Vorig jaar had ik scherpe kritiek op de bevindingen van economen als Buiter (2016) en Boonstra (2016) die helikoptergeld zagen als een garantie voor inflatie, zelfs in modellen die uitgaan van Ricardiaanse Equivalentie (RE). Mijn kritiek was dat helikoptergeld in feite equivalent was aan het laten oplopen van het begrotingstekort en juist dat niet werkt in deze modellen. Maar als je de vreemde aanname van Ricardiaanse Equivalentie laat vallen, dan werkt helikoptergeld. Altijd!
Allereerst wil ik benadrukken dat de door mij eerder gepubliceerde bevindingen over helikoptergeld zijn bevestigd door Borio (2016). Borio kwam namelijk tot precies dezelfde conclusie als ik:
“Given the intrinsic features of how interest rates are determined in the market for bank reserves (bank deposits at the central bank), the central bank faces a catch-22. Either helicopter money results in interest rates permanently at zero – an unpalatable outcome to most, including those that advocate monetary financing – or else it is equivalent to either debt or to tax-financed government deficits, in which case it would not yield the desired additional expansionary effects.”
Dus in een model met RE heeft helikoptergeld weinig zin, maar moeten we ons monetaire beleid baseren op deze dubieuze aanname? Bij RE wordt ervan uitgegaan dat burgers bij een belastingverlaging van 500 euro, de totale 500 euro op een spaarrekening zetten (en dus niet consumeren). Dit zouden consumenten doen, omdat ze ervan uit zouden gaan dat de overheid dit bedrag (plus rente) op een later moment terugvort via een belastingverhoging. Een aanname waar je u tegen zegt.
Laat me eerst even benadrukken dat burgers, hoewel irrationeel, natuurlijk ook niet achterlijk zijn (uitzonderingen daargelaten). Mensen zullen vast bij een belastingverlaging ergens rekening houden met mogelijk hogere lasten in de toekomst, maar ik kan me met moeite voorstellen dat consumenten doelbewust het bedrag van de belastingverlaging gaan sparen om de hogere lasten in de toekomst te kunnen betalen.
Mensen zijn niet rationeel. Als ik morgen een flink bedrag aan euro’s van de ECB op mijn rekening gestort krijg, dan verandert dit mijn consumptiegedrag gegarandeerd. En dit zal voor de niet-economen (meerderheid van de bevolking) waarschijnlijk niet veel anders zijn.
Dus als je wilt aantonen dat helikoptergeld werkt, doe dat dan in een model zonder RE. Zelf denk ik dat het zeer aannemelijk is dat helikoptergeld de inflatie aan zou jagen. Ik ga er namelijk al vanuit dat een belastingverlaging (gefinancierd door een begrotingstekort) al een positieve invloed heeft op de inflatie. En omdat helikoptergeld nog net iets meer als gratis geld in de oren klinkt, denk ik dat dat nog beter werkt.
Tot slot eindig ik met Ricardo zelf. De volgende passage is uit The Works of David Ricardo (1846):
“In point of the economy there is no real difference in either of these modes, for 20 million in one payment, 1 million per annum forever, or 1,200,000 for forty-five ears, are precisely of the same value; but the people who pay the taxes never so estimate them, and therefore do not manage their private affairs accordingly.”
Bas van der Hout is docent macro-economie bij Fontys Eindhoven. Volg hem op twitter of kijk op www.teaeconomist.com.
Literatuur
McCulloch (1846) The Works of David Ricardo.
Auteur
Categorieën