Recessie
vlakt of
De Japanse economic vertoont nog
geen tekenen van herstel. Nadat het
bbp in het tweede kwartaal met 2%
op jaarbasis daalde ziet het ernaar uit
dat ook het derde kwartaal een
krimp heeft opgeleverd, waarmee
Japan ook officieel in de recessie zou
belanden. In augustus daalde de industriele produktie voor de drieentwintigste maand op rij en wel met
2% op jaarbasis. De verkopen bij de
warenhuizen dalen nu al vijftien
maanden, terwijl 1994 het vierde jaar
zal zijn waarin naar verwachting de
bedrijfsinvesteringen teruglopen.
De stijging van de Japanse yen
heeft niet alleen verregaande gevolgen voor de concurrentiepositie,
maar leidt tevens tot forse valutaverliezen op de buitenlandse activa van
Japanse ondernemingen. De banken
gaan nog steeds gebukt onder dubieuze debiteuren die officieel 3% van
het balanstotaal uitmaken, maar volgens sommigen op 10% liggen.
Het consumentenvertrouwen
wordt extra aangetast daar de meeste
ondernemingen niet alleen terughoudend zijn met het aannemen van
nieuw personeel, maar bovendien,
zoals Nippon Steel, reorganisaties
aankondigen waarbij soms duizenden arbeidsplaatsen verloren gaan.
Conjunctuurherstel VS zet voort
De Amerikaanse economic kent nog
altijd een gematigde groei. De detailhandelsverkopen lagen in September
een bescheiden 0,1% hoger; het augustuscijfer werd wel opwaarts herzien van 0,2% naar 0,5%. Gunstig was
de forse stijging van de ‘index of leading indicators’: een toename in augustus met 1%, de grootste stijging sinds
december 1992. Dit wekt vertrouwen
voor de voortzetting van het conjunctuurherstel in de Verenigde Staten.
Overigens is de groei nog altijd zodanig bescheiden dat de inflatie weinig
zorgen baart. Zowel de producentenals de consumentenprijsstijgingen waren in September dan ook gering.
Britse inflatie loopt op
De Britse economic blijft zich redelijk
voorspoedig ontwikkelen, zo stelt de
Bank of England in haar maandbericht. Het zijn vooral de consumentenbestedingen die het herstel trekken
en er zijn nog geen tekenen die wijzen op een afzwakking van het consumentenvertrouwen. De inflatiecijfers over September werden echter
met teleurstelling ontvangen. Geschoond voor de component hypotheekrente bedraagt de geldontwaarding 3,3%. Een maand geleden
bedroeg dit 3,1%.
Teleurstellend was ook dat in augustus de Engelse industriele produktie met 0,4% daalde. Ook de handelsbalans verslechterde, niettegenstaande het positieve effect op de uitvoer
van de devaluatie van het pond. De
invoer steeg met 0,1%, terwijl de uitvoer met 3,1% daalde. De achterblijvende vraag vanuit het met een recessie kampende continentale Europa is
hier waarschijnlijk debet aan.
Nederlandse inflatie lager
In eigen land is de inflatie in September inmiddels op 1,8% beland, tegen
een inflatie van 2,0% de maand ervoor. Detailhandelsverkopen in Nederland blijven zich eveneens gunstig
ontwikkelen: in augustus was sprake
van een toename met 5% ten opzichte van een jaar geleden.
Weinig lichtpuntjes Duitse
economic
Het Duitse bedrijfsleven heeft zijn verwachtingen in neerwaartse richting
bijgesteld, zo blijkt uit een enquete
door het IFO-instituut in Miinchen.
Voor dit jaar wordt gerekend op een
produktievermindering met 8%, het
dubbele van de verwachting begin
dit jaar. Na een verdere daling in het
eerste kwartaal van 1994 wordt voor
heel 1994 gerekend op een stabilisatie van de produktie. Vooral de kapitaalgoederenindustrie heeft het dit
jaar nog zwaar te verduren, met een
verwachte produktiedaling van 12%.
Uit de jongste cijfers blijkt overigens dat de Duitse exportsector het
in zijn algemeenheid momenteel nog
moeilijk heeft. In juli was sprake van
een terugval met 8,9%, terwijl de invoer met 2,7% daalde. Het handelsoverschot daalde van DM 5,1 mrd in
mei tot DM 3 mrd in juli.
De indruk bestaat dat de teruggang
van de detailhandelsverkopen in augustus is afgevlakt. Ook de Industrie
herstelde zich licht ten opzichte van
de slechte maand juli. Gecorrigeerd
voor seizoensinvloeden is de werkloosheid licht gestegen.
Expansieve Italiaanse export
In Italic profiteer! de exportsector
zichtbaar van’de koersdaling met
22% voor de lire sedert het verlaten
van het EMS ruim een jaar geleden.
In de eerste zeven maanden van dit
jaar is een handelsoverschot geboekt
van 16.455 mrd Lire (circa/ 19 mrd),
tegenover een tekort van L 12.620
mrd een jaar geleden. De metaalnijverheid en textielindustrie zijn de
grote trekkers. De overheidsfinancien
ontwikkelen zich eindelijk ook wat
gunstiger: het ziet er naar uit dat het
financieringstekort dit jaar met 4.000
mrd zal dalen tot L 151.000 mrd.
Hernieuwde onrust EMS
Verschillende EMS-landen hebben te
maken gekregen met hernieuwde
druk op hun valuta. Vooral de Belgische en Franse frank kregen het
zwaar te verduren, en de koersen
van deze munten bereikten nieuwe
dieptepunten.
Positie Belgische frank
De Belgische frank wordt al langer
geteisterd door speculatieve aanvallen. Het huidige harde-muntbeleid
vergt hoge rentetarieven, en de markt
vraagt zich af hoelang de Belgische
centrale bank deze politick nog vol
kan houden in het zeer zwakke conjuncturele klimaat. Vooral de overheidsfinancien in Belgie staan er
slecht voor, met een relatief hoog begrotingstekort en een staatsschuld die
met 135% van het bbp nergens in Europa zo hoog is. Het IMF onderstreepte de afgelopen week nog eens de
noodzaak van een drastisch saneringsbeleid, en de zorgwekkende
toon van het rapport oefende verdere
druk uit op de Belgische valuta. Een
sociaal pact tussen werkgevers, vakbonden en regering ter beteugeling
van de sociale zekerheidsuitgaven en
loonkosten is dringend noodzakelijk,
maar de onderhandelingen hierover
verlopen vooralsnog stroef.
Tekenend voor het huidige Internationale financiele wantrouwen ten opzichte van de Belgische economic is
de uitzonderlijk magere opbrengst
die de jongste staatslening kent: tot
nog toe slechts BF 5,5 mrd, tegen BF
250 mrd jongstleden juni.
Franse frank
Ook de Franse frank is onder druk
Aanhoudende vraag beurzen
komen te staan. Frankrijk heeft zijn
rentetarieven nog niet lager gesteld
dan voor het uitbreken van de EMScrisis in juli en ook over de houdbaarheid van dit rentebeleid bestaat twijfel, gezien de snel oplopende Franse
De meeste Internationale beurzen
hebben de kortstondige onrust als gevolg van de ontwikkelingen in Rusland inmiddels achter zichgelaten. De
brede S & P index in de VS en de aandelenmarkten in Duitsland en Hong
kochten de, dikwijls minder courante, aandelen uit de 225-index die in
de 300-index niet meer voorkomen.
Dit had onder meer tot gevolg dat de
225-index op een dag met 1,2%
zakte, terwijl de 300-index een halve
punt won.
werkloosheid. Bovendien wakkerde
Kong bereikten nieuwe hoogtepun-
Koersen Hong Kong omboog
de Franse minister van economische
zaken Alphandery de onzekerheid bij
beleggers ongewild nog aan door in
ten.
De hausse in Hong Kong, waar de
Fusierecord VS
punt aller tijden bereikte, lijkt enigs-
een toespraak te wijzen op het feit
In de VS werd de op een na grootste
fusie aller tijden aangekondigd: de telefoonmaatschappij Bell Atlantic gaat
samen met de grootste kabeltelevisiemaatschappij in de VS, Tele-Communications Inc. In totaliteit gaat de
overname ruim $ 21 mrd kosten, en
komt daarmee dicht in de buurt van
het record dat in 1989 gemoeid was
zins in tegenspraak met de moeizame
dat het Franse bedrijfsleven dank zij
de gedeprecieerde frank weer aan
concurrentiekracht had gewonnen.
De markt vatte dit op als een signaal
dat een verdere daling welkom is.
Duitsland ratificeen Maastricht
Het laatste obstakel op weg naar de
ratificatie door alle EG-landen van
het Verdrag van Maastricht is weggenomen, nu het Duitse Constitutionele
Hof heeft bepaald dat het verdrag
niet in strijd is met de Duitse grondwet. De komst van de Europese Monetaire unie kan nu dus ook wat
Duitsland betreft doorgang vinden.
Toch gaf deze uitspraak weinig deining op de Europese rente- en valutamarkten. Dat komt omdat het Hof in
zijn uitspraak heeft benadrukt, dat
voor het opgeven van de Duitse
mark voor de Ecu strikt de hand
moet worden gehouden aan de in
het Verdrag van Maastricht gestelde
convergentiecriteria. Dit betekent dat
veel landen nog een lange weg te
gaan zullen hebben en dat de invoering van de Ecu dus nog wel even op
zich zal laten wachten.
Rente onder 6%
Hang Seng index een nieuwhoogte-
FvanLanschot
Bankiersnv
SINDS1737
met de ‘leveraged buy-out’ van RJR
Nabisco. In het derde kwartaal steeg
de fusiekoorts in de VS tot een hoogtepunt. In totaliteit was met fusies en
overnames dit jaar een bedrag van circa $ 90 mrd gemoeid. In tegenstelling
tot de vorige periode van overnames,
in de tweede helft van de tachtiger jaren, worden de overnemingen nu
niet zozeer gefinancierd met ‘junk
bonds’ en andere leningen maar met
uitgifte en ruil van aandelen.
onderhandelingen over de overdracht van het Engelse protectoraat
aan China. Amerikaanse investeerders kijken hier echter overheen en
hebben meer aandacht voor de aanhoudend krachtige groei van de economic en van de bedrijfswinsten,
waartegenover de gemiddelde
koers/winst verhouding op basis van
de voor volgend jaar verwachte
winsten slechts 13 bedraagt. Over 45
maanden is Hong Kong in de Amerikaanse visie de economische hoofdstad van de gigantische en expansieve Chinese markt. Vooraanstaande
beleggingsadviseurs hebben de
weging van Hong Kong in internationale aandelenportefeuilles fors verhoogd, waarop Amerikaanse fondsbeheerders reageren. Deze enorme
beleggingsdrang stuwt de koersen in
Hong Kong omhoog.
Duitse beurs op nieuw record
In Duitsland kon het bedrijfsnieuws
de stemming nauwelijks drukken.
Ondanks de slechte berichten uit de
auto-industrie steeg de Dax-index in
enkele dagen tijd met ruim 5%. De
chemiewaarden moesten in het midden van de maand een flinke reactie
incasseren.
De Duitse lange rente zit nu met
5,9% ook ruim onder de 6%, terwijl
de Nederlandse rente daar zelfs met
5,8% nog tien basispunten onder zit.
De verwachtingen voor verdere discontoverlaging door de Bundesbank
zijn goed, en de sterke positie van de
Duitse mark maakt deze situatie
alleen nog maar beter.
De verdere rentedaling in Europa
werd mede gevoed doordat gunstige
inflatiecijfers in de Verenigde Staten
ook daar voor koersstijgingen op de
obligatiemarkt zorgden.
De dollar fluctueert, nu de Russi-
Nieuwe index voor Japan
Engelse beleggers optimistisch
Het koersniveau op de Japanse aandelenmarkt stond onder druk. Ongemerkt is het belang van de Japanse
aandelenmarkt weggezakt tot circa
1/3 van de wereldbeurskapitalisatie,
tegenover nog 45% aan het eind van
de jaren tachtig. Naast de bekende
Topix en de Nikkei-225 index is de
Nikkei-300 geintroduceerd. De oude
Nikkei-index omvat de nodige fondsen die minder belangrijk zijn, terwijl
de 225 aandelen ongewogen de in-
Institutionele beleggers in Engeland
zijn erg optimistisch. Uit een enquete
blijkt dat 22% van de ondervraagden
van plan is op korte termijn de aandelenbelangen uit te breiden. Daarnaast
voorziet eenderde van de ondervraagden een uitbreiding van de vastgoedbelangen. Van de ondervraagden
voorziet 77% voor de komende 12
maanden hogere koersen. Over
sche machtsstrijd in iedef geval voor-
dex samenstellen. De nieuwe 300-
deeld, terwijl slechts 4% voor Wall
Street hogere koersen ziet.
lopig in het voordeel van president
index bevat de momenteel belangrijkste fondsen die bovendien worden
gewogen naar het aantal uitstaande
aandelen. Veel indexbeleggers ver-
wekelijkse publikatie Beleggen met Van
Lanschot
Jeltsin beslist is, de laatste weken
weer over het algemeen iets boven
de/ 1,80.
Japan zijn de meningen sterk ver-
Deze bijdrage is ontleend aan de twee-
ESB 20-10-1993
isll
i ll