Het aandeel zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) in de werkzame beroepsbevolking is toegenomen van 8 procent in 2003 naar 12 procent in 2014. Het aandeel werknemers met een flexibele arbeidsrelatie steeg in die periode met 7 procentpunt: van 14 naar 21 procent.
Deze groei leidt tot maatschappelijke discussie, terwijl over de oorzaken van de toename nog vrij weinig bekend is. Het Centraal Planbureau (CPB) doet momenteel onderzoek naar verklaringen en gevolgen van deze trends. Verschillende verklarende factoren kunnen worden genoemd, zoals demografische ontwikkelingen, individuele voorkeuren, conjunctuur, sectorsamenstelling, globalisering, technologische vooruitgang en instituties.
De figuur laat enerzijds zien dat het aandeel zzp’ers en flexwerkers in alle sectoren is toegenomen, maar anderzijds ook dat de groei in sommige sectoren, zoals bouwnijverheid, veel sterker was dan in andere sectoren. Wanneer vooral sectoren groeien waar doorgaans veel zelfstandigen of flexibele arbeidskrachten werkzaam zijn, dan zou dit de toename van flexibele arbeid en zzp’ers op macroniveau kunnen verklaren.
Uit eerder CPB-onderzoek met gegevens tot en met 2006 is echter gebleken dat veranderingen in de sectorsamenstelling geen belangrijke verklaring bieden voor de groei van het aandeel zelfstandigen in de Nederlandse beroepsbevolking. De voorliggende analyse onderzoekt dit opnieuw, waarbij meer recente data, tot en met 2014, worden gebruikt.
Uit een decompositieanalyse blijkt opnieuw dat de sectorsamenstelling geen belangrijke verklaring is, voor zzp’ers noch flexibele werknemers. Deze decompositie maakt onderscheid tussen de groei van het aandeel zzp’ers of flexibele werknemers in een sector versus de groei van de sector in de werkzame beroepsbevolking.
Hieruit blijkt dat de groei van het aandeel zzp’ers en flexibele werknemers grotendeels wordt verklaard door groei binnen de sectoren. Verandering in de sectorsamenstelling verklaart slechts 10 tot 25 procent van de groei in aandeel zzp’ers en flexibele werknemers in Nederland. De groei op macroniveau wordt dus slechts voor een klein deel verklaard door veranderende sectorsamenstelling.
Auteur
Categorieën