■ Lisette Swart, Wiljan van den Berge en Derk Visser (CPB)
Sinds 2015 zijn basisscholen verplicht een eindtoets af te nemen in groep 8. Ze kunnen hiervoor kiezen uit verschillende eindtoetsen. Een analyse van scholen die zijn overgestapt op een andere eindtoets laat zien dat het advies van leerlingen deels afhangt van welke toets ze hebben gemaakt.
Steeds meer scholen maken gebruik van hun keuzevrijheid: in het schooljaar 2014/2015 nam 85 procent van de basisscholen de Centrale Eindtoets (CET, de opvolger van de Citotoets) af, tegenover 56 procent in het schooljaar 2017/2018. De keuze voor verschillende aanbieders kan zorgen voor meer prikkels tot innovatie. Om de eindtoets goed te kunnen gebruiken bij de overgang naar de middelbare school en bij de beoordeling van scholen door de Inspectie, is het wel belangrijk dat toetsadviezen van de verschillende toetsen vergelijkbaar zijn.
Figuur 1 toont de gemiddelde toetsadviezen op alle scholen die in 2016 van de CET overstapten naar de IEP en ROUTE 8, de eindtoetsen die na de CET door de meeste scholen worden afgenomen. Groep 8-leerlingen op scholen die overstappen naar de IEP krijgen in de jaren na de overstap vaker een vwo-toetsadvies en minder vaak een vmbo-toetsadvies. Scholen die overstappen naar ROUTE 8 laten vooral in het eerste jaar substantieel andere adviezen zien, omdat ROUTE 8 in dat jaar geen dubbele adviezen zoals vmbo gt/havo of havo/vwo gaf. In latere jaren zien we ook bij ROUTE 8 meer vwo-toetsadviezen dan voorheen. Op scholen die niet overstappen en al deze jaren de CET afnemen, zijn dergelijke trends niet te zien.
Deze analyse suggereert dat leerlingen met dezelfde capaciteiten niet bij elke eindtoets hetzelfde toetsadvies krijgen en dit kan gevolgen hebben voor het niveau waarop ze mogen instromen op de middelbare school. Door het opnemen van een vaste set vragen in alle eindtoetsen wordt sinds 2018 geprobeerd om tot een gelijke normering van de verschillende eindtoetsen te komen. Het is nog niet duidelijk hoe dit uitpakt.
Auteurs
Categorieën