Terwijl er steeds meer discussie is over de klimaatimpact van de luchtvaart, vloog er afgelopen zomer een recordaantal passagiers van en naar Nederland (CBS, 2018). Reden voor een gesprek over de verduurzaming van de luchtvaartsector met Jasper Faber, themaleider Luchtvaart bij CE Delft.
Moeten we minder gaan vliegen?
“Puur vanuit een langetermijnoogpunt aangaande het klimaat is het aantal vluchten of passagiers irrelevant. Het lijkt me beter om de luchtvaart te verduurzamen door emissies terug te dringen. Als je een vliegtuig zou hebben dat geen CO2 meer uitstoot, dan heb je al het grootste deel van het klimaatprobleem opgelost, en dan maakt het niet uit hoeveel er gevlogen wordt. Voor de geluidsoverlast is het aantal vluchten natuurlijk wel van belang.”
Hoe realistisch is dat?
“Van oudsher is de luchtvaartsector vrij succesvol in het verbeteren van de brandstofefficiëntie van vliegtuigen, omdat brandstof zo’n grote kostenpost is. Daarom hebben de motor- en vliegtuigfabrikanten altijd erg scherp gelet op efficiëntie en hier is ook veel vooruitgang geboekt. Maar efficiëntie is natuurlijk nog niet een vermindering van de emissie zelf. De groei van de vraag naar vliegen is de afgelopen decennia veel sneller is gegaan dan de verbetering van de efficiëntie van vliegtuigen, zodat de emissies per saldo zijn toegenomen.”
Zal de door het kabinet aangekondigde vliegtaks helpen om de vraag te verlagen?
“De vliegbelasting is relatief laag, en waarschijnlijk zal een groot deel van de reizigers blijven vliegen vanaf Nederlandse luchthavens. Een eventuele kleine daling kan daarbij worden gecompenseerd door een stijging in transferpassagiers, die de taks niet betalen. Ook is het nog maar de vraag in hoeverre luchtvaartmaatschappijen deze vliegtaks gaan doorberekenen aan de consument.”
Hoe kunnen de emissies worden verlaagd?
“Voor de komende tijd is de hoop om de emissies te laten afnemen gevestigd op het gebruik van duurzame biobrandstoffen. Deze duurdere brandstoffen kunnen gemengd worden met conventionele brandstoffen om de kostenstijging te beperken. Er zijn de laatste jaren veel nieuwe brandstoffen ontwikkeld, maar die worden nauwelijks toegepast omdat ze te duur zijn. Hoewel er dus veel wordt geïnnoveerd, stagneert het bij de toepassing van deze innovaties. Dit komt niet zozeer door onvoldoende technologische ontwikkelingen, als wel door economische omstandigheden. Op de lange termijn is de hoop gevestigd op synthetische brandstoffen, die bijvoorbeeld worden gemaakt uit CO2 uit de lucht.”
Op wat voor manier kan de toepassing hiervan worden bevorderd?
Ten eerste kan het afgedwongen worden, bijvoorbeeld door verplichte bijmenging van biobrandstoffen. Nadeel is dat de brandstof per saldo dan duurder wordt, wat Nederland een minder aantrekkelijke plek maakt om over te stappen. Een tweede mogelijkheid is om duurzame brandstoffen te subsidiëren. We hebben een systeem uitgedacht waarin je een heffing op vliegtickets combineert met een subsidie op de meerkosten van duurzame brandstoffen (CE Delft, 2017). Op die manier laat je de vervuiler, de consument, betalen voor de emissies, terwijl er voor de luchtvaartmaatschappijen dan geen concurrentienadeel is.
Literatuur
CBS (2018) Recordcijfers op Nederlandse luchthavens, 28 december 2018. Te vinden op www.cbs.nl.
CE Delft (2017) Overheidsmaatregelen biokerosine: mogelijkheden om de vraag naar biokerosine te stimuleren en de effecten op de luchtvaart en de economie. Rapport, 17.4J81.35. Te vinden op www.ce.nl.
Auteur
Categorieën
