Industrie in Nederland minder somber dan in andere EU-landen

De laatste jaren staat de concurrentiepositie van de Nederlandse industrie onder druk door de gestegen energieprijzen. Desondanks is de stemming van de Nederlandse industrie over de concurrentiepositie de laatste jaren minder negatief dan in andere EU-landen.

Ieder kwartaal wordt industriebedrijven in opdracht van de Europese Commissie gevraagd naar hun oordeel over de concurrentiepositie binnen en buiten de EU. Het gemiddelde saldo van positieve en negatieve antwoorden uit beide vragen geeft het oordeel over de internationale concurrentiepositie. Sinds halverwege 2022 zijn producenten in de EU per saldo negatief gestemd over hun concurrentiepositie (figuur). Voor Nederlandse producenten geldt dit pas sinds halverwege 2023. Daarnaast zijn ze sinds halverwege 2022 optimistischer dan gemiddeld in de EU, ondanks de hogere energieprijzen.

Ook ten opzichte van Duitsland, België en Frankrijk zijn Nederlandse producenten minder negatief gestemd. De industrie in Duitsland en België kwam in januari 2025 uit op saldo’s van respectievelijk −19 en −12 procent, en behoorden wat betreft de internationale concurrentiepositie tot de meest negatieve landen binnen de EU. Producenten in bijvoorbeeld Spanje en Italië waren met een saldo van −1 procent aan het begin van dit jaar minder negatief dan die in Nederland.

Per deelsector zijn er ook verschillen. In Nederland waren begin 2025 producenten in de chemie en de metaalindustrie het meest negatief gestemd over hun internationale concurrentiepositie, met saldo’s van −11 en −6 procent. In deze sectoren bestaan al langer zorgen, maar hun invloed op het totale saldo van Nederland is gematigd. Dat komt omdat ze kleiner zijn dan bijvoorbeeld de elektrotechnische en machine-industrie samen, waar ondernemers per saldo juist neutraal gestemd waren. Dit zou kunnen komen doordat deze grotere sectoren minder energie-intensief zijn en daardoor minder hard geraakt worden door gestegen energieprijzen. De relatief optimistische stemming in dit grotere deel van de industrie verklaart de gemiddeld milde stemming binnen de Nederlandse industrie als geheel.