.
289Jaargang 101 (4733) 28 april 2016
Redactioneel ESB
S
ommige economische onderwer –
pen blijven boeien. Dat zijn onder –
werpen die veel mensen direct ra –
ken, waar je je makkelijk een mening over
vormt, maar waar de experts ook na veel
debat met elkaar over van mening blijven
verschillen. De hoogte van de hypotheek –
rente is zo’n onderwerp.
De hypotheekrente in Nederland is nu op
een recordlaag niveau, je betaald nu zo’n
twee procent als je je hypotheekrente tien
jaar vast zet. Dat betekent dat je gratis kunt
lenen in reële termen, als je de inflatiedoel –
stelling van de ECB serieus neemt. Dat is
bij lange na de laagst mogelijke rente trou –
wens: sommige mazzelaars krijgen op dit
moment geld toe op hun hypotheek, een
handvol particulieren bij de ING en een
twintigtal bij de Rabobank (Bron: RTLZ).
Toch denk ik dat de hypotheekrente nog
steeds ruim een half procent te hoog is.
Figuur 1 laat de gemiddelde hypotheekrente zien in Nederland en
vergelijkt die met de rest van het Eurogebied. Sinds eind 2008 ligt
de Nederlandse hypotheekrente systematisch boven die in de rest
van Europa. De Nederlandse rente ligt net onder die in Cyprus,
Ierland en Litouwen en net boven die in Malta, Slowakije en Grie –
kenland. Nou niet bepaald de peers waar Nederland graag mee in
een rijtje staat.
Aangezwengeld in ESB was er eind 2012 / begin 2013 veel discus-
sie over de verklaring voor dit renteverschil. Dijkstra en Schinkel
(2012) wezen op het gebrek aan concurrentie op de Nederlandse
hypotheekmarkt – banken die staatssteun hadden (ABN Amro, ING, SNS) mochten geen prijsleider zijn.
Het CPB kon ook geen andere verklaring
vinden – in 2008 waren de meeste buiten
–
landse spelers vertrokken (Bijlsma et al. ,
2013). De ACM deed onderzoek en vond
geen aanwijzingen voor kartelafspraken.
Ze gaf de strengere eisen die aan banken
gesteld werden de schuld (ACM, 2013).
Zo lag dat niet helemaal vond DNB, het
waren financieringsproblemen waar de
Nederlandse banken mee kampten – Ne –
derlandse banken zijn meer dan gemiddeld
afhankelijk van kapitaalmarktfinanciering
en die was flink duurder geworden ( Jansen
et al. , 2013). De Rabobank was het daar
natuurlijk van harte mee eens (Treur en
Boonstra, 2013).
Inmiddels zijn we ruim drie jaar verder en
is de situatie op de markt flink veranderd.
Huizenprijzen zitten weer in de lift en bui-
tenlandse investeerders zien Nederlandse
hypotheken als laagrisico. Als er ooit een gebrek aan concurrentie
was, dan lijkt dat nu ook opgelost: ING geniet geen staatssteun
meer en er zijn een aantal nieuwe verstrekkers met geld uit het
buitenland tot de markt toegetreden. En als het aan financierings-
problemen bij de banken lag , kan dat ook niet meer: liquiditeit is
met kwantitatieve verruiming ruimschoots voorhanden en de Ne –
derlandse banken lijken in vergelijking met de buren gemiddeld
gezond.
Ongeacht wie er nou gelijk had drie jaar geleden, zou je dus ver –
wachten dat de Nederlandse hypotheekrentes weer naar het Euro –
pees gemiddelde getendeerd zouden zijn. Dat blijkt niet het geval.
Het hypotheekrenteverschil is weliswaar afgenomen, van gemid –
deld 93 basispunten van 2009 tot en met 2012 naar 55 basispun –
ten in februari, maar nog lang niet nul (figuur 1). Wat is er toch
aan de hand met de Nederlandse huizen- of hypotheekmarkt dat
wij niet zien?
LITERATUUR
ACM (2013) Concurrentie op de hypotheekmarkt. Den Haag: Autoriteit Consu-
ment en Markt.
Bijlsma, M., J. Hers en R. Mocking (2013) De Nederlandse woningmarkt: hypo-
theekrente, huizenprijzen en consumptie. CPB Notitie, 14 februari.
Dijkstra, M. en M.P. Schinkel (2012) Hollands hoge hypotheekrentes, Econo-
misch Statistische Berichten 97(4645) 594 –597.
Jansen, J., M. Bijlsma, M. Kruidhof en C. Pattipeilohy (2013) Financieringsproble-
men in de hypotheekmarkt. DNB Occasional Studies, 11(1).
Treur, L. en W. Boonstra (2013), Nederlandse hypotheekrentes: feiten en fabels.
Rabobank Special, 16 januari.
Hypotheekrente blijft te hoog
JASPER LUKKEZEN Hoofdredacteur ESB
lukkezen@economie.nl
1
2 3
4 5
6
In procenten
20
03 20 04 2005 20 06 2007 20 08 20 09 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
N ed erla ndEuro geb ie d
Gemiddelde hypotheekrente
bestaande hypothekenFIGUUR