Redactioneel ESB
Klein gebaar groot gevaar
F
gedrag per medicijn per individuarmaceuten hebben een
ele arts geregistreerd wordt. Deze
groot reputatieprobleem.
informatie is in Europa vanwege
Ze doen zich voor als de
privacywetgeving niet voorhanden.
grote medicijnontdekkers maar beHet feit dat de informatie in de VS
steden slechts 1.5 procent van hun
voornamelijk door grote farmaceuomzet aan preklinisch onderzoek.
ten word gebruikt voor het gericht
Wat ze wel doen, is investeren in
inzetten van hun marketing instrudat deel van het productieproces
menten en nauwelijks door ziekenwaar ze een comparatief voordeel
huizen en toezichthouders, geeft al
hebben, wat hun goed recht is. Ze
te denken over wie er vooral profizijn goed in het coördineren van
teert van transparantie.
grootschalige klinische testen maar
De studie maakt gebruik van het
vooral zijn ze goed in het naar de
initiatief tot reguleren van artsbemarkt brengen van medicijnen.
zoeken in een beperkt aantal grote
Tussen de 20 en 25 procent van
ziekenhuizen terwijl artsbezoeken
de omzet gaat naar marketing. Put
Sandra Phlippen
in andere ziekenhuizen gewoon
your mouth where your money is,
Hoofdredacteur ESB
plaats vond. Regulering van artszou je zeggen. Maar ze doen juist
s.phlippen@sdu.nl
bezoeken bestond bij sommige
het tegenovergestelde en dat werpt
ziekenhuizen uit het verbieden van
vragen op over hun integriteit.
kleine giften aan artsen, zoals pizHet Pharma Facts and Figures
zas, luxe broodjes of koffiemokken
2013/2014 rapport van Nefarma
(de Nederlandse belangenvereniging van farmaceuten), rep- met het logo van de farmaceut. In andere ziekenhuizen werpen met geen woord over marketing. De term komt letter- den artsbezoekers in het geheel niet toegelaten tot de arts.
lijk nul keer voor. Wat spoken die farma-lui uit met dat mar- Wat blijkt? Alleen het verbieden van kleine giften had een
effect. Het marktaandeel van medicijnen waarvoor verteketingbudget waarover zij zwijgen in hun eigen rapport?
Nu is er al een aantal jaren druk vanuit de politiek om meer genwoordigers voorheen langskwamen met giften kelderde
transparantie te creëren over marketing activiteiten en het met 6.2 procent. Het marktaandeel van medicijnen waareffect daarvan op het voorschrijfgedrag van artsen. Artsen voor ook voorheen geen vertegenwoordigers met giften
zijn immers behoorlijk bepalend in het uiteindelijk ver- langskwamen steeg met 5.6 procent. Het ontzeggen van
kregen marktaandeel van een medicijn. Het CPB rapport toegang tot de arts had geen enkel extra effect op het marktuit 2002 over het effect van marketing van farmaceuten in aandeel van het medicijn van de vertegenwoordiger.
Nederland en de gevolgen voor het voorschrijfgedrag van Het belang van die laatste bevinding is groot, want het beartsen was hierbij een belangrijke trigger. Sindsdien zijn er tekent dat het toegenomen voorschrijven wordt gedreven
onmiskenbaar goede stappen gezet op weg naar transparan- door een gevoel van wederkerigheid naar de gever van de
tie. De gedragscode geneesmiddelenreclame is in 2013 aan- gift en niet zozeer door de informatiewaarde van het gegescherpt. Ook is er nu een transparantieregister met daarin sprek met de vertegenwoordiger.
Waarom hebben kleine giften zoveel invloed? Volgens Larde financiële relaties tussen artsen en farmaceuten.
En toch staat de meest effectieve manier van beïnvloeding kin heeft het mogelijk te maken met het wantrouwen van
nog rechtovereind: het individuele artsbezoek door een ver- een integere arts bij grotere geschenken, waardoor de beïntegenwoordiger van de farmaceut. De gedragscode genees- vloeding geen vat op hem of haar krijgt.
middelenreclame maakt duidelijk dat gunsten aan artsen Voor de Nederlandse gedragscode betekent dit in ieder
verboden zijn behalve wanneer het kleine giften tot 50 euro geval dat de uitzondering van het verbod op gunsten voor
betreft. Het transparantieregister registreert pas transacties kleine giften moet worden geschrapt. Maar daarnaast is het
door het afwezige effect van informatiewaarde ook de vraag
boven de 500 euro.
Nieuw onderzoek laat zien dat het juist die kleine giften waarom we de artsbezoeken überhaupt willen continueren?
zijn in combinatie met persoonlijke interactie tussen arts Het zou de arts weer tijd en de patiënt welvaart schelen.
en vertegenwoordiger, die het hem doen. Vorige week, presenteerde Ian Larkin (Harvard University) in Rotterdam Larkin, I. et. al., (2014) Information of psychology? Quasi experimenhet eerste grootschalige (quasi)-veldexperiment naar het ef- tal evidence on the sources of salespersons influence on physician
fect van artsbezoekers op het voorschrijfgedrag van artsen. prescribing decisions. Ongepubliceerd werkdocument (opvraagbaar bij
Larkin gebruikte Amerikaanse data waarin het voorschijf- de redactie)
Jaargang 99 (4688) 27 juni 2014
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
387