“Om eerste te zijn moet je ofwel snel zijn, vroeg vertrekken, of, bij een lange race, beschikken over uithoudingsvermogen.”
Column ESB
Innovatieve Nederlanders?
“D
Europa zelf ook nog eens slechter
e kracht van
scoort dan Japan, Zwitserland en de
innoÂatie ligt in
v
Verenigde Staten. Dit is zorgwekkend
samenwerkingâ€,
en laat zien dat innovatief innovatiezei
minister
beleid nodig is.
Kamp bij de opening van de nieuwe
Alvorens beleid te maken is analyse
broedplaats Mμ op de High Tech
nodig. Wat verklaart dat wij geen inCampus van Eindhoven. Welke econonovation leaders zijn? We zijn geen
mische gedachte zit achter deze zin van
leiders omdat we geen visie hebben.
Kamps ghostwriter? Is er enig bewijs
Mark Rutte is een representatieve
dat samenwerking tot meer leidt dan
Nederlander. Om eerste te zijn moet
oeverloos gepraat of gebazel over de
je ofwel snel zijn, vroeg vertrekken,
triple helix?
of, bij een lange race, beschikken over
Een week eerder had een team van
uithoudingsvermogen. Maar wie niet
de TU Delft en de VU het wereldreweet waar hij moet zijn, komt nooit
cord hightech-fietsen op 133,78 km
Eric van Damme
als eerste aan.
per uur gebracht. Een succesvolle inHoogleraar aan de Universiteit
Wij Nederlanders compenseren gehoudelijke samenwerking tussen Amvan Tilburg
brek aan visie met oplettendheid en
sterdamse studenten Bewegingsweefficiëntie. Niet voor niets worden we
tenschappen en Delftse aankomende
al sinds mensenheugenis de Chinezen
ingenieurs, die samen slimme oplosvan Europa genoemd. En dat niet alsingen bedachten voor problemen die
zich onverwachts aandienden. Maar het was niet alleen de sa- leen vanwege onze kortzichtigheid en “gehechtheid aan het
menwerking die succes bracht, ook de competitie en de wil om oude, maar ook onze sjachergeest, kruidenierspolitiek, onze
te winnen speelden een cruciale rol. Hebben we in Nederland lichtschuwendheidâ€, zoals de Groene Amsterdammer in 1909
de goede balans tussen samenwerking en concurrentie gevon- stelde (etymologiebank.nl). Wij zijn verbeteraars, onze focus
is op kostenefficiëntie, niet op dynamische efficiëntie.
den?
Ons Ministerie van Economische Zaken zal deze vraag on- Het is zinvol om ook eens goed in de culturele spiegel van
getwijfeld bevestigend beantwoorden. Het kan daarbij bij- Geert Hofstede te kijken. Hofstede karakteriseert ons als zijnvoorbeeld wijzen op de Global Innovation Index van Insead, de gericht op de korte termijn, onzekerheidsmijdend, egalitair,
waarop Nederland in 2013 de vierde plaats inneemt, na Zwit- individualistisch, en vrouwelijk. Dat eerste spoort met onze foserland, Zweden, en het Verenigd Koninkrijk, maar nog voor cus op efficiëntie. Het verklaart ook de kennisparadox: ons bede Verenigde Staten. Op de subindex voor Innovation Output drijfsleven heeft niet echt belangstelling voor de wetenschap.
staat Nederland daar zelfs op de tweede plaats. Deze sub ndex Vanwege het tweede proberen we alles te plannen, hebben we
i
kijkt echter vooral naar wetenschappelijke productiviteit, een veelvoud aan regels, werken we hard en zijn we altijd bezig,
creativiteit en aantallen patenten, en dat is weliswaar output, en hebben we weerstand tegen innovatie. De vrouwelijkheid is
maar geen waarmee automatisch geld verdiend wordt. Dat ons onze belangrijkste eigenschap. Daarom praten en overleggen
onderzoekssysteem goed functioneert, wisten we al en wordt we ook zo veel, en hebben we, diep in ons hart, een hekel aan
door het succes van het Delft/VU-team bevestigd, maar dat concurrentie. We beoordelen mensen niet op wat ze bereiken,
maar op wat ze zijn; we leven niet om te winnen of de beste te
wil niet zeggen dat het ook brood op de plank brengt.
Ons probleem zit vooral in het vermarkten van onze kennis, in zijn, maar streven naar een goede balans tussen werk en privé.
het omzetten van ideeën in producten met hoge marges. Dit We willen vooral gelukkig zijn. Gegeven ons doel zijn we sucwordt de kennisparadox genoemd, maar de paradox is eigen- cesvol; we behoren tot de tevredenste volkeren ter wereld.
lijk eerder waarom de bestaande innovatie-indicatoren dit niet Iemand die tevreden, onzekerheidsmijdend en vrouwelijk is, is
zichtbaar maken. De clou is dat de gebruikelijke indicatoren niet erg geneigd tot verandering en innovatie. Onze natuur zit
input en output bij elkaar optellen. Gelukkig heeft de Europese ons in de weg. Vraag een expat welke uitdrukking de NederCommissie vorige maand een nieuwe indicator gepubliceerd, lander het best typeert en hij zegt “doe maar normaal, dan doe
de Indicator of Innovation Output. Deze focust op hoeveel je al gek genoegâ€. Uit een dergelijke omgeving vertrekken de
geld en banen de innovatie-inspanningen opleveren. Op deze creatieve geesten. Om innovatief te worden moeten we onszelf
indicator scoort Nederland gewoon slecht. We zijn innovation vernieuwen, of ons feminien karakter uitbuiten en ons minder
followers, we scoren onder het Europese gemiddelde, terwijl op de markt richten.
Jaargang 98 (4670) 11 oktober 2013
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
613