Het Catshuisakkoord was een kind met een waterhoofd. Vrijwel alle bezuinigingen waren gericht op 2013. Daarna gebeurde er weinig, met als gevolg dat nog het nodige na 2013 zou moeten worden bezuinigd om zicht op structureel evenwicht te houden. Reden om zo op 2013 in te zetten, was vermoedelijk dat men koste wat het kost het tekort onder 3% wilde laten uitkomen. Een bezuinigde euro dringt het tekomt met minder dan een euro terug door lagere overheidsontvangsten als gevolg van de vraaguitval door het bezuinigen. Dat zijn de beruchte uitverdieneffecten. Het was beter geweest als het kabinet Rutte een langere horizon dan een jaar had genomen, namelijk tot en met 2015. Dat had het mogelijk gemaakt meerdere vliegen in een klap te slaan.
Doel van het pakket zou zijn geweest het doel van het kabinet van zicht op structureel evenwicht in 2015 te herbevestigen. Dat zou hebben betekend koersen op een structureel tekort van 0,5%, met een ombuigingspakket van vermoedelijk ongeveer 18 mrd. euro; bovenop het eerste pakket van 18 mrd. euro.
Dat zou twee jaar meer tijd zijn geweest voor de bezuinigingen, gekocht voor ongeveer 4 mrd. euro meer doen. Prima deal. Hoe kan dat?
Simpel. Als je op een structureel tekort stuurt, hoef je per definitie de tijdelijke uitverdieneffecten niet mee te nemen. Anders gezegd: je mag voor die effecten de automatische stabilisatoren laten werken.
Door drie jaar te nemen voor het programma, hadden de ombuigingen evenwichtiger over de tijd kunnen worden gespreid.Voor de geloofwaardigheid van het pakket en in overeenstemming met de EU begrotingsregels, zou het denkbaar zijn geweest de helft ( zeg 9 mrd euro) in 2013 te laten neerslaan en de andere helft gelijkelijk te verdelen over 2014 en 2015.
Tenslotte zou een driejaarshorizon meer ruimte hebben gegeven om een echt begin te maken met modernisering van de economie (hervormingen).
Het feitelijke tekort zou met dit programma in 2013 wat boven 3% zijn uitgekomen. Dat zou uitleg in Brussel hebben gevraagd. Daarvan kan op dit moment niet met stelligheid worden beweerd dat die uitleg succesvol zou zijn geweest. Met succesvol bedoel ik dat “Brussel” het programma voldoende zou hebben gevonden en geen aanvullende maatregelen zou hebben geeist. Het zou het proberen waard zijn geweest.
Door de val van het kabinet zo vlak voor de deadline ontviel de mogelijkheid voor Nederland met een driejaarsprogramma te komen dat niet op of onder 3% voor het tekort uitkwam. Zou in Brussel niet uit te leggen zijn geweest, onzekerheid in eigen land onnodig groot hebben gemaakt en riskant zijn ten opzichte van de financiele markten.
Er is toch een begrotingsakkoord gekomen. Daarmee is in eigen land het signaal gegeven dat men de begroting op orde wil brengen en hervormen. Extern is het signaal dat Nederland zich aan de regels wil houden. Beide signalen zijn veel waard en meer kon in de gegeven omstandigheden niet worden verwacht.
Auteur
Categorieën