‘De libra heeft centrale banken wakker geschud’

Was je verrast door dit nieuws?

“Nee, want mij was in een eerder stadium al om commentaar op het rapport gevraagd. Ik denk dat het heel verstandig is dat De Nederlandsche Bank koploper wil zijn.”

Wat is het voordeel van digitaal centralebankgeld?

“Commerciële banken vervullen in ons huidige systeem een belangrijke publieke taak, omdat de betalingsstructuur verloopt via private schuld. Er mag daarom niets misgaan bij de banken en risico’s moeten worden beperkt.

Mijn angst is dan ook niet dat banken te veel risico nemen, maar eerder te weinig. Zeker zaken als de klimaat- en energietransitie vragen om risicovolle investeringen, waarbij banken een grote rol kunnen spelen. Dat wordt lastiger als ze op hun balans ook ons betaalmiddel hebben staan. Digitaal centralebankgeld kan een deel van het betalingsverkeer overnemen, waardoor banken meer risicovolle investeringen kunnen doen en zo beter kunnen functioneren binnen de economie.”

Leidt dat risico niet tot meer financiële instabiliteit?

“Publiek geld is per definitie risicovrij. Er zijn dus minder kunstgrepen nodig om een bank­run te voorkomen. Financiële instabiliteit is eerder aan de orde bij het huidige private geld. Het grote nadeel daarvan is dat je claim op de bank ineens niets meer waard zou kunnen zijn.

Het huidige depositogarantiestelsel dient om dat risico op een bankrun weg te nemen.Maar dat stelsel is echt een wonderlijke constructie: banken zijn verzekerd en als ze failliet gaan, dan nemen andere banken de schulden over. De Nederlandsche Bank staat daar nog achter. Het risico op een bankrun is daardoor eigenlijk gecollectiviseerd en banken letten niet echt op de risico’s die ze lopen. Dat zag je bijvoorbeeld bij DSB en ABN-Amro.

Het gedrag van banken zal veranderen wanneer ze concurreren met publiek geld. Als banken dan nog betaaldiensten willen leveren, zullen ze zich op een betrouwbare en transparante manier moeten financieren. Ook zo zal digitaal centralebankgeld de financiële stabiliteit dus eerder versterken.”

Kunnen bankgeld en digitaal centralebankgeld naast elkaar bestaan?

“Een derde contant geld, een derde digitaal centralebankgeld en een derde bankgeld zou een gezonde mix zijn. De verschillende betaal­opties moeten dan met elkaar concurreren. Op dit moment is het het bankgeld dat de klok slaat. Dat is veruit het handigst: je hebt een handige app, het geld staat bij een bank en het is verzekerd tot een ton. Meer diversiteit zou goed zijn.”

Is het aannemelijk dat andere centrale banken DNB volgen?

“Zeker. In Zweden zijn ze er zelfs al een stuk verder mee. Ze hebben dan ook hun eigen munt en het gaat om een kleinere economie dan de eurozone, dus dat maakt experimenteren makkelijker. Maar ook de Duitse en Franse centrale bank willen er serieus naar kijken.

Die bereidheid werd vooral opgewekt toen Facebook het digitale betaalmiddel libra aankondigde. Als een dergelijk commercieel betaalmiddel een hoge vlucht neemt, dan ben je als centrale bank helemaal de controle over de geldhoeveelheid kwijt. De libra zou misschien niet direct concurreren met bankgeld, maar het heeft wel veel centrale banken wakker geschud. Het is echter wel belangrijk om eerst gecontroleerd te experimenteren voordat je een zo fundamentele ingreep doet. En daarin steun ik de ambitie van DNB om koploper te zijn van harte.”