■ Roald Buurmeijer en Pieter Stam (DNB)
De gezamenlijke netto rente-inkomsten van het geconsolideerde Nederlandse bankwezen zijn in het coronajaar 2020 voor het eerst sinds 2012 gedaald. Met een afname van 1,5 miljard euro komt de hoogte van de netto rente-inkomsten in 2020 uit op 33 miljard euro (figuur). Het niveau was daarmee hetzelfde als eind 2016. Deze afname wordt veroorzaakt doordat de rentebaten voor de banken een sterkere daling lieten zien dan de rentelasten (14,4 miljard euro versus 12,9 miljard).
Traditioneel zijn de netto rente-inkomsten, en in mindere mate de netto provisie-inkomsten, de grootste componenten van het operationele resultaat van het Nederlandse bankwezen. Het operationele resultaat werd eind 2020 voor bijna driekwart bepaald door de netto rente-inkomsten. Ten opzichte van het voorgaande jaar zijn de netto provisie-inkomsten – het verschil tussen de ontvangen en betaalde vergoedingen voor bancaire diensten – in 2020 wel gestegen, met 0,5 miljard naar 8,8 miljard euro. Samen waren de netto rente- en provisie-inkomsten goed voor 94 procent van het operationele resultaat, zo’n zeven procentpunt meer dan vijf jaar geleden. Het aandeel van de overige componenten van het operationele resultaat, zoals de winsten en verliezen uit financiële activa, is in dezelfde periode gedaald van dertien naar zes procent.
Mede vanwege de lagere netto rento-inkomsten, zijn de winsten van banken in 2020 gedaald. Het operationele resultaat kwam in 2020 uit op 44,5 miljard euro, vijf procent lager dan het voorgaande jaar. De bijzondere waardeverminderingen (impairments) die ten laste komen van het operationele resultaat zijn in 2020 bovendien, mede in samenhang met corona, ten opzichte van het jaar daarvoor ruim verdubbeld (negen miljard versus vier miljard euro). De nettowinst kwam in 2020 uit op 5,1 miljard euro, een ruime halvering ten opzichte van vorig jaar.
De combinatie van de gedaalde nettowinst en een gestegen balansomvang van het geconsolideerde Nederlandse bankwezen resulteert in een afgenomen rendement op activa (RoA) van bijna 0,5 procent eind 2019 naar 0,2 procent eind 2020.
