Redactioneel
Mark Dijkstra
Redacteur ESB
m.dijkstra@sdu.nl
Verkeerd verbonden
Sinds 15 augustus ligt er een nieuw ontwerpÂ
besluit van de OPTA over de maximumtarieven voor
de gespreksafgifte voor telefonie (OPTA, 2008).
Gespreksafgifte is het verbinden van een beller aan
degene die gebeld wordt. Deze dienst wordt door
de telefoonaanbieder van degene die gebeld wordt
in rekening gebracht bij de telefoonaanbieder van
degene die belt. De aanbieder van de beller  erekent
b
dit dan weer door aan de beller. De afgifte arieven
t
zijn niet expliciet bekend bij de beller, maar hij
betaalt er indirect wel voor. De OPTA stelt dat er
sprake is van marktmacht in de afgifte van telefoongesprekken: als een beller een bepaalde persoon of
organisatie telefonisch wil bereiken, zijn er nauwelijks alternatieven om met die persoon in contact te
komen. Hij kan eventueel een e-mail of fax sturen,
maar voor onmiddellijk contact kan hij eigenlijk
alleen maar voor een bepaald telefoonnummer
kiezen. Om misbruik van deze marktmacht te voorkomen, stelt de OPTA maximumprijzen in voor de
gespreksafgiftetarieven op de markten voor mobiele
en vaste telefonie. Maximumprijzen zijn te rechtvaardigen, maar de OPTA had ook kunnen kiezen
voor een makkelijkere en efficiëntere manier om
de marktmacht te verkleinen, door ook degene die
gebeld wordt mee te laten betalen aan een ontvangen telefoongesprek. In Noord-Amerika en een aantal
Aziatische landen gebeurt dit al. Consumenten die
daar een telefonieabonnement afsluiten, betalen niet
alleen een tarief voor de telefoongesprekken die zij
initiëren, maar ook voor de gesprekken die zij ontvangen. Aanbieders  eprijzen beide diensten en conb
sumenten kunnen een telefoonaanbieder uitkiezen op
een combinatie van beide tarieven. Het afgiftetarief
wordt in deze landen dus niet indirect doorberekend
aan een bellende consument, die geen keus heeft
naar welke doorverbinder hij belt, maar aan de consument die het telefoongesprek ontvangt en die in
staat is om een andere aanbieder te kiezen als deze
een te hoge prijs vraagt. Hierdoor is het voor tele
foonaanbieders niet alleen de moeite waard om te
concurreren met de prijzen van uitgaande telefoongesprekken, maar ook op de prijzen van inkomende
gesprekken. Mensen zelf laten betalen voor de
gesprekken die zij  ntvangen kan een behoorlijk vero
schil opleveren in afgiftetarieven. Littlechild (2006)
constateert dat in 1999 in de landen waar alleen
de bellers voor het gesprek betaalden, gemiddeld
een afgiftetarief van tien  ollarcent per minuut gold,
d
tegen gemiddeld een halve dollarcent in de landen
waar de gespreksontvanger ook meebetaalde. Ter
vergelijking: in de Nederlandse mobiele markt zijn
de maximumtarieven op het moment ongeveer negen
eurocent en zullen in juli 2009 verlaagd worden naar
zeven eurocent. Er zijn niet alleen positieve kanten
aan het laten betalen bij gespreksontvangst: mensen
zullen minder geneigd zijn hun telefoon op te nemen
als het geld kost. Maar, volgens ditzelfde argument
zouden zij ook sneller iemand bellen vanwege de
lagere kosten die de beller maakt wanneer hij een
gesprek initieert en zorgen technische innovaties
zoals nummerweergave ervoor dat vooral leuke
gesprekken worden opgenomen, terwijl de ver elende
v
gesprekken, zoals telefonische enquêtes, vermeden
kunnen worden. Ook zou het ervoor kunnen zorgen
dat mensen minder snel geneigd zijn een telefoon
te bezitten, omdat zij geen gratis gesprekken meer
kunnen ontvangen, al laat onderzoek zien dat consumenten in markten waar de gespreksontvanger
meebetaalt, gemiddeld niet minder telefoons bezitten
(Dewenter en Krüse, 2005). In de telefoniemarkt
was vroeger sprake van een enkele aanbieder (KPN)
en leek het laten betalen voor gebeld worden enigszins onzinnig: of er nu betaald moest worden voor
een uitgaand gesprek, of een inkomend gesprek,
hetzelfde bedrijf inde zowel de rekening van de bellende als van de gebelde partij. Maar tegenwoordig
wordt de mobiele telefoniemarkt niet door een enkele
aanbieder gedomineerd en daalt ook het marktaandeel van KPN op de vaste telefonie arkt langzaam
m
naar ongeveer vijftig procent in 2011 (OPTA, 2008).
Hierdoor is de telefoonaanbieder van de beller al lang
niet meer dezelfde als de aanbieder van degene die
gebeld wordt. Om te voorkomen dat de telefoonaanbieder van degene die gebeld wordt zijn marktmacht
misbruikt, kan opgelegd worden dat beide partijen
betalen. Dan ontstaat er echt concurrentie op de
afgiftetarieven en wordt het opleggen van maximumtarieven overbodig.
Literatuur
Dewenter, A. en J. Krüse (2005) Calling party pays or recieving
party pays? Helmut Schmit University werkdocument 43/2005.
Littlechild, S. (2006) Mobile termination charges: Calling
Party Pays versus Receiving Party Pays. Telecommunications
Policy, 30(5-6), 242-277.
Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (2008)
Marktanalyse vaste gespreksafgifte, ontwerpbesluit. Den Haag:
OPTA.
ESB
93(4544) 3 oktober 2008
579