Prognoses voor een zieke economie

Gisteren vertelde Pieter Hasekamp, de nieuwe directeur van het Centraal Planbureau, in een interview met het Financieele Dagblad dat een recessie niet meer te voorkomen is. Hoe diep de recessie precies zou worden, kon hij nog niet zeggen. Nu het coronavirus voor nog onbepaalde tijd rondwaart, wordt het schatten van economische groei steeds moeilijker.

Toch wordt er volop in het rond geschat, ook nu de reikwijdte van de pandemie nog niet helemaal in beeld is. En dat is maar goed ook: voor slim beleid in tijden van corona is enig inzicht in de economische consequenties van het virus – hoe grof de schattingen ook zijn – zo gek nog niet. De prognoses lopen door al die onzekerheden over het verloop van het virus echter nog flink uiteen. In dit artikel zet ik de verschillende prognoses en aannames voor u op een rijtje.

Verschillende scenario’s

Een van de belangrijkste determinanten voor de prognoses is de reikwijdte van het virus. Volgens de Wereldbank (2008) leidt een zware pandemie met sterftecijfers a la de Spaanse griep (70 miljoen doden) tot een wereldwijde inkomensval van 5 procent van het GDP, waarvan 60 procent kan worden toegeschreven aan preventieve maatregelen. Bij een milde epidemie (1,4 miljoen doden) is de inkomensval slechts 0,7 procent. Fan, Jamison en Summers voegden daar in 2016 aan toe dat men niet alleen naar inkomensverlies moet kijken, maar ook naar de economische gevolgen van prematuur overlijden: de zogenaamde mortality costs. Wat blijkt: bij een nog mildere pandemie (700.000 doden) kan de jaarlijkse inkomensval worden geschat op 0,7 procent van het GNI.

In welke van deze scenario’s het coronavirus het beste past, is nog onduidelijk. Op dit moment zijn er wereldwijd ongeveer achtduizend mensen overleden aan de gevolgen van het coronavirus. Maar we zijn er nog lang niet: begin maart schatte de WHO de kans om na een besmetting te overlijden, op 3.4 procent. Het uiteindelijke dodenaantal kan dus nog flink oplopen, afhankelijk van de besmettingsgraad.

Dat is ook de conclusie in het onlangs verschenen boek Economics in the time of Covid-19 (6 maart 2020), waarin Richard Baldwin en Beatrice Weder di Mauro in recordtempo een economisch overzicht hebben samengesteld van het coronavirus (een aanrader). In het hoofdstuk van McKibbin en Fernando worden verschillende scenario’s weergegeven. Ze schatten het aantal doden in het zwaarste scenario – wanneer 3 procent van de mensen die besmet zijn overlijdt en een groot deel van de wereldbevolking besmet raakt – op 70 miljoen. Dat is dus even hoog als de Spaanse griep. Mocht dit zwarte scenario werkelijkheid worden, dan schatten McKibbin en Fernando dat dit de Eurozone en de Verenigde staten zo’n 8 procent van het GDP kost.

Ramingen

Maar ook al weten we de uiteindelijke reikwijdte van het virus dus nog niet, duidelijk is het wel dat het virus ook in haar huidige stadium verregaande gevolgen heeft voor de wereldwijde economie. ABN-AMRO (4 maart 2020) somt het mooi op: verlies van vertrouwen, een Chinese aanbodschok, een wereldwijde vraagschok, ontregelde aanbodketens, afnemende investeringen en financiële verkrapping. De overheid kan een belangrijke rol spelen om die schokken te dempen en kondigde gisteren in een poging daartoe omvangrijke maatregelen aan – maar de effecten van die maatregelen zijn nog onduidelijk. Zeker is wel dat nu het virus heel Europa in staat van paraatheid heeft gebracht, het einde van de groei in zicht is.

Zo berekende het Centraal Planbureau (3 maart 2020) twee weken geleden dat de Nederlandse economische groei bij Europese verspreiding 0,8 procentpunt lager zal uitvallen (van 1,4 procent groei naar 0,6 procent groei) door toedoen van het coronavirus. Deze raming ging er echter nog vanuit dat de epidemie zich niet door Nederland zou verspreiden. Nu dat wel het geval is, is de schatting van RaboResearch (12 maart 2020) wellicht relevanter – zij schatten dat de wereldwijde economische groei in geval van een pandemie met 2,7 procentpunt zal dalen. De Nederlandse economie krijgt in hun scenario in dat geval een klap van 1,6 procentpunt.

Toch lopen ook deze ramingen alweer achter. Het Nederland van nu is onmogelijk te vergelijken met het Nederland van twee weken geleden. En dus publiceert het Centraal Planbureau volgende week haar nieuwe ramingen. Een recessie is niet meer te voorkomen – zeker nu de beurzen sterk zijn onderuitgegaan – maar de vraag hoe diep de recessie precies wordt, lijkt voorlopig nog niet beantwoord.

Dit is de stand van 17 maart 2020. Ook een prognose gezien? Laat het ons weten.