DE2E WEEK
Hoge Nederlandse rente
Onrustige
jaarwisseling
De dollar
Hoe verraderlijk de decembermaand
voor de valutamarkten kan zijn, bleek
eind vorig jaar uit de bewegingen van
de Amerikaanse dollar.. Ook deze
keer had het jaareinde een heftige ontwikkeling in petto. Nadat wekenlang
een stabilisatie had plaatsgevonden
rond/ 1,67 school de dollar voor
Kerstmis met drie cent omhoog toen
het aftreden van de Sovjet-minister
van buitenlandse zaken Shevardnadze bekend werd gemaakt. Enkele dagen bleef er een grote belangstelling
voor dollars bestaan, maar de verlaging van de Amerikaanse rente na de
tegenvallende economische cijfers
deed de opgebouwde winst in enkele
dagen weer als sneeuw voor de zon
wegsmelten. Op de laatste dag van
het jaar werd een niveau genoteerd
van/ 1,69, fors lager dan de/ 1,92
die door veel bedrijven gebruikt werd
om de balans over 1989 op te maken.
Toch wordt de dollar nog steeds gezien als vluchthaven. Dit blijkt tijdens
sommige dagen waarop nieuws over
de Golfcrisis de markt bereikt.
Renteverlaging in VS
De verlaging van het Amerikaanse disconto rond Kerstmis met een half procentpunt tot 6,5% werkte in het belangrijkste geldmarkttarief nog slechts
beperkt door na de al eerder doorgevoerde dalingen van de Fed funds.
Ook deze werden nog een kwart procentpunt goedkoper op 7%. Het duurde tot begin januari voordat banken
op een ruimere schaal overgingen tot
verlaging van hun prime rate van 10%
naar 9,5%. Dit was voor het eerst
sinds een jaar. Als gevolg van de
slechte economische berichtgeving,
daalde ook de kapitaalmarktrente.
Het dertigjarig overheidspapier levert
nu een rendement op van circa 8,2%.
In eerste instantie werd de Amerikaanse renteverlaging begin december in
de meeste andere landen deels gevolgd. Op basis van de onzekerheden
rond de Golfcrisis en de daarmee gepaard gaande stijgende olieprijzen
draaide het sentiment op de obligatiemarkt echter aan het begin van het
nieuwe jaar.
ESB 9-1-1991
In Nederland en Duitsland was in de
tweede helft van december sprake
van een duidelijke rentestijging. In
Duitsland staan de kosten van de
eenwording op de obligatiemarkt
centraal. Naar schatting zal de overheid in 1991 bruto DM 280 miljard
gaan lenen op de kapitaalmarkt. De
gevolgen voor het monetaire beleid
werden nog eens benadrukt door de
vice-president van de Bundesbank,
Schlesinger. Daarnaast wil de Bundesbank per se een sterke Duitse
mark handhaven. Dit laat vooralsnog
weinig ruimte voor renteverlaging,
integendeel, eerder wordt in marktkringen nog een verdere stijging verwacht. De Duitse nieuwjaarslening,
met een hoge couponrente van 9%,
werd overigens goed door de markt
ontvangen.
Voor een deel heeft de rentestijging
in Nederland een seizoensachtergrond. De traditionele verzwakking
van de gulden ten opzichte van de
Duitse mark aan het einde van het
jaar speelt daarbij een rol. Om een te
sterke waardevermindering van de
gulden te voorkomen wordt de geldmarktrente opgestuwd. Dit kwam bij
voorbeeld tot uitdrukking in het tarief voor speciale beleningen, dat
steeg van 8,3%, begin december, tot
8,9%. De korte rente liep daarbij op
tot boven 9,5%. Daarnaast neemt de
bezorgdheid bij de Nederlandsche
Bank toe ten aanzien van de snelle
groei van de geldschepping en kapitaaluitvoer. In het derde kwartaal
van 1990 vloeide voor bijna/ 4 miljard aan liquiditeiten naar het buitenland, hetgeen extra koersdruk voor
de gulden met zich meebrengt. Het
netto geldscheppend bedrijf van de
banken groeide met 14% op jaarbasis. Dat is veel meer dan de door
DNB acceptabel geachte bovengrens
van trendmatig circa 5%.
Wanneer in januari een aantal macroeconomische gegevens bekend
wordt zal, rekening houdend met
het verdere koersverloop van de gulden, mogelijk tot een nieuwe krediet-
maatregel worden besloten in de
vorm van de monetaire kasreserve.
Banken worden aangezet hun kredietverlening zoveel mogelijk met
spaargelden of ander lang kapitaal te
financieren. Dat leidt tot een stijging
van de lange rente in het binnenland, die op haar beurt de kapitaaluitvoer tegengaat.
Eind 1990 kwam het Ministerie van
Financien volgens het klassieke tendersysteem met een tienjarige ‘bullet’-lening, die aan het eind van de
looptijd in een keer wordt afgelost.
Deze droeg een coupon van 9%. De
opbrengst was/ 2,5 miljard bij een
uitgiftekoers van 99,75. De inschrijving is nu heropend via toonbankafgifte. De coupon is betaalbaar per 15
januari, terwijl de storting op 15 februari plaatsvindt. De lening is de
eerste stap om te voorzien in de financieringsbehoefte van/ 43,8 miljard in 1991.
Internationale beurzen
Van een traditionele einde-jaars-rally
was in 1990 geen sprake. De meeste
beurzen kwamen niet verder dan
een moeizame stijging bij minimale
omzetten. Het nieuwe jaar werd
overwegend met forse koersdalingen ingezet. Gespannen kijken de
beurzen uit naar wat 15 januari in
het Golfconflict zal brengen. In de
tussentijd blijven de aankopen beperkt, hetgeen het gevaar van wegzakkende koersen in zich draagt.
Tussen kerst en nieuwjaar bracht het
opstappen van de Sovjet-minister
Shevardnadze van buitenlandse zaken een schokgolf op de financiele
markten teweeg. Het gevaar van een
politieke chaos in de Sovjetunie
werd nu duidelijker zichtbaar. Door
Shevardnadze’s aankondiging kreeg
het geloof in het succes van Gorbatsjov een flinke knauw. De Duitse
beurs en obligatiemarkt kregen ‘t het
zwaarste te verduren. Duitse banken
en de overheid hebben grote vorderingen op de Sovjetunie. Naast de
hoge rente en de spanning in het
Midden-Oosten vormde dit een zwa-
Valutakoersen
Koers
1990
1990
hoogste
laagste
4/1 ‘
per
2/1
kders
koers
1,68
3,28
1,68
3,27
1,94
3,42
3,86
112,77
112,98
138,32
136^29
112,41
122,90
117,49
Koers
per
Amerikaanse ifelar ‘ ‘
Engelse pond
Duitse mark (100)
Zwitsefse frank (100)
133,31
112,82
133,28
Japanise yeir *
126,21
125,36
1,66
57
ECONOMIE
Beursindices
Koers
VS (Dow Jones)
Engeiand (FT-100)
Duitsland (DAX)
Nederland (CBS)
Japan (Nikkei)
Australia (All ord)
Koers
per
4/1
per
2566
2126
2611
1396
168
24069
1242
1366
168
2/1
2128
23849
1286
1990
hoogste
koers
1990
laagste
koers
3000
2464
2365
1990
1969
206
38713
1714
1335
166
20122
1271
gen voor herstructurering te hoeven
treffen, na de miljarden die voor dit
jaar zijn uitgetrokken, zo bleek op
een bijeenkomst voor beleggingsanalisten. De resultaten van ‘Operatic
Centurion’, wereldwijd gericht op ef-
ficiencyverhoging, zullen in 1992
zichtbaar worden. Deze operatic
moet het bedrijfsresultaat met/ 1 a
1,5 miljard gunstig beinvloeden. Als
alles volgens plan verloopt zit er
voor de aandeelhouders ook nog
een interimdividend in.
re slag voor de Duitse markt die ook
daarna zwakke dagen toonde.
De Amerikaanse beurs schommelt al
geruime tijd rond het niveau van
2600 voor de Dow Jones. Uit de Amerikaanse financiele wereld komen
met de regelmaat van de klok slechte berichten. Het effectenhuis Pru-
geheel 1990 een aanzienlijk lager resultaat dan in het voorgaande jaar,
toen nog een netto winst behaald
werd van/ 56 miljoen.
Internatio-Miiller rekent crop dit jaar
af te sluiten met een ‘kleine netto
de plannen om te komen tot een samenwerking met de Belgische Sabena, waar ook de Engelse British Airways bij betrokken zou worden.
Pakhoed wil samen met het Amerikaanse distributiebedrijf Univarde
het in Stockholm gevestigde Beijer
Industrial Distribution Group overnemen. Beijer is op het gebied van de
chemische distributie aktief in GrootBrittannie, Zwitserland, Italic en
vooral in de Scandinavische landen.
Beijer Industries boekte over 1990
een verwachte omzet van meer dan
winst’. Behalve de al eerder dit jaar
bekend geworden problemen bij de
handel in Australie en de tegenvallende gang van zaken bij de deelneming ECT (containeroverslag) zijn er
problemen ontstaan in de sector
techniek, die veel werken aan het
einde van het jaar oplevert. De koers
daalde daardoor in een klap met/ 6
tot/70.
Nedlloyd maakte bekend onderhands/ 60 mln 8,75% cumulatief preferente aandelen te plaatsen via een
op te richten Nedlloyd Finance.
Deze zijn in 1996 verplicht converteerbaar in aandelen Nedlloyd. De
conversieprijs is gerelateerd aan de
dan geldende beurskoers. Op basis
van de huidige beurskoers zou het
aantal aandelen met ruim 8% toenemen. Met de opbrengst wordt een lening verstrekt aan het moederbedrijf
met een rentepercentage van 11%.
De markt werd onaangenaam getroffen door het nieuws. Op een presentatie enkele weken geleden voor beleggingsanalisten was hier niet over
gerept. Het bericht zette de koers
van Nedlloyd verder onder druk. Op
27 december weer een nieuw dieptepunt bereikt van/34,80.
VOC bevestigde dat de resultaten
over 1990 een duidelijke verbetering
zullen laten zien in vergelijking met
de netto winst van/ 37,2 miljoen
van 1989. De divisie tankopslag levert de grootste bijdrage aan de verbetering van het resultaat. De grote
tegenvaller is de handelsdivisie. Het
bedrijfsresultaat van de transportdivisie zal op een zelfde niveau blijven.
Het hele jaar ondervond deze divisie
last van de lage dollar. Boekwinsten
$ 350 miljoen. In het eerste halfjaar
gaven compensatie.
daalde de netto winst met 38% tot
/ 25,8 miljoen. De raad van bestuur
van Internatio-Miiller voorziet voor
Philips voorziet winst in het tweede
halfjaar. Het elektronicaconcern verwacht in 1991 geen extra voorzienin-
dential-Bache Securities Inc. ver-
wacht over 1990 een verlies van
meer dan $ 250 miljoen te moeten
rapporteren. Over 1989 leed men al
een verlies van $ 51 miljoen. Om het
verlies van het effectenhuis te beperken worden vier activiteiten gestopt
of afgeslankt. Dit brengt een kostenpost mee van $ 370 miljoen. Er is
$ 600 miljoen aan activa verkocht
aan het moederbedrijf. Hier bovenop brengt verzekeraar Prudential
nog $ 200 miljoen aan nieuw kapitaal in ten behoeve van de dochter.
Beursplein 5
De handel op de Amsterdamse aandelenmarkt ging in 1990 als eennachtkaarsje uit. Het jaar werd afgesloten op een niveau van 168,3 voor
de CBS koersindex, 17,5% onder het
niveau een jaar eerder. De hoge rente en de spanning in het MiddenOosten vormden de laatste weken
geen aanleiding tot aankoop van aandelen.
KLM maakte bekend af te zien van
58
Nieuwjaarstoespraken
In de nieuwjaarstoespraken tot nu
toe zaten, op een uitzondering na,
nauwelijks verrassingen. Nationale
Nederlanden en Stad Rotterdam herhaalden de eerder gedane uitspraken ten aanzien van de te verwachten winst over 1990.
AKZO hield ten aanzien van de verwachtingen voor 1991 een aantal slagen om de arm. De dollarontwikkeling, de afzwakking van de Amerikaanse en Braziliaanse economic en
de Europese renteniveaus spelen het
concern parten. Over de winst voor
1990 werden geen nieuwe uitspraken gedaan, behalve dan dat die lager uit zal komen dan het jaar daarvoor.
De toonzetting bij DSM was wat positiever. Het winstniveau over 1990,
minimaal / 800 miljoen, wordt als
goed beschouwd, en ook voor 1991
staat de onderneming goed op de
rails. Volgens haar voorzitter van de
raad van bestuur moeten grote overnames de winstgroei bij DSM versnellen.
Een tegenvaller kwam van DAF. Nadat eerder al bekend was dat de eerste helft van 1990 een verlies van
/ 32 miljoen had opgeleverd, komt
het nu ge’indiceerde verlies van
/ 150 miljoen over het gehele jaar
toch hard aan. In dit cijfer is nog
geen rekening gehouden met reorganisatiekosten in 1991- De koers duikelde op dit nieuws met enkele procenten.