.
ESB Input / output
Input //output
Tijdsvoorkeuren
pectievelijk het inkomen, de kans om werkloos
te raken, de kans om vroeger te overlijden en
overgewicht. Verder blijkt dat de tijdsvoorkeur
voor mannen een betere voorspeller van sociaaleconomische uitkomsten is dan die voor vrouwen. De resultaten impliceren dat het sturen
van de tijdsvoorkeuren van kinderen in de gewenste richting kan leiden tot baten op de lange
termijn.
Aan de hand van empirisch onderzoek met gegevens over 11.907 Zweedse kinderen over de
periode 1953–2005 concluderen Golsteyn et
al. dat tijdsvoorkeuren sterk gecorreleerd zijn
met sociaal-economische uitkomsten op latere
leeftijd. De tijdsvoorkeur wordt gegeven als de
hoogte van de discontovoet, ofwel in hoeverre
mensen bereid zijn huidige baten op te offeren
voor toekomstige baten. Kinderen met een hogere discontovoet presteren gemiddeld slechter
op de lagere en middelbare school, en volgen
minder lang onderwijs. Er worden ook correlaties gevonden tussen de discontovoet en res-
Luchtbellen
In eerder onderzoek is gesuggereerd dat een expansief monetair beleid kan leiden tot het ontstaan van
een luchtbel in de huizenmarkt. Bordo en LandonLane onderzoeken deze relatie econometrisch aan
de hand van gegevens van elf OESO-landen over
de periode 1920–2011. Uit de resultaten blijkt
dat een expansief monetair beleid, lage inflatie en
ruime kredietverlening alle drie de opkomst van
een luchtbel kunnen verklaren, zij het slechts een
beperkt deel. De mate waarin deze variabelen hebben bijgedragen aan het ontstaan van luchtbel len
verschilt per geval, doordat elke luchtbel anders
is qua opbouw. Volgens de auteurs is het daarom
moelijk generiek beleid te ontwikkelen dat het ontstaan van luchtbellen in de huizenmarkt zou kunnen voorkomen.
Bordo, M.D. en J. Landon-Lane (2013) What explains house
price booms? History and empirical evidence. NBER Working
Golsteyn, B.H.H, H. Grönqvist en L. Lindahl (2013) Time
preferences and lifetime outcomes. GSBE Research Memorandum, 065.
Kapitaalbuffers
Allen et al. ontwikkelen een model
om de benodigde kapitaalbuffers
voor banken vast te stellen. Dit model is gevoelig voor dynamische economische omstandigheden, zoals
financiële crises. Dit in tegenstelling
tot de Basel 3–regels voor kapitaalvereisten, die relatief statisch zijn
ten opzichte van fluctuerende economische omstandigheden en voor
de bepaling van buffers deels gebaseerd zijn op kredietbeoordelingen. Wanneer het model empirisch
wordt getoetst aan de hand van
gegevens over 177 bedrijven over
de periode 2003–2012, blijkt het de
kapitaalbehoefte nauwkeuriger te
voorspellen dan modellen die gebaseerd zijn op kredietbeoordelingen.
Paper, 19584.
Gezondheid
Kantarci onderzoekt het effect van deeltijdpensionering op de gezondheid van ouderen aan de hand
van data over de periode 1994–2008 van Amerikanen tussen de 50 en 75 jaar. De auteur corrigeert
voor het feit dat een verslechterende gezondheid
omgekeerd ook kan leiden tot minder gewerkte
uren, en voor andere gezondheidsgerelateerde verschillen tussen individuen. Uit de resultaten blijkt
dat zowel fulltime blijven werken als een deeltijdpensioen over het algemeen een negatief effect
heeft op de gezondheid en het geheugen van ouderen, hoewel dit niet bij alle gezondheidsaspecten te
zien is. Zo gaan deeltijdpensionering en fulltimearbeid samen met een lager lichaamsgewicht en zijn
werkenden minder vatbaar voor depressies. Verder
blijkt dat de gezondheid van ouderen meer beïnvloed wordt door deeltijdpensionering dan door
fulltimearbeid, wat een niet-lineair verband suggereert tussen het aantal gewerkte uren en gezondheid.
Allen, D., M. McAleer, R. Powell en A.
Singh (2013) A capital adequacy buf-
Kantarci, T. (2013) The effects of partial retirement on
fer model. Tinbergen Institute Discussion
health. Netspar Discussion Paper, 037.
Paper, 168.
Huizenprijzen
Van de vier grote steden zijn in Utrecht de huizenprijzen
in het derde kwartaal van 2013 vergeleken met hetzelfde
kwartaal een jaar eerder het minst gedaald, namelijk met
twee procent. Daarentegen daalden de prijzen in Den
Haag met 4,7 procent. De daling van het aantal woning-
666
2,0%
Daling huizenprijzen
Utrecht
verkopen was met 15,2 procent in Utrecht echter juist hoger dan in de andere grote steden. In Amsterdam bijvoorbeeld liepen de verkopen slechts met 5,6 procent terug.
CBS (2013) Huizenprijzen in Utrecht het minst gedaald van de
vier grote steden. CBS Webmagazine, 21 oktober.
Jaargang 98 (4654) 00 maand 2013
Input / output ESB
Ontwikkelingsverschil
Uit empirisch onderzoek van Bhupatiraju en Verspagen blijkt dat instituties verschillen in bbp-groei tussen landen sterker verklaren dan geografische eigenschappen en openheid voor handel. Wel hangen de
resultaten van de analyse van gegevens over 118 landen af van de definiëring van de variabelen. Wanneer
een bredere variabele voor economische ontwikkeling wordt gebruikt, met naast bbp bijvoorbeeld het
niveau van investeringen, hebben alle verklarende
variabelen evenveel verklarende kracht.
Toekomst
Het PBL doet in samenwerking met
het CPB een literatuurstudie over
verwachte toekomstige ontwikkelingen in de wereld en de potentiële
dreigingen en kansen die deze met
zich meebrengen voor de welvaart
en leefomgeving in Nederland. Geconcludeerd wordt dat de toenemende globalisering leidt tot veranderde economische structuren,
zoals grotere afzetmarkten en specialisatiemogelijkheden. Nederland
is een van de meest open landen in
de wereld en profiteert van de voordelen van globalisering. Voor verder
toenemende globalisering is een
vertrouwensband tussen culturen
en landen nodig.
Peilingen
Hoe beïnvloeden peilingen het gedrag van politici
voorafgaand aan verkiezingen? Denter en Sisak onderzoeken deze relatie aan de hand van een theoretisch model. Wanneer een kandidaat in de peilingen voorligt op zijn uitdager heeft de koploper een
prikkel om meer te investeren in de campagne. Dit
moet ertoe leiden dat hij in de volgende peiling nog
verder voorligt waardoor de toekomstige intensiteit van de verkiezingsstrijd afneemt, wat gepaard
gaat met lagere campagnekosten. De prikkel voor
de achtervolger hangt af van de effectiviteit van de
campagne en de afstand in de peilingen tussen hem
en de koploper: naarmate de campagne effectiever
is en hij dichter bij de koploper staat kan hij met
een grote inspanning zijn concurrent proberen in
te halen, wat de prikkel tot meer investeren groter
maakt.
Denter, P. en D. Sisak (2013) Do polls create momentum in
PBL/CPB (2013) Welvaart en leefomgeving
political competition? Tinbergen Institute Discussion Paper, 169.
– horizonscan. Den Haag: Planbureau
voor de Leefomgeving
Bhupatiraju, S. en B. Verspagen (2013) Economic development, growth, institutions and geography. UNU-MERIT Working Paper, 056.
Uittreedbonus
Recent introduceerde een bedrijf in de Verenigde
Staten een uittreedbonus die nieuwe werknemers
kunnen ontvangen als ze hun baan opzeggen. Hierdoor worden nieuwe werknemers die na een paar
weken ontdekken dat ze niet optimaal passen bij
de bedrijfscultuur gestimuleerd hun contract op
te zeggen zodat het bedrijf alleen de gemotiveerde
werknemers overhoudt. Dur en Schmittdiel onderzoeken aan de hand van een theoretisch model
onder welke voorwaarden een uittreedbonus effectief is om intrinsiek ongemotiveerde werknemers te
prikkelen het bedrijf te verlaten. Het blijkt dat het
positieve effect van de bonus te niet kan worden gedaan doordat het mensen aantrekt die geen intentie
hebben om voor het bedrijf te werken, maar alleen
de bonus willen ontvangen. Een van de voorwaarden voor een bonus om effectief te zijn, is dan ook
dat de bonus als een verrassing moet komen.
Protestantisme
Religieuze opvattingen beïnvloeden het economische gedrag van
mensen. Zo blijkt uit eerder onderzoek dat het percentage mensen
dat zelfstandig ondernemer wordt,
verschilt tussen religies. Rietveld
en Van Burg onderzoeken aan de
hand van gegevens uit een enquête
onder 756 christelijke ondernemers
hoe religieuze opvattingen de keuze voor het ondernemerschap beïnvloeden. Uit de resultaten blijkt dat
protestants-christelijke ondernemers hun beroep vaak ervaren als
een roeping van God. Daarnaast
voelen zij vaker dan vaste werknemers een plicht om de maatschappij met hun beroep te dienen.
Bankleningen
Een aanscherping van de regels op basis waarvan
banken besluiten of ze een lening verstrekken of
niet leidt gemiddeld tot een afname van de groei
van de kredietverlening. Dit concluderen Van der
Veer en Hoeberichts aan de hand van empirisch
onderzoek met gegevens van acht Nederlandse
banken over de periode 2003–2013. De kredietverlening blijft substantieel lager totdat de normen
voor kredietverlening weer worden versoepeld. De
auteurs vinden geen bewijs voor een verandering
van de grootte van het effect voor, tijdens of vlak
na de financiële crisis.
Rietveld, C.A. en E. van Burg (2013) Religious beliefs and entrepreneurship
Veer, K.J.M. van der, en M.M. Hoeberichts (2013) The level
Dur, R. en H. Schmittdiel (2013) Paid to quit. Tinbergen Insti-
among Dutch protestants. ERIM Report
effect of bank lending standards on business lending. DNB
tute Discussion Paper, 174.
Series, 015.
Working Paper, 396.
Oppervlaktegebruik
In 2012 bestond veertig procent van het oppervlak van de
Europese Unie uit bosgebieden. Bebouwde oppervlaktes,
zoals steden, gebouwen en infrastructuur, maken vijf
procent uit van het totaal, en akkerlanden 25 procent.
Scandinavische landen bestaan voor een relatief groot
Jaargang 98 (4654) 00 maand 2013
40%
Oppervlak EU bestaat
uit bos
gedeelte uit bos, terwijl Malta en de Benelux-landen juist
veel bebouwd oppervlak kennen.
Eurostat (2013) Buildings, roads and other artificial areas cover
5% of the EU – Land Use/Cover Area frame Survey 2012. Eurostat
Newsrelease, 25 oktober.
667