In een recent interview met One World bood je je excuses aan voor het feit dat je economie hebt gestudeerd. Economen zouden de wereld hebben vernacheld. Hoezo?
“Toen ik studeerde, had ik al door dat de economie niets te maken heeft met de werkelijkheid zoals ik die beleef. Economen stoppen de werkelijkheid in een formuletje en doen dan grote uitspraken. Maar als je iets in formuletjes en redenerinkjes stopt, dan kan dat maar een klein gedeelte van de werkelijkheid zijn.
Daar past een zekere deemoed bij, en aan deemoed ontbreekt het veel economen. Een anekdote: ik sprak een bekende econoom, met wie ik vroeger nog op de lagere school gezeten heb. Dat was een oude jeugdvriend, we hebben nog samen gespeeld vroeger.
Ik dacht dat wordt een leuk gesprek, had er zin in. Dus ik vroeg: ‘is het wel leuk voor een volk om te gaan sparen als het goed gaat, en is het wel goed om alle problemen weg te halen als het slecht gaat?’ Hij zei: ‘daar beginnen we niet aan’, en liep gewoon weg.
Dat zette me aan het denken. Ik heb de wijsheid helemaal niet in pacht, maar ik heb het gevoel dat er een menselijke kant is die totaal niet belicht wordt in de economie.
Ik zal je een voorbeeld geven. Ik zag vanmiddag de documentaire Monster fish over de grootste vissen die je kunt vangen in rivieren. De aflevering ging over de Mekongdelta, daar zit de enorme Mekongmeerval. De documentaire liet zien dat er stuwdammen in de rivier gebouwd worden en wat daarvan de gevolgen zijn.
Wat we heel goed kunnen becijferen is hoeveel elektriciteit die dammen opleveren en dat dat economischer is, want goedkoper, dan de elektriciteit die uit andere manier van opwekking komt. Wat we niet kunnen becijferen, is wat de dammen doet met de mensen, wat het doet met de vis, wat het doet met alles wat het leven leuk maakt.
Daarom heb ik spijt van mijn economiestudie.
[stilte]
Ik zie je kijken: ‘hier zit een gek, hier zit een gek…’”
Nee, nee, dat zeg ik helemaal niet.
“Ik zit hier uit liefde.”
Kijk, ik snap je frustratie met het vakgebied economie en ik snap je frustratie over de poeha die sommige economen hebben om hun vindingen als waarheid te verkondigen, maar ik denk dat je het vakgebied onrecht aandoet door het zo strak neer te zetten.
“Mee eens.”
We maken een vakblad. Veel van de artikelen roept juist op om breder te kijken en ook andere effecten mee te nemen.
“We komen mekaar in het midden heus wel tegen, maar ik ben cabaretier en cabaret werkt niet als ik een beetje genuanceerd ga lopen doen op een podium.”
Wat moeten de ESB-lezers met jouw verhaal?
“Wat ik wil bereiken met mijn cabaret is dat mensen verfrist worden in de vraag waarom ze het allemaal doen. Dat is hartstikke nodig. Kijk, in mijn studententijd schreef ESB al over milieueffectrapportages. Toch gaat het nog steeds niet goed. Zo moest de MER voor het vliegveld Lelystad over omdat er alleen maar naar geluidsoverlast was gekeken. Dat je door die witte strepen de lucht niet meer kan zien, dat je de natuur verstoort, dat het stinkt, dat het drukker wordt, en dat je moet stoppen met mensen steeds goedkoper te laten vliegen – daar was allemaal niet naar gekeken. En dan denk ik, het is in dertig jaar allemaal geen millimeter opgeschoten. De beuk er in!”
Jasper Lukkezen
Hoofdredacteur
1 reactie
Alleen door aan bomen te schudden of als het hard genoeg waait, vallen er bladeren en slechte takken van bomen of waaien bomen die niet goed genoeg in de grond staan om. Dan pas kun je zien wat er opgeruimd moet worden.
(Gedrags) Economen hebben, en daar heeft Hans Sibbel een punt, wellicht (iets) te veel de neiging om naar de condities van de economie (het bos) te kijken bij relatief (gemiddeld) mooi en windstil weer.
Het is goed en nodig om het regelmatig te laten stormen e.a. en omdat economie voor een belangrijk deel gaat over gedrag, is het goed dat niet alleen de cijfers, maar ook WIJ het regelmatig laten stormen.
Hans Sibbel probeert dat te doen, met ESB kunnen we daar natuurlijk ook een bijdrage aan leveren.
Het interview is een goede stap in die richting.