SCP-directeur Kim Putters luidt de alarmklok in het FD. Pas op mensen: Er volgt een sociale recessie na een economische crisis. Kern van zijn betoog is dat sociale effecten altijd na-ijlen op een economische crisis. Mensen kunnen inderdaad eerst nog interen op spaargeld, vermogen en de omgeving en gaan daarna pas echt pijn lijden.
Tegelijkertijd is dit beeld onnodig passief en zelfs een tikkeltje ouderwets. Het gaat impliciet uit van de aloude gedachte dat economische groei voor de grootte van de taart zorgt en sociale zekerheid voor de verdeling ervan. Is de taart minder groot, dan is er ook minder te verdelen.
Treurmis
Je kunt deze logica echter ook omdraaien. De decentralisatie van allerlei taken op het sociale domein (participatiewet, jeugdzorg, AWBZ), gecombineerd met een stevige bezuiniging, dwingt gemeenten te experimenteren met nieuwe vormen van verbindingen tussen partijen. Zonder deze experimenten ontstaat de treurige wereld die Putters voorziet: een verschralend sociaal aanbod, toenemende ongelijkheid en een erosie van de kwaliteit van leven.
Maar niemand dwingt ons naar deze treurmis te luisteren. Diverse gemeenten zijn zich van dit probleem terdege bewust en staan opgelijnd voor sociale experimenten die voor een nieuwe impuls van sociale dynamiek én economische groei kunnen zorgen. Door kwetsbare burgers op een nieuwe en actieve manier bij de samenleving te betrekken, ontstaat ruimte voor vernieuwing en groei. Dat gaat helaas niet vanzelf, de sociale motor moet wel worden aangezwengeld.
Screening
Ten eerste zal een goede screening moeten plaatsvinden van wat er zoal lokaal gebeurt. Ook hebben we een goede nulmeting nodig. Wat is de actuele situatie in de diverse gemeenten? Voorts moet er een landelijk geaccepteerde methodologie komen voor het meten van de maatschappelijke kosten en baten in het sociale domein. Er is weliswaar enige vooruitgang geboekt op dit terrein maar het blijft te veel bij pionieren. Tot slot moet er een monitor komen voor de voortgang van de experimenten. Deze moet in kaart brengen wat verbeterd kan worden en wat elders in het land uitgerold kan worden indien experimenten tot successen leiden. De maatschappij heeft een groot belang bij deze analyses, want de ene gemeente is veel beter uitgerust voor de uitdagingen dan de andere en de kennisbehoefte is enorm.
Inkleuren
Hier wacht een schone taak voor het Sociaal en Cultureel Planbureau. Je zou het SCP kunnen verwijten dat het in het verleden te veel nadruk legde op het inkleuren van de sociale landkaart en te weinig aandacht had voor de analyse van succesvolle sociale innovaties. Een uitgelezen kans voor de nieuwe directeur om zijn stempel te drukken. Want er is toch niets leuker dan zelf te zorgen dat je eigen doemscenario niet uitkomt.
Auteur
Categorieën