Jrg. 7, editie 348

30 AUGUSTUS 1922

AUTEURJSRECHT VOORBEHOUDEN

Economis
,;
ch,~
r„
Statistisch
.
e

Ben c
~
hten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

7E JAARGANG

WOENSDAG 30 AUGUSTUS 1922

No. 348
1

–

INHOUD

NEDERLANDSCH-INDISCHE FORENSEN
Fdoor
Prof Mr. Ant.
van
Oijn ………………………………….
752
De Nederlandsche Akkerbouw, v66r, gedurende en na den
Oorlog 1 door S.
W. de Clercq ………………..
753
Rijksgebouwen door
J. C.
E. Baron
van:Lynden ……..
755
Duîtsche Economische Vraagstukken door
Dr.
Kurt
Singer
758
Londensche Correspondentie……………………..758
AANTEEKENINGEN
De Indische financiën ……………………….759
De economische toestand in Indië in 1921 ……….759
De economische gesteldheid van Tsjechoslowakije II
..
760
Stand der cultures en uitvoer gedurende het tweede kwar-
taal 1922, in Suriname ……………………782
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFrEN ………………….762
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN

……… 763-769
Geldkoersen

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen

Goederenhandel.
Baukstaten

Verkeerswezen.

INSTITUUT

VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.
Auisten$.Rectacteur voor het weekblad:
D. J.
,Wanink.

Secretariaat: Pieter de Hooghweg 122, Rotterdam.
Aangeteekende stukken:
Bi37car&toor
Ruige Plaatweg 87.
Telefoon Nr. 3000. Postchque- en girorekening

Rotterdam No. 8408.

Abon’aementsprijs
voor het weekblad franco p. p.
in Nederland
f
20,—. Buitenland en Koloniër&
f
25,-
per jaar. Losse nummers 50 cents.

Leden en donateur8 van
het Instituut
ontvangen
het weekblad gratis.

29
ATJGtJSTIJS
1922.

De geidmarkt blijft onveranderd zer ruim. 1)is-

conto’s vinden grif plaatsing en worden tegen een

rente van 2
3
/
4
tot 2
1
/2 pOt. afgedaan. De omzetten op de

prolongatiemarkt blijven onbeteekenend de noteering

was gisteren 2% pOt. Heb aanbod wan ,,oalll” blijft aan-

zienlijk; de rentevoet hiervoor varieert van 1% tct

2pOt.

Do
wijzigingen op do balans van De Nederlandsohe

Bank zijn deze week niet van .groote ibe’teken.is. ‘De

post ,,Binnien1aojdsche Wissels” daalde ‘ei1der met

ca.
f
3
mill., waaawan
f
1 mifi. komt
voor rekien±n’g

‘van
afgelost schakistpap’ior; aan reehtsbreeks ge-

plaatste sohatldstpromessen is thans
f
34
mïll. in
p’or-

cfeu,iflc. Do bedoeningen wertoen’en een
kleine-
stij-

ging van
f
98,5 mill. ‘bot
f
99,8 m±ll., sullcs ‘ben gevulge

van cen oringo toename der ‘bij Bijbank en Agen,t

schappen op on.desrpan.d van effecten ieopen.de posten.

,,Papier op bet Buitenland” daalde van
f
81,8 !mlll.

tot
f
74,4
mill.; naar mag worden verouderst&, heedt

cle Bank -deze week een gedeelte der wissels, w’aarin

de regeeringsdollars tijdelijk door ‘ha’aa zijn belsgi,

laben aifloopen, ten einde de
ibesehikking
over saldi

•
te ‘verkrijgen. Dit vermneden rvindt steun in .het feit,
dat de Diverse Rekeningen 6nder ‘het Actief een ‘stij.

ging ‘van omstreeks
f
1,5 mild. vertoouen; ‘sleoh’ts een

gedeelte der aldus vrijgekomen dollars sonde dan door

de Bank zijn afigegeven.

De voorraad’ Munt en Muntmateriaal steeg deze

week ongeveer 1% ‘ton, waarschijnlijk ïten gevolge van

het i’nihoulden der aang&ooden rijkud’aal’ders.

Het bedrag der in oml’oup zijnde baaridbiljetten steeg

van
f
958,1 miill. tot
,
f 960,3 miii.; de rekening-courainit

saldi
daalden
met ‘mum
f
9
miii. Het !bescdiikbaa.r

snet’aalsaldo verminderde van
f
41,5 mill. tot
f
32.3

‘mill.
*

*
*

De in het voorgaand ov&zicht vermelde verbetering

“van den Mrkenkoers heeft niet stand kunnen houden.

Dinsdag bleek het aanbod weder aanzienlijk te zijn. De

teruggang
–
gestimuleerd door politieke berichten
–

bleef onverminderd aanhouden; op den laatsten dag
van de week werd voor 10% gedaan. Hierop volgde

een kleine verbetering tot 17, welke hausse wel haar

ontstaan zal te danken hebben aan het aanbod van
vreemde wissels in Duitschiand. Dit offreeren van

wissels vindt zijn oorzaak eerstens in het feit, dat in
de wilde hausse der laatste dagen daar te lande oor-

‘spmnkelijk hedoelde anukoopen aanzienlijk nijn over-
schreden en het te veel gekochte weder moest worden

gerealiseerd. Ten tweede worden de bezitters van

vreemde devie-zn in’ Duitsohland, ‘na’aT gezegd

vordt door de bankeh geforceerd tot verkoop over te

gaan, ten einde, hunne schulden bij de banken af

te lossen, waarop, door het schaarsche geld, door vele

instellingen wordt aangedrongen. Mocht dit zoo ver-

dr voortgaan, dan
zou
dit gezien het ‘aanrsienlijke

bezit van vreemd geld in ‘Duitsche handen, wel een

tijdelijk gunstigen invloed op den Markenkoers kun-

non uibeafeun. iHet slot kwam op 15%. Ook de
fra.ncs-

d’ievieeen ondervonden weder den in
j
vlo
e
d van den

Markenkoers.

Tsjecho-Kronen blijven zeer gezocht; de koers kwam

op 9,75, doch ‘liep op 9,45 terug.
De markt had een levendig aanzien.
*

*
*

Op de termijnmarkt’ waren £ flink aangeboden

ah wel met een agiô van 1’% cent per maand. Ook

‘wordt nog steeds voor
Marken op levering plaatsing
gezocht; Door de ‘daling van den koers kdmt het dii
–

agio van
3/
l
7
/s cent per maand, uit op een rente van

welhaast 80 â 90 pOt. p. a.

752

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

30 Augustus 1922

LONDEN, &6 AUGUSTUS 1922.

Op Maandag en Dinsdag was de geidmarkt
vol-

doende ruim voorzien om de op die dagen vervallende

voorschotten bij de Bank of England te kunnen aflos-

sen. Daggeld deed 1 4-2 pOt. Op Woensdag echter

bleken de fondsen uitgeput en de markt was zoodoen-

de genoopt een gedeelte van de op dien dag vervallen-

de opnamen bij de Bank of England voor een week

te hernieuwen. Daggeld 2-3 pOt. Op Donderdag

was de positie weder iets gemakkelijker en kon het

aan de Bank verschuldigde bedrag worden terugbe-

taald. Op het einde van de week noteerde daggeld

1Y2-2 pOt. T d. geld bleef op 1Y2 pOt.
De disconto-markt onderging overeenkomstige fluc-

tuatiè’s. Op Dinsdag werd het aanbod van Treasury

Bills, die tegen 2Y4 pOt. ,,on tap” waren, ingetrokken,

waarop 3-mnds. bankaccepten tot 2—% pOt. vielen,

om vervolgens weder tot 21/-1/ pOt. op te loopen,

2- en 4-mnds. accepten deden 2/— 4 pOt. en 6-

mnds. pOt.

NEDERLANDSCH.INDISÇHE FORENSEN.

1.

Door den Ondernemersraad van Nederlandsch-

Indië is eene Nota gepubliceerd over de Inkomsten-

belasting, de Extrawinstbelasting en de Overwinst-

belasting van Naamlooze Vennootschappen, de Pro-

ductenbelastingen en de Uitvoerrechten op producten
van Ondernemingen.
1)
•Het ‘stuk is van de hand van

den heer Mr. Treub, die, blijkens de aan de Nota voor-

afgaande verklaring van het Bestuur van den Raad,
daarin de in de vergadering tot uiting gekomen mee-

ningen en bezwaren, alsmede de verzamelde gegevens

heeft verwerkt.

Het stuk, zoo zegt de bedoelde bestuursverklaring,
,,drukt derhalve niet slechts de persoonlijkee meening

van den voorzitter uit, maar het geeft het oordeel

weer van den Ondernemersraad in zijn geheel”.

Men zoude intusschen verkeerd doen, als men

meende dat Mr. Treub slechts de rapporteur is ge-

weest, die de meening van den Ondernemersraad in
zijn geheel en daarmede ook die van hemzelf weergaf.

Het feit, dat hij de Nota onderteekende doch niet de
verklaring, waarmede de Raad, waarvan
hij
voorzitter

is (deze verklaring is onderteekend door den onder-
voorzitter en het gedelegeerd lid van het Algemeen

Bestuur)
wijst
erop, dat, al moge dan de schrijver
gelet hebben op de meeningen (die wel niet alle

onderling geheel conform zullen zijn geweest), in de
vergaderingen van den Raad geuit, de Nota toch iets

anders is dan een rapport, veeleer een stuk door Mr.
Treub op eigen verantwoordelijkheid opgemaakt en

waarmede de geheele Raad zich later vereenigde.
De Nota verraadt dan ook geheel de algemeen be-
kende wijze, waarop Mr. Treub dergelijke zaken be-

handelt. Niet slechts – wat vanzelf spreekt – door

inhoud, opzet en
stijl,
die alle voortreffelijk zijn,
doch ook door de aanwezigheid van een ietwat luchtig
daarheen geworpen gedachte, die op het allereerste ge-

zicht bekoring, vooral voor leeken, niet zal missen,
maar die
bij
nadere beschouwing den toets der critiek

moeilijk kan doorstaan; ik heb hier het oog op den

inval, dat Nederlanders, die tantièmes of dividenden
genieten uit vennootschappen, welke in Indië werken,

eigenlijk Ned.-Indische forensen zijn, gelijk de man,
die in Baarn woont en in Amsterdam zijn zaak heeft,

een Amsterdamsch forens pleegt te worden genoemd.
Ofschoon Mr. Treub reeds zoover is gegaan om glo-
baal uit te rekenen, hoeveel Indië
bij
aanvaarding van

1)
[Wij
hopen nog gelegenheid te hebben, op deze nota
terug te komen. – 1ed.]

het denkbeeld zoo ongeveer daaraan voor zijn schatkist

ten koste van de Nederlandsche zoude kunnen ontlee-

non, is de gedachte zelf in de Nota nog niet buiten

de grenzen van het vage gekomen. In de toelichting

daarvan wordt op twee gedachten gehinkt. Nu eens

denkt men bij de lezing aan de financieele verhouding

tusschen het Moederland en zijn kolonie, waarbij dan

het eerste, iids zijüde, hij
alle
fi!namieieole oniafhanke-
hjkheid van de tweede, toch
feitelijk
de voogd van

deze tweede, als goed voogd aan de pupil niets mag

onthouden wat haar in billijkheid toekomt. Dan weer

denkt men aan twee geheel
gelijk
gerechtigde pu-

blieke lichamen gelijk de gemeenten, die door een bo-

ven haar staand publiek lichaam van hoogeren rang

gedwongen worden niet te zeer op elkanders kostn

te leven, omdat een hooger belang dan het hare –

ni. het algemeen landsbelang – eischt, dat ze
beide

haar taak goed volbrengen kunnen.

Gaan
wij
het betoog na, dat maar even twee blad-

zijden beslaat, afgezien dan van eene bladzijde, die
aan de reeds genoemde
becijfering
gewijd is.

Mr. Treub begint met te herinneren aan zijn be-
toog elders in de Nota (blz. 28 en 29), dat het niet

juist is, dat Indië door de uitheemsche ondernemingen

wordt gedraineerd. Op die bladzijden betoogt hij te-
recht, dat het nationaal vermogen door de afvloeiing

van dividenden niet wordt aangetast en het nationaal

inkomen er niet door wordt verkleind en dat die af-

strooming alleen de verhooging van het inkomen als

gevolg van de medewerking van uitheemsch kapitaal

minder groot maakt, dan ze zonder die onvermijdelijke

,,Begleiterscheinung” zijn zou. De
schrijver
gebruikt

echter nu hij op de zaak in ander verband terugkomt,

een ander argument, t.w.: ,,dat er in den loop van

deze eeuw méér kapitaal naar Indië is gestroomd, dan
er in den vorm van dividenden en tantièmes uit-

ging”.
1)
,,Dit belet echter niet”, zoo zegt hij verder.
,,dat er jaarlijks een groot deel van het inkomen uit

het land
verdwijnt,
al komt het dan als kapitaal

terug.” En dit moge dn voor de Indische maat-

schappij er niet veel toe doen, voor de schatkist brengt

het een belangrijk nadeel mede.

Het komt
mij
voor, dat Mr. Treub hier zelf in de

fout vervalt, die hij op blz. 28 en 29 bestreed. Zeker

het is onpleizierig voor Indië – doch dan zoowcl
voor de Indische maatschappij als voor den Indischen
fiscus, – dat de Indische ingezetenen zelf niet rijk

genoeg
zijn
om al het kapitaal te verstrekken voor de
ontwikkeling der hulpbronnen en dat zulks mede-

brengt, dait -indië ‘dit kapitaal eis het ware benen
moet van uitheemsche kapitalisten, die voor dien

kapitaaisdienst een belooning eischen in den vorm
van dividend of obligatierente. Maar, als men daar-

om zegt, dat de fiscus (en dan ook çle maatschappij)

nadeel
lijdt
door het wegstroomen van een deel van

de opbrengst der productie, dan ziet men, dat wat

in werkelijkheid eenvoudig voortvloeit uit het niet-

rijk-zijn, van de ingezetenen zelf, aan voor een, gevolg

van dat, wat dit niet-rijk
–
zijn, gelukkigerwijze, kpmt

verhelpen, rzij het ician rne’b de noedaakeWkeBegloirtev-
scheinung, dat de helpers voor hun dienst beloond
moeten wordn. Als enen ten slotte en mi. ‘vo1koennn
terecht concludeert, dat de Indische maatschappij van
de hulp van het uitheemsche kapitaal, toch in elk

geval nog sterk profiteert, dan geldt dat ook voor den
fiscus; al zoude die er natuurlijk nog beter aan toe
zijn, als de uitheemsche kapitaalhulp niet noodig was,

of
bijv.
alleen noodig ware, omdat de rijke ingezete-

nen van Indië op hun beurt hun kapitalen liever in

1)
Deze
zin is wat erg ‘elliptisch. ,,Meer
kapitaal
toege-
stroomd dan
er
(d.i. kapitaal) in den vorm -van dividend
uitging”. Eerst
wort
hier ,,kapitaal” gebruikt in tegen-
stelling van dividend en dan ads iets
dat
den vorm
kan
aannemen van di-vidend. Bedoeld aal rwel zijn: meer goe-
deren (rijkdom) in
den
vorm van kapitaal toegestroomd
dan er goederen (rijk(lom)
in dan
vorm ‘van divtcletsd uit-,
gingen.

30 Augustus 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

753

Ohiva productiof maakten. Mr. ‘I’reub i
zeggt
dat er ,,in-

komen” uitgaat; dit is niet juist, als men wat een

.ingeztene van Holland of Amerika als loon voor zijn

.kapitaalsdienst ontvangt – zooals men m.f. behoort

te doen – beschouwt als Hollandsch of Amerikaansch

vrm.ogensinkomen, niet als Idiseh inkomen. Er gaat
slechts een deel van de ,,opbrengst” uit Indië. Stel

dat ik, wijl zelf niets bezittende, met
f.100.000,—
ge-

leend kapitaal werk, en daarmede een opbrengst van

•f 10.000,—
maak, waarvan ik
f
5.000,— aan mijn

:geldschieter moet afstaan; zou ik dan kunnen klagen,

dat een deel van mijn inkomen wegvioside? en zeggen,
dat ik door dat wegvloeien benadeeld wordt? En zoude,

als mijn geldschieter een buitenlander was, de Neder-

landsche fiscus kunnen zeggen, door mijn rente-beta-

len benadeeld
‘te ‘w’orden (een en sajjder, als ik, zonder

kapitaal werkende, maar
f
3000 inkounen kon erakon)?

I.mnnera neen!
De Indische schatkist moet door belastingen bij de

bron zorgen, dat zij de niet-ingezetenen, die bjua kapi-

taal in Indië beter rendeeren!ci blijken te kunaen irfahen

dan eldejns, behoorlijk betalen laat voor de diiensten

van het Gouvernement, die hun zulks
mogelijk maken.

Maar m6ér vragen, ook een deel van het netto-inko-
men van den buitenlander vragen, ware af te raden.

Ook Mr. Treub zelf is van die meening, zoo vaak het

gaat om niet-ingezetenen, die geen Nederlanders zijn.

Engeilschen en Amerikanen zoude hij niet nogeens willen treffen in het inkomen, zooals zij dat uit hun
beleggingen in Indië thuis krijgen, omdat ,,zij ook te
rekenen hebben met de belastingen, die ze in eigen

land hebben te betalen”. Maar geldt dat dan niet voor
Nederlanders? De Schr. meent van niet, want hij laat

volgen: Met de dividenden en tantièmes, die naar

Nederland gaan, staat het er anders voor. Deze wor-
den hier (in Nederland) opgenomen in het inkomen

der rechthebbenden en ten behoeve van de Nederi.

schatkist aangeslagen in de Inkomstenbelasting”.
Geldt echter datzelfde niet van de dividenden enz.

door Amerikanen en Engelschen genoten? Worden
ook die niet daar (in Amerika cnn.) opgeazornen in
het inkomen der rechthebbenden en ten behoeve van de Amerikaansche enz. schatkist in de inkomstenbe-

lasting aangeslagen? Ik zie geen verschil.

Vervolgens wordt betoogd, dat het een averechtsche
politiek zoude zijn, om uit Indië stammende inko-

mensdeelen hier te lande nogeens aan een speciale

belasting te onderwerpen, omdat vooral de grootere
inkomens hier al voldoende belast zijn.
0
,,Maar een

andere vraag is”, zoo lezen wij woordelijk, ,,of het

eigenlijk wel aangaat, dat de Nederlandsche schat-
kist de inkomstenbelasting van de hierbedoelde in-

komstendeelen
gehee’ voor zich behoudt”.

Het wil
mij
voorkomen, dat, moest die vraag ont-

kennend beantwoord woren, de Nederlandsche fiscus
het zoude moeten betreuren, zoo vaak de ingezetenen
hun vermogen in Indische ondernemingen belegden.
In binnenlandsche of Amerikaansche, Fransche, En-

gelsche, Argentijnsche of welke andere ondernemin-

gen ook belegd,
altijd
zoude het Rijk kunnen heffen

van het volle vermogen en van het volle inkomen uit

(lat vermogen, doch werd het vermogen belegd in Ne-

derl.-Indische ondernemingen, dan zoude het vermo-gen zelf en het inkomen daaruit voor dè helft (of een
ander deel) aan de moederlandsche belastingen ont-

gaan! Voor Indië zoude het daarentegen een spoor-
slag worden om, waar het maar eenigen invloed daar-

op kon uitoefenen, de ondernemingen met hollandsch geld te doen financieren, omdat ze dan een extra-bron
van belastingen zouden zijn., door hetgeen Nederland-
sche ingezetenen dan meg aan inikonzs’ten- en vernzo-
gensbelasting, in eigen land uitgespaard, zouden moe-

ten bijdragen aan de Iirdisdhe kas.

‘) Waartoe dit betoog begrijp ik ‘iiiet; twaarom zoude het
Moederlanci nogeens extra theffen ,waar het er juist om gaat
dat het Moederland minder zou heffen om Lndië de gelegen-
heid te geven
ook zijn
deel te nemen.

Men kan van mcening zijn, dat elk moederland den

duren plicht heeft er zich van te onthouden koloniale
inkomsten voor moederlandsche belangen te gebrui-

ken en toch tevens van meening
‘zijn,
dat het ave-,

rechtsche politiek zoude zijn een deel van de moeder-

landsche draagkracht aan de kolonie, ter belasting
harerzijds, af te staan.
ANT. VAN GiJN.
(Slot ‘volgt.)

DE NEDERLANDSCHE AKKERBOUW,, VOOR,

GEDURENDE EN NA DEN OORLOG.

1.

Landbouw (in den -ruimsten iáa van het woord:
dus alckeiibouw, veeteelt, ïtuinbm.w en hoschboujjw) is

ruor Nederland aan tdo allergrootste heteekenis. In
1911 vonden circa 620.000 personen in den landbouw
hun. bestaan;
Y
3
van’ alle arbeiders is iii ons land ‘in
den ‘landbonw werkzaam. Onze nijverheid fberust voor

een groet deel op verwerking van ianidibouwvoort

brengse.len. Wij befiroeven daartoe slechts te ¶noeanen:
suikerfabrieken, !amida1pelmeel- en stjr.00car’toufabrie-
ken, zuijvelfabrieken, siachterjen, inmaikerijen, ds-oge-

rijen, conserv’en-, gist- en •spiai’t.usfabrieken, brouwe-
rijen, jenievers’tokerijen cnn. cnn., om nog te zwijgen
van die, welke van (hoacbibouiw en koio,n.ialen landbouw
‘afhangen. Wij ivijzen daarnaast op ide, beteeken.is a’a.n

den landbouw zelf en van de erdoor gevoede nijver-
heid, voor onzen handel en scheepvaart.
Uit dit alles iblijktdat een k’raohrt,ige, gezonde land-houjw een levensbelang is voor ons land.

Door ‘alle tijden heen vinden wij hij economen en
s’taatslied’an trouwens de erkenning, dat een welvarend
platibeland de ruggegraat ‘vormt van den Staat, ad zoo-
als het in een Aimerikaan.sch gesdh.rift wordt iritige-
drukt: ,,.of the basic ‘indnsrtries agriculturois fun-
‘daimeutally iniportant.’ Wij willen trachten in ‘de
voigenJde beschouwingen in’ groote trekken liet beeld
‘te schetsen van onzen ‘akkerbouw ‘v6&r, gedurende en
na den oorlog, om idaaruitaf ite leiden, welke de voor-uitzichten zijn.

a.
De toestwnd v66r den oorlog.

De Nederlandache
akkerbouw
vertoont een verschil-
lend karakter in ‘elk der 3 hoofdgebied.en, waarin hij

wordt uitgeoefend. In het izeekleigebied (deels ook
op de rivierkiei) rwo’r,djen allerlei soorten ‘van: land-
.bou’wgewassen verbouwd: granen, sui’kerhietci
J
‘ aard-
appelen, erwten, ibonden, vlas, uien, cnn. De veehoude-
-rij – hier meer, daar minder ni’tgdbreid – ‘speelt er
over ‘t algemeen een ondergeschikte rol. In verband
‘daarmede worden ide voortibrengselen ‘van het ‘bouw-
land meereudeels op de markt verkocht.
Op de zandgironden is de vee1houderij (rund(vee, -var-
kens, kijpipen) ‘van veel grooter betoekenis; bijna ‘alles
wat het boixwlancl voortbreng’t dient tot verbruik in liet eigen ‘bedrijf; de ‘zandboer vindt zijn ‘inkomsten
hoofdzakelijk in den .’verkoop ‘van varkens, melk, boter
en eieren.
In de veenikoloniën in liet N.O. ‘van ions land zijn
aardappelen, ‘r:ogtge en haver de b,eofdprod..ucten; de
‘voehouderij is er ‘van geen tbeheeleenis. De aardappelen
gaan naar de aan-d’appeiineelfaibriek, list stroo naar de
cartonfabriek, beide voor een niet nnbelaugrj’k go-
•deelte eoëperatiieve ond’ernmingen.
De grootte der ‘bedrijven ‘bedraagt op de klei ge-
nridklel.d 25-50 H.A., op (het zand 5-10 H.A.., in de
veen.kolon.iën ‘als regel 20 HA.
De veenkoioniaile grond’ is ‘voor (het verkrijgen ‘van
ibeho’orlijke oogsten aangewezen op het gdbr.uik van
‘groote hoeveelheden lhulpm’eststodfen. Op ido ‘van
nature ai1m,s nandgironcien iwordt eveneens veel kunst-
mest gebruikt, hoewel naar verhouding minder, ‘om-
dat ‘men daar tevens de bescihikking heeft over den
vtahnes’t van den uitgebreiden veestapeL De intensief
gedreven veekouderj – in ‘t’hjzon(der de varkens-
mesterj – noopt daartegenover hier weer ‘tot [het
aankoop en van belangrijke hoeveelheden Ikrachtvoecler.
In het akkenbofujw,bedrjf ‘op de ‘vruclhthaardeee klei-

754

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

30
Augustus 1922

grorndbn met zijn betreldkelijk Ideinen rv~aipeil zijn
kunsrbmes’t- en kmchtvoed!eraankoop van geringeren

ovanig. In de groote veidegeb[ieJdJen – welke ier
verder buiten (bepre1king (blijven – wor(den d’a’a’ren-

tegen groot hoeveelheden krae(b,bvo’ecler aangekocht.

Uit bel hierboven in g’roote lijnen gsrhetste kajr’ak-

ter van de Ned:erladsche ekkerhou.w(beclrijven valt
dus af ‘to leiden, ‘dat zij ban)cl»lhbedirijven izijn gesvor-

dn, ‘die voor ‘den aankoop van b.uninie grondstoffen en

voor den afzet hunner voo’rrtbreugselen goeddeels orp het ibnitenlan’d aa gewezen zijn.

Uit de volgende cijfers (blijkt duidelijk, nrel!k een

overwegende ‘rol Ned!erlands (bodeinikïi’l’tn’ar speelt in

den in- en utvoorh’andel van 1913:

meer uit- dan ingevoerd:

levende

dierer

…………………..
ca.
165.000
stuks
dier’hke producten

………………
135

millioen KG.
knrwijzaad

…………………….
634 vla,a

………………………….
32
aarda1ppelen

……………………
360
aarelappelmeel

………………….
79

hooi

en

‘stroo

………………….
49
atroocarton

……………………
150
siiiker{bi’eten

……………………
241
suiker

………………………..
133
fruit, groenten

en planten

………..
240
h,l’oeinlbol’ien

……………………
23
boeeh(bouwiprcducten

…………….
7

meer in- dan uitgevoerd:
moetstoffen

……………………535
oJfterkoeu en meel van olliehonderude
zaden ……………………….
244

granen, meel en .peulvruch’ten …….
1975

(Hier ie inbegrepen broodkoren en’s. voor m’easche-
lijk voedsel; alleen reed:s de •i.n’voçr.sai’di van m’aïs,

‘r’egge, geest en haver, welke in h’oofdiaaak voor dier-
lijk ‘voedsel dienen, beloopen te namen 1270 imiiioen

KG.).
De waarde van onze uitgevoerde h
o
d
eer
p
r
odi
uc
t
en

bedroeg ‘v66i’ den oorlog ca. 400 nuililioen gulden.

Nadat de laii.dihoruw zich itegen het einde der 19e

‘eeuw ‘geleidelijk ‘hersteld ‘had ‘van de gevolgen van de

crisis der taeht’i,ger jaren volgde (een ‘tijdivai
-‘van :be-

trekkelijko welvaart. De’ lain:d’bouiwer stelt geen hooge
eischen aan het leven en werkt (hard, soo;dat hij door

noor ‘zuinig te leven in die period’e langaaaun aan. ‘voor-

uit kotu ‘komen. In geen enkel (bedrijf edhomimolen de

uitkoinisten ‘zoo neer
als ‘in het met ‘plant en dier wer-
kende landh’ouwhddrijf, (bdieeracht ‘door tal van fac-
toren, waarop de leider iweini,g of geen inr’rlo’edl kan
uitoefenen. Ongwnstige jaren, waarin zelfs ‘wel met
verlies’ werd gewerkt, bleven dan ook ‘in dit tijdvak
.niøt ‘uit. Maar dank zij ‘meerdere ‘ontwri’kke,linig, toe-
passinig van betere methoden, organisatie en coöpera-

tie, dank
zij
ook Onno bandekspoli’tiok, welke onbeleum-
jner’den invoer van goodkoorpe grondstoffen niogelijk
maakte, kon onze la,rudibouw ‘zich snel uit izijn zeer
adhterlijken itoesbandl opheffen en beh,00rden wij in
tehnisch opzicht ‘weldra tot de eersten. De gunstige ligging ten op’zich’te van Engeland en de
Duitsche

nij veilheidsgebiecien met hun steeds toenemende ‘vraag
naar onno bedomvoorbhrenigselen, werkte krachtig
mede om die ontwikkeling mogelijk ‘te maken.
Wij spraken ‘van een betrelckelij’ke welvaart en enen
make ziek dan ‘ook geen overdreven voorstelling van
de bed(rijfswinsten. De vrijbamldelspolitiele van ons
land, ide anelle vooruitgang op iandiboruiwgebied!
ook
van iandere Europeesche landen en van ‘o’vea,zeesche ge-
wresten roet lage voortbrenginigskosrten, iwaaninede onze
landbouw op idje open inlarkt, moest concurreeren, biel-

den de prijzen laag.
In .1913 was 47 pOt. van den (beboruiwden grond bij
eigenaren in gebruik, 53 pOt. bij pachters. Zeker waren
er tal ‘van Janidlaeeren, idno ‘de’ belangen hunner pach-
tom voldoendJe lieten ‘wegen, doch de ‘zeer ‘mensdheulijke
eigenschap gaarne ‘zooveel mogelijk te ‘willen hebben
cn’da’artbij te
eenzijdig
aan het eigen (belang ‘te idenken,
.ho]ieerech’te en nog gro:oter aantal verpaekte’rs. Van-

-daar een steeds ‘ludr roepen
‘om
wettelijke rverbete-

ring van identoestandder pachter’s; .vand!aar de n-
stelling in enkele provincies
van, pa&teormissiën,
welke helaas weindg invloed’ kotnidien uitoefenen. Van-

daar echter itevens dat – al kon het [bij de ‘toen stij-
geucle conjunctuur niet geheel misloopen – bij de

meeste pachters ‘slecihts van hetrkkelijke ‘welvaa’rt kou

gesproken worden. ‘

Bij het meeren’deel der oigenaa’r-igehriuiikeris was de
toestand niet -veel beter. De crisis bad velen ‘tot den

bedelstaf gebracht, ‘de meeste boerderijen ‘waren zwaar
imet Ihypotheekschixld Ibelas.t en ide ‘toeneimendo bloi

van het bedrijf in de jaren. 19001914 Ibeteekende
daarom nog niet een
g’roote
‘welvaart ‘van de lanidbe-
‘violkinig. In’teg’enideed kou die ‘kleine ‘boer, in ‘t bijzorn
der cle zandiboeir, zich ‘zijn sober bestaan slechts ‘ver-
zekeren door met beIIJU3Jp van zijn gezin overdreven

lange werkdagen te maken en een siavenleiven te
leiden, waarvoor ieder stedellijke ‘arbeider
ook
toen
reeds den neus nou hbhen o’pgerbrdkken.

De ontginning ‘v;an ‘woeste gronden nam hand over
‘hand toe, maar was over “t algemeen alechts ‘looiruend
vo’orzoover
zij
in ‘t ‘klein, geleidelijk en zonder tewerk-

stelling ‘van vreemde arbeidskrachten in eigen (beheer
werd aangepakt. Van de on.’bginininigen op gro’otere

schaal, waarvan trouwens een deel slechts als liefheb-
:berj k-on,cien wior,den aangemerkt, kam veilig gezegd

worden, ‘dat rzij als ‘bedrijf ‘geen voldoende iwinst I(zoo
n’iet verlies) opleverden. Ook hier een uiterlijke ‘bloei
zonder evenredige welvaart.

Bij de becordeeiin,g van een bepaalden ‘bak van

“vnl’kswelvauurt in een ‘zeker tijdperk, is niet
zijn
‘moer

of minder bloeiende toestand, zijn uiterlijk ‘oeeld ‘van

het meeste belang. Vn meer &’eteekenis izijn vaak cle
onweegbare ‘dingen, is ‘de vraag, op welk on’tiwikke-

lings. en ieschaiv’in’gs’peil ‘zijn (beoefenaren istaam, hoe
hunne onderlinge ‘verhouding is en in welke iinate
het bedrijf zich mag ‘verheugen in ‘de .waardeeriog en
belangstelling van ‘andere (bevolkingsgroepen en van

de ‘overheid. Wij willen hieraan een korte (beschiou

wing wijden, “ben einde daardoor ihe,t begrijpen ‘van
den tegenwoorcligen ‘toestand en ‘van onze verwach-
tingen ‘voor de ‘komende jaren te ‘vergemakkelijken.

Hot v’eelzijdiger bedrijf van ‘den akk’ei1bouwer (brengt
mee, ‘dat hij dooreengenomen een ;breed’eren blik en
moer v’akon’twi:kkeling hoeft dsm de ‘v’eebo’uder T.ech

(bestaan er ook onid’er de ‘ak’keu’houiwcrs ‘in dit opzicht

groote verscihillen. De kleine iboer moet den ‘ganschen
dag hard ‘werken, ja, de zwaarste ‘arbeid in het he
da’ijfje is voor (bom. Meestal kan. hij de ‘werkirracht
van ‘zijn kinderen niet missen en ontbreekt ‘denen de
gelegenheid om jzich na ‘de vorpl’iehite ,sc.bioolj aren ve:r-
der ‘te ontwikkelen. De zware dagtaak laat niet ‘toe

dat men, anders dan bij Jiooige imeedoot
aan het vereeuigingsieven, markten, keuringen en
‘tentoonstellingen. (bezoekt. De wrij ving ‘vuil gedachten,
de uitwisseling ‘van inzichten ‘en ervaringen is ‘euvel-
doende. Hoe groo’ter het bedrijf is, hoe moer cle boer
van. ‘uitsluitend werker ‘tot leider av,cyedit, hoe meer
hij met ‘vreemde a’rheid(s(leraclh”ten werkt; hij is ti ets min-
der gebonden en ‘komt meer met vakgenooten in aan-
rakinig. Zijn ‘meestal ‘wat groolzare draagkracht ‘ver-

oorlooft hein ‘zijn kinderen ‘verder ‘te laten lee’ren en
de kennis, ‘welke deze opden, ‘t ‘zij
op
‘landibouwscbo-
len, ‘t zij op ‘an,dere ond’orwijs’inrdcihtdngen, werkt-weer

(bevruchtend ‘op den buiselijiken kring. En soe gaven
dan ‘ook voornamelijk ‘do kleistreken en de •veeu’k’ol.o-
niën iin. de laatste ctecenniën een ‘vei’Jblijclencl( beeld
te ‘zien -van toeunaendo ontwri.kikeling en kon in ons
geh’ecle land geejroken worden ‘van een groeiend -ver-
eenigingslevien ‘met een toenemenden drang naar
co&peratie ‘(slechts enkele streken bleven op dit gebied

‘botreus’ensiwaard’ig ‘ton ‘achter).
Elvenwel, ‘deze ontwil’lee’linig ‘was over ‘t ‘algemeen
niet anders dan een ‘zuiver technische, ‘waarbij de

s’ociaal-.ecoinoimisclie izeer ver iten ‘achter bleef.
D4
n’dan,

onze plaibtelamuds’bevolking die – ondanks cle verbete-
ring der verkeersimiddelen – afgezoictderdl woont, be-
hield .wrel launiger ‘dan de sitedeltin
g
gen verschillende oud-

30 Augustus 1922

ECONOMISCH-STATISfISCHE BERICHTEN

755

vaderl.aaxLschc deugden, maaT vertoont daajrdioor ok
enkele minder gelukkige Nederdanjclsdhe eigenschappen

in sterke mate. Kortziohtig vastkoiiden aan persoon
Jijke opva’ttingen, het ‘vermeend eigenJbelang niet en-
cleegetehikt wrillen qnalk€su iaan thet algemeen helang,

gemis aan offer’vaaa’digheid vôoT ide eigen zaak en
bovenal het mengen van iod!sdienstige en ip.oáitieke

versch.idJen in vakbelairgen, deze eigenschappen maak-
ten het uiterlijk iblooiendb vereenigingsieven innerlijk
verdeeld en krachteloes, opievenid roodra er eeniig gel-

delijk voorideel te behalen -viel, ‘tanenici zeodra dit

ontbrak.
En e1ke plaats nam de. laaidhouw in de ‘belamga tel-

•lin.g van de .o’v.eiheii& in? Hoe verhielçden nich de

overige 9)evolkingsgroepen ‘tot onze hodemculibuar?
Op de laatste vraag kan helaas het antwoord kort

sijn: niet een volkomen.
giS
aan heg.riip van lzijn

betee’kenis en afvezigtheid van elnngstellin.g. Zonder
op di t versdhijtnsei dieper iiu te gaan, willen wij er

toch
01) WI5Cfl,
boe in. geheel Westelijk Duropa Ide zich

snel oiitiwikikelende nijvorbeilci a.Uerwege het Jeeu
4
wen-

deel der ipuiblieke belangstelling ‘tot zich trok. In ions
land, met zijn op de spits gedreven partij-iploditiek,

iwam daarbij, dat slechts iffie groepen gehoor vonclen, die de groobe trom ¶roerdèn en die ipolitiick’en invlod
konden oefenen door politiek gewin te beloven aan
partijen en partijleiders. Niet in stant tot ‘de zelilbe-
wuste daad – wellicht ongewenacht – maar in elk
geval van innerlijke kracht blijk genren.di, om vieh te vereeni.gen in één machtige, politiek kleurlooze ‘vak-
onganisatie, die door haar ledental en beteekenis de
bohartigi.ng der iandb.00iw’belangen had weten af te
diwinigeii, neif te blind ‘verpoiitiiokt en door .partijle’rzen
bevangen ‘om nicik in den boezem van eigen ioliitieike
partij den haar tokemenden invloed te v.erizekeren,
bleef de plattelan dslbevellcing gewillig aan den leiband
loopen van de meestal -uit de steden ‘oorftgekomen partijleider-s. De geolgen bleven niet wit; polit-ink,
pers, suooh volle ver egenwooridiging toonden belang-

stelling
–
ivoor de ltndlbouwbelwngen. Aan onze agrari-
sche wetgeving outbreokt alles en wat nog- iop dit ge-
bied in. cie laatste 20 jaren tot ‘stand is gekomen, bui-
ten het onderwijs en de voorlichtingsdienst, vindt
‘iijn grond in db ge-snidheidsbeseherming van menach,

dier en piant of in het tegengaan
–
v’ain oneerlijke ban-

clolsprailetij’ken. Het is kleingoed, op ziclizetf zeker

nuttig, maar waarin de groote lijn ontbreekt, die be-
wijst, hoe de wetgever beseft, dat de nelvaart van
dien Staat in laatsten aanleg be.ruist op de welvaart
van den landbouw. En ook hier zijn het te -veel cie uit-
skuibeiï.d stof:felijieo belangen, is het de teehniek, waar-

aan men aandacht schonk.
Wij hebben ons opzettelijk wat langer ibevigngelioulden
met den teritgbhk, omdat slechts cln.aiidoor mogelijk is goed te begrijpen, welke invloeden de oorlog en de
‘tegenwoordigc crisis op het bedirijf uitoefend’en. En
non hebben wij dan in groote trekken dit beeld voor
ons: het a’kkeribouwbedrijf is de schokken van den
vorigen crisis geleid’elij.k te hoven gekomen; in toch-
ni.sch opnicht en uiterlijk ibiloeienid’, hoersc.ht er een
betrekkeijkc wi-vaaa-t. Vakvereeniigi’ng-en en coilpera-
-ties missen iinnerlijke kracht, onirdlat dien hoerenstanid,
(Yndaiiiks aun toegenomen vakkennis, sociaal-econo-
misch inzicht en saarahoorigheidngev.oel onttbreken De
landbouw staat vrijwel op zichzelf en heeft niet de
belangstelling van de overige bevolkingsgroepen, van

pel-s en van vtiksverbegenovoo’rduiging.

Bloemendaal.

,

S.
W.
DE CLERCQ.

RIJKSGEBOUWEN

Door dc snel toenemende Staatsbemoeien:i.s, door de
steeds uitgebreider eischen, welke aan liet postbedrijf,
het onderwijs, het gevangeniswezen, de belasting-
diensten enz. werden gesteld is liet aantal en de om-
vang der Rijks- en door het Rijk gehuurde gebouwen
in de laatste tientallen jaren geweldig gestegen en
stelde de voorziening in de gebouwen-behoefte steeds
hooger eischen aan de schatkist. Het denkbeeld om

tot zoo administratieve als technische centralisatie

van de gebouwen-voorziening te geraken vond dan
ook zijn oorsprong in financieele, of zoo men wil be-

zuinigings-overwegingen.

Doordat de voorziening in de behoefte aan huis-

vesting aan elk Departement voor de daaronder res-
sorteerende diensten was overgelaten kon reeds, zelfs

bij aan die Departementen zuinig gevoerd beheer, niet

worden vermeden, dat de totale beschikbare ruimte

on-economisch werd verkregen en benut. Voegt men

hierbij de wel zier uiteenlodpende opvattingen van

,,zuinigheid” en ,,ruimte-economie”
1),
welke bij ver-

schillende Rijksdiensten heerschten, zoomede een vrij

verwarde organisatie van de technische bouwdien.sten,

zoo moet het duidelijk
zijn,
dat reeds een simpel

overzien van de i-uimte-behoefte vanuit een centraal punt, doch zeker een beschikken over die ruimte van

daaruit, zoomede de voorziening
bij
tekort, hetzij door

koop, huur of stichting, tot zeer belangrijke besparing

zal moeten leiden.
2) –

Tot een zoodanige centraiisatie werd bij Konink-
lijk Besluit van 29 Juli j.l., besloten. Den

Minister van Financiën werd, met ingang van 1

Augustus, opgedragen ,,cie zorg voor de Rijksgebou-
wen hier te lande met dien verstande, dat deze op-

dracht, slechts betreft de bemoeienissen inzake koop,

huur, stichting, verbouwing, onderhoud of eerste in-

i-iehting.”

Hierdoor is dus de toestand deze geworden, dat
Financiën koopt, huurt, sticht enz., doch dat liet

Departement voor welks dienst het gebouw bestemd is, daarvoor de benoodigdQ gelden aanvraagt en aan

Financiën ter beschikking stelt. Financiën is de uit-
voerder, het betrokken Departement de opdracht-

gever.

Het spreekt vanzelf, dat niet tot uitvoering zal wor-
den overgegaan dan nadat vaststaat, .dat voorziening
noodzakelijk is en het programma van eischen slechts
liet noodige bevat. Voorziening door het gebruik

maken van nog beschikbare ruimte zal allereerst wor-
den beproefd.
Daar een conflict tusschen opdrachtgever en uit-

voerder niet ondenkbaar is zal, in zulk een geval, de
Ministerraad de beslissing hebben. Een dergelijk con-flict, hetzij over de noodzakelijkheid van eenige voor-

ziening, hetzij over de te stellen eischen, kan zich
thans evenzeer voordoen als wanneer met het nog ge-
handhaafde systeem der Departementale gebouwen-
begrootingen zou worden gebroken en tot één ge-
bouwen-begrooting als onderdeel van Hoofdstuk
VII B (Financiën) zou worden overgegaan. l)at di.t
laatste, waartoe het huidige systeem zeer wel dan over-

gang kan vormen, ongetwijfeld belangrijke voordeclen
zal bieden moge reeds blijken uit liet zooveel helder-
der inzicht dat der Staten-Generaal uit zulk een
hegrooting zal worden geboden, uit de juist in
,,zuiniger” tijden dan gemakkelijker te voeren gehou-

ven-politiek (bijvoorbeeld
bij
Hooger- en Middelbaar
Onderwijs een noodzakelijkheid), zoomede uit de bo-
lanigrijke •eompta’bele vereenvniudiging, welke hiervan
het gevolg zou zijp. Zulk eene regeling zou

zich verder zeer goed aansluiten aan de bedrijfs-he-
grootingen van di-verse Rijksdiensten en tot verdere
eenheid en zuinigheid ongetwijfeld bijdragen. Het
bezwaar van de aangetaste Ministe:rieele vcrantwoor-
delijkheid zal, door verdediging van de gebouwen-
begrooting door den Minister van Financiën bijge-
staan door die ambtgenooten wier diensten van de
aangevraagde gebouwen gebruik zullen makeil, o.i. ge-

elimineerd avordèn.
3)

Bij twee betrekkelijk eenvou(lige acirministratreve dien-
sten, werkende niet meer dain 100 iman, ‘werd respectieve-
lijk
2,3
en 15 M
2
.
netto kantoorruimte per man aangetrolf en. -De kosten ‘van de gelYouwenivooniiening in de vorige
jaren zijn niet wel op te geven;
ze
bedroegen over
1921
waarschijnlijk ruim
20
inrillrioen gulden.
O.m. in lEngelaaid bestaat izulk een gebo’uwen-begroo-

756

ECONOMISCH-STATISTISCHE.
BERICHTEN

30
Augustus 1922

• De in de nieuwe afdeeling ,,Rijksgebouweu” van het

Dop artement van Financiën gecentraliseerde admi-
nistratieve gebouwen-dienst, thans dus belast met

den aankoop, de inhuring, eerste inrichting enz. der

benoodigde gebouwen beschikt allereerst over een op-

gave van de zich bij den Staat in eigendom of huur

bevindende gebouwen en kan aan de hand daarvan

eene oplossing zoeken – en eventueel ter plaatse uit-

werken – waarbij zonder dat nieuwe ruimte wordt

verkregen, aan de behoefte wordt voldaan. Tevens is

die afdeeling belast met de behandeling van alle zaken

de Rijks- dan wel de particuliere bouwmeesters be-
treffende.

Daar nu de Rijksbouwmeesters
1)
eveneens met 1

Aug. j.l. onder den Minister van Financiën werden ge-

steld – waarmede de hierover genoemde ,,technische

centralisatie” werd bedoeld – is de mogelijkheid ge-

schapen om tot een unifome reorganisatie van deze

diensten te geraken. De conclusies waartoe de ,,Oom-
missie Beumer” zal blijken
te
zijn
gekomen en welke,
naar het heet, spoedig bekend zullen worden gemaakt

zullen thans eventueel grooter nut kunnen hebben nu

daarvan niet slechts zal kunnen worden gebruik ge
–
maakt voor de diensten der Landsgebouwen in het le

en 2e district (waarover die Oommisie te oordeelen

had), doch voor alle technische bouwdiensten.

Mede in afwachting van die conclusies werd nog

tot geenerlei technische reorganisatie besloten. Nu
bovendien
vrijwel
alle nieuw-bouw werd stopgezet en

de samenvoeging van alle technische bouwdiensten

onder één Departement tot een natuurlijke vereen-

voudiging voert waarbij gewijzigde districtsindelig,

gezamenlijke inkoop, keuring enz. zich als vanzelf op-

dringen en ook het personeelvraagstuk in één verband
kan worden bezien, bestaat de gunstige gelegenheid

om vraagstukken als bouw door particuliere archi-
tecten enz. rustig te bestudeeren.

Ongetwijfeld zal deze centralisatie ook den tech-
nischen diensten ten goede komen. Enkelen hun-
ner mochten zich niet in een zeer gunstige reputatie
verheugen, al mag worden betwijfeld, of zij aan het

hen vaak ten laste gelegde alleen, ja zelfs in de eerste
plaats, schuldig waren. Men bedenke toch dat zij –

althans officieel – slechts zeer weinig invloed kon-
den oefenen of het hun van de
zijde
van den aan-
staanden gebruiker voorgelegde program van eischen.

Wie weet hoe reed’s bij wonin,bouw, die edschen de
uitvoering beheersehen en hoe incompetent de toe-
komstige bewoner meestal is zijn eischen behoorlijk

te formuleeren en samen te voegen, zal moeten erken-
nen, dat bestudeering van die eischen, van den dienst van den gebruiker en althans invloed op het program

den bouwmeester nimmer mogen worden ontzegd. Dat

sommige dier bouwmeesters of van hunne ambte-
naren de cultureele taak, welke de Staat toch
bij
zijn

nieuwbouw ongetwijfel heeft, te veel vooropstelden,
of op ,,eigenaardige” wijze tot uiting brachten, moge
worden erkend; belangrijk zal het zijn èn
bij
hen èn

bij hunne opdrachtgevers meer en meer de mentaliteit te kweeken, welke past ‘bij de zeer ongunstige econo-mische omstandigheden van dezen tijd.

Het allergrootste belang dan ook van de thans tot
stand gekomen centralisatie ligt wel hierin, dat deze

zich bij Financiën heeft voltrokken. Het financieel

kunnen zal daardoor de gebouwen-voorziening v66r
alles beheerschen. Ook dit stempelt den nieuwen maat-
regel niet slechts tot een belangrijke bezuiniging,

doch tevens tot een vorderen stap in de richting van
,,efficiency”
bij
den Staat.

J. C.
E. v. LYNDEN.

tiig. Het ,,clepar.tmenrt
of woxks
and public bulidiags”,
aldaar met de gebouwenvooryiendlig belast, ressorteert
onder de ,,Treasury”. –
1)
Lanclsgdbouwen le en 2e jdistriet, Jnstitie, Onderwijs,
Marine.

DUITSCHE ECONOMISCHE VRAAGSTUKKEN.

In icleize weken,ofver
7
den toestand ven het Duiitsche
‘eoonomisohe leven schrijven is niet
veel
gemakkelijker
dan om gedurende een aardbeving cirieh’oetksanotingen
te verridhten. De
Cr4it
,
dreigt ttoteen catantroplie te
iwiorden, het i’taleht kf&- dingen verandert van nur tot

uur, ide statistieken geven niechta rweiini.g opheiderijnig

en db bailanjsen hetbben sedert lang iolpgehoudlen. een
begrijpelijke en oinduJbIbe1zinnige itiaal
te
spreken. De
snairk is half Jrui]ii, vergeleken niet iclen idoäar, to,t op
ongeveer een honxier&tiw’iutigete ien ‘later tot op een

twee!b,oinder.clste en mindèr gdciaaild. De greortiliaadels-

prijzen ‘waken half Juli vo1gens idlei iindexcijfeas ‘viatu
het ‘Staitisrtiischo RRoichsamt. tot ihet. ‘honderdlvoqidiige

van het vredespeil gestegen; de door ditzelfde bureau

berekende ‘kosten voor 1eivensonjderfliou,d (behalve kllee-

ding en scthoen’werlk) wanen vijftig maatil nee hoog als

v66r den oorlog. Men vergete echter niet, dat deze sta-
tistiiek slechts de
t
ierniodsallceljks’te artikelen, en
deze siog ‘niet eens geheel en au, hev’at. De kostten ‘van
een gewone h’ulisho’uudiing dijn belangrijk hcio,ger. Half
Augujstus lbediroegen d’ene minstens Uuon,derdt maal zoo-

veel als ‘vé&r dën oo’rllog. Van ide beiteekeniis van deze
prijsretvlolwtjie kan men
slok
eenuigs’zins een egrip vor-
men, in’diien men bedenkt, dat in Jaunuari ‘van dit jaar de kosten van ‘levensonderllioiud volgens ide officiesle

statistiek aoih’tV.ien maal zo.o hoog, de grootilzanidelisprij-

zen izeven en dertig anaal ‘zee hoog en cle dollarkoers

zeven en ‘veertig maal noô hong wiajren ials v6&r den
oorlog.

Een goede statis’tddk voer de inkomens tin vergelij-

king met die in 1914 onbbve€&t. Men ds dus op afzon-

derlijke gegevens en op naaikkundiige Talnn!nlgen aan-
gesre)
z
e
n
. Het meest slecht zijn er ‘aan ‘toe ide rentenuiers
en ‘de o’v’eriige fbezititeirs van gdlkllvo’rderiugen met ‘vaste
rente; in Juli vngen sij hun koo’plor.aebt reeds op twee
procent van iffievan v66r den ooifiog gedaald, nu reeds op Imixicler dan één procent.
Zij,
die ‘een v’rij beroep uitoefenen, nullen
in
de guri!stige’r gevallen hun in-
komisiten tot op liet tien- tot ‘vijftienivoud valn. tien
vredestoestaxid hebben kunnen vermeenide’ren en in
soimmige ge’vallien tot het twintig- of dertigvoud. Zij

ellen halben in deze ‘laatste phase van steeds maar
•prjsvertho.ogingen sledbits een geringe verhoogi’ng kun.-

in.en doorzetten. Anders staat het met ‘de tin va’kh(xn-
den georganiseerde arbeiders. HeJt ldon ‘van een onder-
‘legden metiaalhewerkor in Fraunlkfurt a/M. becfr’oeg in
Januari het. ‘achttienvuo’uld’, in April het ‘drie-en-twin-tigvo’uid van liet vr’etiesi’eon. ‘Men mag aannemen, dat
in het ‘begin ‘van .Pumii reeds het ‘zes-en-derttigvnnid ibe-
reikt was. Het j’earloon van ‘ongeoefende ‘werklieden
in staat,sdienst is dia deten ‘tijd’ van. 19.000 uma’rk ‘tot
51.000 merk verhoogd; het stalaris van de mindere
arnibtenar’en (klasse III) van 33.400 mark tot 70.400 mark. Deze groepen hebben dus eeniigszins gelj ken
tred kunnen houden met de steeds’ toenemende ‘duurte. Zoo’ver zij ongehuwd tzijn, hdbben deze aubeiders hun
levensstandaard, iuia vergelijking imetv66r clan
100T10g,
iets kiusinen verbeteren; de gehuwden diëbben dien te
harder te kampen. Maar ook [hun. ‘wordt ‘de toestand
d’r’anigffijk gemaakt Idour
de
‘wetenschap, dat ‘er geen
werldoesiheidJ heeurschit. In sdmlmi.ge bedrijven heersclht,
in tegendeel, een belangrijk ‘tekort aan werklieden,
zooais vooral in desi kollenmij’nlbouw.
In Januari ‘kwainîen nog op iedere 100 vacatiuren
hij de arbeudsbeu’rs 182 inianmelijko en 97 vr’anwdijke
werkzoekenden veer, in Ju.nui ‘nog slechts 109 inaunune-
lijke en 91 vrouwelijke. Terwijl nog begin Maart
210.000 geheel ‘werklotozen ondersteund iwerd’en, is dit
getalE iie dein nomer gedaald ‘op ‘20.000. Van iedere 100
werklieden ‘waren iie Juni volgens een statistiek van
liet. Reichsarbeitslbilaitt
66
werkzaam in neer goed en
goed ‘loopende bedrijven, 23 tin bev’red’i,gende en 10 tin
bedrijven, die nog slechts weinig werk hadden. Dit
alles ziet er neer goed uit, tea minste veoiurJoov’er
arbeider’s’ en •osidoruaeiniers
in
aatuinierking komen en
de middenstand vergeten wordt, die tot nu toe liet. ‘bol-werk ‘der in’tel’lectiuee,le en politi’eke ‘tradities van het

30 Augustus 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

land is geweest. Maar ook wanneer men slechts let op

hen, die in liet ‘bedrijfsleven sirlieidn, i,s icie bcoio.omi-
sohe bloei slecli.ts sohijusbaar.

De productie en ‘de lianidel et het bieitenlarn1di lilj-
ven etaeiorniair. De cijfers de ikolenmijnen /(izouscler

het Saargbied) sijuï de vigen’die iina dlu.ijzenden
toren):
Januari

12.166

April

11.289 Februar’i

11.456

Mei

12.120
Maart

13.418

Juni

9.038

Hetzelfde geldt voor de cokes- en brniiinlkooipro-
‘ductie. De ioilenim,’oer steeg van Tamiuiairi tot J’uni van

720 op 2.152 axitilil. KG., ,ter,wijl de vrije ‘uitivoer v1an 1.820 op 1.334 nriIL KO. daalde. Uit een ruitv’oer.saJdlo
van 1.100 mili. KG. in JanunTi was in Juni een
in-
oersaldo van 8.200 ruIl. KG. geworden. De verda’b-
heling van den kofteuprjs in dien loop van
liet
halve

jaar is niet in
ettet
geweest, cie rverhoog.ing dier bui-
nenilanidsclie p’r,odnctio te bevo’r,deren. Men staat voor
het ‘versohij’nsei, da!tde arij,awewlceuis in ainjdir’e iindins-

triieën atr’bid gaan zoeken. De in Junivoltrekken. ver-
deeling van Opper-‘Sdleizië doet zich redds
in’
de cijfers
van ‘deze maand’ geoelen. Ondiei,tusschen wor;dn ide

kolenvorderingen van de Entnte nog verhoogd. Er

werd geleverd (i,in.’druizenden tousnen):

Januari

1.643

April

1.796
Februari

1.221

Mei

1.816
Maart

1.744

Juni

1.623

• Ook cle export blijft sedert mjaiainld!en iop eenzelfde
‘peil. Van Jiain.’u’ajri tot ‘Juni is de mark van een zee-en-
veertigste op een zes-en-seventigste gedaald. Vioigen.s
cle leer der ft1aasidkeu gen een de,uigelijlce ‘waatrkldver-
mindering vara de ‘mark deti ‘invoer tnaoeten ‘verlam-
men en den uitvoer zeer moeten aanwakkeren. ‘Het
tegendeel is echter iingetreden. De uitvoercijfers ver-
toonen sedert ‘het ivoorjaax een duiiidelijke ineiging ioin
te dalen, rteewijl de ievoercijfers sterk toenemen:

Invoer.

‘L.Jitvoer.
miii. KG. mii. Mrk. miii. KG. anil’i.
Mrk.
Januari ….

4.620

12,8

4.060

14.5
Fdbruari
. .

2.960

12.0

3.500

14.5
Maart

5.280

22.9

4.300

21.3
Aiprii

5.780

28.3

4.360 ‘

23.0
Mei ……..
7.620

32.4

4.180

27.2
Juni …….
8.060

34.4

3.760

30.3

Niettegeusbaande i&e daling ‘van ide
,
mank ibedlróeg de
ingevoerde hoeveelheid in Juuii twOe derden van
het ,overeenikomsitlige cijfer van ‘het jaar 1913
(in
Januari nog niet preciee de ‘helft). De uitgevoerde

hoeveelheid was
in
Januari hoven een
dendie;
in ‘Mei

was zij onder een ‘derde gedaald’. Het beeld wordt nog
‘wo’nderftijker, indien men ‘zich heirininert, dat in Mei
1021, bij een mark gelijk aan
6,1
,,Goudpfennig,” de
inwoer 3.060 miii. KG. bedroeg en in Juni 1922, ‘bij
een mark, gelijk aan 1,3 ,,Goudpfennig”, de invoer

bijna idWo linaal ,zoo’v’eel ibediroeg.

Het is interessant op te merken, dat reeds het vorig
jaar een zoodanig verschijnsel viel waar te nemen.
Met de scherpe daling van de mark in den vorigen
zomer en herfst gaat een aanzienlijke stijging van den
invoer gepaard’. Terwijl ‘de mark ‘laau,gvamerhand van
6,1
,,Goudpfennig” in Mei op 2,8 in October daalt,
stijgt de invoer regelmatig van 3060 op 6060 millioen
}CG. In November schijnt de toestand, door de oude
opvatting voorgeschreven, in te treden: de mark daalt
van 2.8 op 1.6 Pfennig en de invoer daalt van 6060
op 5060 millioen KG. Hij zet echter dezen’ achteruit-gang in December voort (4180 millioen KO.), terwijl
de mark weer stijgt (2,2), neemt in Januari iets toe,
(46,20 millioen KG.), terwijl
de mark stabiel blijft en
bereikt na een hooge daling in Februari zijn laagste
punt, 2960 millioen’ KG., terwijl’ de mark slechts zeer
weinig gedaald is. Vanaf dien datum valt een snelle
toeneming ‘der ingevoerde hoeveelheden bij aanvanke-
lijk langzame, dan snellere waardedaling van de mark
waar te nemen.

De gedachte ligt voor ‘cle Juanidi, dat op deze ontwik-
ke]iiing, idáe den gangba,reia eccruo,mxisehén opv’attingen

een anonaailie zal schijnen, de jaargetijden van be-
slissenden invloed
zijn.
Dit is echter niet het geval.
De invoer van graan beweegt ‘zich weliswaar paralici

niet den totalen invoer – hij
Ibereikte
zijn ‘hoogtepunt
im iht naaazr van 1921, zijn lajagtepuut in Februari
1922 en steeg vaniad dien tijd voortdunendi – ‘doch
deze spanning tusschen de grootste en de kleinste

ingevoerde ‘hoeveelheid graan is 940 miii. KG., (hoog
–
ste 1140, langste 180
nul.
K’G.) terwijl de spanning ‘bij

‘don to’taften invoer 3100
miii.
KG..is. Ook ‘wanraeer’men
behalve graan nog de voornaamste massale goederen

(kolen, ijzererts, cement) aftrekt, waardoor de hoe-
veelheden tot op de helft of een derde van het totaal

verminderen,
blijft
het rhythme in de beweging het-

zelfde en de spanning bedraagt nog steeds 1400 mili.

KG.De cijfêrs zijn volgens een opstelling van den
Hsanibnrger Wixtsclzaftsdienut de volgende:

In millioenen
KG

Invoer

1
Uitvoer

—

5bOw

E-‘NO5
Z
o

bD

1921
Mei

3060 1000 1340

720 2300 1420 6.7
Juni

3640 1320 1500

820 3020 2000 6,1
Juli

3840 1420 1600

800 3120 1900 5,5
Aug.

4240 1700 1520 1140 3660 2000 5,0
Sept.

5060 2120 1860 1080 3740 1860 4,0
Oct.

6060 2360 2580 1120 3940 2260 2,8
Nov.

5060 1900 2380

780 3820 2180 1,6
Dec.

4180 1680 2140

360 3860 2140 2,2
1922
Jan.

4620 1900 2420

300 4060 2140 2,2
t Febr.

2960 1520 1260

180 3500 1940 2,0
Maart 5280 2360 2460

460 4300 2280 1,5
April 5780 2240 2920

620 4360 2280 1,4

‘Hieruit volgt, dat iá.e invOer ‘van massale goede-
ren, zoowel als van niet massale goederen en van graan
geheel onafhankelijk van den koers van de mark is,
ja dat hij
bij
een dalende mark eerder een nèiging
tot stijgen dan tot dalen vertoont. De uitvoer is onder
den druk van de waardedaling van de mark in de

laatste maanden van 1921 aanzienlijk gestegen. Doch
de cijfers over 1922 rtoonen aan, dat de tveracherpte
kbers’d’al,ijng niet niet een stijging van den uitvoer
iallel gaat, eerderis een neiging tot daling waar
té nemen. Deze neiging is des te merkwaardiger, daar de wereidhandel in den jongsten
tijd eenige tee]cenen
vân wederopleving scheen te vertoonen. Wanneer de
daling der uitgevoerde hoeveelheden niet op een ver-
ader,de ‘samenstelling ‘deter hoeveelheden is terug ‘te
v’oeren, dan zal men er een .teekeu in ‘moeten nien,
dtt de Duitsche exportprijzen tamelijk wel tot het

niveau van de prijzen op de wereldmarkt zijn ge-
niderd; misschien ook hiervoor, dat de binnenland-
sche vraag zoo groot was, dat’ de export werd ver-
waarloosd.

Indien men niet tracht deze verschijnselen te per-
sen in het dwangbuis van overgeleverde denkschema’s
is hun verklaring niet moeilijk. De importeurs for-
ceeren dien invoer van grondstoffen en ‘andere twaren,

zoodra de mark begint te vallen, uit vrees van over
eenigen tijd in ‘t geheel niet meer te kunnen impor-
teeren. Aan den anderen kant neemt
bij
iedere nieuwe
diiurtegolf de binnenlandsche vraag naar goederen
sraa
r
i
n
men de beste wijze van binnenlandsche kapi-

taalbelegging (,,Sachwerte”) ziet, zoo intensief toe,
dat aan de exportzaken wellicht niet genoeg aandacht gewijd wordt. Ten deele zullen ook de tegen Duitsch-
land gerichte differentieele rechten in sommige landen

en de bureaucratie van sommige zijner met de rege-
ling van den uitvoer belaste bureaux wel verantwoor-
delijk ervoor zijn, dat de waardedaling van de mark
niet als exportpremie werkt. Dat een zoodanige con-
stellatie voorbijgaand mogelijk is, zal ook vroeger wel
aangenomen zijn. Nieuw is echter dat de zoogenaam-

758

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

30 Augustus 1922

de ,,wet” der oude economie gedurende maanden bui-

ten werking gesteld kan worden.

Het zou vermetel zijn een vermoeden uit te spreken

over de vraag, hoe de jongste ineenstorting van de

mark op den buitenlandschen handel zal werken. Be-

slissend zal zijn, in welken omvang de inflatie in

Duitschland met de stijging der valuta-koersen ge-

lijken tred zal houden. Blijft ze duurzaam ten achter

als in de laatste maanden, dan zal invoer van betee-

kenis nauwelijks mogelijk zijn. Want de prijzen, die

corr espondeeren met de huidige koersen, kunnen uit
de huidige inkomens niet betaald worden. Ze kunnen

slechts stand houden, wanneer de biljetten der Reichs-

bank en de andere betaalmiddelen der banken zeer

sterk infiatorisch vermeerderd worden. Gebeurt dit

niet, dan blijft Duitschiand, indien de koersen niet

gaan dalen, bijna geheel op eigen grondstoffen en

levensmiddelen aangewezen. Dr.
KURT SINGER.
Hanburg, 15 Aug. 1922.

LONDENSCHE CORRESPONDENTIE.

De dood van Michael Collins; de in-

eenstortirsg van de Mark; katoenoogst, steenicolertexport en dollarkoers; pro-ductie van steenkool; het Fordrtey-Mc.
Cunsbertarief.

Onze Lo.ndensche correspondent schrijft ons d.d.
26 Aug. 1922:
The glootm cast :by the fadilju.re of the Conference

and the so far abortive negotiations which have suc-

ceed.ed it has been acoentu ated ‘bij t h e death o f

General Michael Oollins, the military
leaider and physioajl emEbddiment ‘of the cause of the
new Republican Gever!nlmenit of Ireland. This sad
eveub coming oaily a. few clays aifter the eoilap:se and
death ‘of Mr. G’r.iffijtih is a .sbattering blow and leaves
the country for the 3no!mieftt wi’thujt ellJkriown

leaderx. There is however lit’tle d:o
a
sht that the ‘inten-

tien of the snaas of the popu.latio’n. of Soutihern Ire-land, is to suppress the Irregulam iand
,
although. it
is

difficuilt ‘to estimate ‘the exteut of the calansity rwhjieh

this ‘double loss may oocasion, there is goed reasun to
suppose that the Government will succeeci in ‘this
obj eet ‘witihin a reasornably short space of time. The news that General MicÏhael Coiliuijs had been shot in

ain ansbusili was recaiveid here with IdeOPOSit Tegret and
srme’bhisag skin
‘to disanay and it is :gearera’lly feit
that ‘the t,ask before the new Connmanjcler-in-Ohied Gen. ‘Muloahy ds a forniidab1e one. Both he and Al-
dertman Coe,g’ro’ve, rwho, it is
,
antickpaited, will ‘take Mx.

Griffith’s ‘paac’e, are practically -mikno’wn in Englansd
and’ it is possihle çthajt this .circnnistanoe heIps ‘to
rediuce conficience in rthe’ir ‘aibility to’ solve 6he pio-
biems iwitib ‘which they ‘are confrnnrbed as rrapidiy ‘as
the ‘better lcniwta and more experiencerl ‘leaidcc’s who
have fallen. In any caze the ou.tleoik
is
none too
bright and those papers which do not profit by the
present occasion ‘to •launeh reneweci at,tacics against
the British Government ‘and to infer tlha’t -we
shell
have ‘te iresume
,
control are by no means coufident of
an early settlement of the dispute. In this latter
opinion Ulster to a large extent concurs. The dictum of

Mr. G. B. SEaw who vays ,,Ireland is suffering from
nu epidemie of hotmicicial tinaniia and c.alling
is
pa.-
triotism. 1f the ishcoti
,
n19
‘of Oolilirus doen not tiurn
every sensihie Iitishiman inte a resolute special con-
stabie the country ‘mrust parïsh, ,beoause if it cainnort
govern itself no poiwer on earth een govarn it, and
self-government will become salf-extenmiination”
receives cousicierahle support in ‘miany quartars.
Despite ‘the foirobodii’ngs ‘whiclh ‘this idomestie loss
occasions it is still ‘the posirt,ion ‘on ‘the continent
wJi.ich doeninates the snarkets and the cosweirsationsof
the financial ‘ankl inciustrial coanm’unity and whidh
ha.s been la’rgaly Tespensible for the fa.l’l in Govern-
snent Securities, though this anoveenenît bas ‘douhtless
been accentuated .by the search for higher yields and

the
leek
‘of support fram the ban’ks who a’ppear to
tih,Lak it would be unsafe to look ‘up a langer proper-
tien ‘of ithek fiunds.

The ‘precipitous declino of the Ger-
ns
a n na a r k in the past ten, idiays bas had.’ the effect
of oonvinciitg an’any d.ubters of ‘the idisastrous effect
u’p’on France of that cou,ntry’s policy anici’ ‘wh,iie all
talk of eai open rupture bas ceased rhhe, opinion is

frequently heard ‘that a’t ‘the last ‘moment a coinpro-
mise
will be effectad. O’n Erid’ay the ,,Tiimes”, whicih

hen of late been lees idecided in. its ‘vdaws went so
far as to say in a leadmu’g artidie that it is dolly ‘to
alilow the naainitena.nce of an unders’tan’dinig betweien

French and British p’eli’ticians ‘to faIl hate the hands

of ithe Genmain Claanceilloir, a positioia rwh’ich it belioves

bas fbeen created in Berlku. Anotiher sectioto, of the Prees in runajing a very be1a’td cam’pnigu3. ‘agai’nst

sp’ecula’tion in the mark, ‘pointi’ng ‘out that Iby so

diodng we are paying Ger,man,y’s debts. Perhaps the
moet sinister sig’n of
eR
is that even these pepers
which ‘lieve ‘been the mest fervent supp’oeters of
,,piekiing the Germaai pocket” and unaldng Ger!naauay

pay to the utteranost ‘fartbinig are now heginning to
talk of collapse and the possibility of the Allies hav-

ing waited too long to be able to extract any con-

sid’eralbae sums in the naar future, w’ibhout bowe’ver
any ahartemeut ‘of their IdeSiXe ‘to do so if and when
it ibecome feasible. The news that Sir John Br’aid-

bury and M. Mauclère have .return’ed to Paris tio l’ay
bedfore ‘the Reparations Ocsmmiiseion, f’res.h preposa.ls
made ‘by Gernrany iis too vague to be the diasis for
any conanient beyond the ranaax’k that st ‘leent the

new plan, wiluich is ‘said ‘to be inspiroci’ hy Herr S tin-
nee, makes greateir concassions than any yat offer cd
to the Alias. At all avenits ‘the ,,Tienes”, if 1 may once
more qniote from it, consid’ers that ,,they may prow’icle
‘that grain of hope which all ‘the ‘negobiators profess
to sea iii the present stage of the neigotii’atio’us”. It is
at ‘the worst dear that there is to hei consiidarable

furtiher discussion ‘bef ore any irrebrievahle stop is
taken and that is ‘all to ‘the goed’ and a sensible ina-
piovement en the condition a week ago when it ap-

peareid that imjmediate action was to ho ‘taken. A point
that seenas to hee very littie realiseid as yet in this
country ds the great ‘difficuity rwhich the Government

of Garmany feels in making eny ooneessions wlaiciTi
would even appear to endanger the food supply of the
country. And yet it is surely a’buudaaatly ebvdeus that
the continued slump in the mark and even the occu

pation of the Ruhir could have no worse euffectJs than
this anid would not lie so imin’ted’iately disaats aus.

Meanwhile ‘the q’u.estien of ‘the saving of
A u s t r i a, from complete colIia’pse is not receiving
the ettention wihich it prebably deseir’ves. This is part-
.ly because the general opinion is that as at present
constituted that country caunot die selfsupporting and
it is felt that it is best to leave her to find her place
‘in the. new Europe constitutedi Iby the Peaee Treaty.
The reply ‘to ‘th,is argument is of course obviously
that hajviug created her as a separate ponver the Allies
sh’ou’l’d ido wihat ‘bhey eau to main.tain her as sucia, ,but
it is ianp’rolbable that ‘a,ny dep’artu’re will ‘be made
from the decisioji to refer the questi’oii of ass,istaace

to the Leaguae of Nations in wthich Auistria, in corn-
1
mon with we fear several other powers, has no great

conficlence. –
Despite the depressing conditions in Ireland and

en the Continent tnhere are not iack’irng come bright
spots. The gooi d n
ee
‘w
s as ‘to th e c otto
n c
r o p
en the one hand and t h e c ‘o n t i ‘nu
ee
d d e in a n d
f o r co’ai for t h e Uni’teeici S t a t e s en the
‘other have lcd to a fair condition in bicdüh these incius-
tries, while the letter considerabion cornlbined witih
the £al’l in prices herre Jans ‘helped’ to m’aintsJin the
dollar orchaisge in our favour. It
now
seenus that the
usual seasonal f all due to the heavy shipments of
wheat and cotton to this country will not take plae
this year and in an’y event
is
hen already been con-

30 Augustus 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

759

siderably delayed. Any factor which tends to appre-

ciate the poiind sterling in terns of the idiollaT is of
course particularly welcome at present in view of the
necassity under ,which we shail shortiy ibe plaoed of

making large payments to America for interest en

our debt. In this connection it may be well to men-
tion that the ,,dispute?’ between the British Treasary
and the correspondiug Ame’rican officials out of

which some of papers have made considerable capital

is in fact no’ ‘dispute at all Ibut ‘m!erely a diffeirent

meithod of expression. The iplain facts of Mh’e case
are tih’at we lent maney to ou Ailies to ‘buy goeds
required for war pnrpnses from rus, amd the TJiaitd
States in their turn accorded us similar accomo-

dation. The goods purchased with the money we lent

came aamost entirely from across the Atlaaitic hei-
cause we ‘were not in a position ‘to &i’pply thnm and
the m’o’ney ioriginally caime from the salme so,urce.

As was antijoipated last week the ‘p r ‘o’ .dJiu
0:
t
i 0fl

o f c o a 1 suffered a very appreciable set• back as a

resuJt of the settlanient of the diispute in. ‘Am.erica,
the ontput falliug from 5,121,600 tous to 3,623,200 tans the l’owet since Juue løtjh, tw’ben it w,as •only
about 2,681,000 to’ns. While It is now kuown that
,
or,d:ers have been hooked for diel:irvery in. the U. S. A.
as late as Novmuber the ainuounneiment that as a
result of the fali in the mark Germany will no longer

be able to buy here ibut will haive ‘to f’ail Iback upon
Silesia for her aup’piieis, wili telo anuch to iofiset any
improv.ent wiuicih might othenwise occur. The pas-
‘sing ‘of the For.diney-McCumber tariff,
wihich oven in Amesica is oalIqcl ,,the tari±f of alboimi-
nations” is vieiwed ‘w.ith ‘graive concern, thongh it is

‘still Jioped that Oonfereuce Crnrsniittee will weaken
its pro’vi.sioris or even that it will be heM over until
after the November elections in Wjiich case tinere is
mme reason to supp’one ‘that it will never beco,me
law. The measure is far more itihain merely pnoteetive
and mar’ks a further step in the ‘policy first adopted
mme tiwenty years back of making Aim’eiriica entirely
self-sufficient. Whatever one’s personal opinions may
‘be it is p.ossible to make a oase for pr’otection whioh
aims ‘at encouraging -the inf anti industry, buit
te
raise

a tariff wall with the avowed intention of excluding

all foreign goods – and itt the same time to ask for
payment of interest – is the sheerest nonsence.
Quite apart from the fact that the reconstruction of
Europe cannot be carried out without supplies of food
and raw materials from across the Atlantic the reper-
cussion upon the country itself will be very consider-
able. It is impossible to beuieve that it is the con-
sidered opinion of this great country that, in the
second quarter of the tweutieth century when the
mobility of capital, goeds and labour is developed to
the extent that the first two 11ave the whole world
for a market and that the last is rapidly becomiog.
internationalised, they cau for any length of time
isolate themselves from the other nations of mankind.
This policy is however not confined to the United
States for in general the Oentral and South American
countries are adopting it, though in these cases it is
for the legitimate purpose of enabliug them to bring

their industrial development more into line with that
of Europe. Some time ago Chile proceeded upon lines
which clearly indicated her intention of excluding
foreigtt manufactures and of encouragiug the es-
tablishment of factories of any nationality within Ohile
itself and now Mexico has aimed a blow at Lancashire
by raising the import duties on all cotton yarns and
cloths, it is howeiver iintereisting ‘to note that this
,,reform” affects the American exporter much more
than the
British
as they have a larger share in this
market than ourselves.

AANTEEKENI NGEN.

De Indische financiën. –
In het verslag
van den President dcr Javasche Bank over het boek-

jaar 1921/1922 wordt hierover het volgende opge-

merkt:

De ‘vlottende schuld ‘bedroeg cp 1 April
1921
iin ronde
‘cijfers
f 527.003.000,-
en -liep op tot kzij op 1 April
1922
een hoogte had bereikt svan
f 748.319.000,-, waarin clan
is begrepen een bedrag van
f 231.000.000,-,
in dat tijds-
‘vei4loop gefundeerd.
Het verJop van de cijferi iii duizenden ‘guidens is als
volgt:
1 April

1 juli

1 Oct.

1Jan. 1 April
1921

1921

1921

1922

1922
Debet bid. jav. Bank
……
57.440

16.383

34.659

55.583

2.909
Vluttende schuld in Ned.

273.900 342.700 312.500 321.700 311.800
7 pCt. leening
…………..
–

–

75.000

75.000

75.000
6
1
1 pCt. leening
…………
–

–

–

56.000

56.000
6 pCt. dollarleening
……..
–

–

–

–

100.000
Schatkistbiljetten
……….
144.850 144.850 144.150

89.351

88.451
Schatkistpromessen
……..
–

66.050

66.00

67.345

67.345
Muntbiljetten in omloop

50.813

52.217

54.532

52.076

46.814

527.003 622.199 687.591 717.055 748.319
Deze cijfers geven een gestaid.ige toeneming van schuld
atn en op het ‘eerste gezicht izal niemand beweren, dat
dergelijke cijfers moed ‘voor de toekomst geven. Een licht-
punt, waarop gewezen mag worden, is ‘on.gatwijfeid cle ge-
stadige vermindering van ‘de toename en ‘men zou kunnen
zeggen, fdat het kwaad voor ‘het oogenibli.k zijn hoogste
punt voorbij is. Hiermede is echter geenszins gezegd, dat
een ‘dergelijke teestanrl geen tzorgen aou baren en dat niet’
de uiterste inspanning vereisch,t ‘wordt om verdere aan-
zwelli’ng vaju ‘het sehuldleijfer -tegen te gaan.
Beschouwen rwij den toestand iets nader, dan valt al
d’acleljk te coustateeren, dat de groote ‘achterstand ‘in ‘den aanslag van belastingen, zoowel oorlogswinst- ‘als inkom-
stenbelastiin’g, een van de voornaamste oorzaken is, dat Ide
sdbuicl
‘van NederJaudsdh-Ïidlië dusdanig is opgelopen. Die
achterstand in ‘aanslag en Ibetaling van belastingen is weder
terug te vinden in de behandeling en invoering der nieuwe
belastingwebten, ‘welke ‘met onvoldoende ‘voortvarendheid
geschiedde, waardoor men niet onmiddellijk de dekking
voor ‘destijds gevoteerde uitgaven gereed ‘lied.
De winsten door den
hanl,
izoowel ‘import ‘als export,
tijdens de ‘hoog-conjunctuur gemaakt, ‘zijn in vele opeidhten
slechts boekwin,sten geweest, ‘verkregen door do buitenge-
wone prijzen van, goederen en producten, ‘welke goederen
qohter niet to’t clie in de boeken opi
g
genomen prijzen ‘werden
verkocht, ‘sonar hij het intreden der ‘algemeene dsling bui-
tengewoon groote verliezen hebben gebracht. De boek-
winsten zijn in vele gevallen gebleken groote verliezen ‘te
zijn. De fiscus schijnt elaa.rxnede ‘niet ‘voldoende rekening
te liou,tclen en vooral bij den insporthauclel ontstaan thans
groote moni’lijloheclen, omdat de in ide ‘belasting ‘aangesla-
,genen niet in staat ‘zijn, ‘om ‘die ‘belastingen over vorige
jaren te voldoen, verschillende handelaren hunne ‘voor-
raclige contanten in veiligheid trachten te brengen en
‘hunne ‘handelsseihu.lden ‘daardoor niet betalen. ‘Zij ‘geven r
de voorkeur aan ‘zich failliet te laten verklaren, liever
dan hunne verplichtingen zooveel mogelijk na te komen,
oaidat zij niet ‘bereid ‘zijn ‘belasting te betalen over win-
sten, clie zij feitelijk nooit geiInaa.kt ‘hebben. ,Intusschen
mag men ‘bij ‘de beoordeeling van dozen ‘toestand ook niet
uit ‘het oog veiliezen, dat ten gevolge ‘van de ‘thans lage-
treden malaise in zaken een ‘belangrijk percentage der ver-
wachte belastin’ggelden zal blijken niet te achterhalen ‘te
zijn.
Neemt men echter in aananerkin.g, dat de grootste be-
dragen voor ‘belastingen verschuldigd door de grootste maat-
schappijen op
1
April
1022
nog niet vastgesteld en dus
ook nog niet “betaald ‘waren, dan is de hierboven gecon-
stateerde vermeercleriiug ‘van uitgaven ‘volstrekt nog niet
het bewijs, dat men in Neder’landscch-Indië nog ‘niet tot
‘bezuiniging in de’u.’itigaveu is gekomen.

De economische toestand in Indië in
19
2
1. – 1
–
lierover schrijft de President van de Java-
schei Bank in iijn Verslag over het boekjaar 1921/1022
o.m. het volgende:
Ten
aanzien van den Iun.porthansiel
in ht afgeloopen jaar’
kan uit den aard der zaak nog weinig wending ten goode
worden geconstateerd. in den aanvang van ‘het ja’ar, zoo-
wel als verder gedurende het geheel’e jaar, moesten nog
groote partijen goederen tegen hooge ‘prijson van vroeger
weiden ontvangen. De banken konden natuurlijk de cred’iet-verl’eenin.g niet uitbreiden en zoo vs ren ïuuporthusizen wel
genoodzaakt tot verliesgevende prijzen te verkoopen.
De koopkracht van de Inlandseihe bevolking bleef vrij
goed, dank ‘zij ‘het ‘opgepotte geld uit cle dagen van voor-
spoed en lioege prijzen in vorige jaren voor de producten
ontvangen.
Vele
firma’s
en maatschappijen zullen-bij het sluiten ‘hu.n-

760

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

30 Augustus 1922

ner boeken over het jaar. 1921 moeten coastateeren, dat
dit jaar allesbehalve voordeelig was en dat de hoelcwin.sten
in het vorige jaar gemaakt dolor taxatie van voorradige
goederen tot prijzen, die het gevolg waren van de hoog-
conjunctuur, waren ‘verdwenen en dat zelfs groote verliezen
zijn te boeken. Het gevolg van dezen toettaacI is dan ook
geweest, dat vele banken hunne impoet-reIaties, d:ie door
groote verliezen hun kapitaal hadden verloren, tot liqui-datie dwongen en liever een verlies afboekten dan voort
te gaan op een ongezonde basis -van creciietverieeniim.g. Zoo
heeft De Jawasohe Bank een harer relaties, die kapitaal en
reserve had verloren, tot liquidatie gedwongen, omdat bij verlies van kapitaal en reserve de basis verloren is,
waarop een crediet berust.

Aangezien edhter de economische toestand van de bevol-king, van Nederlaudsch-Indië niet achteruit is gegaan, heelt
de importhandel zijn reden van bestaan zeker in Weder-
landsch-Indië niet verloren. De verkoopprijzen van impo’t-
goederen zullen echter nog aanzienlijk moeten dalen om
tot het normale terug te komen. Die prijzen toch werden
zooveel mogelijk opgehouden om dure voorraden zonder al
te groote verliezen kwijt te raken.
1
–
hoewel prijzen van wit goed en van verletoffen sterk
zijn gedaald,
‘was
het nog niet mogelijk om de batik-ind.us-
trie weder tot thaax vroegeren bloei te brengen. Ook deze
industrie ondervindt de algemeene malaise, waardoor spe-
ciaal de vraag naar batiks in cu.ltuur.streken van Weder-
laadsch-ludië aanmerkelijk is verminderd.
De import van Japan, in de laatste jaren zoo sterk
toegenomen, is sterk verminderd, eensdeels door de groote
voorraden, ‘welke aanwezig waren, ainderdeels door ide
ooncurrentie met het Europeesche fabrikaat.
Import uit Amerika en de Soandiaavisdhe landen, ge-
durende de hoog-conjunictuirr aoo sterk opgevoerd, viel
zoo goed als geheel uit.
Op de Jaarbeurs te Bandoeng,. gehouden in September
1921, traden de lbtütenlandsche inzendingen meer op den
voorgrond dan de inheemadhe producten.
De ontvangsten van in- en uitvoerrechten en accijiizen

bedroegen in het jaar 1921 …………
f
98.221.184,51
tegen in het jaar 1920 ………………83.582.642,24

aizoo een vermeerdering aantoonende van
. f
14.638.542,27

welke vermeerdering :grootend.eels moest worden toege-schreven aaa de verhooging der invoerrechten. Voor wat betreft de aanmoediging van
Industrieele On-
dernenzin gen,
welke taak door de Regeering bleef toever-
trouwd aan de Oosninissie tot Ontwikkeling der Faibrieks-
nijverheid, ‘was de tijdaperiode waaroiver dit verslag loopt al evenmin gunstig. De stichting eener kunstmestfabriek in Asshan ‘bleef uit-
gesteld, doch de belangstelling daarvoor ‘van Hollandsoh
en Engeisdh kapitaal bleef gemeld; ook het voornemen
voor een metallurgisah bedrijf op Celebes, steumend op den
uitbouw van een belangrijk waierkraeltt- en electrici’teits-
werk, bleef bestaan, terwijl op laatatbadoeld gebied van
Z,weedsohe zijde door uitzending van den expert Ir. Hor-neil van daadwerkelijke belangstelling mocht blijken. Het
valt te betreuren, dat van de aanwez.iglheid van dozen ‘zoo
bij uitstek deskundige voor de bevordering van het water-
kradhtvraagstuk hier te lande niet het nut kon worden
getrokken, hetwelk onder andere omstandigheden wellicht
mogelijk ware geweest.
Ln het algemeen bleek, dat Hoillandsch en buitenlaad.sch kapitaal dozen tijd niet onbenut laten rvoorhijgaan voor ver
–
kenning der industrieele mogelijkheden, en al valt op geen
directe resultaten te wijzen – uitgezonderd dan de in
1923 in bedrijf komende papierfabriek te Padalaraug en
de reeds in werking zijnde af deeling der Rhein-Elhe-Union
voor ijzeroonstructies •te Oheribon -. zeker is het, dat de
inidustrieele evolutie, ‘waaraan Indië bhoefte heeft gekre-
gen, in stille vooilbereidiing hare verzorging vindt. Zoo
bereidt de Regeering thans zelf een nieuw onderzoek ‘v’oor
tot utilisa*.ie der rijkdommen aan ijsererts, welke op
Celebes en Bor’neo zijn geëxploreend, op grond daarvan
dat de industrieele belangen, welke den grond van het ijzer-
induatrievraagstuk vormen, van haar vorderen dat alle
kansen, die zich voordoen om eene oplossing der benutting
dezer rij kdoiumen naderbij te komen, tot
kou
recht moeten
worden gebracht. Beschouwen wij den
export
meer in het bijzonder, dan zien wij de volgende prijzen van producten in ‘vergelijk
met:

1 Januari 192.1 en 31 December 1921
Rubber ………..
f

0,424

f

0,60
Thee …………..

0,26

0,41
Taipioca ———–

7,-

7,25
Tin ……………

,, 170,-

116,25
De export uit Java enJ Madoera van de voorinaaimste
producten bedroeg geduztnde Ja.nuari–Decentber:

1919
120
1921

66.020 K.G.
50.568 K.G.
14.605 K.G.
Akarwangi———–
—
Arachides, gepeld
8811.000

.,
8.676.000

,.
4.860.000
ongepeld
6.738.000

,,
9.715.000

,,
7.250.000
1.738.000

,,
1.648.000

,,
1.372.000
Arak

………………
..
2.408.000

,,
994.000

,.
1.057.000
,,
31.146.00

,,
29.400.000
Cacao
…………….
Caoutchouc ………..5.163.000
103.848.000

,,
4.737.000

,,
93.009.000 2.765.000

,,
1.774.000

,,
1.149.000
Foelie
…………….
56.750

,,
49.821
27.335
683.606

,,
3.655

,,
1.466
Hoeden, bamboe
.
4.109000

St.
3.244.000

St.
L403000 St. pandan

.
..
–
6.047.000

,, 7.787.000

,, 5.972.000
5.751.000 K.G. 3.816.000 K.G.
2.007.000 K.G.
4.727.000

,,
2.080.000
1.297.000
39.658

,,
31.325

,,
69.777
164.660

,,
157.138

,,
6.250

Huiden, buffel

……..
11

koe

……….
Indigo, droge
……….

149.963

,.
145377
69.033
5.404.000

,, 4.526.000

,,
4.601.000 K.G.
640.283

,,
310.351

,,
281.578
Koffie,

Java
……….
12.677.000

,,
2.241.000

,,
1.179000
Liheria

……..
2.150.000

,,
154.000

,,
95.000
78523.000

,,
38.685.000 26.244.000
8.232.000

,,
2.655.000

,,
3.256.000
Olie, citronella
528.534

,,
434.445

.,
201.250
6715.609 Liter
960.029 Liter
1.211.705 Liter

Robusa
……..

76.891.000

,, 63.899.000

,,
30.311.000

andere

……..

3.654.000 K.G.
1.661.000 K.G. 1.822 000 K.G.

katjang
……….
klapper
……….

,,

Zwarte
……..
20.355.000

,,
7.51F.000

,,
15.309.000

Copra
…… ………..
Ijamar

…………….

Peper, witte

……….

167.000

,,
1.747.000

,,
909.000

Gambir
…………….

Rijst

………………
Spiritus
…………..
15.444.000 Liter

..

17.385.000 t.iter
8.029.000 Liter

..

1841714000 K.G.
1480346000 K.G.
1635649000 K.G
Suiker, EIS
…………
zak en melasse

..

19.967.000

,,
21.733.000

,,
47.624.000

natte
……….

goelamangkok
4.474.611

,,
3.609.784

,,
2.014.550

Kaneel —————
–
Kinabast

…………..

132.696.000

,,
178.153.000

,,
117.911.00))

Kinine

…………….

Tabak,

blad
……….
32.392.000

,,

..

23.610.000

,,
7.404.000
66.069.000

,,
78.392.000

,,
23.772.000 339.000

,,
198.000

,,
269.000
Tapioca, wortel
40.000

,,
118.000

,.
1.105.000
meel ……..
93.374.000

.,
64.140.00))

,,
62.447.000
flake……….
19.815.000

,,
3.891
000

,,
6.368.000
paari

.
……11.617.000
,,
7.354.000

,,
10.479.000
48.620.000

,,
42.182
000

,,
30.749.000

melasse
……..

2.006.000

,,

..

593.000

,,
702.000

krossok

…….
gekover……..

Tin ………………
16.252.000

,,
13.648.000

,.
13.539.000

Tiee,

blad

………..

Vezels.

kapok
……..
17.082.000

,,

.

12.205.000

,,
17.588.000
katoen, gez
227.000

,.
79.000

,,
493.000

11

stof

…………

katoenruwe.
379.000

,,
572.000

,,
170.000
sisalhennep.
15.117000

,,

.

16.141.000

,,
12.537.000
Zaden, djarakpitten
1.218.000

,,
1.047.000

,,
2.406.000
kapokpitten
9.035.000

,,
12.973.000

,,
12.030.000
sesamzaad.
– –
1.929.009
1.209.000

,.
1.064.000
De uitvoereijfers, zooai]s die htesboven speciaal van Java
worden vermeld over de jaren 1919, 1920 en 1921, geven
bijna voor alle producten voor 1921 een achteruitgang te
zien. Alleen -voor het artikel copra ziet men eene verinoer-
dering ‘van 43.000 ton, ‘w’aartegenover eclh’ter eene vorm-
diering van uitvoer van klapperolie staat van 33.000.000
liters. Dit is natuurlijk een gevolg tvan het siqYzetten der
meeste Ind5sdhe oliefabrieken, voornamelijk der N.V. Olie-
faibriaken Insulleide, v000r wie het bedrijf niet loon-end bleef.
Ook in de toekomst aal het ibedrijf van oliefabriaken,
wanneer dat niet wordt gevoerd op zuiver oomanercieele
basis, niet loonend zijn, dan alleen voor locale consumptie
en geringen export naar het Oosten. Men zal door de
betere omataindigheden, waaronder de Europeesche Aliefa-
‘brieken technisch werken, er de voorkeur aan geven
copra te eporteeren. Een steun aan iie Indische industrie
te geven door vermindering van uitvoerredhten zou gelijk
staan niet een bevoorredh.ti’n.g van een speciale industrie en
jou izeker den algemeenen handel niet ten goede komen.
Overigens is de vermindering van uitvoeren geen direct
,
bewijs van inzinking der culturos, maar meer het go-volg
‘van de omstandigheid, dat de cijfers van vorige jaren
abnormale cijfers waren na oene belemmering ivan den
uitvoer gedurende de oorlogsjaren. Men zou dus kunnen
aannemen, dat de uitveercijfers van 1921 meer het nor-
male naderen.
De vemdhillentle producten van uitvieer wonden hierachter
meer Speciaal ibeihancielri.
Ten aanzien van de winsten un der exportbanidel ge-
maaktt, wordt geconstateerd, dat die over het algemeen ge-
ring zijn geweest. Speciaal -in liet artikel suiker hebben exporteurs weinig geluk gehad, maar ook in andere pro-
ducten was het moeilijk hij een steeds dalende markt mat
voordeel zaken te doen. 1 Januari 1921 en 31 December 1921
–
Suiker

…………
f
20,-
f

12,50
De econnszsche gesteldhezd
vnni Ts2e-
Koffie, Rbusta
,,

28,50
,,

33,50
c
h o s 1 o w a ic jj e H.
– Koren, meel en de grond-
Copra

…………
,,

20,-
,,

14,-
stoffen voor de textielindustrie zijn de voornaamste
Peper

………….
,,

19,50
,,

17,50
artikelen, die ±ngen’oord worden.

30 Augustus
1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

761

Het belangrijkste uitvoerartikel. ter waaide van 3,7
,milliard kronen, is suiker. Daarop volgen op eenigen

afstand textielproducten en kolen. Ook de uitvoer
van machines en instrumenten is zeer aanzienlijk,

evenals die van glas, kristal en boschbouwproducten.

De afzetgebieden van Tsjechoslowakije zijn door
den oorlog en de schommeling der munteenheid abso-

luut gewijzigd. Om een voorbeeld te noemen: vroeger

had de textielindustrie zijn voornaamsten afzet in
Hongarije en de Balkanstaten; nu echter produceeren

Oostenrijk, Polen en Duitschiand – al is het clan
misschien ook tijdelijk – z66 veel goedkooper, dat de
Mkhrensche industrie niet meer met ze concurreeren
kan.

Do verscheidenheid der uitgevoerde waren geeft
een zekeren waarborg voor de stabiliteit van de han-
delsbalans.

De landen waarmee Tsjechoslowakije regelmatig
handel drijft, zijn de volgende:

1920

1921
In’er Uitvoer Invoer Wtvoer
In millioenen KG.
Duitsdh%Iaiid ………
4140.09 6100.00 3980.00 7200.00
Oosteni’ijk ……….
640.00 4780.00

620.00 6600.00
Ver-Staten ………
400.00

40.00

740.00

60.00
Ehoiigarje ……….
160.00

640.00

500.00 2640.00
Frankrijk ……….
40.00

380.00

60.00

340.00
Polen …………..
200.00

340.00

280.00

700.00
Italië …………..
100.00

340.00

180.00

280.00
Neclerlaiid ………..
120.00

120.00

160.00

160.00
België …………..
160.00

16.00

80.00

40.00
Engeland …………
60.00

40.00

180.00

300.00
Roemenië ……….
100.00

60.00

180.00

160.00
Zuid-Sla.vië ………
20.00

120.00

120.00

260.00
Zwitserland ……..
20.00

180.00

12.00

180.00

Duitschland staat aan de spits der leveranciers en
afnemers (37,22 pOt.): dit is een gevolg van de leve-

ring van grondstoffen en halffabricaten. Oostenrijk
volgt met 7,93 pOt. der waarde van den invoer en
34,27 pOt. van den uitvoer over 1921. De Vereenigde

Staten behooren wel tot de groote leveranciers van
Tsjechoslowakije (9,49 pOt.), doch betrekken slechts
weinig uit het land. Het aandeel van Italië was 2,16 pOt., resp. 1,48 pOt., van Frankrijk 0,80 pOt., resp.
1,76 pOt., van Engeland 2,47 pOt., resp. 1,58 pOt.
1)

Resumeerende kan men zeggen, dat de industrieele
gesteldheid van Tsjechoslowakije het land voorbe-
stemt tot een belangrijk uitvoerend land; het be-
heerscht voorloopig afzetgebieden, die overwegend
landbouw beoefenen (Hongarije, Bulgarije, Zuid-Sla-vië), totdat ook de andere Slavische landen, allereerst

Polen en Rusland, weer belangrijke afzetgebieden
worden.

De regeering nam, kort nadat de onafhankelijkheid
was uitgeroepen, de contrôle van den buitenlandschen
handel in handen en voerde voor de meest noodzake-
lijke levensbehoeften een reeks monopolies in. Ze be-
perkte ook den kapitaalruil met het buitenland. Het
bureau voor de contrôle op den buitenlandschen han-
del en de deviezencentrale, later het Bankbureau,
waren de eenige, die gemachtigd waren, deviezen af
t.e geven.

Tejechoalowakijo rvolgde het vooribeeld, dat bijna
alle Europeesche staten gegeven hadden en poogde zijn binnenlandsch economisch leven en zijn munt-
eenheid te beschermen. Waarschijnlijk levert deze
beperlcingspolitiek, evenals elders, oolc aan Tsjecho-

slowakije niet altijd bijzondere resultaten op, im-
mers niemand kan ongestraft de natuurlijke wet van
vraag en aanbod uitschakelen. In elk geval is het te
hopen, dat dit slechts een tijdelijke maatregel is,
die zal worden opgeheven.

Overigens heeft de handelspolitiek van Tsjecho-
slowakije zich nog niet duidelijk afgeteekend. Het
land heeft tot nu toe nog geen enkel tariefverdrag ge-
sloten. De regeering bezit een voortdurende machti-

1)
Al
deze gegevens, in procenten uitgedrukt, berusten op
de in
1921
in- of uitgevoerde hoeveelheden.

ging door de wetten van 25 November 1919 en 12

Augustus 1921, om verdragen, waarin de meestbegun-

stigingsclausule is opgenomen, af te sluiten.

De geivichtigste overeenkomsten van dien aard,
die tot het voorjaar 1922 werden gesloten, zijn die
met Zwitserland van 6 Maart 1920, met Zuid-Slavië

van 18 Mei en 4 December 1920, met Duitschland van
29 Juni 1920, met Bulgarije van 4 Augustus 1920,

met Frankrijk van 4 November 1920, met Roemenië

van 24 Februari 1921, met Oostenrijk van 4 Mei 1921
met Polen van 20 October 1921 en met Spanje van

25 November 1921. In Juni 1922 werd zelfs een voor-

Joopige overeenkomst met Sovjet-Rusland getroffen.
Met een aantal landen zijn onderhandelingen van

dezen aard gaande (Scandinavische landen enz.).

De eerste verdragen waren overeenkomsten op kor-
ten termijn voor de uitwisseling van goederen. In den
grond van de zaak ging het om den door den Staat

georganiseerden en gecontroleerden ruilhandel. Tsje-
choslowakije ruilde suilcer, hout, glas, landbouw-

machines en icolen tegen koren, meel en looistof uit
Zuid-Slavië, koren, suikerbieten en petroleum uit
Roemenië, grondstoffen uit Duitschland en industrie-
producten, vleesch, vet en rijst uit Italië.

Art. 222 van het vredesverdrag van St. Germain
Icent aan Tsjechoslowakije het recht toe, om met

de andere Successie-Staten van de dubbele monarchie

verdragen te sluiten, zonder dat de Geallieerden op
de daarin vervatte voordeelen ook voor zich aan-

spraak mogen maken; het nut dat hieruit voor Tsje-
choslowakije vootvloeit, moet zeker niet onder-
schat worden.

Het totaalbedrag van de snhu],d. van Tsjec.h.oslo-
waikije kan nieg niet ciedimitief worden vastgesteld, daar
•
de Oommissie van Herstel nog niet het door Tsjecho-
slowalcije over te nemen aandeel in de schuld van het
– voormalige Oostenrijk-Hongarije, ingevolge art. 203

van het verdrag van St. Germain en art. 86 van het
verdrag van Trianon, heeft vastgesteld.

Deze onzekere toestand verhindert natuurlijk een
consoltideerinig van den financieelen itoestand
,
van de
jonge aepnibliak in sterke niate.

In aanmerking genomen de borvenigenoem.do ‘beper-
king, fbedroiegen ‘cle biinnen en ibuitenlandnche schuld
aan het eind van. 1921:
fn Tsjechische kronen
Binnenlan,dsohe schuld
……………9.911.757.300
Schulid voortgesproten int de herver-
vorming van het muntwezen ……….
8.364.270.537
Séhul aan het buitenland 1)
……….8.404.270.852 i)
Schuld, voor t,gesproten uit diet vredes-
verdrag
2)
13.125.000.0001)

Totaal. …. 39.805.298.689
1)
Daailbij zou men nog moeten voegen het nog ivast
te stellen aandeel (ongeveer één derde) in de voor-
malige Oostenrjknzh-Hongaaendhs védr-oor.logsche
schuld – do medodeeilingeu over den to6alen omvang
hiervan varieeren tuisëchen 434 en 6 milliar.dkr onen.

Deze sohulcI om,vait en. de schuiden, gegarandeerd
door spoorwegoindernemingen, zouitmij’nen en andere

bezittingen van den staat, die nu aan Tsjenhoslo-
waikije ovengegaan ,zijn.

In December 1918 werd de eerste binnenlandsche
Tsjechische leening, de
z.g.
4 pOt. Vrjheidsleening
uitgegeven. Torbaan. einde 1921 ‘volgden hierop 11 an.-

dere )bimnieniandsciie crodietoperatires. De m.éesite dezer
leeningen zijn namgogaan op korten termijn; met nit-
‘zonideriizg van de vierde staatsleening van 4 pOt.
(wet van 24 Juni 1920), waarvan de stukken dienden
voor de inruiling van de zich in Tsjechische han-
den ibevinidendo titels der OoetenrjksdhHoingaarsche
oorlogsiee,n.inigen; de inTuiling was aldus geregeld,
dat v’oor nominaal 100 Kr. ‘OostenrijksehiHonigaaisch
papier 75 Kr. nominaal Tsjechisch wond gegeven.

Bij de bepaling van dit bedrag hangt uiteraard alles
af van den omrekeningskoers.
Voorioepige cij.Lere.

762

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

30 Augustus 1922

Men sdhabte de ‘n.i’nale waarde dezer in Tsjecho-
slowaaksche handen zich hevindende papieren op een

6 milliard Tsjechische kronen. Bij de inruiling moest

ieder hezitter van oude titels, naast het hem toekomen-

de bedrag nieuwe titels, voor een even hoog bedrag

nieuwe titels dnshrijven en daa.rv!oor storten.

De schulden, die uit de ihervoTming van. ‘de rnu.nt-

oenlhe4ilci zijn ontstaan en die uit de oipbrengat der
vermogensbelasting uiterlijk in 1923 gedelgd moeten

worden, bestaan hoofdzakelijk uit de in circulatie zijn-

de schatkistbiljetten (einde 1921: 6.818.150 millioen

kronen Te) en uit de 1 pOt. Staatsleening (gedwon
–

gen leening, tot een bedrag waan 1.056.750 millioen

kronen), die naar aanleiding van de bankbiljettenaf

stempeling, door inhouding van 50 pOt. van het be-

drag ontstond.

Tsjechoslowakije is ni. het eenige land in Midden-

Europa, waaraan het gelukt is, een bankbiljetten-

inflatie tegen te houden.
1)
Bovendien slaagde het er

zelfs in,
zijn
papiercirculatie te verminderen. Immers
de eireulatie bedroeg einde 1.919, 1920, 1921 en 1922

(23 Juli) achtereenvolgens 4.123, 11.288, 12.130 en

9.369 millioen Tsjechoslowaaksche kronen. Men ver-

wacht dat heffing in eens van het vermogen ook zal meewerken tot een verdere daling van dc circulatie.

Deze heffing in eens van het vermogen en een waarde-
vermeerderingsbelasting werden bij de wet van 8 April

1920 ingevoerd. De opbrengst van deze buitengewone

heffingen is bestemd voor de dekking van de schulden,

die het land van de Oostenrijkseh-Hongaarsehe Bank

heeft overgenomen en verder van de ndg grootere las-

ten, die voortvloeien uit de stichting en de verdedi-

ging r1
van

s
j
e6
h,
a
)kij.
e
als na.fhanhelijke staat.

Deze belastingen mogen niet dienen ter dekking van
de tekorten op de Staatsbegrooting.

Intumehen kan men opmerken, idait de Tsjechosio-
waaksehe regeering in belastingpolitiek op dezewijze

ver is gegaan en dat een voortdurende voortzetting

van dit systeem de economische ontwikkeling van het
land zou moeten schaden.

De schuld aan het buitenland werd v66r alles aan-gegaan om de Tsjechische legioenen uit te rusten eii
te verzorgen, en om het land zelf, na zijn bevrijding,
van levensmiddelen te voorzien. De voorschotten, die

de verschillende buiteniandsehe regeeringen einde

1921 aan Tsjechoslowakije hadden toegestaan, bedroe-

gen:
Engeland £ 2.417.431; Frankrijk 130.051.438 ranes;
Vereen’igde Staten $ 91.179.529; Italië .181000M00

Lire en ten slotte 425.000.000 mark, ‘die de ‘Beriijnsche
Tsjeehoslowaaksche Bamkvereenig.i’ng aan het land

voorgesh.oten had tot dekking van verschillende zeer
ai oodua’kelijke onkoten voor openbare ‘werken.

De door het vredesverdrag ontstane schulden bedra-
gen op het oogenblik slechts 750 millioen goudfran-
ken (het totaalbedrag is 1Y2 milliard goudfranken);

dit is het maximum aandeel van Tsjechoslowakije in
de z.g. bevrijdings-schadevergoeding (indemnité de

liblration), die in het vredesverdrag van St. Germain

opgelegd is aan de Successie-Staten van Oostenrijk
–
Hongarije (uitgezonderd Oostenrijk en Hongarije in

hun tegenwoord i ge gedaante).
Bijna alle schuld van Tsjechoslowakije is bijgcvolg
vlot’tende schuld. Eind 1921 bereikte zij een totaalbe-
drag van 45 k 50 milliard’ Ta eehoslo’waaiksehe kronen.

Hierbij moet gevoegd worden de in het laatste voor-

jaar aangegane z.g. 8 pOt. buiteniandsche, gegaran-

deerde aflosbare goudieening 1922, ten bedragen van
$ 50.000.000 ( 10.000.000), waarvan $ 30.500.000
is uitgegeven; deze leening werd’ geëmitteerd in de
Vereen. Staten ($ 14.000.000), Engeland ( 2.800.000)

en Nederland ( 500.000). Het is een goudieening,
afiosbaar in de jaren 1923-1951. Voor de leening

werden als panden verstrekt de tolinkomsten en het

• i) Zie voor de door Tsjechoslowakije genomen maatregelen
op het gebied van het geldwezen, jaargang 1920, p. 565.

tabaksmonopolie, die ruim het benoodigde bedrag

aan rente en aflossing dekken.
De koers is gezakt, vergeleken met den uitgiftekoet’s.

De leening noteert tegenwoordig in New York onge-

veer 96 pOt. (uitgegeven tegen 964 pOt.), in Lon-

den 90 pOt. (uitgegeven tegen 96 pOt.) en in Amster-

dam 85 pOt. (uitgegeven tegen 93 pOt.).

Stand der cultures en uitvoer gedu-
rende het tweede kwartaal 1922, in Su-
?
S
fl0
ni e.
1)
– De weerso&mstandighedern war•en gun-

stig; de kleine ‘dnoge tijd trad op tijd in, tea’wij’l in de
maand Mei d’e regens weder invielen; het laat rsich

echter thans aanzien, dat d’e groote ‘droge tijd spoe’-

dig’er ‘dan gewoonlijk zal beginnen.

De stand der ‘cultures is over het algeimeen goed.
De caeao’peo’dncti’e gedurende het 2e kwartaal van dit

aar bedroeg op venseh’eidene p’lahtages iets nii’nider

dan over het gelijke tij.civnk van het adgeloopen jaar.
Over het algemeen waren er ‘minder lcrrul.ioten, min-
der veTstesuing en minder thrips dan in het ‘vorige
‘kiwadtaad en zijn de oogstvoor.uitzichten voor dit
gewas

bevTedigend.
Van de Liber.iakof.fie is de stnn,d over liet algemeen
zeer gunstig, soodat ook de oogst’v’oo’r.uitizichten goed

zijn. Op verschillende ondernemingen was de oogst
van dit eerste hnifjaajr bijna tweemaal zee groot ‘als

over het overeenkomstig tijdvak in 1921.
V’oor den groei van ‘het suikerTiet was het seizoen
gunstig; de stand daarvan is ook iner ‘bevredigend

en de vei’waahtin,gen zijn goed. De productie van het

eerste halfjaar 1922 ‘overtrof ‘verre die van het gelijk

tijdvak van 1921.
Van cle weinige ondernemingen, die hier sinaais-
appelen ‘kweejken, kwamen gunstige beridhten binnen,

zoowel voor het tegenswoordige als ‘voor de naaste’ ‘toe-
komst. De verschepi’nen van ‘vrudhten naar Nederland
nullen deze maand weder beginnen.

iLet den aanplant van
rijst
is idit jaar ower het al-

gemeen laat begonnen. Mochten do regens nog eenigen
tijd aanhouden, dan mag weil ‘een iberredigenIde Toogst

verwacht worden.
De gewassen van dèn ¶kle’inen .lan.dlbo’uw, zooals

bananen, bacoven en m’aïs, staan er goed voor.
De aanvoer op de ‘pla’aliselij’ke markt is ruim vol-
doende. Anrdvruohten, so’oal’s cassave en ibaitaten, had-

den te lijden van de nainhoudien’de regen.s; toch ‘was
de aanvoer ‘op de piaa’tneuijke markt voldoende. De uitvoer ‘van de voorruaaJmste ‘p’rodiuoten bedroeg

in ‘liet le halfjaar:

1922

1921

Balata …………
KG.
80.285
1
12
78.653
1
1
2

C’icao

…………..
,,
1.111.125
744.860
1
1

Koffie …………..
1.395.39
6
‘
454.6921
2

Maïs

…………
,,
69.070
236.900

Suiker …………..
4.845.582
3.619.607

Rum

50°/s
……..
L
114.193
59.241

Melasse

……….
..
–
53.760

luiden

……….
KG
20.194
9

Hout

………
….
M°
1.664,1
1.527,9

Letterhout ……..
KG
70.555 7.906
1
1

Goud

….. . ……
Gr.
154.833,7
148.348,7

Batuuten

……….
KG
13.966
160.356

Groenten ……….
,,
7.450
8.000

Vruchten

…….
,
32.491
12.38312
Bauxite ton van 1000
4.994,7
–
Rijst (gepeld) ……
,,
7.000
36.261
1)
Zie pag.
578
van den
loopenden
jaar,gaizg.

OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.

De Economist.
—
‘sGraventiage, 15 Juni 1922.

Prof. Mr. D. van Blom,,
Socialisaitie;
Mr. Dr. A. A.

vwo Rhijn,
Over de methode in de economie;
Mr. E.

C. van Dorp,
Economisch ,uverzinht;
Dr. A. Stem..

heim,
De internationale geldmaTkt;
A. Voogd,
Hein-

delskroniek.

Id eim. –
‘
5
Grasvenhage, Juii-Au.g’untats 1922.

Mr. Dr. A. Spe.ner,
P’riof.
Bondejwij:k
contra Oppen-

30 Augustus 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

763

‘heimer en Sax.. Met nasohrit van Prof.
Mr.
Dr. H.
W. C.
Boidewijk;
Mr. W. H. A. Elink Schuurman.,
De gararuten in het verzokei-iugsbdrrijf;
B. van Ge-
nechten.,
Vn BÖIrm over de .recivbvaardigÏheid dor ren-
te;
Dr. A. Slemn.heins,
De internationale ge]idmarkt.

E
con em ie J’o u in aL – Londen, Juni
1922.
W. M. Acworth,
Oommunicatien costs tand tiheir
1 nitevdependence;
J. H. Penson.,
Tdie Polish mark in
1
921;
Prof.
D. H. Macgregor,
American. viiews en itlie
European p.roblem;
P. Sraffa,
The ibankerisis un Ïtaly.

J’ournal dos Economistes. – Parijs, 15
Juli 1922.

Yves-Guyot,
Les d;angers bndgétaires;
X.,
Une
aggravation de l’inquisition fiscale;
L. For gero?n,

Le mécanisme technique et les, charges éventuelles
du
projet d’assurauces sociales (suite et fin);
A. Bar-
riot et 1. Brochu,
Emission da Crédit riational
(1922
– deuxième emprunt);
G. de Nouvion,
La situation
éconolmiqu•e et fivaneière
dia
Japon en
1920; 1.,
Ohronique de l’.infiation;
A. Beckerich,
Les résultats
de la bi de
1909
sur le bien de familie;
B. L. L. 1?.,
La ligue du libre-échange (juillet
1922).

Revue Internationale ‘de Sociologie.
Parijs, Mei-Juni
1.922.
A..
Bauer,
Les uinoeinrs et les invpéra,tifs
de
la me-
rale;
G. Bouthoul,
E,tu’de sociologiique des ‘vairiabio’ns
de la riatalité dans les fáits et la doctrine (suite eI
fin).

Geograpihical Jeurnal. – Londen, J’uh
1922.

Fr. Youn’ghusba.nd,
Adudregs nt .dhe aunnitversary
general meeting,
29
May
1922; A. F. R. WoUastov,,
The natuini hito’ry of southwesberrn Tilbot;
A. 9.
Elweli-Sutton.,
The Ti’gris a;bove Baghdad;
F. Dixey,
The physingraphy otf Sierra Leorie;
A. Hodson,
Notes
on Abyssi rij an bakes; liiie iiLcynut-Eyv’erest expedition,
1922.

1 do rn. – Londen, Augustus
1922.
K.
Cocicerili,
Byways in Huniza and Nag-ar;
R. .L’Estrange Bryce,
The Klagenfurt pidbiscite;
C.
E. N. Bromehead,
The iufluenee of
‘jute
goog’raphy
en ‘the g.rowth of Loudon; Vdloanic eeuprtiorss en the
Ca’meroouns ‘niountaiin; The Mount-Everest ‘expedition,
1922.

Tij dischrift voor Economische Geo-
g ra;p hio. – sGraven’bage, 15 J’iili
1922.
Prof. Dr. H. Bin1c,
De wijnhouw ‘en de wijnhandel
der aarde;
W.
E. Boerman,
Duitsebie kkanialen en Ina-
naa
1.pj
annen
(slot).

Tijdschrift van het Aardrijkskundig.
don
00
tsc]i a p. – Leiden, Juli
1922.
Dr. J. Lorié,
Middeilzee en Wesitergeo;
J. F. L. de
Batbian Verster,
Oud-Hollandsche betrekkingen met
ilitland (Shetland) en de vaart achter Engeland om..
(II.
Slot);
J. C. van, Earcfr,
Indonesische en Meiano-
sischo heschavingsgebieden op. Niouw-Guinee,
II;
Dr. G. L. L. Kemmerling, Uit
Indiëns vulkaanrijk.
Aanvullende medodeelingen;
W.
Ruinen,
In memo-
nam A. J. Gooszen;
Dr. H. ten Kate,
J’ames Mooneyt.

1
n di s c h e
0
i d s. – Amsterdam, Augustus
1922.
F.
Treffers,
De huidige stand van het vraagstuk
der Indische defensie; Zou dit gevaar denkbeeldig
rijn?
V.
E. Kom,
Balische Ohnonogrammen;
P. C.
van der Wolk, Over
het Animisme.

Koloniale
S
tudi ën. – Weltevreden,
April
1922.

W. J. Prienis,
Voortgezet onderwijs in Neder-
land en in Indië;
J. J
Korndorffer,
Enkele opmer-
kingen in zake belastingen op naamlöoze vennoot-
schappen in Indië;
Mr. G. N. Bouma,
Eenigo beschou-
wingeti. over de dwang-opvoeding in Nederlandsoh-
Indië;
A.
de Waart,
Het liooer onderwijs in de Phi-
lippijnen, in het bijzonder dat in de geneeskunde.

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.
***
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

N
d
(Disc. Wissels. 4,
18Juli ’22
Zweeds.R.ksbk 5
10Mrt.’22
5k Bel.Binn.Eff.4
18Juli
’22 Bk. v. Noorw.. 5
17Aug.’22
JVrsch.inR.C. 5
18Juli
’22 Zwits. Nat. Bk. 31
2Mrt. ’22
Bk. van Engeland 3
13Juli ’22
BeIg.Nat.11k.5-519Mei
’21
Duitsche Rijksbk. .
7 28Aug.’22
Bank v. Spanje 5
18Mei ’22
Bk. van Frankrijk 5
11 Mrt. ’22
Bank
v.
Italië6
20 Mei ’20
Oostenr. Hong. 13k.
T 30Nov.’21 F.Res.Bk.N.Y.4
21Juni’22
Nat. Bk. v. Denem. 5
25Apr.’21
Javasche Bank’31 1Aug.’09

OPEN MARKT.

Data
1

Amsterdam
1 Londen

J

Part.
Berlijn
Part. Parijs Part.
Cail
–
1

Prolon-
a’Isconto
gatte
disconto disconto
disc.
moncy

26 Aug. ‘221
–
2112
1)
2112
4_
6
1
–
4_4/4
1)
21-26 A. ’22
–
211a_lfg
281_11
4_81
–
4-5
14-19 A. ‘221
–
11_2’/
2114_5/8 4_81
–
7-12 A. ‘2212314_715
2-112
2_114
4-/8
–
3
1
1
2
-5
1
1
2

22-27 A. ’21
J

–
4215_31
4
4618
–
2328 A. ‘203’/
4
_/
2

4
1
!
5
_
3
1
4

61
4_51
–
6-10
20-24Jii!i’14
1
3’/
8
….
8
/
6

211
4_81
4

2114-814
2’18-’12
2/
5112-7’12
)
Noteering van 25 Augustus.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

Nog steeds geldt de voornaamste belangstelling don Mark.
Na de kleine verbetering een week geleden,
ging
het weder
naar beneden en kwam de koers op 0,10%, waallop een Ver-
betering tot 0,1734 volgde; slot 0,1534.
Bij zulk een teruggang, kon de koers van de Fransciie
en Belgische francs zich natuurlijk niet houden; deze kwa-
men op 19,20 en 18,20 om ten slotte op 19,65 en 18,65 te
eindigen, nadat eerst nog 19,90 en 18,85 bereikt was.
Pan-
den aain’vairkelijk ‘aangeboden: ‘van 11,49% op 11,44%. Dol-
lars 257-2,553%–2,563/
4
. Skanduirtavie met weinig varia-
tie’s; alleen Kiintiania flauw er 44,50-44,-. Ook Spanje
weder teruggegaan op 39,85. Italië eveneens t lauwer, circa
11,25. Zwitsersahe franes na 48,95-48,75. Oostenrijksche
kronen aangeboden op 25 cent per Kr. 10.000. Tsjeeho-
kronen zeer gezocht; de speculatie heeft zich de laatste tij-
den ook, in het ‘bijzonder op dit devies rboegelegd. De koers kwam op
93%,
doch kon zich niet ihaiidhaven en Liep terug
op 9,45. Indië nog aan den vasten kant. Buenos Airas flauw,
92%.
1

KOERSEN IN NEDERLAND.

Data
Londen
Parijs
.
Berlijn
Weenen
Brussel
Ne
w
York8*)

21 Aug. 1922
11.50
20.55 0.22k
0.004
19.49
2.561
22

,,

1922
11.50
20.45
0.19k
0.0031
19.37
2.561
23

,,

1922..
11.49
20.171
0.18
0.0031
19.17
1
1
2

256fl
24

,,

1922

.
11
.
44
i
19.85

0.13k
0.0031
18.83
2.56
25

,,

1922
11.44k
19.60
0.141
0.0031
18.47
1
1
2

255fl
26

,,

1922
–
– –
–
–
–
raagsted.
W. 1)
11.43k
19.17k
0.10k
0.002
18.17′
2

2.55
1
f
4

Floogste
,,

‘)
11.501
20.57k
0.23k
0.004k
19.55
2.51
18
Aug.
1922
11.50
20.47k 0.21k
0.004
19.47
1
/
2

2
1
/
2

11

.,

1922
11.48k
20.77k
0291
0.005
19.73
2.57
7
1
8

Muutpariteit..
12.10
48.-
59.26
50.41
48.-
‘
2.48

)Noteering te Amsterdam, ‘) Noteering te Rotterda,n
‘) Particuliere opgave.

D t
a a
Stock-
‘wim’)
Kopen.
Sagen”)
Chris.
tionla’)
Zwitser-
land’)
Spanje
ii
Batavia 11
telegrafisch

21 Aug. 1922
68.10
55.60 44.70
48.92k
40.10
98
1
/2
22

,,

1922
68.15
55.60
44.80
48.95
40.10
98
1
1
23

,,

1922
68.25
55.40
44.65
4
8.97
k

40.05
9812
24

,,

1922
68.25
55.45 44.35
48.95
39.95
98
1
)
25

,,

1922
68.60
55.45
44.-
48.75
39.70
98
1
/2
26

,,

1922
–
– –
–
39.85
961_97
L’ste d.
w.’)
67.90
55.-
43.40 48.70
39.65
98
2
1
2

H’ste
,,

,, ‘)
68.70 55.60 44.75
49.05 40.20′
98
112
18 Aug. 1922
67.95 55.40 44.60 48.95
40.052
981/2
11

,,

1922
67.60
5560
44.50
49.05
39953
98-981 e1untpariteit
66.67 66.67
66.67
48.- 48.-
100
‘) Noteei’lug te Amsterdam.
1)
Particuliere opgave.
5)
Noteering van 1 19 Augustus.
3)
Idem
van
12 Auus1uø.

764

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

30 Augustus 1922

KOERSEN TE NEW YORK.

D
t
a
0
CoMe Lond.
Zicht Parijs
Zicht Berlijn

Zicht Amsterd.
(in
,
perd)
(in
cta.p.frs.)
(In
ct.
p. Mrk) (in cia. p. gld.)

26 Aug.

1922
4.46.50 7.56
0.06
39.06
Laagste (i. week
4.46.50 7.50
0.05
38.95

oogste
,,

,,
4.48.25
7.97
0.09
39.08

19 Aug.

1922
4.48.-
7.96
0.08
38.95
12

,,

1922
4.46.50
8.18
0.13
38.80
Muntpariteit
..
4.86.67
5.18’/
95
1
14
1

40/,

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN

Plaatsen
en
Noteerings-
12Aug.
19Aug.
21-26
Aug. ’22
26Aug.
Landen
eenheden
1922
.1922

1
Laagste
l
Hoogsie
l

1922,.

Aiexandrië..
Piast. p. £
9715182
97161

97″/,,
971613
9716182

•B. Aires
1)..

d. p.
$
4471t,
44
1
/
1
18
44
1
1
43
7
1
8

Calcutta
.. . .
8h. p. rup.
113
11
,
1
16

1/3
5
1
1131
11311/1

113
1
°1
32

Hongkong
..
id. p.
$
315
2/7
216
11
2

2171
4

217
Lissabon
. . . .
d. per Mii.
3
7
1
8

3281
29
.
1
16

3I61,
211,
Madrid’

….
Peset.p.
28.74
28.641
28.62 28.80
28.78
•Montevideo
1

d. per
$
4311
43
1
1
421
43113
43
2

Montreal ..
..
$
per £
4.47
1
1
4.48
1
1

4.47
1
1
4

4.49
4,47
T
g
u

•R.d.Janeiro.
d. per Mii.
751,0
7
1
14
714
79133

711
Lires p. £
97
1
1
1

981
33

981
1031
102
5
1
1
Shanghai….
8h. p. tael
315
3/5°/
315 316
3.5
1
1
3

Rome

…….

Singapore
..
id. p.
$.
214
2131
33

213’j,
2/4
1
/,
2131
33

‘Valparaiso..
peso’p.0
32,60
1211
‘/
32.10
30.60 31.70 31.10
Yokohama
. .
8h.
P.
yen

2/1
21
/
38

2/1
1
/
8

211
3
/
33

2/1/

‘Koersen der voorafgaande dagen.
1)
Telegrafisch
transfert.
8.)
Noteering van 25 Augustus.

NOTEEIUNG VAN ZILVER.

Noteering te Londen

te New Vork
26 Aug. 1922 ……
35
1
/

691
19
,,

1922 ……34
3
/
4

69/
3

12
,,

1922 ……34
5
/
t

681
27 Aug. 1921 ……38

62
28 Aug. 1920 …… 60
1
1
8

97
1
18
20 Juli 1914 ……24’/

5411

NEDERLANDSÇHE BANK.’

Verkorte Balans op
28 Augustus 1922.

Activa.
Binnenl.Wis.(R.-bk.

f
81.766.O14,7311
sels, Prom.j

B..bk.

,,
37.767.982,58
1
12
enz. in disc.( Ag.sch.
,,
62.566.711,83/2
f
182.100.709,151/3

Papier o. h. Buiteni. in disconto ……
–
Idem eigen portef..
t’
74.401.590,-
Af: Verkocht maar voor de bk. nog niet afgel.
«

–
74.401.590,-
Beleeningen
mcl. vrsch.
1
H.-bk.

f
24.968.123,65
B.-bk.

,.

7.495.497,04
1
1
,
1fl
reic-crt.1
op onderp.
Ag.sch.
,,
67.384.656,24
1
1,

f
99.848.276,94

Op’Effecten

……
f
86.773.130,69
Op Goederen en Spec.,, 13.075.146,25

..
99.848.276,94
Voorschotten a. h. Rijk ………..
,
14.536.81 6,22’/,
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud ……
f
56.238.820,-
Muntmat., Goud
..
,,549.7 15.947,01

f605.954.767,01
Munt, Zilver, enz..
,,

8.888.325,86
1
1
Muntmat., Zilver
.. ,,

–
614.843.092.8711,
Effecten
Bel.v. h. Res.fonds..
f

5.573.320,37113
id. van

v. h. kapit.

3.892.600,3713
,,
9.465.920,75
Geb.enMeub. der Bank ………………
4.522.000,-
Diverse rekeningen …………………
29,251.698,80
1
1,

f1.028.970.104,75

Passiva.
1apitaa1

……………..

f
20.000.000,-
Reservefonds

………
. .

,,
5.660.599,75
Bijzondere

reserve ………………
,,
1.675.581,33
Bankbiljetten in omloop

…..

,,
960.385.225,-
Bankassignatiën in omloop.

.. .

,,

,,
1.064.262,53
Rek.-Cour.

Het
Rijk
t’

–
,
saldo’s:

J
Anderen
,,

32.365.133,33 32.365.133,33
Diverse

rekeningen

………………

..

7.819.302,81

f1
.028.970.104,75

NET). BANK 28 Aug. 1922
(vervolg).

Beschikbaar metaaisaldo ……
.
……..
t’
415.339.551,691,,

Op de ba8ig van ‘Is metatildekking….
,,
216.586.627,52
1
1
Minder bedragaanbankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is..
,.
2.076.697.758,46
1
/,
Verschillen m. d. vorig. weekst..
Meer

Minder

Disconto’s

3.028.395,27
Buitenlandsche wissels..

7.473.517,
Beleeningen .. ……..

1,261.455,76
Goud

…… ………

–

–
Zilver ………… …..l70.890,27
1
/

Bankbiljetten……….2.212.360,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s..

.

9.194.557,9811,

Voornaamsteposten in duizenden
guldens.

D
Andere
.

Bank-
ata

oua

Luver

tij
.
.
etten

opegschbare
o
ach ulaen

28 Aug. 1922…..

605.955

8.888

960.385 33.429
21

1922 …….605.955

8.717

958.173

43.098
14

1922 ……605.955

8.529

970.672

45.634
7

,,
1922
.,. ..
605.955

8.239

981.568

37.864
31 Juli 1922 …… 605.955

8.156

988.449

36.825

29 Aug. 1921 ……605.969

10.566 1.004.129

50.770
30 Aug. 1920….

636.339

16.530 1.026.033

83.137

25 Juli 1914..

162.114

8.228

310.437

6.198

iotaa
Hiervan

Beschie.

Dek-

Data

bedrag

Schatkist.

8dec-

baar

kings-

atscongo
S
promessen

ningen

Metaal
.

percen.
rechtstreeks

saldo

lage

28 Aug. 1922 182.101

34.000

99.848 415.340

62
21′

1922 185.129

35.000

98.587 413.678

60
14

1922 190.510

35.000 104.983 410.482

60

7

,,
1922 199.273

34.000 102.046 409.567

60
31 Juli 1922 169.530

6.000 132.879 408.316

60

29 Aug. 1921 223.675

69.700 158.778 404.81459
30 Aug. 1920 95.258

11.000 312.002 430.240

59

25 ,Tuli 1914 67.947

14.300

61,686

43.5211)
1
75
1)
Op de basis van
215
metaaldekking.

Uit de
beken•dsmakFngvaiiden
Minister van Finan-
ciën blijkt, dat uitstrvnden op:

1

21
Aug.
1922

28
Aug.
1922

Aan schatkistpromessen.. (341,160.000,- f354.060.000,-
waarv. direct bij Ned. Bk.
,,
35.000.000,-
,,
34.000.000,-
Aan schatkistbiljetten
,.
,,230.866.000,- ,,230.866.000.-
Aan zilverbons ………
,,
29.014.246,-
,,
28.846.853,-

Onder de vlottende schuld is begrepen:
Voorsch. aan de Koloniën 1
1
,265.764.000,- ,,278.229.000,-
Voorschot aanGemeenten)

30
Juni

31
Juli
voor door Rijk voor hen
‘ ,,
49.737.202,-
,,
49.737.202,-
te heffen Ink. belasting)
21
Aug.

78
Aug.
Tegoed v.d.Postch.&G.dst
,.
54.602.057,-
..
54.602.057,-

JAVASCHE BANK.
Vooroaaamste posten án
duizenden guldens.
De samengetrok-
ken cijfers
der Jaatste
weken zijn
telegrafisch
ontvangen.

Data
Goud
Zilver
Bank-
biljetten
h b.

i
1
1

”
opeisc
‘

1

schulden
1

metaal.
saldo

19Aug.1922
199.750
272.000 97.000

125.950
12

1922
197.750
275.500 96.000

123.450

5

1922
200.000
268.500
91.000

128.100

15Juli1922
151.286

52.028
269.781
78.862

134.199

8

1922
152.321

49.051
270.272
60.281

135.962
1

1922
148.994

48.
,
723
265.049
83.330
128.739

20Aug.1921
207.000

19.868
304.207
146.857
137.114
21Aug.1920
210.038
i

6.439 345.291.
211.702 105.216

25Juli1914
22.057
1

31.907
110.172
12.634
4.842′

Wissels,
–
1
i

Voor.
Dlve,
se
Dek.

Data
Dia-
bulten
5dec-
schotten
1

k
kin
ga-
conto’s
N..Ind.
betaalbaar
1
aan het
1
Gouv.nem.,
ningen
~oe

i

lage

19Aug.1922

17900

30.400e
**S

54
12

1922

186.500

26.500e

CCC

53
5

1922

178.000

20.600e

•**

56
–
-_
–
15Juli1922 33.425 21.275 95.673

–

25.384

58
8

1922 33.401 20.291 79.923 5.743 24.123

61

1
1

1922 33.261 22.808 78.827 20.315 22.870

57

20Aug.1921 37.302 24.554 103.165 34.586 33.063
,
49

21Aug.1920 28.221 24.872 168.531 103.656 19.297

39

25Juli 1914 7.259 6.395 47.934 6.446

2.228

44
1)
Sluitpost
activa.
2)
Basis
21
metaaldekking.
8)
Creditsaldo.

30 Augustus 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

765

CURAÇAOSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Circu.
laii,
Dis.
conto’s

Vor-
schott
oen
aan de kolonie

Diverse
reke.
ningenl)

Diverse
reke.
ningen
2)
1 Juli

1922
682
1.221
92
341
780
309
1 Juni

1922
684
1.223
88
344
670
181
1 Mei

1922
709
1.143
83
282 666
200
1 April

1922
706
1.157 78
335
604
173
1 Maart

1922
759
1.127
79
272
552
142
1 Februari

1922
749
1.121
79
312 725 288
1 Januari

1922
749
1.139 84
334
j

670
287
‘) Sluitpost der activa. ) Sluitpost der passiva.

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,

in duizenden pond sterling.

Data
Metaal
Circulatie
Currency Notes.

Bedrag
1

Goudd.
1
Cao. Sec.

23 Aug. 1922
127.417
123.454
295.130
27.000
252.728
16

1922
127.408
124.361
298.927 27.000 256.745
9

1922
127.400
125.542
302.095 27.000
259.903
2

1922
127.400 125.774
299.730 27.000
257.343
26 Juli

1922
127.404
124.758
296.447
27.000
253.995
19

,,

1922
127.402
124.256
297.611
27.000 255.488

24 Aug. 1921
128.403
125.965
320.362
28.500
283.888
25 Aug. 1920
123.029
124.894
356.012
28.500
325.467

22 ,Juli

1914
40.164
29.317
–
–
–

Data
Gov.
Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
Reserve
g

23Aug.’22
43.853
75.763
18.458
105.490
22.414
18,08
16

.,

’22
42.629
79.618
14.169 111.588
21.596
17,17
9

’22
43,033 76.450
16.239 104.500
20.308
16.82
2

,,

’22
44.280
76.980
15.356
107.970
20.075
16,28
26Juli ’22
46.505
72.243
14.297
107.576
21.096
17,30
19

,,

’22
46.740
76.216
22.175
104.467
21.596
17,05

24Aug.’21
52.415 78.659
17.706
116.186
20.888
15,55
25Aug.’20
41.555
75.883
15.364
100.591
16.585
14,30

22Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
52
3
1
s

‘) Verhouding tusschen Reserve en Deposits.

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging ider Darl•ehen.s-

k.assenscheine, in duizenden Mark.

Data
Metaal
Daarvan
Goud
Kassen-
scheine
Circulatie
t Dek.
1
kings.
Iperc.
1)

14 Aug. ’22
1.026.623 1.004.858
16.598.678
205.275.372
8
7

,,

’22
1.025.949 1.004.859
13.339.704 198.463.679
7
28 Juli

’22
1.t24.850
1.004.860
13.083.023
189.794.722
7
21

’22
1.025.330
1.004.859
9.351.163
177.027.024
6
14

’22
1.024.326
1.004.859
10.789.974
175.437.418
7
7

’22
1.024.476 1.004.859
14.281.874
172.736.686
8

15 Aug. ’21
1.106.173
1.091.551
3.452.186 77.396.140
6
15 Aug. ’20
1.098.535
1.091.674 17.964.366
56.461.863
34

23 Juli

’14
1.691.398 1.356.857
65.479
1.890.895
93
‘) J.)elcklng der circulatie door metaal en Kassenschelne.

–
Data
Wissels
Rek. 01.
Darlehenskas,en,cheine
Totaal
In kas bij de
uitgegeven
Reïch,bank

14 Aug. 1922
230.704.072 44.056.158 29.224.800
16.583.400
7

,,

1922
220.375.517
36.758.781
26.469.700
13.325.100
28 Juli

1922
215.980.298
39.976.216 25.422.500
13.067.900
21

1922
203.026.231
35.603.336 20.724.900
9.336.900
14

1922
201.126.658 36.275.656
22.301.400
10.774.100
7

1922
189.949.556
31.531.010 25.221.100
14.264.400

15 Aug. 1921
79.982.870
12.884.299 11.613.300
3.373.800
15 Aug. 1920
44.550.576
15.572.929
31.233.500
17.920.800

23 Juli

1914
750.892
943.964
–
–

BANK VAN FRANKRiJK..

Voornaamste posten in duizenden franes.

Data
Goud
Waarvan
in het Buitenland
Zilver
Te goed
in hei
Buitenland

Buit.gew.
1

voarsch.
J

ald. Staat

24Aug.’22
5.531.080
1.948.367
285.669 577.344
23.300.000
17

’22 5.530.714
1.948.367
285.577 577.975
23.500.000
9

’22
5.530.590
1.948.367
285.409
577.892
23.000.00C
2

’22
5.530.360
1.948.367
285.355 578.015
23.400.000

25Aug.’21
5.522.132
1.948.367
276.752 626.563
24.900.000
26Aug.’20
5.590.239
1.978.278
254.703 617.874
25.800.000

23Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–

Wissels
Uiige.
slelde
Wissels

Belee-
.
ning
1

Bankbil.
1
jetten
Rek. Cr1.
Parti.
culieren

Rek.
Cr1.
Slaat

1.897.692J
34.667
2.117.264 36.050.884 2.111.317
27.597
1.952.196
34.700
2.154.871
36.221.340
2.229.497 58.547
‘
1.994.057
34.926
2.174.583
36.449.878
2.210.643
73.665
c
2.517.259 35.042
2.139.106
36.399.294
2.357.561
25.115

CD
0
2
71.602
2.153.752
36.783.000
2.687.141
61.822
1.909.921
493.340
1.950.133 37.904.507
3.202.813
64.229

1.541.980
–
769.400
5.911.910 942.570 400.590

BANQUE NATIONALE DE BELGIQLJE.

Voornaamste posten in duizenden francs.

Data

1
Metaal
1

mcl.
1

buiten1.
3aldi

van
buiten1.
vorder.

n
.IBÎ
1

van
1
prom. d.
1
provinc.

wissels
en
beleen.

1

Circu.

latie
partic.

24Aug.’22
331.142
84.653
480.000
611.774
6.412.399
354.188
17

’22
333.007 84.653
480.000
586.583
6.427.057
255.736
10

’22
333.246
84.653
480.000
561.516
6.420.837
219 636
3

’22
332.073 84.653 480.000
590.193
6.402.679 321.398
25Aug.’21
322.823
84.653
480.000
771.012 6.152.046
578.982
26Aug.’20
358.069184.653
480.000
703.63515.530.332
1.575.204

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.

Voornaamste posten in duizenden dollars.

Data
Goudvoorroad
Zilver
dc.
1

F.R.
Note. in
circu-
1

Totaal
____________
Dekking
_________
In hei
______________
bedrag
F. R. Notes
1

isuttenl.
latic

9 Aug. ’22
3.071.643
2.275.919
–
130.534
2.147.223
2

,,

’22
3.071.424
2.265.574
–
131.260
2.140.121
26 Juli

’22
3.054.531
2.238.763
–
126.967
2.126.809
19

,,

’22
3.045.335
2.236.735
–
123.987
2.132.848

10 Aug. ’21
2.575.901
1.744.140
–
144.947
2.520.744
13 Aug. ‘201
1.977.358
1.296.270
111.531
155.527
3.169.181

Data
Wissel,
Totaal
Depostto’s
Gestort
Kapitaal

Goud.
Dek.
hing,
perc.
t

Dek.
hing,.

9 Aug. ’22
528.964
1.835.803
105.730
78,9
80,4
2

,,

’22 550.296
1.885.023
105.589
.76,3
79,6
26 Juli

’22
536.119 1.888.114
105.198
76,1
79,2
19

,,

’22
592.438
1.942.531
105.239
74,7
‘
77,8

10 Aug. ’21
1.571.637
1.662.472 102.600
61,6
65,0
13 Aug. ’20
2.909.624 2.490.605

1
96.551
39,1 42,1
‘) Verhouding totalen goudvoorraad tegenover opeischbare
schulden:
F. R.
Notes en netto deposito.
2)
Verhouding totalen
voorraad muntmaterlaal en wettig betaalmiddel tegenover Idem.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.

Voornaamste posten in duizenden dollars.
Data
Aantal
1

Totaal
1

uitgezette
1
1

Reserve
hij de
1

Totaal
Waarvan
time
banken
t

gelden en
beleggingen
1
F. R.bankj
depositcfs
depostts

2Aug.’22
794
10.804.278
1.404.066 14.837.348
3.506.542
26 Juli ’22
794
10.740.272
1.386.457
14.658.059
3.515.379
19

’22
795
10.807.529
1.432.051
14.688.733
3.487.015
12

’22
796
10.839.161
1.438.146
14.783.545
3.476.360

3 Aug.’21
813 11.672.582 1.218.537
13.202.236
2.897.136
6Aug.’20
815 16.813.847 1.374.806
14.096.697
2.721.624

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankataten.

766

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

30 Augustus 1922

EFFECTENEURZEN.
.

Aimster4m, 28 Aiugutus 1922.

: De • ourhandelingeu • betrefendc een wentueel aan
1)uitsnhland toe te staa]1 monatoi,ium Izijn ring steeds niet,
,
tot een ende gekomen.. Herhaal
:
cielijk worcten door 1e Duit-sche RepubIiek ‘nieuwe vnoite11en geclaazn, welke echter 1xt
nu toe geen genade Iidbben kuiuien %iindeu in de ungen van
de Ooninissie van Herstel. Zoo is jut dezei dagen veer
-bekend geworden, dat het tot nu boe jonste v.ôorstel be-
treffeucle een overeenkojnst tussnhen de mijneigenaars en
de lwut-iucl.iistrieelen eenerzijds en de geab]ii•eerde goiu.v&ue-
uenten aan den and!eren kant, weni eens groiidig onclei-
•yodht lzal unoeten werden, waarimecie dein allicht ten minste
enkele dagen goud zulileti zijn. In gewone istaiidighe-
den zou een dergelijk uitstel ‘van enkele dagen of zelfs
van een gelijk aantal wken geen gewicht wan beteeken’is
in ide schaal behoeven ‘te leggen; thans echter, waar iedere
dag njiauwe moeiiijleheden brengt en nieuwe eisehen worden
gesteld aan de tiiianciecle d raagkradht van de Duitsehe
•l.ogeerin,g, is deze er natuurlijk ton -zeenste op gesteld
eindelijk eens te ‘weten, waaraan ‘zij iiich in de inaa3te toe-
komst zal hebben te houden. Dat men over liet algemeen
hij
bol
Duiitsehe volk en in het bijzonder aan de benrzen,
geen overdreven verwachtingen omtrent een voor onze
oosteiburen gunstige of althans clraaglijke regeling kees-
tent, bewijst ‘wederom het jongste verloop van de mark.
Op de in het oiverziclht ‘van de vorige week hier ster plaatse
.gereleweerde heIlige reactie is niet alleen geen lierstl ge-volgd, doch heeft nog een diepere inzinking plaats gehad.
Het is rvenmoedelijk alleen te ‘danken aan de zeer straffe
organisatie in het Duirtsehe rvakvercenigingsiveoen, dat op
de-ze daling, die overeenkomt
neL
een prongsgewijïe ver-
hooging van de kosten van levenson.derhsnuzl, geen uiting
van §pontaan ‘nenzet ‘is gevolgd. Hoe ook een dergelijk ver-
zet in lwezen onnuttig en in uitwerking fataal geweest
zoude zijn, hoogstwaarsehijndjk het zich
toch
hebben
geoipeubaard, indien niet reeds lang voorbereidende maat-regelen doo.r de rvak’vereenigingen waren genomen. Deze
maatregelen bestaan in lioofdzaaik hieruit, dat de meeste
adbeicistanieven in de laatste tijden sleohbs voor een uiterst
korten tijd geldigheid hdbiben meesba.l van één ‘tot twee
weken) en dat daarna een herziening volgt in veilband
met de dan geldende omstandigheden. ¶Men zou een derge-
lijke regeling eenigazinis kunnen vergelijken zoet de ,,slidinig
scala” in isommiae takken van bedrijf. Niet te ontkennen
‘valt dat het bestaan ‘van deze voorsvaarden er zeer veel
toe heeft bijgedragen onrust en onlust te vermijden.
Op de effectenbeurs is het directe gevolg van de waarde-
vermindering van de mark geweest een overeeukotnabige
stijging van bijna alle fondsen. Bot meest in trek zijn de
aandee1n, n obligaties geweest van dc landen met een
waanderol betalingsmiddel, zooals ide Yereeni,gde Staten vara
Noord-Amerika, Mexiui, enz. Daarnaast echter izijn ook
cle obligaties van het Hoisgaareche Rijk sterk gevraagd ge-
bleven, ‘vooniamelijk voor rekening ivan speculanten met kleine beurzen. Doch bovenal ‘waren indutr.ieele binnen-
landsdhe aandeelen gezocht, izoolat bot bekende inidex-cijfer
van de Franlcfurter ïeitung ézich ‘noor de efgeio’olpen week op tde record-hoogte stelt van 695 tegen slechts 464 voor de veorafgegane iberdchtsperio,de. In de all erjaatste ‘dagen da
eenige. reactie op te imedken geweest, in inainve aansluiting
aan de iets reageerenide prijzen van de buitenlanidsehe de-
viezen, doch over het algemeen blijft men ten aanzien ‘van
een blijveniden achteruitgang vcn het booge niveau dezer
lietalingsnikhcleieo sceptisch gen emd, zoodat iter beurze het
au’bol van fondsen niet al te gr,00t is geworden.
Te Lonzl en heeft ‘voornamelijk de markt voor Zuid-
Afrikaansche anijnwaardeu weder het centrum ider belang-
stelling gevormd, liet is eigenaardig, dat ook hier een
zekere slapte, een aoort van apaithie is ingetneden, waaruit
alleen idde fondsen te voorsehijn kannen kmcn, die een
bijzonrdei’en stimidanis aan bepaalde factoren kunnen out-
]eenen. Het schijnt, alsof de City er de voorkeur aan geeft
ook en beurs-technisch opzicht een aîwaohtende houding aan
te nemen, nu cle Regeer.ing ‘ditzelfde in politiek opzicht
doet. Na de ‘jongste conferentie te Londen, waar feitelijk
Frankrijk met den palen der oiverwi’nn.iiig ‘is gaan strijken
dooi’ de starre onvcrze4telijkhid van den heer Poinearé is
Doivning-street niet actief meer epgeti’eden. 1-let af stand-
doen van de leiding ‘voor dit oogeablik heeft Id.e Londen-
sdhe beurs klaai’blijksilijk wei niet verontrust, dodh heeft toch wel een temperenzien invloed gehad op den omvang
van den beu.rshandel.
Daarentegen is de markt ite Far ij
5
nog steeds optimis-
tisch en levendig gestemd. In tijden als de tegeniwoorcitge,
waar alle eoornomisøhe omstandigheden worden gedïrrigehrd
door
de
politieke factoren; spreekt het clan ook vanzelf,

dat het land, dat op een gegeven moment dia doorslag
in de iisternatioriai•e politiek geeft, iook cle mest actieve
beurs zal aantconen. Het Fransche Gouvernement doet
overigens alles, om deze steonniiu,g niet te verstoren met het
oog op cle Staatsleening, die het thans binnen afzienbaren
tijd hoopt te kunnen doorvopren.
Ook de markt ‘te N e w IY or k is zeer opgewekt gebie-
vee, doch
hier
zijn het geen polidi.eke, doch zuiver eennomi-
sche nionnenten, die dsen doorslag hebben gegeven. De vraag
naar staal en naar koper is geckirende de laatste veertien
dagen zeer gloeI geworden, hetgeen ‘wijst op een venleven-
idigirg van de nutoimohidi- en de electrotedhnkehe industrie.
Toch zou men verkeerd doen, zich van deze inderdaad be-
staande ‘verbeteringen al te overdreven voorstellin,gcn te maken, kv. door hierbij ‘te doen gelden cie jongste toom-
verhooging door de Staaitrust. Deze .loonsverhooging is nl.
niet alleen het gevolg van
arooter
hedrijivigfheid, doch ook
(en wellicht in, veel grooter mate) van de vconsehriften der invm.igraitiewet, welke slechts een bepaald percentage bui-
tenlan•clsc.he aijbeidsknaalbten in ide Unie toelaten. ‘Hierdoor
is de concurrentie op ‘cle scribeiclsmark.t sterk , iveriminierd,
zeer ten bate van de Amerikaansc{he aribeiders. Het valt
aan den anderen kant ei/liter niet ‘te ontkennen, dart de wer-
kelijke verbetering wel ‘vrij groet is; Indien dit niet het
geval zonde zijn, zou het effect van de mijn- en spoorweg-
stakingen wel krachtiger in het koerapeil ter ‘beurze tot
uitdrukking zijn gekomen. indien men bedenkt, dat de
spnorwegstaking tot op dit moment getaxeeiid wordt een
bedrag van 500 millioeti dollars te hebben gekost (in ver
scihillencie vonmen van loon-derving, verminderd transport,
gnederenibederf, euz) en men ziet daarnaast de eniveran-
deed vaste houding ‘van Waliistreet, dan wordt het ver-
trouwen ‘van beurskringen in de toekomst wel heel duide-
lijk voor onze oogen gevoerd.
Te o n z en t hebben wij weder een week nuidegemaakt,
die alle sporen van lusleloosheid heeft gedragen. Alleen de
markt voor binuenlendrsche staatsfondsen en in het age-
ineen ide belegg.iagsmarkt heeft zich hieraan eenigazins kun-
nen onttrekken, vermoedelijk in venband met het feit, dat
velen zich weder van cle aaivdeelenma-rkt hebben adgekeeild,
nu het vleugje ‘van iherstel, dat eenige weken geleden te
oons
–
tateeren is geweest, md ei-daad niet blijvend is gekte-
‘ken. Iii buitenlandsche s.taatpapiecen ging ongeveer
niets om.

21 Aug.25 Aug. 28A
ug
.

0
f
g

5
% Ned. W.
Set.

1918 87
1
1

871i

87/3
+ 711,
4
1
1
1
f
o

1916 871
4

88
1
1

871 –
4

°
/
Q

1916 785/

815
1

78
9
1

±
114
31/t
0/

71114

7211
4

72114 + 1
3

0/

,

,…….
61 81

621

627/5

-‘1—
1
21/,
01
Cert. N. W. S. …… 53′]

’53
15
1

54

+
31

5

°Io
Oost-Indië 1915 ….

911

91
3
1s

911
8

6

%

,,

1919 …. 9591

95711, 9511

– 5/

4
°fo
Oostenr Krenenrente 2

–

–
5
0/
Rusland 1906 ……5

–

–
4 01
Rus!.
bij liope & Co.411

–
411
‘
0/
China Goud 1898 . , 77

–

–
4
O
lo
Japan 1899 ……..65!

–

–
4
0/
Argentinië BuitenL

69112 –

–
5
0/
Brazilië 1895 ……54

–

–
7

0/
Staatsapoor ……..102/
4
.102
1
1

102
1
/
8
–
0
1
8
–
7 °Ie
Amsterdam .,.,,., 102
1
1 –

–
De
aandeclenrnwrkt was
nog het meest booptvoii gestemd
voor
petroleurnwaardetv.
De,ze ontvingen, wat het hoofd-
fonds betreft, lan stienul-ans vanuit New York en Pnrij.
De overige, en voornamelijk de Roemecnse1 soorten, giugelt
tol
op zekere hoogte in ‘het kielzog van aarude.eien No-
uiinklijke Petroleum, doch voor een deel was cle innerlijke
toestand dezer oude rientingen oorzaak van de vrij vaste
houcliing.
Van de overige aandeelen-afdeelinigeu is eciliter niet veel
opgewekte niede
te
deelen. Suikerwaarden reageerden zelfs zeer sterk, in ‘verband met de meldingen
vnu
lagere prijzen
voor het product, zooc cl wun. Ciba als uit indië. Hierbij
dient echter te worden goreleveer,d, dat tot nu toe geen af-
doeniiugen tot deze lagere prijzen zijn ;geeneld. De beurs,
hoofdzakelijk de kleinere speculatie, maakt echter van iedere
gelegenheid gebruik tot afgifte, raap. opnnnc van materiaal,
om althans op deze wijze eetrigazitis tegemoet te komen aan
het gebrek’ aan affaire. Biird.00r wordt wel eens handel
,,gesehapcn”, waar deze in werkelijkheid niet bestaat. D
laagste prijzen, die deze week voor suikeriwaarden werden
geregistreerd, hebben echter sindisdien eeuige verbetering te
aanschouwen gegeven.

21 Aug. 25 Aug. 28 Aug.
Rjjzi,g of
doOng.
-ijijsterduiiische IjeijK – . – – 120112 117
1
1
2
117

–

30
Augustus
1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

767

21 Aug. 25Aug. 28 A
ug.
0
f

Koloniale Bank ……….118’/8 11411
4
116112 – 1518
Ned.Handel-Mij.eert.v.aand 1231

121
1
1

123

– 31
4

Rotterd. Bankvereeniging

i81
4
881
4

8714 –
Amst. Superfosfaatfabriek

38
1
1
8

35

35
1
1,
– 3
Van Berkel’s Patent ……33’/
3

30
1
1

30114 – 31/

Insulinde Oliefabriek ……

2f
4

2

l/- 31

Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand 4331
4

35314

41818 – 2/8
Hollandia Melkproducten

1371
12 –

–
Philips’ G1oei1ampnfabriek 242
1
/2 –

–
R. S. Stokvis & Zonen

578

–

–
Vereenigde Blikfabrieken

77

791

80

+ 3
Compania Mercantil Argent 32

281

28114 – 331

Cultuur-Mij. d. Vorstenland
148
1
1
2
143

145113 -3.

Handeisver. Amsterdam . • 3441
3291
4
336

– 813
Hol!. Transati. Handelever. 18

–

—
Liede Teves & Stokvis ..

681

67

6711 –
11
2

VanNierop&Co’sllandel-Mij 11
4

11
4

11

Tele & Co.’s Handel-Mij..

7
1
1

81
4

9

+
11
12
Gecons. Holt. Petroleum-Mij 117112
117112
120

+ 2
1
1
Kon. Petroleum-Mij. ……
4171/3
4121

419
1
1
8
+
2
Orion Petroleum-Mij.

Afgest. Aand 36

36

361 + 81
Steaua Romana Petroleum
Mij. .. Afgest. Aand 36
1
1

38

371
1

+
1114
Aznsterdam-Rubber-Mij. –

69
1
1

68

69

114

Nederl.-Bubber-Mij……..43

37

41

– 2
Oost-Java-Rubber-Mij…..118

114112 115114 – 21
4

Deli-Batavia…………..256

259

249

—7
Deli-Maatschappij ……..19l/
4
185

187

-43,111
Senembah-Maatschappij

285
1
1
272113
274

– 11
1
1
4

Ook tabakswaaeden bleven hoogst oirgeaniimeer.cl. De in
sommige gevallen betrekkelijk igroote reacties geven h$r
echter geen z,uirver beeld van de vei-houdingen, omdat hot
werkelijke aaiu.bocl zeer genin.g was en alleen een ongunstig of feot op de boti-okkn koersen koi:i witoefenen, omdat hier-
tegov.er geen voldoende vraag kon worden gesteld. Toch
was de grondstermni.ng niet opgewekt te noemen. Op de industniecile afdeeling onrtstceld een nieuwe inain-
king iin
3
ungensivaarden, later door een h&stel van geringe
beteekeais gevolgd. De catantropihaie verhoudingen in
Dnitsahlaind zijn aan deze koereverliezen niet vreemd, hoe-
wel liet de vraag
liG,
of het publiek in ilnse irbiet al te sterk
de se1indiwzijcic van het bd.rij 1 naar vol-en brengt. Zonder
eenigen twijfel zou een of ticiceic toeliiciliting van de dirertie
‘in deze ‘Jiervenze tijden door beurs en publiek worden geap-
p t-ecieencl –
Rubbers waren ietwat in ‘reactie, na de jongste koers-
voi-.beteringcn. Nieuwe berichten eircuinerden ‘niet.
De
sohcopvaartafdceling
w’as buitengewoon olnigeanimeerd;
het absoluut gebrek aan belangstelling in deze markt mag
wel aus bewijs geldeni, dat de economische ‘verhoudingen in
ons land nog slecht zijn te noemen. ‘Tot de ‘daling in Trans-
LutlaaLtisehe scheepvarurtivaarden hecht de boven gereieverde
Amerikaaunsche inniigratiewet in de laatste tijden veel bijge-
dragen; liet vervoer van laiid.vuerhuiser’s is govoeli.g eri’nge1-
geworden –
Rijzine

21 An. 25 Aug. 28 Aug.
°
‘

Holland-Amerika-Lijn – – .. 112

107

110

—2

11

,,

,,geui.eig. 99

9211

.9311
.

– 51/

ffolland-Gulf-Stoomv.-Iij… 35

–

–
IJollandsche Stoomboot-Mij. 181
3
–

–
Java-China-Jpan-Lijn – .. 7411

65112 ’65’1 – 9/
4

tien. Hollandeche Lloyl. – –

10/

10

10114 – 11

Kon. Ned. Stoornh.-Mij…..55

48/.

50

– 5
Koninkl.-Paketvaart Mij,.. 831
3

81’1

80

– 3113
Maatachappij Zeevaart .. . – 52

51

52
Nederl. Scheepvaart-Unie.. 89

85

8513 – 31/2
Nievelt Goudriaan ……..106

100

101

—5
Rotterdamsche Lloyd……113
3
/
4
109
1
1

110
1
1
2
– 3’/
Stoomv.-Mij.,,llillegersberg” 60

–

–
,,Nederland” . – 11611
3
115

116

– ‘/

,,Noordzee” – . – ‘ 22

24

24

+ 2
—

,, .,Oost,zee”….

55

–

–
Dc
Amcrikaa.nsche markt
bleef vast, in overeeiistem.ming
tet Wa11treet. De handel was echtem- uitee-mate gering, loo-
dat vaak in voorname fondsen geen .noteeriu.g ‘tot stand
kou komen.

21 Aug. 25 Aug. 28 Aug.

of

–
American Car & Foundry

180
1
1

– ‘ –
Anaconda Copper ……..110

111

111’/
3
+ 1
1
12
Un. States Steel Corp……105
1
/
2
105113
106!
4
+
81

Atchisoii Topeka……
…
…..109

–

–
Southern .Pacilic ……….

987/te
99
1
1,
4

98’1 – 112
Union Pacific ………….l52/
4

–

,

21 Aug. 25 Aug. 28 Aug
j
°1

tnt. Merc. Marine orig.
Corn.
15
8
1
8

14

14111,0 – 111

prefs. 65
1
1
2
–

–

De
çjeldmarkt
bleef bij .voortdiuriinjg ruim; prolongatie
doorgaans 2 4 pOt.

In hot ‘vorg ovrnicht komt onder de lespreking van nle
A!merilkaamsch.e beurs (afdeelin.g ‘beleggiuwaarden) de vol-
gende zinsnede voor: ,,waartoe wellicht ook het ontbreken
van de of fuinieele noteaniing het zijne ‘bijdraagt”. Hier is sprake van de 7 pOt. Obligaties De Lever’s Zeepfabrieken
en de lezer zal dus hebben bogrep:eri, dat de zin als volgt
moet luiden: ,,%raartoe wellicht ook het ontbreken, t o t
voo r zee r k 0 r ten tij d, fvain de officiee.Ie noteering,
enz!’
])e obligaties toch zijn eemzigen tijd geleden tot de
of 1 icieele noteelung toegelaten. Ons excuus voor deze o’missie.

GOEDERENHANDEL.

GRANEN.

De flauwe steiiimiing voor tarwe der laatste waken bleef
ciøk in de afgeloopen week ‘overhaersotuen, op het eind even-s ei doet zich een kleine venbeutering gelden.
De prijs is nu ontegenzeggelijk ‘tot een laag punt gevallen
ei’ daardoor is hot begi-ijpelijk, dat verschillende haundelaurwi
zoowel als fabrikanten niet bang zijn met, koopen door te
gaan, ute meer, daar meit toch moet verwachten, ‘dat op den
‘duur een betere vraag zich in rinropa moet doen gevoelen,
daar het totaal der Europeesche oogsten niet onbelangrijk
bij dat van ‘verleden jaar za! ten ‘achter blijven. In Engeland
werden bijna dagelijks tamelijk belangrijke zaken gedaan,
uniar bovendien blijft Italië bel’ainigatel’lea, terwijl deze week
ook Frankrijk weder alG koo’per optrad. Dit heeft ongetwij-
feld met de vermni’u,dercl,e oogstopbreng4t te maken, hoewel
deze week zeer veel ganstiger berichten gemeld ivordent, ook
en dat is een verrassing, ‘wat de kwaliteit aangaat. i3o,vuu-
dien zal men ‘in Frankrijk vanaf 1 September veer regee-
ringsbrood moeten gaan eten, waardoor de consumptie vast
tarwe aanmerkelijk verminderd woi-dt en er dus -minder
tuurwegeiwpounteercl zal behoeven to worden. Men zal dan wel met een groo’teren invoer van zetitelen of ander veevoer
nioeta ii rekening houden.
Griekenland jou genegen zijn een contract met Argentinië
af te sluiten voor hot leveren van en. 30.000 tons per niaa.nd,
waarvan een derde co’nut’a.nt zeil worden betaald en het
rstant in een en tweejarige netum. Mat wien dat oonirn,ct
zou worden afgesloten ‘is niet duidelijk, de Argentijnsohe
regeering komt hier feitelijk niet ‘in untnmnerkiflg, daar die
dan weer zeli tarwe op de markt zon moeten koopen, ivat
den prijs voor Griekenland dan wei erg hoog zon maken.
De grooto iverelclverwhepi ogen hadden ‘ten slotte weinig
invloed, de stemming in Europa verbeterde nog na thet be-
koud ivorcleri van de afgeleden ‘hoeveelheid. Ook deze week
kr:utuen weer bijna 80 pOt. valt de vet-sehepitigen van Noord-
Amerika en de kansen dat ‘dit tvóór liet eind van het jaar
verandert zijn niet groot. 1’Iet spreekt ‘dus van zelf, dat
de grootste aandacht nog steeds aan Noord-Amerika besteed
wordt. De eogstberidh’ten van ‘dat, land waren gunstig en
van Canada zoo mogelijk nog beter. Voortdurend blijft men
de cijfers van de raming van de Canadeesche oogst -verhoo-
gen en ‘daar alert ‘de zosttei-tnur.we in de Unie onder zeer gun-
stige omstandigheden oogst, wordt ook diaartean de ‘raming
verhoogd.
In Argentinië is ‘het weet- ‘veebetrd, cle te groote heer-
slag hoeft daar veel klachten doen ontstaan. Over Indië
slechts goede berichten, ‘o.a. dat de export weer vrijgelaten
zou worden. Waarschijnlijk zal ‘dit nog niet ‘tot zaken aanu-
leiding geven, daar de prijzen in Indië nog te hoog zijn.
Voor in aï s was ‘de stemming zeer ver.deetd. Spoedig lever-
buro La Platamafu bleef in bijmia alle markten goed gevraagd
en een enkele verwachte lading werd tot zeer hoogen prijs
naar Ierland verkocht. Ook werden eenige ladingen Donau.
mais gehandeld, ‘doch het aanbo,d van dit artikel is nog
zeer onregelmatig. Voor La Plaitaumaïs op afladiimsg blijft de
belangstelling gering, idaar men ‘vreest, vooral ‘nu het weer
in Argentinië beter geworden is, dat spoedig veel ruimere
versehepingen stillen plaats vinden, waardoor het ‘onmogelijk
za.l ‘lijn La Platamnïs tot 20 t 25 ipOt. beven Noord-a.meri-
kaainscuhe niaïs te verhooperi. Dit laatste artikel blijft cmii
ook voorloopig ng de Jioof’dsehotel in verschillende Euro-
peesehO markten. Door de spoorwegstalcing zakten de Ame-
rikaansche prijzen niet in daar de aanvoeren aan ‘de meeste
kusip’laautsen ‘zeer onvoldoende bleven. Nederland had nog
te veel maIs, zoodat geen nieuwe zaken tot stand kwamen,
maar Hamburg ‘was ‘niettegenstaaade ‘de ‘valuta vast, ‘vooral
door vraag van Denemarken.
De prijzen van g e r s t, die de laatste weken aanmerkelijk

768

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

30 Augustus 1922

Noteeri ngen.

Chicago
Buenos Agrcs

Dato
Tawe

Mais
Haver
Taruse
MBT3
Lljnzaad
Sept.

Sept.
1

101/3

60112

Sept.
Sept. Sept.
Sept.

26Aug.’22
311
11,55
7,80)
17,90
19

,,

’22
991

591/
30/
3

11,60
7,70′)
19,05

26Aug.’21
12311

541
3451
17,50
1)

9,25
1
)
22,751)

26Aug. 20
255

143
661
19,65
2)

9,45
125,70
26Aug.’19
224

179
1
1
8

711
8
16,20
9,58
137,
1
0
20Juli’14
82

561
36
1
/
2

9,40
5,38
113,70

1)

per
.

October.

2)
per
1?ebivari

Locoprijzeu te Rotterdam/Amsterdam.

Soorten

1
28Aug.
1

21 Aug.

1

29Aug.
1922

1922

1921

T
arwe
s

…………..
1
,

12,25
17,75

Rogge (No. 2 Western)
‘
k

9,80
10,-
17,50
Mais (La Plata)

…… sp
l’212,-
208,-
218,-
Gerst (481b. malting)
.
.,
195,- 185,-
293,-
Haver (381b. white cl.).,’j
9,50 9,30
14,-
Lijnkoeken (Noord-Ameri-
ka van La Plata-zaad)’)

13,25
18,85
Lii nzaad (La Plata)..
,.

)
380,- 405,-
468,-
1) p. 100 K.G.

‘) p. 2000 K.G.

3)

per 1960 K.G.
*) Nr. 2 Hard/Eed Winter Wheat.
–

al

AANVOEREN in tons van 1000 K.G.

–

Rotterdam

,
Amsterdam
Totaal

Artikelen.
20128 Augustus
1

Sedert
Overeenk. 21128 Augustus
Sedert
Overeenk.
1922
1921 1922
1 Jan. 1922
tijdvak 1921
1922
1 Jan. 1922
tijdvak 1921

Tarwe…………….
15.582
702.264
928.771
–
26.976
12.845
729.240
941.616
1.769
..
138.759
99.221
–
–
325
138.759
99.546
Rogge ………………
Boekweit

……………..
-.
9.555
3.603
–
–
500 9.555
4.103 34.140
690.465
612.596
–
69.765 57.817
760.230
670.413
3.728
101.327
161.500
–
3.597
6.974 104.924 168.474
83.667
56.933
–
50
3.026
83.717 59.959

Mais

……………..
Gerst

……………

Lijuzaad

…………
4.177
109.339
90.339
–
59.992
72.406
169.331
162.745
Haver

…………..1.252

3.291
51.343 76.989
–
1.547
19.120
52.890
96.109
Lijakoek

…………
Tarwemeel
1.387
34.803
40.263
–
4.954
1.070
39.757
41.333

Andere meelsoorten
196
6.748
26.532
–
2.615
1.263
9.363
27.795

teruggeloopen waren, zijn wederom wat •vaster gewrden,
ook al tengewolge ‘van de, staking in de Staten. De Donau
biedt nog slechts onrege1matig aan en de kua]iiteit laat wel
wat Le wen.schen o’ver.
Voor h av er was goede vraag en waar het aanbod voor
spc.edi:ge versoheping geringer was, konden dc prijzen zich
goed Isandihaven. Voor latere af1acl.ingen wordt evenwel nog
tot zeer lage prijzen aacngeboden.
L ij ii
z
a a cl. De vraag was de gelieele week on,volcloende
en dientengevolge konden de prijzen zich in Argentinië niet
handhaven. Weliswaar vermInderde de zichtbare vooirraaid in
de aflaudiliavens van Argentinië met 15.000 tons, hetgeen op
een werniinderinig der oogsttiheweigin’g zou wijzen, maar het
cijfer der verschepingen was aamnerkeljk grooter dan ver-
leden week, zoodat de indruk van heit genoemde feit niet
groot was. Noord-Amerika neemt een afwachtende houding
aan, zoovel voor zaad als ‘voor o:lie.
N e d e r land. De vraag voor tarwe was al heel gering
en loco
as,
stoomende partijen konden slechts tot lagere
notaeringen koopers vinden. in in a ï
s
ging weinig om; na
de zeer lage prijzen van verleden week Maandag, hersteiden
de prijzen izich wel, daar de zwakste houders er uit waren,
doch de koopers toonden geen belangstelling, totdat op
dezen Maandag de ‘vraag plotseling veer opleefde en tamelijk
giioote zaken tot stand kwamen. Na een aanvankelijke daling
tooneit ook de prijzen van iae r s t een f1i’nik herstel, vooral
voor spoedige aflading, waarvan hot. aanbod klein w’erd.
flair er .prjsbmsdend en met tsts meer leraag.
Lijn zaad flauw in navolging van het buitenland en ook
tengevolge van steeds dalende koekenprjzen.

SUIKER.
In D uitscihlaind en Tsjechoslowakije was em..
•

clamiks de vele regenbuien het weer gedurende de adgeloo-
pen week over het algemeen niet otigunstig voor de out-
wikkelin.g der bieten. Indien de maand Septemïber wat
moer zonnescihijn en warmte brengt, zul de bietoogst tn
deze beide landen naar vesiwachting zeer meevallen.
De zichtbare voorraden zijn volgens F.O. Licht:

1922

1921

1920
tons

tons

tom
Du.itsdhiian’d 1 Juli . …..

215.158

281.647

182.380
Tlsjecboslosvakije 1 Juli . –

82.194

206.805

130.949
Frankrijk 1 Juli ……..

60.7 66

70.268

83.035
Holland 1 Aug . ……….

52.743

.26.025

27.673
België 1 Aug . …………

24.995

29.780

33.732
Engeland 1 Aug . ……..

365.806

357.813

457.886

Totaal in Europa

801.662

972.338

915.655
V.-St. v. N.-A’merika 3 Aug. 233.000

104.558

99.598
Cu.ba, alle havens, 19 Aug.

513.217 1.308.585

334.893

Totaal . . .. 1.548.242 2.385.481 1.350.146

De flauwe stemming – op de versbhiiiende auikenmar{kten
is in hoofdzaak te wijten aan de daling op de Amerii-

k ia a n
s
ch e markt, waar cle nioiteeriiug voor Sp!ot Centri-
fugals van cLe. 5,15 tot d.c. 4,80 ‘terugliep en van termijn-
suiker mat eene kleine fluctuatie van id.c. 3,54 tot d.c. 3,24
voor October, ‘van dc. 3,65 tot cLc.3,36 ivoor December, ivan
dc. 3,37 tot d.c.3,16 voor Maart en van id.c. 3,48 ‘tot d.c. 3,28
voor Mei. Er kwamen echter geen belangrijke afdoeningen
in Cuibasuiilcer tot stand..
De laatste C,iiia statistiek luidt:
1922

1921

1920
tom

tom

toons
Wee.kontv. tot 19 Aug. – 43.604 29.978 12.272
T.ot.outv. eed. 1 Jan.-19 Aug 1634.718 3.096.816 3.082.048
Werkende fabrieken 5 4 5
Weekexport tot 19 Aug.

70.532

61.657

40.494
ToLexp. aal. 1 Jan.-19 Aug 3.140.649 1.787.611 3.106.313
Totale vloorraaid op 19 Aug

513.217 1.308.585

334.893

Ook op J a v a
was
de mairkt belangrijk fliuuwer, en wer-
den van ‘daaruit evenmin noemenswaardige transacties ge-
rapporteerd, de producenten verkochten uit hun ouden oogst
ongeveer 13 miljoen ‘piools superieur; 5 ‘i millioen picols
No. 16 en hooger en ruim 5 31 snillioen picols Muscorvados.
Waar de functie van den d.iitjnrigen Java-oogst 2531 miii.
picols bedraagt, blijven er nog ongeveer 1
1
/2
millioen picols
restanten uit de eerste band te koop. De totale verkoopen uit
den nieuven oogst ibeloopen thans ongeveer 11i miljoen
picols.
Ei e r te 1 and e speelde bchal’ve de d:aling in Amerika
de caitastrophe in den Makenkoers actie groote rol. Aug.,
a;invanikeljk gevraagd tot
f
2331 kon aan het einde der
week geen hangar bod dan
f
20,- halen, terwijl voor No-
vember/Dec. de noteeringen van
f
223% tot
f
20,-/20,373’l
terugl.iepen, rwaartoe het een en ander werd afgedaan. De
omzet beliep deze week ongeveer 2500 tans.

NOTEERINGIEN.

Londen
New York

Amster-Whlte Java

Amer. Gra- 96 Ct
Data

dam per Tate,,
1

f.o.6. per

nulaledc.1.f.

Cetr1
Aug. Cubes

No. /

Sept 1Oct.

September

jagals

Sh.

Sh.

Sh.

$ ets.
22Aug.22 f21
7
/
8

5913

1916

241-

4,83
16 ,, ’22 ,,24/8

59
!
9

2016

24/41

525
23 Aug.’21 ,,36
1
1

62j-

201-

2816

4,86
23 Aug.’20,, – 1161-

771-

–

12,04
4Juli
1
14 ,,1 1/
33
181-

–

–

326

KATOEN.
Marktberioht van de Heeren Sir Jacob Bekrens & Sons,

Manchester, d.d. 23 Augustus 1922.
Gedurende de afgeloopen week zijn de •A.merikaansohe
kntoensnarkten overstroomd met alarmeerende berichten omtrent den nieu’iien oogst en prijzen izijn dagelijks ‘ge-
stegen, ‘totdat October Liverpool weer 12,97 noteerde, welke

ii 30 Augustus 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERIÇHTEN

769

prijs eyeneeis .pp 4 Juli ji. ten gevolge çveiu de ten heer-
schernle s1edhteberjchten bereikt was. Grocpte hitte in Texas
en de daaruit gev&lgde versleditening ‘van iden oogst uijn
de ‘voornaamste redenen voor deze stijging, waaraan •de
laatste’ dagen een einde iis gekomen ‘door dan on,gunsbLgen
toestand der Ameriicaan.sche Spoonwagen. en de verdere
daling der Amerikaamadhe rwisselkoersen. The National
Gijiners Assoei’tion vermeldt een schatting van sleeht
57 pOt., hetgeen ‘zou ‘wijzen op een ‘vermoedeljken oogst
‘Van slechts tien ‘mijilioen fbalen, terwijl het ‘volgend Bureau-
bericht op 1 September gepubliceerd zal ‘worden. De oogst-berichten uit Alexand’nië zijn uitstekend en de oogst schijnt twee ‘weken vroeger te zijn dan gewoonlijk.
.Ajmerikaan,sdhe garens izijn bepaald duurder, rlodh aaken
hdbben sich hoofdzakelijk tot stockiots ‘beperkt, in den
regel tot slechte prijzen, welke partijen dikwijls verkocht
moesten worden om geld te maken. Door iden verkoop van
deze voorraden is de ‘markt wel wat vaster, .!dodh er gaat niet heel veel om, daar koopers in den regel geen hoogare
prijzen wenschen te betalen. De hinneniandsche ‘vraag is
wat beter, daar er in •manufact,uren ook wat ‘meer gedaan
is, hoewel men een katoenjprjs van 13 d. in het begin van
het seizoen ‘wei wat hoog windt. Biedingen van Fiidië en
Ohina zijn in den regel te laag, hoewel ‘voor deze mark-
ten nog enkele voorraden in 40er Mule en
42f2
zijn ‘ver-
kocht. Door den vluggen ‘vel van clan iDuitschen wisselkoers zijn zaken ‘met het Continent tot een auiniimum gereduceerd.
Egyptische garens worden dringend sangebcxien en zijn
nog tegen den ouden prijs to (koopen.
Niettetgenstaande den heogeren prijs vazi 1ruwe katoen,
zijn er nog el wat aanvragen voor stapels binnengekomen,
speciaal naar Dhooties, Mulis en Shirtings ‘voor de Cal-
cuttaivarkt en andere Indische afzetgebieden. De overzee-
echo koopers zijn echter huiverig om een prjsverhooging
te volgen en hoewel in enkele soorten stapels flinke orders
zijn geboekt, is dc ‘vraag wel wat geluwd. Koopers ‘blijven
dan ook zeer voorzichtig en hierdoor wordt lhet ‘voor fabri-
kanten moeilijk om ouders af te sluiten, daar het bij de
hoogere prijzen, die men fvoor garens moet betalen, heel
moeilijk blijft, evenredige verlioog’ingen ‘voor manufacturen
te bodingcn.
16Aug. 23Aug. Oost.
koersen.

15Aug.
22Aug.
Liverpoolnoteeringen.

T.T. op Indië…. 1131
1
1318
F.G.F.Sakellaridis 17,25 18,00 T.T. op Hongkong
2
I6’/ 2161
G.F. No. 1 Oomra 8,20 9,45 T.T.op Shanghai, 314314
31511
Noteeriug voor Loeo-Katoen.
(Middling Upiands).

26Aug. ‘221
19Aug.’22!
12Aug.’22I26
Aug.211
26Aug.’20

New
York voor
1
Middling

..
22,25e 22,70e 21,05c
15,30e
33,50e
New Orleans
voorMiddling
21,75e

1

21,88e 21,13c
14,50c
30,75e
Liverpool voor

1

.Fy Middling
113,70d
13,35 d
12,60d
10,01 d
2322d

Ontvangsten 4n- en uitvoeren van .tkmerikaansahe havens.
(In duizendtallen balen)

1
Aug. ’22
Ooereenkom,tige
perioden
tot
26Aug. 22
1920-21

1919-20

Ontvangsten Gulf-Havens..
94
243
100
,,

Atlant. Havens
30
95
24
Uitvoer naar Gr. Brittannië
25
58
53
‘t Vasteland,
109
236
76
Japan etc..)

Voorr,den in duizendtallen
25
Aug. 22

26 Aug. ’21
27
Aug. ’20
Amerik.
havens
……….
1308
701
Binnénland …………..
1021
750
.382

152
30
New York ……………73
.342

435
210
New
Orleans ………….48
Liverpool

……………
732
1014
957

KOFFIE,

(Mededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon, KoHl
& .Witkamp, Leonard Jacobson & Zonen en G. Bijden(lijk).
Noteeringen en voorraden.

Dato
Rio
Santo,
Wiaadkoen

1

No.4

Voorraad
‘°”‘
No.7
Voorraad

26 Aug. 1922
1.867.000
1.813 . 000
115.250 2.587.000
119.900
7
1
/
19

,,

1922
15.400
2.609.000119.500
79/

12

,,

1922
1.825.000
15.400
2.575.000
119.200
751

26/Aug. 1921
1.448.000
112.325
3.059.000 115.100
728:

Ontvangsten.

Rio

Santo,
–

Data

Afgdoopen

Sedert

Afgdoopen

Sedert
week

1

1
Juli

week

1 Juli

26 Aug. 1922,.,.

72.000

533.000 167.000 1.032.000
26 Aug. 1921….

98.000

773.000

176.000 1.404.000

RUBBER.

Over het algemeen is de stemming zeer kalm. Zaken van
beteekenis kwamen afgeloopen week niet tot stand en notee-
ringen zijn dan ook min of meer nominaal. In de prijzen
kwam weinig verandering.
De slotnoteeringen op de termijnmarkt zijn:
einde voorafgaande week:
Prima Crêpe Augustus ……38

,………..37

September ..

38

, ………..37
Oct.! Dec…….38
1
12
…………37
1/
5

SmokedSheetsAugustus

39

,……….. 38
September

39

,……….. 38’i
Oct./Dec…….40

,……….. 39
28 Augustus 1922.

COPRA.

Deze week was de markt voortdurend flauw gestemd; de
daling bedroeg ten slotte niet minder dan ca.
f
2,50; de
oorzaak is uitsluitend te zoeken in de algemeene malaise,
en in den onzekeren toestand in de groote verbruikslanden.
Voor doorgezette baisse gaf voornamelijk Londen het sein.
De markt sluit met e.inig herstel, de groote verlaging
wekt meer attentie.
Wij noteeren heden: Java f.m.s. Augustus/October aflading -. ..
f
26,62
1
12
Ned. md. f.m.s. ,;

,…..

26,37/2
28 Augustus 1922.

METALEN.
Loco-Noteeringen te Londen:

1
Koper
1
Data

1

Clea .
I
Nâ. 3
1
Standard

Tin

Lood

Zink

28 Aug. 1922..
‘

lom.
62._/_

158.716
‘

23.151-
30.12/6
21,,

1922..
nom.
63.1716

161.51-
24.15/-
31.101-
14

,,

1922,.
nom.
64.216

158.151-
24.101-
31.2/6
31

Juli 1922..
nom.
64.716

162.101-
25.1216
31.51_
29 Aug. 1921

.
nom.
67.1716

153.7/6
23.716
24.15
1
–
20 Juli 1914..
5114
61._/_

145.151- 19._/_
1

21.101-

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.
GRAAN.

Data
Pelro-
grad
Londen/
R’dam

Odeua
Rotter-
10m

All. Kuit
Ver.
Staten
San Lorenzo

1
Bruto!
–
Rolter.
1
Enge-
dam
1
Kanaal
dam
land

21-26Aug.

1922
– –
111
2
‘
29
20110
2O/10
–
1
4
-19

,,

1922
-.
11
1
1
2
1

219
231-
231-
22-27 Aug.

1921
–
–
516 519
–
3819
23-28 Aug.

1920
– –
141- 141-
851- 851-
Juli

1914
lid.
713
l/ll
1
/
1/11l/
121- 121-

KOLEN.
Dota
Cardif
Oo,tk. Engdand

Bar-
deaux
Genua
Port
Said Plato
IRM
Rolter.
dam
Golhen.
burg

21-26 Aug.
1
22
619
1116
1312
1516
519
716
14-19

,,

’22
71-
11110
1313 1513
519
716
22_27 Aug.

’21
–
151-
141- 141-
617
1416
23-28 Aug.
1
20
201- 251-
2716
–
–
Kr. 30
Juli

1914
fr. 7,—
71-
713
1416
312
41-

DIVERSEN.

—
Bomba,,,
Birma
Vladioo. Chili
D
0
0
West
Europa
We,t
Europa
stock
West West
Europa
(d. w.)
(rUit)
Europa
(.alpeter)

21-26 Augustus 1922..
19110
261-
301-. 3217
14-19

,,

1922..
19110
261-
301-
327k
22-27 Augustus 1921..
301-
–
– –
23-28 Augustus 1920..
601-
1151-
–
1001_
—

Juli

1914..
1416
16/3
251-
2213
) Amer. cents p. 11:10 lbs.

770

30 Pugustus 1922

NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP

Wilton
‘
s MachinefabriekenScheepsw
‘erf

ROTTERDAM

Scheepsbouw. en Machinefabriek

Speciale inrichting voor reparatiën van eiken omvang

Vier droogdokken met lichtvermogen tot
46000
ton

Dwarshelling

Drijvende kraien mét Jichtvermogen. tot
120
ton

Telefoon: 7303 en 7304

Telegramadres: ,,WILTON” Rotterdam

Nederlandsche. Gist-

en Spiritusfabriek

OCTROOI- EN

MERKENBLAD

G84
UITGAVE VAN DE

Brandspiritus

VEREENIGDE OCTROOIBUREAUX,

Ik
V. D.
BOSCHSTRAAT No. 1. ‘s.GRAVENHAGE

Zuivere SpirItu8
Bvat o.a. eene
volledige opgave van alle open-
baar gemaakte octroolaanvragen en ver-

Foezelolie

leende octrooien en van alle gedeponeerde
Fabrieke-
en
Handelamerken.
Abonnernenis-

Amyl-alcohol

prijs voor Nederland
f5,—:
voor Indië f6,— p. jaar.

‘–
–
Aether Sulfurucus
.
Vraagt

heden nog

een
gratis Proefnummer

Narcose

ther

‘Ku,kefl en

•’-
_____________________________________

Gedroögdé Spoeling

ALLE

)
EN

Motorlocomotleven

Transportwages

1
n
DE ALGEMEENE

OM

voor alle
doeleindin

1

1
SPAARVERZEKERING

AAN LE

VAN’

L

Opgericht 1907

.
Anna van Saxenplein 3

7c
f.

F.ABRiEKSSPOORt

1
‘s-Gravenhage

J
–
0O0RWEGMATERIEE:L—

KONINKLIJKE STEARINE: KAARSENFÂBRIEK:GOUDA

GQJDA

GOUDA KAARSEN
–
NÂIT-,’THEEENSCHEMERL1CH1

STÈARINE– KAARSENPIÏ

OLEÏNE

CHEMISCH ZUIVERE EN ALLE ANDERE SOORTEN GLYC
ERINE