Dit ESB-themanummer gaat over private schulden. Schuld heeft in het Nederlands twee betekenissen. Het is een financiële verplichting die ontstaat voor een goederen of diensten die al wel geleverd, maar nog niet betaald zijn. Schuld in die zin is onontbeerlijk in het economisch verkeer. Maar schuld is ook een morele verplichting, een verantwoordelijkheid die is ontstaan door acties uit het verleden. En ook in deze zin is schuld onontbeerlijk in het economisch verkeer.
De Nederlandse private schuldenlast is met 274 procent van het bruto binnenlands product hoog. Volgens de wetenschappelijke literatuur schaden dergelijke schuldniveaus de economische groei. Is het code rood?
Omdat zelfstandigen doorgaans geen verplicht pensioen hebben, bouwen zij vaak vermogen op via hun eigen woning. Tegelijkertijd hebben ze ook een onzekerder inkomen. Hoe kwetsbaar zijn zelfstandigen als de hypotheekrentes stijgen?
Op de Nederlandse woningmarkt hebben in de jaren tachtig en begin deze eeuw twee forse correcties plaatsgevonden. Hierbij zijn, met name in de laatste crisis, de kredietverliezen beperkt gebleven. In hoeverre kan dit verklaard worden uit economische en maatschappelijke ontwikkelingen?
Tijdens de grote recessie is de reële consumptie van Nederlandse huishoudens met maar liefst zeven procent afgenomen. In hoeverre is dit toe te schrijven aan de hypotheekschulden en de ontwikkeling van de huizenprijzen?
De huidige manier van omgaan met problematische schulden van huishoudens leidt tot grootschalige welvaarts- en welzijnsverliezen. De incrementele aanpak van het kabinet gericht op het voorkomen een schuldenoploop lijkt onvoldoende te helpen. Daarom moeten we naar een herontwerp van het systeem..
Ruim een half miljoen Nederlandse huishoudens heeft te maken met ernstige financiële problemen. Een groot deel van deze huishoudens meldt zich niet bij de schuldhulpverlening. Welke groepen zijn dat, en waarom kloppen zij niet aan voor hulp?
Het politieke gesteggel over de besteding van het begrotingsoverschot van elf miljard euro is begonnen. Moet het gebruikt worden voor koopkrachtherstel, voor duurzaamheid of voor een versnelde aflossing van de staatsschuld?