In Nederland slikken honderdduizenden mensen ontstekingsremmende geneesmiddelen die vallen onder de noemer NSAID (non-steroidal anti-inflammatory drugs). Een bekend voorbeeld is Ibuprofen dat in lage doseringen bij supermarkt en drogist te krijgen is. Deze middelen helpen om ontstekingen te verhelpen, geven verlichting bij (chronische) pijn en zijn koortsverlagend. Dat doen ze door vorming van prostaglandinen in het lichaam remmen. Een vervelende bijwerking van het langdurig remmen van de vorming van prostaglandinen is dat het maagslijmvlies dun wordt. Bij mensen die gevoelig zijn voor maagklachten en deze medicijnen langdurig slikken (vooral ouderen), wordt daarom een maagbeschermer geadviseerd. Deze biedt bescherming tegen maagklachten en in het ergste geval maagbloedingen door de productie van maagzuur af te remmen.
Over deze maagbeschermer was vorige week ophef, omdat deze vanaf 1 januari 2012 niet langer volledig vergoed wordt. Als gevolg zou in Nederland het aantal mensen dat is getroffen door een maagbloeding met ongeveer 360 zijn gestegen (in 2012) van wie er ongeveer 90 met ernstige complicaties te maken hebben. De oorzaak van deze stijging is dat patiënten de maagbeschermer niet (meer) gebruiken, omdat ze er zelf voor moeten betalen.
Een vervelende conclusie waar diverse media en zelfs de landelijke politiek gretig op zijn gedoken. Ik werd er zelf ook wat onrustig van, omdat in mijn omgeving wat “oudjes” rondlopen die langdurig NSAID’s slikken. Daarom heb ik het rapport dit weekend gelezen.
Wat me opviel is dat er geen direct verband wordt beschreven tussen het niet (meer) slikken van maagbeschermers en (het aantal extra) maagbloedingen in Nederland in 2012 ten opzichte van 2011. Dat was een hele geruststelling, maar ook wat onbevredigend.
In het onderzoek wordt een som gemaakt die uitkomt op 360 extra maagbloedingen. De som is gebaseerd op een steekproef. Deze steekproef is niet-representatief (apotheekhoudende huisartsen worden niet meegenomen, 8 procent van het totaal) en niet gelijk in de jaren die worden vergeleken (2011 en 2012). De steekproef wordt vervolgens wel op dezelfde manier geëxtrapoleerd om het totale aantal NSAID-slikkers te bepalen en tussen de twee jaren te vergelijken. Om zo tot een nauwkeurige vergelijking van het aantal patiënten te komen, roept vragen op. Zeker als het op een aantal van honderdduizenden om 360 extra maagbloedingen gaat.
Verder slikt in 2011 (als de beschermer nog wordt vergoed) 73 procent van de populatie een maagbeschermer. De vraag is of dit aantal optimaal is op basis van de inschatting van (huis)artsen. Waarom slikt bijvoorbeeld niet iedereen die langdurig NSAID’s krijgt voorgeschreven een maagbeschermer van het type dat vanaf 2012 niet meer wordt vergoed? In 2012 slikt 69 procent van de patiënten de maagbeschermer (op basis van een andere steekproef). Deze daling van 4 procentpunt vormt de basis van de som om tot 360 extra maagbloedingen te komen.
Op basis van de macrogegevens in de periode begin 2010 tot medio 2012 lijkt er een trendbreuk in het gebruik van maagbeschermers te zijn, maar die wordt voorafgegaan door een sterke stijging tot eind 2011. Ook is er in deze periode sprake van andere richtlijnen voor huisartsen en nieuwe medische inzichten die het gebruik mogelijk hebben beïnvloed. De stijging in het gebruik kan daarom valide zijn, maar het is niet meteen duidelijk dat een verandering is toe te schrijven aan de beleidswijziging.
Vervolgens de extra kosten voor de patiënten. Chronisch gebruik (>180 dagen) wordt vergoed als deze periode is aangebroken. Tot die tijd betaalt men vanaf 1 januari 2012 in totaal ongeveer 50 euro. Deze bestaat uit ongeveer 13 euro in de eerste maand en daarna ongeveer 7 euro per maand. De mensen met een grote kans op maagbloedingen zijn de chronische gebruikers. Het is de vraag of de patiënt bij het vooruitzicht van langdurig gebruik (en bescherming) deze 50 euro een te grote last vindt als rekening wordt gehouden met de kans op (ernstige) maagklachten.
Is er dan niets aan de hand? Op basis van de analyse in het rapport heb ik echt geen idee. Als ik een langdurige gebruiker van NSAID’s zou zijn, zou ik met een investering van in totaal 50 euro de gok niet wagen. En, ik ben blij dat de mensen om mij heen maagbeschermers zijn blijven slikken.
Auteur
Categorieën