Column: Stampij om de schatkist

Column ESB

Stampij om de schatkist
met 0,6 miljard euro is overschreden,
Passend bij de tot nu toe uitblijvende
evenveel als het ongedekte extraatje
winter, scheren de spreekwoordelijke
voor onderwijs, dat D66 bij de ondereerste zwaluwen boven de economie.
handelingen over de begroting wist
De bedrijvigheid trekt wat aan, het
los te peuteren. Bij een overschrijding
optimisme keert terug bij de onderzijn dit jaar vermoedelijk aanvullende
nemers. De overheidsfinanciën doen
bezuinigingen geboden. Die kunnen
daarentegen denken aan een vleugelwellicht achterwege blijven, mochten
lamme vogel, op zoek naar een veilig
de uitgaven voor werkloosheidsuitkeheenkomen.
ringen door een gunstiger economiWellicht komt het economisch hersche ontwikkeling lager uitvallen.
stel in de eurozone dit jaar sneller dan
Er is meer nieuws van het uitgavenrecente prognoses van overheden en
front. Jaar-in jaar-uit plegen de colfinanciële instellingen aangeven. Het
lectief gefinancierde zorguitgaven het
vertrouwen van de financiële markten
voor deze uitgavencategorie geldende
in de vooruitzichten voor de zwakste
flip de kam
deelkader te overschrijden. In de pedeelnemers aan de muntunie is in elk
Hoogleraar aan de
riode 2009-2011 bedroeg de overgeval sterk toegenomen. De afgelopen
Rijksuniversiteit ­Groningen
schrijding van dit Budgettair Kader
weken zetten Ierland en Portugal voor
Zorg (BKZ) elk jaar 2 miljard euro
het eerst weer probleemloos miljarof nog meer. Hier lijkt een keerpunt
denleningen in de markt. De rente
gepasseerd. Volgens de najaarsnota
op door Italië en Spanje uitgegeven
obligaties met een looptijd van tien jaar ligt nog slechts twee bleven de zorguitgaven afgelopen jaar 0,2 miljard euro beneden het BKZ-plafond. Voor dit jaar houdt het kabinet zelfs
procentpunten boven die van Bunds met dezelfde looptijd.
In Nederland pinkelen eveneens lichtpuntjes. De woning- rekening met een onderschrijding van 1 miljard euro. Minister
verkopen zitten in de lift. Hoogstwaarschijnlijk bodemen de Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft met
huizenprijzen dit jaar uit. Dezer dagen vallen de nettobedra- de zorgaanbieders afgespraken gemaakt, dat zij de groei van
gen op de salarisstroken mee, doordat werkgevers iets minder het aantal verrichtingen zullen temperen. Onzeker is of parbelasting inhouden. Deze lastenverlichting zet in verhouding tijen zich aan deze afspraak zullen houden. Zo niet, dan is een
de meeste zoden aan de dijk voor laagbetaalde werkers en hernieuwde overschrijding van het BKZ al snel een feit. Evenuitkeringsontvangers. Hun huishoudens hebben, in het alge- tuele meevallers bij andere uitgaven bieden daarvoor welkome
meen gesproken, de laagste spaarquote. Meer bemiddelde con- compensatie.
sumenten voeren hun aankopen mogelijk op door positieve De grootste risico’s loopt de schatkistbewaarder dit jaar aan de
vermogenseffecten. De aandelenkoersen in de Verenigde Sta- ontvangstenkant van zijn begroting. Het kabinet heeft zich
ten breken immers records, en de AEX is terug op het peil van rijk gerekend met de opbrengst van twee eenmalige fiscale
vlak voor het uitbreken van de Grote Recessie. Al maakt één operaties, die beogen in besloten vennootschappen slapend
zwaluw nog geen zomer, wat aantrekkende verkopen kunnen vermogen wakker te kussen. Onzeker is evenwel of grootaanwinkeliers net voldoende moed geven om de komende tijd een deelhouders in de veronderstelde mate geld uit hun bv’s zullen
halen. Doen zij dat niet, dan valt de al ingeboekte extra beuitgestelde investering te doen.
In december raamde het Centraal Planbureau dat het bbp- lastingopbrengst weg. Bovendien hebben duizenden belangvolume dit jaar met een half procent zal toenemen. Bij (wat) hebbenden bezwaar gemaakt tegen de vorig jaar ingevoerde
extra economische groei profiteert niet alleen het bedrijfsle- werkgeversheffing op hoge inkomens – die dit jaar is verlengd.
ven, maar vanzelfsprekend ook de overheid. Veel belastingen Mocht de belastingrechter die bezwaren honoreren, dan gaapt
brengen meer op. Wellicht is minder geld voor uitkeringen aan op jaarbasis een gat in de begroting van 0,7 miljard euro.
werklozen nodig. Dat zal de minister van Financiën meer dan Het allergrootste risico voor de begroting ligt in 2014 bij de
welkom zijn. De kans is namelijk niet gering dat de bewinds- geraamde 13,5 miljard euro aan opbrengsten voor de staat uit
man over vier maanden aan het parlement moet rapporteren het aardgas. Gaan de gaskranen in wingewest Groningen een
dat hij er in 2013 niet in is geslaagd om de overheidsuitgaven slag dicht, dan schiet de schatkist daar al snel enkele miljarbeneden het bij de kabinetsformatie afgesproken plafond te den euro bij in. Versnelde economische groei is in dit scenario
houden. De in december verschenen najaarsnota bevat wat dit dringend gewenst, om enige budgettaire verlichting brengen.
betreft een duidelijke ‘winstwaarschuwing’. Tenzij de ministe- We zullen het zien.
ries op de valreep van het oude jaar de hand alsnog op de knip
hebben gehouden, zal in mei aanstaande uit het financieel jaarverslag van het Rijk blijken dat het uitgavenplafond in 2013
Jaargang 99 (4677) 24 januari 2014

De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.

47