de indicator hoger en neemt de spanning op de arbeidsmarkt af. Door de crisis in 2008 is het aantal vacatures gedaald en is de arbeidsmarktspanning afgenomen. Op het punt met de minste spanning, in het derde kwartaal van 2013, was het aantal werklozen zeven keer zo groot als het aantal openstaande vacatures. Sindsdien is vooral de werkloosheid in een rap tempo gedaald, en zijn er nu gemiddeld drie werklozen per openstaande vacature. Dat betekent nog niet dat er sprake is van een overspannen arbeidsmarkt, zoals vlak voor de crisis, toen de verhouding vacatures-werklozen bijna een-op-een was.
Uit de figuur volgt dat de spanning op de arbeidsmarkt een belangrijke determinant is voor de loongroei op de korte termijn. Deze relatie wordt weerspiegeld door de Phillips-curve, oftewel de inverse relatie tussen arbeidsmarktspanning en cao-lonen. Sinds de crisis is de loongroei abrupt afgezwakt als gevolg van de lagere arbeidsvraag en het hogere arbeidsaanbod. In reactie op de huidige toename van de spanning op de arbeidsmarkt is de loongroei weer aangetrokken, zij het met enige vertraging tot 2,1 procent loongroei in het derde kwartaal van 2016. Naar verwachting trekt de loongroei de komende tijd verder aan, omdat verwacht wordt dat de spanning op de arbeidsmarkt verder zal toenemen. Bijkomend effect is dat daarmee opwaartse druk op de inflatie verwacht mag worden.
Auteurs
Categorieën