Promotie

promotie
Kan je van individuele huishoudens
eerd, maar huishoudens worden geacht
verwachten dat ze vrijwillig samenwerde investeringen zelf te onderhouden.
ken in de voorziening en het beheer
Huishoudens bepalen gezamenlijk
van een semi-publiek goed? Omdat
welke investeringen er worden gesemi-publieke goederen het kenmerk
daan. Bovendien worden aanzienlijke
hebben dat de baten van consumptie
investeringen gedaan in zogenaamde
grotendeels gedeeld zijn, hebben
water­ hed committees, welke belast
s
individuele gebruikers de neiging te
zijn met de coördinatie van bodem- en
free-riden op de investeringen van anwaterconservering op de lange termijn.
deren. Als dergelijk meeliftgedrag niet
Aan de hand van een aantal
wordt gecorrigeerd ontstaat er een
onderzoeks­ ragen, analyseert het
v
situatie waarin er maatschappelijk onproefschrift of het realistisch is te
Bouma, J.A. (2008)
voldoende in semi-publieke goederen
verwachten dat bodem- en waterinV
­ oluntary cooperation in vesteringen vrijwillig zullen worden
wordt geïnvesteerd. Om deze reden
the provision of a semi- onderhouden. In een speltheoretisch
zijn het vaak overheden die in semiC
publieke goederen, investeren. Echter, public good. ­ entER
hoofdstuk worden allereerst de voordissertation series
in gebieden waar overheden zwak
waarden voor vrijwillige samenwerking
207, Tilburg: CentER,
zijn, of in gevallen waar de kosten
bestudeerd. Met gebruikmaking van
U
van overheidsvoorziening hoog zijn, is ­ niversiteit van Tilburg. de literatuur over coalitieformatie blijkt
een dergelijke oplossing niet mogelijk
een maatschappelijk optimaal niveau
of maatschappelijk inefficiënt. In dergelijke gevallen
van bodem- en waterconserveringsinvesteringen
wordt, in toenemende mate, geprobeerd de voorziealleen haalbaar te zijn indien er een coalitie van coöning en het onderhoud van semi-publieke goederen
peratieve huishoudens bestaat die over een dusdanig
te decentraliseren naar lokale gemeenschappen. Zo
strategisch voordeel beschikt dat zij de niet-coöperabedraagt het portfolio van gemeenschapsgerichte
tieve huishoudens kan bewegen tot de coalitie toe te
projecten van de Wereldbank inmiddels ruim zeven
treden. In een empirisch hoofdstuk wordt vervolgens
miljard dollar en wordt, zeker in ontwikkelingslanden,
onderzocht of gemeenschapsgerichte projectimplehet beheer en onderhoud van wegen, irrigatiesymentatie het onderhoud van investeringen verbetert.
stemen en scholen steeds vaker naar het gemeenUit een analyse van de gegevens van bijna zevenhonschapsniveau gedecentraliseerd.
derd huishoudens blijkt dat alhoewel participatieve
Al is aangetoond dat lokale gemeenschappen collecprojectimplementatie effectiever is op de korte
tieve en semi-publieke goederen maatschappelijk optermijn, het niet leidt tot een grotere bereidheid van
timaal kunnen beheren, het is onduidelijk in hoeverre
huishoudens om bij te dragen aan langetermijnonderdit ook het geval is indien het beheer wordt opgelegd
houd. In een experimenteel economisch hoofdstuk
van buitenaf. De literatuur over het beheer van collecwordt met behulp van de resultaten van een spel
tieve en semi-publieke goederen richt zich met name
bekeken wat het relatieve belang van vertrouwen is.
op traditionele voorbeelden van gemeenschappelijke
Uit de analyse blijkt dat in gemeenschappen waar
samenwerking. In dergelijke gevallen zijn in de loop
men elkaar vertrouwt meer wordt samengewerkt dan
der tijd vaak interne mechanismen ontstaan om maat- in gemeenschappen waar dit niet het geval is. Daarbij
schappelijk ongewenst gedrag te corrigeren, zoals
is het onderlinge vertrouwen in homogene gemeensociale normen en onderlinge controle. In nieuwe,
schappen groter dan in heterogene. Ten slotte worgemeenschapsgerichte projecten is van dergelijke me- den in het laatste hoofdstuk de welvaartseffecten van
chanismen meestal echter geen sprake. Dit betekent
bodem- en waterconservering geanalyseerd. Hoewel
dat het beheer van de semi-publieke voorzieningen
verschillende studies aangeven dat de welvaartseffecafhangt van de mate waarin individuele actoren bereid ten op dorpsniveau positief zijn, blijkt dit op stroomzijn vrijwillig samen te werken op de lange termijn.
gebiedsniveau, dat wil zeggen inclusief benedenDit proefschrift richt zich op de vraag of het reëel is
stroomse effecten, niet het geval te zijn. De conclusie
te verwachten dat huishoudens in India’s semi-aride
van het proefschrift is dan ook dat gemeenschapsgegebieden vrijwillig bijdragen aan het onderhoud van
richte bodem- en waterconserveringsprojecten meer
investeringen in bodem- en waterconservering. Met
aandacht moeten besteden aan de coördinatie van
name investeringen gericht op waterconservering
maatregelen op stroomgebiedsniveau. Bovendien is
(kleine reservoirs, dammen, putten et cetera) hebben
het van belang om gemeenschapsgerichte investeringrotendeels gedeelde baten aangezien de belanggen meer te richten op homogene gemeenschappen
rijkste opbrengst, grondwater, vrij toegankelijk is.
en om in heterogene gemeenschappen meer aanMet een jaarlijkse investeringsomvang van ongeveer
dacht te besteden aan (externe) mechanismen voor
vijfhonderd miljoen dollar (in 2000) is het bodem- en het corrigeren van free-rider-gedrag.
waterconserveringsproject (watershed development)
Jetske Bouma
van de Indiase overheid een van de belangrijkste
Onderzoeker aan het Instituut voor Milieuvraagstukken
investeringsprogramma’s in de semi-aride gebieden
van de Vrije Universiteit Amsterdam
van dat land. Investeringen worden zwaar gesubsidi-

190

ESB

21 maart 2008