December vergelijkingsmaand. Er valt heel wat te kiezen voor consumenten op de markt van zorgverzekeringen. Om consumenten wegwijs te maken in de verzekeringsjungle zijn talrijke vergelijkingssites actief. Zelfs Libelle heeft een vergelijkingsspeeltje op zijn website.
Recentelijk is het verdienmodel van deze sites in opspraak gekomen. We slaan even het theorieboek open.
‘Optimale’ financiering
Op bladzijde 1 het hoofdstuk ‘optimale’ financiering. De overheid bekostigt de dienst en consumenten maken gratis gebruik van de site. De bladzijde is vergeeld geraakt, omdat miskend wordt dat ondernemerschap nodig is om de site goed te laten werken.
We gaan naar bladzijde 2. Laat ondernemers de site ontwikkelen. Consumenten betalen voor de dienst wanneer een polis wordt afgesloten. Dit model is toegepast op financiële dienstverleners. Vanaf 1 januari geldt een verbod op provisie wegens het schaden van belangen van consumenten. Het verbod geldt alleen voor complexe financiële producten omdat voor overige producten de markt ‘zijn werk doet’.
Op bladzijde 3 wordt provisie behandeld. Het kan aantrekkelijk zijn verzekeraars te laten betalen per afgesloten polis omdat de transactiekosten lager zijn dan bij directe betalingen van consumenten. Het systeem staat of valt wel bij het vermogen van verzekeraars om uitkomsten van het vergelijken te manipuleren.
Eitje
Nederland blijkt een mooie testcase. Zorgvergelijker en Zorgkiezer worden per aangevraagde polis betaald door verzekeraars maar behandelen niet-betalende verzekeraars niet wezenlijk anders. Sites als Verzekeringssite.nl en Independer laten de belangen van betalende verzekeraars zwaarder wegen in de manier waarop ze de rijtjes aan consumenten presenteren.
Een eitje. Kiezen tussen twee soorten diensten die hetzelfde bieden. Welke consument wil nu een onduidelijk gekleurd rijtje favoriete verzekeraars voorgeschoteld krijgen?
Traantje wegpinken
Dat was ook de gedachte van Achmea in 2010. Ik moest een traantje wegpinken toen Achmea-directeur Van den Boom bij het Journaal mocht uitleggen dat de rijtjes van Independer he-le-maal niet klopten. Ondanks het mediaoffensief bleef Independer populair. Weet je wat, bedachten ze toen, ‘if you can’t beat them, buy them’. Nu is de site eigendom van Achmea. Marketing verslaat verontwaardiging.
Verre van transparant
Independer beweert ‘volledig en objectief te zijn’, maar is (evenals andere vergelijkingssites die op die basis zijn gefinancierd) verre van transparant over het verdienmodel, onder meer omdat er niet-verifieerbare en dus manipuleerbare ‘kwaliteitscriteria’ aan de vergelijkingen zijn gekoppeld.
Moet de Autoriteit Financiële Markten (AFM) deze constructies dan ook maar verbieden? De AFM moet de sites strengere eisen op het gebied van transparantie opleggen, maar verder moeten consumenten zelf ook opletten. Wie wil shoppen, kijkt uit zijn doppen.
Auteur
Categorieën