Rusland en de crisis

ontwikkeling

Rusland en de crisis
Ook Rusland ervaart de gevolgen van de mondiale economische crisis. Verwacht wordt dat de Russische economie in
2009 fors krimpt en de officiële werkloosheid hoog oploopt.
Stijging van grondstofprijzen is de bepalende factor voor
economisch herstel.

R

Tess van der Zee en
Selwyn Moons
Beleidsmedewerker en
senior ­ eleidsmedewerker
b
bij het Ministerie van
E
­ conomische Zaken

398

ESB

usland wordt hard getroffen door de economische crisis. Het eerste kwartaal van
2009 laat een economische krimp van
zeven procent zien ten opzichte van het
vorige jaar (OESO, 2009). Over heel 2009 krimpt
de economie met 5,6 procent. Een terugval ten
opzichte van de groeicijfers van de afgelopen tien
jaar waarin de economie gemiddeld zeven procent
per jaar groeide. In 2010 wordt een herstel voorspeld van 0,7 procent (OESO, 2009), voorwaarde is
een gunstige ontwikkeling van de grondstofprijzen.
De oorzaak dat de Russische economie meer dan
gemiddeld krimpt, ligt in de sterke ­ fhankelijkheid
a
van grondstoffen en dan met name olie.
Niet gecorri­ eerd voor prijsontwikkelingen lag de
g
Russische export in het eerste kwartaal 2009 bijna
de helft lager dan een jaar eerder (Bank of Finland,
2009). Grondstoffen maken tachtig procent van de
Russische exporten uit. De uitvoer van grondstoffen
is in volume gedaald door de vraaguitval ten gevolge
van de wereldwijde recessie. Vraaguitval is ook de
oorzaak van de daling van de olieprijs; een vat olie
kostte 150 dollar halverwege 2008 terwijl de prijs
op 35 dollar per vat lag in februari 2009. Dat bracht
Rusland verder in de problemen. Ondertussen is de
prijs van olie weer enigszins aangetrokken en ligt
deze sinds juni rond de zeventig dollar per vat, nog
steeds relatief laag in vergelijking met 2008. De
geleidelijke reële depreciatie van de roebel heeft de
concurrentiepositie van het Russische bedrijfsleven
relatief verbeterd, desondanks blijft de handel fors
teruglopen. Door steun ingrepen van de centrale
bank zijn de internationale reserves in tien maanden
gedaald van 600 miljard dollar in augustus 2008
naar 402 miljard dollar in mei 2009.
Door de economische problemen zal ook de werkloosheid gaan stijgen. In september 2008 was
officieel nog sprake van volledige werkgelegenheid,
maar eind 2009 wordt een werkloosheid van twaalf
procent verwacht (Wereldbank, 2009). Dit zal de
inkomensgelijkheid in Rusland negatief ­ eïnvloeden.
b
In vergelijking met andere OESO landen is de
i
­nkomensverdeling al scheef en door de crisis zal
dit probleem alleen maar verergeren. De krimpende
e
­ conomie en de stijgende werkloosheid zullen de

94(4563) 26 juni 2009

daling van de extreme armoede van 29 procent in
2000 naar 13,4 procent in 2007 (OESO, 2009)
grotendeels tenietdoen. Mede hierom heeft de
Russische overheid een groot stimuleringspakket
aangekondigd.
De Russische stimuleringsmaatregelen zijn, als
percentage van het bbp gemeten, een van de grootste ter wereld en bedragen ruim tien procent (OESO,
2009) van het bbp van 1.231,2 miljard euro. De
maatregelen bestaan uit het herstellen van het
vertrouwen in het financiële systeem, belastingverlagingen, sociale programma’s en het ondersteunen
van Russische nationale kampioenen, zoals Gazprom
en de Russische spoorwegen. Er kunnen vraagtekens
worden gezet bij de effectiviteit van het pakket. Voor
een duurzame groei zouden prioriteiten meer moeten
liggen bij het verbeteren van een goede infrastructuur, de gebrekkige naleving van regelgeving en de
vergrijzingsproblematiek die om investeringen in
zorg en pensioenen vraagt. Voor een verbetering
van de economische structuur is Rusland mede
afhankelijk van buitenlandse investeringen. Juiste
deze investe­ingen zijn in het eerste kwartaal 2009
r
door de wereldwijde vraaguitval en het gebrek aan
v
­ ertrouwen met achttien procent gedaald (OESO,
2009). Voor een verandering van een grondstofgedreven groei naar een breder gedragen duurzame
economische groei moet geïnvesteerd worden in
wetgeving en handhaving. Dit is tot nog toe niet het
geval en dus blijft Rusland afhankelijk van de export
van grondstoffen.

Conclusie
De negatieve groei, export en werkloosheidscijfers
tonen aan dat Rusland niet in staat is om aan de
wereldwijde recessie te ontsnappen ondanks het
aangekondigde stimuleringspakket. Rusland is te
afhankelijk van de export van zijn grondstoffen.
Economisch herstel voor Rusland wordt bepaald
door stijging van de wereldwijde grondstofprijzen.
De recente opleving van de olieprijs, van rond de
zeventig dollar per vat, zou tot herstel kunnen leiden,
maar uitzicht op duurzame groei is er nog niet.
Literatuur
Bank of Finland (2009) BOFIT weekly 16. Helsinki: Bank of
Finland.
OESO (2009) EDRC 2009 Economic Review – Russian Federation.
Parijs: OESO.
Wereldbank (2009) Russian Economic Report 18: Refocusing Policy
on Households. Washington DC: Wereldbank.
RGE Monitor (2009) Russian fiscal policy: Fiscal tightening in 2010
after large deficit in 2009. New York: RGE Monitor.
IMF (2009) World economic outlook update. New York: IMF.

De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.