Sinterklaasgeld

Mijn twee diepgelovige zonen van 3 en 5 jaar oud (de oudste (8) is helaas van zijn geloof gevallen) vroegen gisteren tijdens de lunch hoe Sinterklaas toch betaalt voor al die cadeaus. Na wat aandringen wat ze bedoelden, bleek dat ze de man erg oud vinden en niet in staat om nog te werken. Ook is hij nogal eens de kluts (dit jaar de staf) kwijt wat weinig vertrouwen wekt in de mans’ capaciteiten om een eigen inkomen te verdienen. Bovendien zijn er wel erg veel kinderen op de wereld die cadeaus willen ontvangen. Een erfenis is volgens de heren dan ook nooit genoeg om jaar in jaar uit iedereen van cadeaus te voorzien. Een aantal opties over de diepe zakken van de goedheiligman zijn langsgekomen.

De eerste is dat ouders en grootouders achteraf moeten meebetalen voor de cadeaus. Dat zou volgens de heren wel zo eerlijk zijn om Sinterklaas te hulp te schieten en te belonen voor alle gezelligheid. Ik wierp tegen dat we niet om al die cadeaus hadden gevraagd. Sinterklaas kan blijkbaar straffeloos allerlei spullen brengen die we deels helemaal niet willen of waar we soms helemaal niet blij mee zijn. Dat sloeg meteen aan, want tussen de pepernoten in de schoen en op de vloer lagen (keihard geworden) snoepjes die ze niet erg lekker vonden. Bovendien hadden de pieten alle stoelen aan de ontbijttafel verwisseld en soms op de kop gezet wat tot nogal wat commotie leidde. Kortom een sociale planner die op centraal niveau probeert te regelen dat iedereen gelukkig is, lijkt er niet in te zitten en is niet echt efficiënt.

De andere twee opties hebben met prijzen te maken. De eerste is het voorstel dat Sinterklaas de cadeautjes niet koopt, maar de spullen door zijn zwarte pieten laat maken. Die pieten moeten natuurlijk wel wat te eten en te drinken hebben. De pieten moeten tevens goede ideeën voor leuke cadeaus opdoen. Daarvoor moeten ze naar school om goed te leren bouwen en inpakken. Daarnaast worden de cadeaus gemaakt van grondstoffen en het aanschaffen daarvan kost natuurlijk ook wat. De oplossing hiervoor was dat iedereen met veel handige spullen die maar naar Spanje moest sturen, zodat de pieten konden bouwen en inpakken. Hun grootvaders met garages vol handige plankjes, boutjes en moertjes en pasklare oplossingen voor elk kinderprobleem, dienden als voorbeeld. Gelukkig begrepen ze dat ze dan zelf met minder spullen toe moeten en de vragen aan de opa’s niet allemaal meer beantwoord konden worden. Dat was echter niet de bedoeling, want opa had de spullen nodig om een afgebroken wiel of trekhaak van hun wagenpark na uren geknutsel weer in orde te maken. Zeker geen optie om dit uit handen te geven als ongewis is of je er wat voor terugkrijgt en als je wat terugkrijgt of het naar de wensen van de heren is. Enige marktmacht en vrijheid in de inzet van schaarse middelen leek hun dan ook een goed idee om vraag en aanbod in evenwicht te brengen.

De laatste ging over het cadeau in de schoen. Ze hadden allemaal een puzzel. Die is gemaakt van onder meer karton. De pieten hadden dit jaar puzzels gemaakt of aangeschaft, maar hadden van het karton ook wat anders kunnen maken of met het geld wat anders kunnen kopen. Wie beslist er wat er met het karton of met het geld van Sinterklaas gebeurt? Hiervoor is inzicht in de preferenties van de consument nodig en informatie over de productiemogelijkheden (in Spanje). De eerste staan gelukkig in het grote boek van Sinterklaas, zodat hij kan bepalen of er van het karton puzzels of spelletjes gemaakt of gekocht moeten worden. Dat probleem is dus opgelost als iedereen krijgt wat hij vraagt. Dat dit niet altijd zo is, komt doordat Sinterklaas erg oud is en de pieten nog wel eens een foutje maken. Mensen doen nu eenmaal wel eens rare dingen. Om productiemogelijkheden goed in te schatten, is een markt nodig met concurrentie zodat duidelijk is welke producten waar worden gemaakt of ingekocht. Zonder prijzen komen we daar niet uit. Een vleugje Ricardo en geen ruimte voor protectionisme zullen we maar concluderen.

Uiteindelijk is de vraag hoe Sinterklaas aan zijn geld komt niet beantwoord, maar hadden we wel een grappig gesprek tijdens de lunch. Een gesprek dat ze later op de middelbare school vast overdoen tijdens de eerste economieles. Nu nog maar even genieten van de sprookjeseconomie van de kleine druktemakers voor de waarheid over de goedheiligman doordringt. En vervolgens maar eens uitleggen hoe schaarste en voorkeuren de prijs bepalen en ouders nog een tijdje de keuzes maken.