■ Jeremy Weidum (CBS)
Bij onvoldoende inkomen of vermogen kan men een beroep doen op bijzondere bijstand om bepaalde noodzakelijke kosten te betalen die niet op een andere manier worden vergoed. Dit staat los van het recht op een algemene bijstandsuitkering, en kan ook worden gebruikt door mensen die het minimumloon verdienen of afhankelijk zijn van een AOW-uitkering. In 2018 is in totaal 546 miljoen euro aan bijzondere bijstand uitgegeven.
Tussen 2010 en 2018 zijn de jaarlijkse uitgaven aan bijzondere bijstand per saldo met 134 miljoen euro gestegen (figuur). In de tussenliggende periode schommelden de uitgaven. Het minst werd uitgegeven in 2013, toen het totaalbedrag op 348 miljoen euro uitkwam. In 2017 waren de uitgaven met 558 miljoen euro het hoogst.
De uitgaven aan het cluster financiële transacties zijn het sterkst gestegen. Tussen 2010 en 2018 is het aandeel van financiële transacties in het totaalbedrag verdrievoudigd. Onder financiële transacties vallen bijvoorbeeld kosten voor schuldsanering, betalingen voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering of een ziektekostenverzekering. De kosten van rechtsbijstand behoren ook tot dit cluster. In 2018 werd 32 procent van het totaalbedrag besteed aan dit cluster.
Bijzondere bijstand kan ook worden uitgekeerd als een toeslag op het inkomen. De individuele inkomenstoeslag is bedoeld voor personen die langdurig zijn aangewezen op een laag inkomen en over weinig of geen vermogen beschikken. Met het bedrag kunnen grotere uitgaven worden gedaan zoals bijvoorbeeld voor de aanschaf van een koelkast of tafel. In 2018 was veertien procent van de bijzondere bijstand bestemd voor de individuele inkomenstoeslag. De individuele inkomenstoeslag is in 2015 in de plaats gekomen van de langdurigheidstoeslag.
De uitkomsten over bijzondere bijstand zijn afkomstig uit de Bijstandsdebiteurenstatistiek, aangevuld met gegevens uit een enquête die is uitgezonden naar alle gemeenten in Nederland.
