Jrg. 7, editie 341

12 JULI 19.€

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

Economisch-Statistische

Beri*chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR
HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

II
7E JAARGANG

WOENSDAG 12 JULI 1922

No. 341
1

INHOUD

Blz.
DE RUSSISCHE JUNGLE
III door
J..
H.
Cohen Stuart……
605
Een proefneming met eene nieuwe productiemethode in de
Suikerrietcultuur op Java door
Mr.
J.
H. van Ilasselt..
607
Medezeggenschap 1 door
Prof. ir. I. P. de Vooys ……
609
Emigratie II door
Jhr. J. 0. C.
Sandberg ……….. ..
811
De Nederlandsche Postcheque- en Girodienst door
A. W.
Kymmeu
.
………………. . ……………….
613
Londensche Correspondentie …… …. …………….
614
AANTEEICENINGEN:
Het tekort bij de Nederlandsche Spoorwegen
……..
615
lndexcijfers voor de bedrijvigheid in landbouw en vee-
teelt, mijnbouw en industrie der Vereenigde Staten
616
Financieele vraagstukken in Oostenrijk …………
617
De weekstaat der Federal Reserve Banks…………
618
MAANDCIJS’ERS:
Rijkspostspaarbank
…………………………
618
Emissies in Juni
1922
………. . ……………..
619
Giro-omzet bij de Nederlandsche Bank……………
619
Postchèque en Girodienst ……………………
619

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
–

619-626 Geidkoersen

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen

Goederenhandel. Bankstaten

Verkeerswezen.

INSTITUUT

VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.
A8fristent-Red’wteur voor het weekblad:
D. J.
Wan.sink.

Secrefariaat: Pieter de Hooghweg 1, Rotterdam.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 87.
Telefoon Nr. 8000. Postchèque- en giroreke,sirsg
Rotterdam. No. 8408.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f 20,—. Buitenland en Koloniiën f 25,-
per jaar. Losse
nummers 50 cents.

Leden en donateurs van het Instituut ontvangen
het weekblad gratis.

De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abon.n.é’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij aborvn.e.
ment volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Dit mcsr’s Uit gevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.

10 JUlI 1922.

Ook dlitÂmaaj vallen over de ge1cbnaakt eigenlijk geen

bijzoriderheclein te vermelden. Rot aanlbod van geld

blijft venwegendJ; wissels zijn daarentegen bijna niet

te krijgen. Privaat-diisconto neteerde derhalve lager:

2% pOt.. Proiongaftie. oioteer:de
na
2 p0 t. ten stlo’tte

234 pOt. OeU aangdboden op 2 pOt.

Aan de inschrijving op
de Necierlaïndscthe Staaits-

leening, die Vrijdag 14 dezer opengeste1d wordt, aal

de geldrniimte wel ten goede komen.

*

*
*

Op
t
de
1
wisselmarkt ‘was gediurende de u€gel’oopen

bericJitapaniode een vlotte en leviendiige hamldel. Zeer

de aandacht trok cle verdere daling van de mark, die

op 0,47%’wam; een kleine verbetering volgde en op

het laatst, ontiwikkelde ulcih een groots vraag, zo’odat

het slot op 0,49% kiwaaxi.

Ook de franes ondervonden den invloed van de
daling van de mark. Het aanbod van Fransche en

Belgische francs ewas aeer groet. Franacihe kwamen

op 19,97, Belgische op 18,95. Ook deze deviezen kon-

den zich verbeteren, ml. tot 20,25 en 19,40. De stem-

ming was echter hoogst ‘onzeker
en
wisselde vaak.

LONDEN, 8 JULI 1922.

De afwikkeling van de bij de halfjaarswisseling

aangegane engagementen vond gedurende de afgeloo-

pen week izonder eenige moeilijkheid plaats. De op-

neimingen bij ide Bank of Engiand werden aSgelost en

het aanbod van kos-t crediet bleef ruim. De verlaging

van de
haLnkrate,
welke veo.waciht wordt, bleef deze
week echter nog uit.

Vernieuwing van daggeld vond plaats tegen 1%

pOt., terwijl nieuw geld tegen 1 pOt. verkrijgbaar was.

7-d. geld daalde tot 2 pOt.

Zoowel de goudreserve der Ourrency Notes, welke

sedert December 1915 onveranderd was gebleven, als

de goudvoorraad van de Bank of England verminder-

den ieder met ca. £ 34 millioen, zulks voornamelijk

in verband met verschepingen naar de Vereenigde

Staten.

De disc iltomarkt was iets levendiger. Verscheidene

banken kochten Augustus/September Treasury Bills

tegen F/4-
7
/8
pOt. De disconto’s voor 3- en 4-maands-

bankaccepten bedroegen gisteren 2
3
/s pOt. en voor 6-m.

idem 2%—% pOt.

DE RUSSISCHE JUNGLE.

III.

De ongewone commercieele bedrijvigheid, die de nieuw’e economische politiek in het leven geroepen
heeft, wordt niet onaardig gekarakteriseerd door de
volgende, te Moskou circuleerende anecdote.
In een klein plaatsje – zoo gaat het verhaal – er-
gens in Zuid-West-Rusland, welks (overwegend jood-

sche) bevolking zoowel om haar groote armoede als om haar commercieele talenten bekend staat, bracht
een koopman een stuk fluweel in den handel. Het
stuk, dat de ‘eenijge koopwaar ter plaatse rwnu, ging van

hand tot hand; ieder die het kocht, haastte zich het
met een kleine winst aan een ander over te doen, en
zoo circuleerde dat eene stuk fluweel maandenlang
onder de inwoners, bereikte een phantastischen prijs,
en verschafte aan de heele bevolking het levensonder-
houd. Totdat een doorreizende rijkaard het kocht en
er een pak van liet maken. Groote en algemeene wan-

606

ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN

12 Juli 1922

hoop in het plaatsje, dat daarmede te gronde gericht

was. Een ieder was zijn broodwinning kwijt!

Het herstel van den vrijen handel in Rusland had
ten doel, den boeren de gelegenheid te verschaffen,

hunne productie uit te wisselen tegen de goederen,

waaraan zij behoefte hadden. Van deze goederen be-
vonden zich, door het in het voorafgaande tijdperk
toegepaste stelsel van nationalisatie en confiscatie, de

productie en de voorraden grootendeels in handen van

den Staat, of liever in die van al de veelsoortige licha-

men en organen, waarmede de Staat identiek, en

waarbij geleidelijk de gansche stedelijke bevolking als
,,Sowjetaimibtenaar” ingelijfd was. De nieuwe econo-

mische politiek, die het fiasco eduid’dc rvan de umi-

v erseele rantsoeneering der
stedelijke
bevolking,

bracht mede, dat niet alleen ieder vrijheid kreeg, den

staatsdienst te verlaten, maar ook zeer vele Sowjet-

ambtenaren ongevraagd hun ontslag kregen. Vele hou-
der di&uijzenden, ja miljoenen stedlingeu, diie tot dus-
ver, zij het ook met moeite van het schamele rant-soen hadden geleefd, waren daarmede in de letter-

lijke beteekenis van het woord broodeloos geworden.

Volgens officieele gegevens omvatte het rantsoenec-
ringsplan in 1920/21 niet minder dan 38 millioen
zielen (op eene bevolking van 139 mili.); in 1921/22

slechts 7,9 millioen (daarvan 4,5 ambtenaren en arbei-
ders, 1,8 transport-arbeiders, 1,6 andere stedelingen).

Ook wanneer men aanneemt – wat stellig mag worden
gedaan – dat het aantal werkelijk uitgedeelde rant-
soenen in 1920/21 heel wat minder heeft bedragen

dan 38 millioeri, staat men toch voor het feit, dat
ettelijke millioenen stedelingen door den nieuwen eco-

nomischen koers genoodzaakt werden, een nieuwe

broodwinning te zoeken, en de vraag is, waarvan die

menschen thans leven? Het is op deze vraag, dat de
anecdote van het stuk fluweel het antwoord geeft.

Er ontstond in die, tot het uiterste gedesorgani-

seerde en gedemoraliseerde maatschappij een strijd
om het bestaan, die den vorm aannam van een koorts-
achtige speculatie met en rondom de productiemid-

delen en de goederenvoorraden van den Staat. Als
schipbreukelingen klampte men zich vast aan de over-

al ronddrjvende wrakstukken van het uiteen gevallen
economische apparaat: aan de staatstrusts, de handels-
secties der bedrijisiaélen, de gemengde maiatscihappijen

en al de overige nieuwe bedrijfsvormen, die onder

allerlei schoonklinkende namen opdoken. Nieuw ge-
produceerd werd en wordt er weinig; in hoofdzaak
werd en blijft het een algemeene uitverkoop der nog
aanwezige goederen, in ruil voor levensmiddelen, of
wel een schijnhandel in goederen, voor welke geen

werkelijke afzet bestaat.

Op den nieuw aangekomen vreemdeling maakt deze
Russische handelswereid een verbijsterenden indruk.
Maar ook degeen, die de hoofdsteden vroeger gekend
heeft en er tal van oude zakenvrienden terug vindt,
heeft môeite zich in dit doolhof van ,,kapitalistische”
en ,,coiumunistische” begripsverwarringen te oriën-teeren. Waar eindigt de staatsbemoeiing? Waar be-
gint het particulier initiatief? Wie is ambtenaar?

Wie particulier ondernemer?

Een
rt
y
pisch beeld van het nieuwe handielsieven

vertoont de advententie-rubriek eener Moskousahe erf
Petrotgradsche cniirant. In bonte v.ersc.heidenheid
vindt men daar het ,,staatskapitalisme” in al zijn vor-
men vertegenwoordigd, en daarnaast de nog eenigs-ina sohuchtere leveusteekenen ‘van het nieuw opko-
•m’en4ie pertinuliero onderuemerdom of de onder raad
–

selachtige boruingen schu’ilg.aande oomibinaties,

waarvaiu niet te zeggen is wat lof wien ‘zij eigenlijk
iepreseuteeren. Als voorbeeld geef ik hier een bloem-
lezing uiit een willekeurig nummer ivan de Moskousohe

Iswestia:
De ,,.Resino-trust”, een comhinatie ivan die vier ge-
nationaliseerde groote
ru
i1yberaibrieken, adverteert de

50 verschillende soorten van artikelen die zij fabri-
ceeiit en verbopt. Die ,,loskomtprom”, verkorte be-

naanjinig ‘voor Moskonadhe Provinciale Directie van

Huianijverheid en Industrieele Ooöpera’tie, biedt die
meest uiteenioopende producten ten iverkaop aan, be-
ginnende met vaten en kisten, borstels, petten, bureau-
behoeften, tooneelspelers-grimme en vingerhoeden,
en eindigende met telefoon- en telegraafmateriaal, gas-

en wateiipijpen, kabels, schoppen en beenderuneel. De
f.albriek der vennootschap ,,Lux” adverteert azijli,

schoensmeer, sacharine enz. enz. en vraagt aanbi edin-

gen van grondstoffen. De ,,Phar’niatrnat” (Pbarma-
ceutische staatstrrust), voorheen Kh1er & Co. (ge-

nationaliseerde fabriek) somt alle pharmaceutische

producten op, die zij kan leveren. De directie van den

I oskousch-Baltisahen Spoorweg ansiioneeert eene
openbare aaibesteding voor de in en ruitladiing en voor

dien opslag van (brandbout, steenkolen, turf, planken,

d’warslig.gers en sne’euwschermen. Het Monkouscrhe

Provinciale Provian’dieeriogscomijté heeft zout te koop.

De rven.nootschap Eerste Moskousch H.an4els- en Oom-

missidhantoor aanvaardt vertegenwoordigingen, neemt

alle mogelijke commissies tot koop en verkoop op zich,
en biedt opslagruimte aan. De directie der Vereenigde
(genationaliseerde) Zij diefaibrieken is kooper van alile
mogelijke bouw- en grondstorffeu, febrieksnzateriaal,
schrijfbeh’oerften, levensmiddelen en foiirage; betaling

contant of door goederenruil. Het Technisch Kantoor
van Ingenieurs B. & D. levert ruit voorraad electro

motoren, drijfriemen, machines voor de Iiout- en

Iederind(ustrie, zagen eniz. De Kostiroma’sche Provin-
ciale Raad der Voi.kohuishöruding miaakit de benoeming

bekend van een eigen vertegenwoordiger te Moskou,
aan wiens kantoor eene diandelsaMeeling is venboniden

voor dien verkoop van alle fabrikaten en den inkoop

‘van alle materialen ten behoeve van de door dien Raad
beheerde (genationaliseerde) faibrrieken. De Militaire

Iiteudanee houdt oene openbare iverkooiping van paar-
dien. Het Moskousdhe Gemeentelijke Bedrijf kondigt
de verpaehting fbij openbare inschrijving aan van
standplaatsen op de verschillende markten. De direc-
tie ‘van de Moskoruseihe Staatsmeelxnolens neemt’ alle

soorten van graan ter vermalling aan, verkoopt meel
en diverse m’olen-rmaahinerieën of ruilt deze tegen
ko
r
e
n
. De Moskouselie Staatstractoren-Direcbie neemt

orders aan voor de beploegirug van
akkers,
moestumnien

e.d. in de provincie Moskou. Het nieuw geopende
Uniiverseele Staatawarenhuis (een vroegere groote
algdmeene winikeirzaak) bveelt zich bij het geachte

publiek aan. En ‘zoo verder.

Naar den oorsprong van, al de ten ‘verkoop aange-
boden zaken en naar de juridische positie der als
eigenaars optredende lichamen of personen moet men
maar liever niet vnagen. Ik ‘wees er reeds op, dat
,,eigendbm” een ‘zeer rakbaar (begrip is geworden in
Rusland. Wanneer de Staat er mee begonnen is, ‘zijn
burgers van alles te be,roorv’en, is het ger.00fde clan
eigendom der gemeenschap geworden in dien zin, dat
ieder burger, drie er kans toe ‘ziet,
op
zijn beurt dien
Staat weer mag berooven? Volgens (het geschreven en
gesproken !Sowjet-redh’t neen, maar volgens de gang-
bare en practiiso,h toegepaste opvatting der bevolking,
ja. Onder deze oanstandighedën is het niisscihien niet
zoô vreemd, dat de recihtspraalk in de Sowjet-Repu-

bliek vooralsnog in de eerste plaats tot taak schijnt
te hebben, dien Staat te (beschermen tegen zijn eigen

burgers.

Ter illustratie hiervan, en tevens ter karakteri-
seering van moderne Rusische handeispractijkea mo-
ge een proces dienen, dat onlangs voor het Opperste
Gerechtshof te Moskou werd gevoerd, waarbij de
Staat als eischer optrad, tegen een aantal personen
wegens bedriegelijke en speculatieve handelingen ten

nadee]e van den Staat. Het ging om een partij paraf-
fine, geïmporteerd door het Volkscommissariaat van
Bujtenlandschen Handel en verkocht aan de Oheur-
sche Sectie van den Petrogradschen Provincialen

Raad van Volkshuishouding tea behoeve van de Noor-
delijke I.ucifertrust; alle drie staatsbedrijven. In wer-

ke]ijkheid had de met deze tr
ansac
ti
e
belaste ambte-

naar van de Chemische Sectie het heele zaakje overge-

12 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

607

daan aan
een
bevriend commissionnair, die de paraf-
fine met valsehe documenten inkiaarde en verkocht
aan de Chemische Staatstrust, welke op haar beurt

het partijtje verder verkocht aan weer andere corn-
missionnairs. Eerst na nog weer twee of driemaal ver-

der te zijn verhandeld, was de paraffine eindelijk bij den werkeiijken consument, ni. de Noordelijke Lici-
fertrast beland
1
, idïe echter gelijktijdig Jzetzelif’de par-
tijtje van nog twee midère kanten aangebud’en kreeg,
tegen sterk n.iteenloopende prijzen. Deze heele ge-

schiedienis :blek raicih ‘te (hebbenadigespeeld’ in nauwe-

lijks twee weken, in welken korten tijd de bewuste

koo’p’waaT zes inistaiaties had’ idoorloorpen ien precies

200 pOt. la prijs’ gestegen ‘was! De door het ander-
ok vastgestelde feiten ‘wierpen een schril lioht op

de treurige demor’Jisatie in de Moskousche iandels-

wereld, maar ook op het fiasco van den handeldrij-
vendeïi Staat.
lie
openbare aanklager Krylenko moest
dit erkennen. De nieuwe economische politiek, ver-
Iduarde hij, werd door zulke voorvallen hopeloos ge-

coimipvoim’itteerd’. Tegen de deliinqiiienten, ambtenaren ‘zoowal jals particulieren, eisciate hij daaeo’m een v’oo’r-
he@ldi.ge
straf. Alsof niet heel Moskio’u op precies de-
zelfde rw’ij’ze handel ‘drijft!

Aan
dergelijke
voorvallen moet Lenin hebben ge-
dacht, toen
hij
op het communistisch partijcongres te
Moskou in Maart 11., sprekende van hetgeen de nieu-
we politiek had opgeleverd, zeide:

,,Wij zijn een jaar verder; de Staat is in onze handen,
maar Leeft,de nieuwe eoonosnii.sdhe politiek
zoO
gewerkt als
wij het wilden? ‘Neen, ‘dat ‘heeft ize niet. De machine vliegt
ons uit de hand: er lijkt wel iemand ‘Van ons bij te zitten
ciie haar bestuurt, maar in ‘werkelijkheid gaat de maOhine
een heel anderen kant uit, als werd ize bestuurd door de
hemel •weet wien of wat: door speculanten ‘of ka1pitalisten,
door wetsontiduikinigen of andere dingen..

Te midden van den vreemdsoortigen chaos, die uit
de nieuwe economische politiek is voortgekomen,
tracht de heerschende partij haar gezag’ en de staats-
orde te handhaven. Zij beheerscht alle voornaamste
bedrijven of gelooft ze te beheerschen. Want in
werkelijkheid maakt ook de bureaucratie, die deze
sLaatsbedlrj’v’en v’oert en .’van het enikele salaTis niet
kan leven, d:e’el uit ‘van’ de gro’ote, om haar bestaan
worstelende massa. Of ijs het een ‘worsteling om
iets anders – ‘wie zal het ‘zeggen? De bolsjewiki
zijn geneigd er iets anders in te zien. ,,Het is”, heeft
Lenin in diezelfde rede gezegd, ,,een verwoede, despe-
rate en, zoo niet een laatste, dan toch wel bijna de
laatste strijd, een strijd op leven en dood, tusschen het
•kapitaiisme en het communisme.” En hij liet er deze
karakteristieke ontboezeming op volgen:

,,Waarin ligt onze kracht en wat ontbreekt ‘om? Politieke
macht hhben wij meer ‘dan genoeg. De fundaimenteele eco-
nomische macht – alle gewichtigste bedrjrven, sp:oorwegen
enz. – is gcheel in onze hand. De proletarische staat bezit
al de noodige macbit om dieh overgang tot het comirnunisme
lie verzekeren. Wat ontbreekt aan de dunne laag commu-
nisten, ‘die ‘het land bestuur’t, is beschaving. Nemen ‘wij bijv.
Moskou, met zijn 4700 leidende communisten, en ide Mos-
kousche bureaucratie. Wie leidt en wie ‘wordt er geleid?
Ik betwijfel ten sterkste, of het wel de cqminrunisten ‘zijn, die deze massa leiden. De waarheid is dat zij zelsven door
deze massa geleid worden… Het is daarmede als met een
volk van laag ibeschavingspeiil, ‘dat een hooger tniliw.i.kkeld
volk overh’eer.scht, maar zich op den duur oirwiil’lekeurig
aan diens hoogere beschaving onderweript. Is niet hetzelfde gebeurd in de hoofdstad der R. S. F. S. R., en zijn niet 4700
van onze beste consmuinisten door een ‘vijandige beschaving
tot onderwecping gebracht? . .

Dat de, geestelijk en moreel zoo jammerlijk ontred-
derde Mokouscihe bour,geoisiie desondanks een ‘zoo
sterk overiwiclh’t aan beschaving-vermag uit te oefenen,
toekent dien toestand. Wanneer mun echter met die
bourgeojsie ‘zelf in aam’;aking komt, dan ontdekt men

al spoedig, hoe hulpeloos ok ‘deze sioh gevoelt in did
nieuwe econoimii’she wond’erland. Het is en blijft voor
ieder een reusadhtig doolhof, waarvan alle wegen dood-
loopen – behalve de dlxie, diie leidt…. naar het
bu’itenlaadL J.
H. COHEN STUART.

EEN PROEFNEMING MET EENE NI.’UWE

PRODUCTIEMETHODE IN DE SUIKERRIET-

CULTUUR OP JAVA.

In het verslag van de Suiker-Enquête Commissie,

hetwolk in de tiwede (helft van 191 indlriu!k ‘ver-
scheen, is in het zesde hoofdstuk, handelende over

,jcie econ’otmisc3ae beiteekenis der Europeesche suiker-

industrie op Java”, de vierde paragraaf gewijd aan

eene beschouwing van ,,de inlandsche rietcultuur en

-suikerhereiding en hare toekomst”. Aan het slot van
die paragraaf (blz. 283/285) wordt melding gemaakt

van een proef, ‘op een der suikenfaibrieken op Java –
de onderneming Seloredjo, in de afdeeling Djombang,

toebehoorende aan de Koloniale Bank – genomen en

ten doel hebbende om aan de inlandsche grondver-

huurders en arbeiders een meer zelfstandig aandeel te
geven in de teelt van het suikerriet en hen dienover-
een komstig in de resultaten te doen deelen. Deze

proefneming is van belang met het oog op een twee-

tal problemen bij de Javasuikerindustrie.

Het eene, reeds van ouden datum, betreft de vraag

of de Europeesche su.iikerindustrie op Java izidh op
den duur ‘zou kumnen trujg’treikken ‘van het terrein
van de cultuur van het riet, om zich te beperken tot
de fabricatie van de suiker. De fabrieken zouden dan,
ongeveer op dezelfde
wijze
als de suikerindustrie op
Raiwaii en Ou(ba ‘werkt, ‘liet ‘door d’e inla’ndache land-
bouwers ‘zelf gepIan’te riet o,pikoopein, en daarmede
ontslagen ‘zijn ‘van de beenoeieinis met de dinhuar ‘van
gronden, waardoor tihaais voor h.et grootste deel van de
Jaivasujijkermndustrije ‘voorzien moet ‘worden ‘in de be-hoef te aan gro’nidis’tof voor het fahrikaat.
Elders in het verslag der Suikeir-Enquête-Ooxoimis-
sie
(IIyiz. 279180) vindt men ,diit ‘vraagstuk besproken,
in verband met hetgeen in een voorrafgaande paragraaf
is gezegd over dien ,,•o’pkoop door die suikeronderneimin-
‘gen ‘van door ‘de ialandlsdhe hevolilci’ng gep(laint suiker-
riet” (par. 12 van list. 1). De conlu’sie iis op blz. 280
‘in die ‘volgende bewooedingen neergeschreven:

,,Het is ‘echter reeds duidelijk uit hetgeen in het tweede (moet zijn: eerste) hoofdstuk aan ‘het opkoopvraagstuk is
gewijd, dat ‘hiervan in aifzi’enbare tijden niets ‘kan komen en• de Europeesche suikerindustrie daartegen uit een oog-
punt van bedrijfstedhn’iek groote heswaren heeft. Het is
voor deze nijverheid onmogelijk ‘haar bedrijf te grond’ves-
ten op ‘van de bevolking opgekocht riet. Het wezen en de
bloei der Javasuikeriadustrie berusten al. op de ‘uiterste
intensiteit der cultuur. De extensieve bevolkingsrietteelt
beteekent dus voor eene Europeesche industrie, die daarop
zou berusten, een enormen ‘achteruitgang van de riet-
productie per oppervlakte-eenheid, terwijl ook de opbrengst
aan suiker op dezelfde oppervlakte belangrijk mi’zder zou zijn wegens ‘het niet in acht nemen door den liniandschen
planter van cle meest gunstige planttijden en van de in-
deeli’ng van de rietsoorten ‘in verband met de achtereen-
volgende vermaling gedurende de campagne op maximum
euikergehalte. Met het oog op de beperkte uitgestrektheid
grond, die op Java voor rieteultuur kan worden ‘bestemd,
is dus ‘het bevo’lki’ngsriet voor de Europeesche industrie een
oneconomisch hulpmiddel, en zeker geen grondslag om op
te bouwen.”

Bij de hooger bedoelde proefneming op Seloredjo
ging het ‘weliswaar iniieit ‘Om zuiveren opkoop van ‘z.g.n.
,,bevoI&ingsriert”, doch in rzioover kwam de ‘zaak op
hetzelfde neer, dat men ook hij diie proef wilde tra’clh-
tea aadi den arlbeidier een moer ‘zelfsta’nidi(g aandeel in
de ciltuur te geven dan gewoonlijk, zo’odat het resul-
taat ‘der prroefnemiiing een viingeriwijiziaiig izou kunnen
geven omtrent cie mogelijkheid van oplossing ‘van het
borvienjbecloel’d probleem.

Het andere vraagstuk, hetwelk bij de proefneming
betrk’ken is, dittm’aal een ‘van jongeren ïatum, ‘be-
treft de mogelijkheid’ om ciba inll’ainder direct, Einain-
cieel ‘te initeTesseeren in de opvoering der resultaten
van het bedrijf. Men denkt hier{bij aan het ‘door de
Indische Reg’eerinjg eenigen tijd geleden geopperde
plan om d
1
oor de s’uiiker’oaderinemiingen een deel harer
winst’te doen storten in zooigen. ,,wiaas’taandeelkassen”,
aan welk plan blijkens ‘de dbar(bij gegeven toelichting

608

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 Juli 1922

de gedachte iten grondelag lag, dat op diie wijize de hei-

lamgengemeenschaip tussohen de industrie en haire in-
heetmische mdewerkers versterkt en ide .onderliinge ver-

hondliioigen, waar nooid1ig, îvexbeiter’d nonden wordien.

Ongetwijfeld ‘verdient •dnLs de proefinemirng op

Sei’oredo de bijzondere aandacht, niet alleen ‘van de

bedirij:Esleiders tder Jamusuikerindustrie, maar ook bui-
ten hun kring, omdirt de daarbij ‘betroffeken prcbieiinen

ip het aLgemeen van geiwieht uijn voor de eoo’nonxisdhe

ontwikkeling van. Inddë.

Toen de ‘Suiker-Enquête Oommisse ihaar verslag

dsloot, was het verloop ider pr.o’ezEneming nog slechts

ten deieil’e lbekendl, en viel over
het resultaat nog niet ‘te

oordeelen. Sed
1
eet
kon diaarower een volledig rapport
worden uitgbraickt aan dle Directie der
o
nd!e
r
,
n
e
m
ing,

waarin de eitroffen regelingen en de voo’ribereidiing

daarivasi, het verloop ‘van de piroofnemiingen en het
resultaat uitvoerig zijn ‘beschreven. De zaak schijnt

van ‘voldoende algemeen belang om hieronder de ‘con-
clusies van idat, verslag mde te doelen.
Na langdurige besprekingen en ‘voorhereujdingen,
werd besloten om iie den aanplant 1920/1921 voor

Sdloreidjo tw-eeërlei proeven te nemen, met vegelingen,

die ten doel hadden: de bevolking te interesseeren ‘bij
de teelt van het cuijkerriet, en diie hieirop neei1awamen:

eene regeling, waarbij de grondlverhu’urder optrad
als aannemer voor het planten vast het riet, onder

faJbrinktoezic1hst, waarlbij dus de fabriek recht-

irtreeks niets met het ‘werkvo’llk te maken ‘zou
heblben;

eene regeling tussohen de fabriek eenerizijdis en.

den g.roudiverhuuTder en een zekere ,,werkiploeg”

‘anderzijds, waarbij de .grondverhuurder met de
werkpioeg gezamenlijk die teelt ‘van het riet,
eveneens ander toezicht van de fabriek, op zich
namen.
In beide gevallen ‘zouden de contrac1tanten – sub A.

de grondvneliuurder alleen, sub B. de gron’dlvenhuur-

der met de ,,we’rkplog” – boven en behalve heit
gewone loon voer het te verrichten werk ‘(in geval

sub A. vermeerderd’ met 5 pOt. voor het door den aan-
nemer op zijn rvollk te houden toerzicirt), een zekeren
toeslag ontvangen, iverbainidi Ihoudiende met de rietop-

brengs’t’ en met den verkoopprijs van de suiker volgens een bepaalde formule berekend en rekening honiden’de

met die kosten van den gewonen aanplant der fabriek
onder veirschiUendé (hoofdien.
Het ‘verslag maakt geiwag van ijienhaau’de, duidelijke
uiteenzettingen aan 1et volk van. de ‘beteekenis der met hen getroffen regeling, ‘en van hun belang, hei-

trokken bij een welslagen van de proeven, ‘in dien.
zin, ‘dat daarbij een ‘betere rietoip(bengsrt zou worden verkregen dan de andere tuinen; van die moeite, welke
het daarvoor aangewezen •fa’hriekapersoneel izioh gaf,
om de betrokken inilaniders voor te lichten ‘en aan te
sporen hun ‘best ‘te tdoen, en van de zorg ‘aan ‘het toe-
zicht besiteéd; eindelijk van de belanstelling, welke
de proeven on’dervonid’en van de ‘zijde van Binnen-
landseh Bestuur en Lajndjbouwleeraar.
Als rsultaten ‘verimeldit het verslag:
‘voor proef A., dat deze re’zds bij dien aanwang moest
worden opgegven, omdat de aannemers ‘zich alb’oiluut

niet tvan hun ‘taak kweten;
‘voor proef B., dat het uit den oonitrac’ttuin ‘ver-
kregen riet over het geheel duurder was, ‘dan (het,’over
de igeheele onderneming verkregen product, terwijl
het door vlugger en ‘beter ‘bewerking goedkooper had
moeten zijn; dat de bevoking in den contrae’Vtniin
minder ‘had gewerkt, dan in de meeste tuinen dier
zelf de afdeeling; dat de stand van ‘het product diaar
niet beter was dan in ‘omliggende tuinen; dat de (hei-
‘vol:king ongevoelig bleek voor het nut en ‘het ‘voordeel

der regeling.
1

Desnietitegienstaande besloot de fabriek voor 1921122
nog een ui’tigchreiid’ere proef als ‘bedoeld sub B en wel
in een drietal dessa’is te namen. Hoewel naar aanlei-
ding van de eerste proef toch nog aan de oontractanten

een toeslag werd uitgekeerd van
f
37,57 per bouw,
waarvan
f
7,52 aan de gron’d’verhuurders en
f 30,05

aan die grondlbewerke’rs, boden ‘zich uit dezelfde idessa,
waar tevoren de proef was genomen, voor het nieuwe

jaar slechte 44 menisohen aan, instede ‘van 67 in het

eerste jaar. En ‘vain’dezemensohen bleek reeds dade-
lijk bij het o’penmaken der gronden de arlbeidssclhww-

heid zoo groot, dat ander werkv’olk gerequireerd moest

worden om dien betrokken tuin niet achter te doen
raken hij andere tuinen.

Het ‘verslag besluit dan ook met ‘dle mededeeuing:

,,D.e proef moest ‘dientengevolge, evenals idie tin de andere
2
‘diessa’s, gestopt worden. Deze poging is idus ook weder op weinige medewerking van iinilandsche zij:de gestrand.”

Tot zoo+ve’r het rapport van de onderneming. Op

bis. 284 van ‘haar verslag spreekt de $uiker-En.quête

Oonim’issi ‘de hoop ‘uit, dat: ,,waionoer de bevolking

de waarde der regeling in klinkende munt heeft aan-

sehou,wd, de voo’r,deelen voor haar
duidelijker
zullen

zijn.” Doch blijkens het voren,s’taan’de, is deze h’oop
niet’ in vervulling gegaan, en heeft de inlandscihe
arbeider, ook toen zijn eigen voordeel bij ide r’egelijnig

hem in klinkende munt was gedemonstreerd, zelfs
‘zonder ‘dat de eerste proef, zooals uit het voorgaande
blijkt, eigenlijk een ‘bevredigend resultaat (had opge-

le’verd, geen
blijk
gegeven van het inzicht,
•
dat mate-

rieeule vooruitgang
eigen
‘kiiachtsmnspanning waard
is en ook daardoor alleen bepaald ‘wordt.

Dit negatieve resultaat van de ‘bieir beschreven

proetfrimjinlg is &niderd;aadi betreur,enswaardÇ maar het

dient als feit aanvaard’ en de conclusies dienen daar-
uit getrokken te worden:.

ZoosHa beven reeds
werd
opgemerkt, ging het hier

niet om
eigenlijk
gezegd’en opkooip ‘van ‘door ide Ibe

volkinig ‘zelve geplant Het. De aanplantingen werden aangelegd ‘op door de fabriek op de gewone wijze in-gehuurde gronden; op den aanplant en die ‘verzorging

van het gewas weridl hetzelfde ‘boe’zidht uitgeioeden’cl en

‘werd idaaThij dezelfd:e ‘zorg in acht genomen els’ in de
overige tuinen der fabriek; p’lan.’bmateriaail en mt-
stoffen werden door d’e fabriek zelve verstrekt; grond’
–

buur en aubeidslo’on werden op de gewone wijze aan

de bevolking uitgekeerd’. Miaar daarenboven kregen
gronidiverhuur,der en arbeider een direct belang bij
het resultaat van de cuil,tinlr, en in
de
door hen te

ontivaingen extnalbeitalbiug zouden ‘zij de Ibelooning vin-
d’en voor ‘de moeite, besteed’ aan, goede gr’onidibewer-
king, het rtijidig ‘gereed maken ‘van den aanplant en de
‘zorg voor het lgewas.
Met het ‘résrultaat ‘vast doize ‘proefnelmiing ‘voor oogen,
kan liet wed geen verwondering biaren, ‘dat de bedi.ijfs
leiders der Ja’vasu’ikerind’ustrie de verantwoordelijk-
heid niet zouden ‘aandurvien, om de industrie ‘azfhanke-
lijk te istellen van de levering (harer grondstof door
inlandsohe landbouwers rzelven. Want van de ,i’nitjen,sitei’t

der cultuur, de nauwlejttende en, op de resultaten van
laugjarige weitensc(haipipelijke onderzoekingen geba-seerde zorg, aan ‘dien aajniplant en het gewas besteed,
bernet de bentaam,smogeljldheid der suikerinduatrie op
Java in de eerste 1en de laatste plaats.

Maar ook aan cle gedachte, dat de inila,ndche ‘betvol-
king,
bij
hare tegcnw’oordige opvattingen, geneigd zou

zijn, om
‘met
meer toewijding te ‘arlbei’den, indien zij in

de bedlrjfsresu’ltaiten (te weten: in de ‘winst, want aan
het. verlies ‘wordt natuurlijk niet gedacht) aandeel ‘zou
hdhben, wordt ‘door ‘het ren’ltaat der hier bsohreven
proefneming den grond’ ontnomen. Trouwens, niet
alleen de ondervinding van de suilkerinidustrie zelf
wijst in ‘die richting.

Het is nuttig, hier de aandacht te ‘vestigen op de
ervaringen, waarvan de ‘Resid’enten op Java meicledee-
linig hdbben gedaan in de laatste conferentie met den
Gou’v’erneur-GeneiiaaI, ‘waar o.a. ok ‘het vraagstuk ‘van

arbeid’ en loon ter sprake kwaan.
1)

1
)
‘
Uitvoeri
g
e mededeeuinigen over deze conferentie zijn te
vinden in ‘de ,,Nieuwe Soera’baya Courant” van
31
Maart,
1
en
4 April ji.

‘t
12 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

609

Een dier Jioegste Ibetju’ujrders foemuileendie zijne

waarnemingen aldius, dat vermeerdering ‘van ax1beids
prestatie gewoontlijik niet wordt verkregen door
ivew-

meerdering ‘van betaling, integendeel (bij ioonsolp3voe.

ring (boven een (bepaeide lijn do pretati.e izelfsminder

wordt. De ;inzichten van. ‘andere Resi’den.ten stemden
bierniede in Jaoofdirjaak overeen. Daarnaast hwaan in
die conferentie van de zijde van verseliillende be-

sïtuursboofden liet in’zicht tot uiting, dat de’ coreflic-

ton met inlandsche weiknemer.s, in de Enr•opeesohe

g’r ootlbedrijven voorgekomen, meeetenrtijd’s feitelijik geen

economiisnhe motieven als iondergrond, had&en, een
feit dat bevestAigiug vindt in de waarneming, dat de

arfbejyder tegen ontegenizeggelijk veel mindere aribeids.

.v’oorrwaairden bij imiheemsahe werkigevers niet oippo-
neert. Versohil in oqp’valjbingen’ en menta’liteiit in é&n
woord raason.veirschil en. dle ‘invloed van volksleiders,
die alleen politieke doeleiniden nastreven, ‘geven naar
deze erv.avingen np Java den stoot tot oogen. ‘ai,beicTs-

condqic’ten.

Dit alles doet niets adi aan den plicht van ieder be-
drijf, op Java evengoed als overal elders ter ‘were,ldÇ
om den. aiibeider (behoorlijk te betalen en hetni in het
aigemeen behoorlijke arlbeidsvo’onwian.rdien te verzeke-
ren. Welke Ibeteeikeuie in dit opnic,ht met name de

suikerind’ustrie hoeSt voor de iinlan.dsdhe beivcslking,

(blijkt uit ‘enkele
cijfers
betiredifenicie
liet
jaar 1920, voor-
komende in bijlage 2 ‘van liet Kolo’niaail Verslag 1921.
Door 183 faibrietken werd twegens l’oonen en leveringen,
cluurtetoesilagien, gratifioa’ties en rijstverstrekking in
totaal r’uiina
f 100
mihl’ion gulden betaald aan die in-
landsehe bevolking, ongeadht de gaiondihuren. Een

cijfer, dat (beteekenis heeft, .iin’dien. ‘mooi bedènkt dat de
rietoulbuur gedreven. ‘wordt op slechts ongeveer 200.000

Ibouwis
van ‘de ruim 9 milli.en (bonswis aan teel’tigronden
op Jaiva. Terwijl de suilkorondernamingen das een be-
drag
‘van
ooigeveor
f 5001,— per
bouw, ongeacht de

gr(ynd!huu.r, aan de ‘bevolking uitbetalen, wordt dle op-
brengst van de ‘teelt van inlamdsclh.e gewasen ge-
schat op
f 110,— â f
200,—.
2)
Ook zonder ‘dat
ge-
ti’aclit wordt nieuwe productiemetliodein in rbo voeren,
waarvoor de bevolking blijkibaar nog niet rijp is, staat
wel vast, dat, wat cle streken ivan de su.ikercultuur ‘be-
treft, op het stuk ‘van betaling van den ar(bei’dÇ de
Eu
r
opeesche incltastrie op Java ihaair çtaaik naar beh’yo-
ren ‘veryult.

Maar er ‘zijn nog altijd ‘velen, hier ‘en. in InclIië, diie
maaa al to dikwijls f,racihteu de Regeering te dirijrven
tot matregelen waarmede, naar ‘wesrterseh model, in-
gegrepen wordt ‘in de geleidelijke ontwikkeling der
venho’ucliin,gen, en rwaairanede gepoogd wordt kuin’stma-
tig tot rijplioid te brengen wat, gegeven (het peil van
onibwik’kelliintg der inliandsc,he bevolking, fvan nature
nog niet tot rjphe,id ‘is gekomen. Hetaij men denkt
aan ingrijpen door de Overheid in de loonregelinigen;
hetzij aan verplicht stellen van hot toekennen ‘van: een
winstaa,ndeel – voor all de e’vienbetdloelde ad4viseurs van
de Retgeeï’iog valt uit de resultaten van de (bii:er’boven
beschreven proefinemiing op Selored’jo tjweeërllei te loe-
ren: eeneraij dis, dat de bedrijfsleiders der groote i
n

diustriën op Java ondanks alle ontim;oediiigende erva-
ringen. telkens ‘weer p’ogingen aan.wendeh om de rege-
lijnigen met de arbeiders tot verdere ontwikkeling te
brengen; en anderrhijds, dat ‘do inlandisc(he bevolking,
uooaJs een der Residenten in de conferentie une
1
t den
Landlvoogd het uitdrukte, pihysiek en psychisch, door

‘verbeterioig van sociale om stainidig{hecimn ‘en hygiëne,
en door ‘geleidelijke oipvoedinig eerst op een hooger
peil van ontwikkeling •m’oet eijn ge(koirueu, çoor en
aleer andere prductiemethodan met (haire medetwer-
king in toepassing kunnen worden gebracht.

Versterking van vollikskrac.ht en verhooginlg ‘van het
o’ntwikikelinigspeil der bevolking unoet in Lndië de
eerste taak der Regeering zijn en de gezonde groei der
bedrijfsveih.oudingen aal ‘clan ivanzelf volgen.

J. H. v. HASSELT.
2)
C. 1uiofs. De ‘voedselvoorziening van led.-Iadië, blz’. 22.

MEDEZEGGENSCHAP.

Ten vervolge op de in de nos. 330, 331, 333, 334,
335,338 en 340 afgedrukte antwoorden van de heeren

van Heek, Wilton, van Beuningen, Regout, Kuiper,
Kupers en Amelink, volgt hieronder het eerste deel
oener beschouwing ‘van Prof. Ir. I. P. ‘cle Vooys.

s
a
s

Een discussie over mediezeggenschaip, evenals over
do zuster-begrippen: publiekrechteljke bedrijfsorgani-

satie en georganiseerd overletg, (heeft steeds kans in

een spiegelgeveohrt te ou’baar,c1en, dooitlat langs-elkain-
der-heen geredeneerd ‘wordt. Voornamelijk «om twee

redenen. Allereerst zijn dlie ‘begrippen, hoetwel niet

oèn duidelijke inkondekern., vaag van grenzen. Daar-
bij komt nog, dat ‘de toepassing tweezij(du,g is. Mede-

zeggenschap ‘beteelcenit zoewel het todkeninen van rech-
ten aan werknemers, als ook hervorming van Ihet be-

drijfsleven. Over ‘de vragen of liet ‘biillijk en of liet
nuttig is aan, werknemers bijzondere nieuwe rechten
toe te kennen, en of ifflit op
de
eene of icl
,
9
,
andeTe wijze
m
oet geischlieden., is veel pro en contra te ,betoogen. Maar die vragen ihaingen ‘ton nauiwste samen met de
problemen der ‘bodi’ij:fisorganisatie. Met opzet iis hier

geschreven ,,pr:oblemen”. Want de organisatie ‘van het
bedrijfsleven ‘ijs aan een voortduTende verandering
onderhevig, zooda’t de ‘vlervonming een permanent pro-

bleem opwerpt. In dat probleem kont nu een nieuwe scih’aikeerinig, zoodra de werknemers op cle een of
andere wijze een orgaan in liet bedrijf gaan vormen.
Hoe moet dat gaan? En welke resultaten zijn ervan

te ‘verwachten? Wanneer deze ‘vragen niet afoonjder-
lijk beantwoord ‘worden, doch zich schuiven Itusac’hen
da aanspraiken, die op nieuwe rechten ‘worden gemaakt,
dan is verwarring niet te ontgaan. Nog erger wordt het,
indien het
m’edezeqgen,
‘het georganiseerd
overleggen
en
het ‘publiekrechtelijk
organiseeren,
sibuivertje wisselen
gaan spelen. Indien ‘men de ivaagh-eidl en ‘verward-
heid der ‘begrippen ‘verklaart en ‘verontschruldiigt door
hun ‘prille jeugd, en ‘met recht, moet men goed!ke’uren
de gemeenschappelijke inibiou’dlskern ook in een enkel
samenv’oejgend’ begrip tot uiting ‘te bren.gen. De naam,

die daaraan gegeven wordt, luidt: (bedrjfs’demokrajtiie. Deze naam geeSt de strelekiinjg diuiid’elijk aan, zonder

zich ‘aan bepaalde uibvoerin’gsvorimen te binden. Hdt
‘is de politieke ‘desnokratie, die deels door zucht tot
ui’tbreidin.g, deels door onvoldaainheid!, ‘zidh in
liet
bedrijfsleven ‘will ‘voortzetten.
1)
De arbeiders, dlie rsiclh
door den Staat vrijwel alle burgerlijke rechten zagen
toegekend, wensdhen, Ihetizij individlueel ‘(‘onderne-
mingsraden), ‘hetzij voor (hunne organisaties (bed’rijfs-
raden), nieuwe rechten. En voor de m’eniigte, diie ‘in
overheidsdienst zich ‘bevindt, ,word:t onder een ‘anlde-
ren vorm:
2)
(georganiseerd overleg), [hetzelfde recht
gevraagd. Toch is liet uruititig, bedrj,fsdernok’ratie en
politieke ‘d eim’ok’ratie scherp te onderscheiden, ial ‘kan
het gemeenschappelijk idemokratisc[he tot een ‘inaichit-
gevende parallel ‘voeren. De ontwikkeling der politieke
d’eniolcratie is ons toch ten volle jbokendj. Zij is geken-

merkt doordat op steeds uitgebreider schaal ueohlten werden toegekend ‘aan personen en partijen; rechten btibreffende’ het stemmen en kiezen; rechten om ge-
kozen te worden; rechten ider ‘gekozenen iom te
con-
troleerein, te beslissen, te (beheeren. Waren diie rechten
aanvankelijk ‘vaag en algemeen, de ontwikkeling bracht
preciseering en differentieerin.g. Tegelijkertijd vorm-
de dle politieke demokratie een enganiaatieprobleeni
en wol voor het leiidbn en besturen der voll1csgemeen
schap. Van de meer of ‘minder goede oplossingen voor
dit wisselend organisajbieprobleem: Uuinig (het af of het
doel der demokratie beter ‘werd (benaderd. Dit doel,

Voor ,zoo,ver die politieke demokratie niet het be-
drijfsleven
in
den staat ‘wil oplossen (socia’lisatie).
Ofschoon een gevolg-verschijnsel van het imedezeggen-
schap, toch
veel eerder clan dit ingevoerd, omdat over-
heid en politieke demokratie dOn zijn. Dit vooruitloo’pen
van wateen gevolg inioest zijn, ,verklaart veel van dit ,,over-
leg”.

610

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 Juli 1922

waarvoor alle verleende reeh’ten sledhrts middelen

mochten zijn, was naast ‘den, bloei der volksgemcen-
sohap, een evenwichtige ‘verdeeling van. dien bloei over

alle leden, saimengaaincle ‘met een ontplooiing in Vrije

beweging van individuen ten instellingiên. Het moei-
lijke, maar toch
0
1
0k het. :eigenaai’diige tin de geachie-
denis der politieke demokrabie is ‘het meer en meer

op den achtergrond geraken van het origanisatie-
probleem. Het moeilijke, want zonder goede orga’ni-

•satie leiden ide verleende xecliten ‘tot niets dan teleur-
sbefliing. Het ci,genaiaridige, omdat het eischen van
r
echten door ieder ‘te vatten is, maar het in.zioht in

organiisatie-prcb1•emen aan weinigen, en het schep-

pend origaniseeren zelf aan nog minder gegeven is.

Gaat daarom de rodbten-verleenende uitbreidiing der
demokratie snel; het oken en vinden ivan biare doel-
‘treffende erganiisaitievoranen gaat den langen kron.-

keiwog van halve oplossingen of ‘heele ‘dwa’lingeu.

Wanneer ‘thans de piolitieike deenkratie in het be-
drijfsieven een gelijksoortige ofn.twmlkkeh’rag als in den

stiaalt wensoht ‘te bevorderen, iis er alle kans, dat het

d’enzelf’den weg opgaat en dient den dus van den aan-
vang af ‘het oi’ganiisati’eprob,lee,m scherp en krachtig
op den voorgrond te plaatsen. De idisoussie iover het

toekennen van recJater is reeds uitvoerig gevoerd’.
Daarom zal ik mij ‘daarvan geheelionth’ouidJeu, en mij
iiiltshaitend’
beperken
tot de vragen: lo. ‘hoe kan ibe-
drijfs-demokrabie georganiseerd worden; 2o. rwaib is

ervan ‘te ‘verwachten? De vragen: is he’t vens’cihelijk
de demokra’Üie in het bedrijf in te voeren, zij ‘het ook

geleidelijk, en is de ‘tijd daarw’oor anntg’db’roken, zijn
dan seoundair.

*

Volledigheicishalve zij de hiervoor gemaakte onder-

scheiding tussehen Teohten-‘toekenning en organiisee-
ren, nog nader ‘toegelicht, en tevens het nu volgende
betoog ingeleid, door een korte v.erklaeing van het
begrip ,,organi’sat’i.e-.p’robleetm”. Het om’v’aît de vraag-

stelling, hoe een min of meer ingewikkelde ‘sanien-

werking ven een gr’ooter aantal personen doelmatig
inge.raeht, moet worden. Dit heet orgainiseeren en gaat
in cie meeto gevallen samen
met
,reorganiijseeren. Een
ingewikkelde aamcnswerking eisoht heît instellen of
aanwijzen van
organen,
die eik een groefl personen
leiden of vertegenwoordigen. Van zelfaprekenid kan

dit op een groet aantal manieren gebeuren, maar de
goede ‘organisator maakt evenmin ‘willekeurige aLs
scheunatiscth’e indeelingen en ord’eninigien. iaij moet
allereerst volledig doordeongen ‘zijn van liet doel,
dat ‘
me
t de samenwerking bereikt moet worden, en
dit doel njooiit verwi’sselen of verdoezel’mn niet nog

te maken of te scheppen mi’ddcln., die erslolor zouden ‘kunnen dienen of ervoor worden aanbevelen. Hoe zou
hij anders over de iddelen, waarvan de soort samen-
werking, die het meest d;oed!treffend is, afhangt, op
juiste wijze kunnen ‘dis’pon.eeren. En toch, dit is
t
zijn

oornraamste ‘taak en
kuindle.
De mjidldelen, m:aiterieele

en ‘persoineele, moet hij ‘door en door kennen, en ‘op
hun quan’t’itatieve en qua4ista’tieve prestatie ‘scherp
schatten. Slechts ‘daardoor ‘kan ‘hij uit diie sniddielen
organen, en uit die organen ‘de organisatie
bouwen,

waarvan hij ‘de werking ,(ter ‘beantwoording aan liet
doel) nauwkeurig heeft ‘v’ooruitgeaien en berekend.
Recht tegenover ‘d’it begrip van organiseeren, dat ‘b.v.
voor het in alkmaar zetten van een i!ngewilokeldl machi-
naiad week’tuiimg of voor een ‘bouwwerk rzlo’o en niet anders
wor.dt toegepast, staat die andere – meer juridische
– cpvnttiing, dat het scheppen van organen en origiani-
satie?s vooraldient ‘om de uitoefening van ‘verschillen-

de rechten mogelijk te imaken en dat dus daarbij v’oor.a’l
‘te letten is op de gelijkheid van die rechten en op hun
on’ver,le’bte hevioegdiheid. De eigenlijke werking van de
‘organen en organisatie’s is ‘daaraan ondergeschikt
en ‘wordt – slecht of goed – op dien koop toeige-
ii omen.
In de werkelijkheid ‘beweegt zich dat ‘wat men or-
ganiseeren noemt ,tus’schen beide epviabbingen, doch
voor het antwoord; op de ‘hiervoor gestelde vragen,
‘houd ik mij scherp aan ‘de eerte, en vraag dus om te
‘ beginnen, welk doel aan dle organisatie ‘van het (bo-
d’rijfsleven kan worden gesteld? Dôor het stellen van

deze vraag springt ‘onmiddellijk liet g,r;oo’te ‘verschil
tussdhen de puii.tiieike- en de hedrijfsdemokr,a’tiie in het

oog, en dus ‘ook de scheidingsljn. daartussehen.

De Staat bemoeit izioh niet het ‘welzijn der burgers
in ‘allerlei opzichten; met hun ‘vrij’heid ‘door orde ‘te,
houden; mOt hun ‘recb,tsgevoel, hun geestelijke ont-

wikkeuiing, ‘en met ‘de grondslagen ‘voor dit alles: de
inaterieele ‘welvaart. Om welvaart, dat is dnt het ‘ho-

schikb’tar zijn van middelen ‘voor een min of meer
uitgebreide bohocf’tensfeer,, mogelijk te maken kan

heb bedrijfsleven niet ‘bestaan uit losse personen, maar
moet het zijn georganiseerd. Terwijl de staat
wordt
ge-
orgatiiseerd uit dle afzonderlijke ibur
g
gers is het be-
drijfsleven, ‘reed’sorga:njsoh uit zijn iaard. En liet
doel ervan is
uitsluitend
de ‘voertibrenging van dat,

wat do ‘burgerij noodig heeft, hetzij direct, hetzij

indirect voor ruillijandel. Organisee’ren Ib’eteeken’t hier
reorganiseeren of hooger organisoeren, en ‘met het
uit sluitende
‘doel: boogere en betere voortibrenging,
d.w.. meer resultaat met minder middelen of ‘tech-
nisch uirtgeidruikt: verhooging van het nuttig effect.

Ofschoon liet niet mogelijk ‘is dit doel van de be-
drjfsorg.ani’sntie te ontkennen, wordt het
uitsluitend
karakter ervan niet steeds ingezien. Getracht wordt
de bedzijfsorgianisaitie ook te d;oen, dienen voor deze

twee nevendoeleinden: een landere verd’eeuing ider uit-
komsten van het bedrijf, en ‘lro’ogere ‘hedooninig (min-

dere inspanning) vOor den ‘loonarbeid; terwijl daar-

naast beweerd wordt, dat de bedrijfsorganisatie ‘thans
bij uitstek een ander doel heeft, ni. winaifbejag. Wat

dit laatste betreft, worden psychologische motieven

‘van personen geschoven tus’sdhen orgaïnisamtorisclie
motieven. Verder ‘wordt schijn en wezen, ‘doel ‘en mid-

dal verward. De :orlgauisator ‘zal in nuehter-reaiistische
schatting der te ‘organiseeren middelen istellig ermee

rekening houden, dat ‘wi.nstbejag ‘of, nog algemeener,
Irehuucht een prikkel is tot quantitatieve ‘of qualita-
‘Lieve prestatie,
1)
en hij zou er niets mede winnen
deuen prikkel uit den kring zijner middelen ‘over te
plaatsen naar ‘het doel, d
a
t hij door origaniseeren wil
bereiken. Wil men het ‘doel ook in een fina,ncieele
terminologie u’itdvuikken, dan is het niet winst, maar
sparen.

En wat nu de twee neviendoel’einden aangaat, zioo
net mee, dat die ‘eigenlijk é,n zijn. Zoodr’a de loijn-
arbeid betere aebeidsvoorwaar’den verkrijgit is er van-
zelf een andere verdieei’i’ng dier hedrijfsuitkoeisten. De
vraag is daarom eenvoudig: ken – ‘wij bespreken

hier niet: ‘moet – de bedrijfsoriganisatie zich tot
dood ‘stellen om te zorgen dat er’ h’ooge arbeidsvoor-
waarden zijn. En het ‘antwoord moet luiden, idat dit
alleen kan
ten koste
van het ‘andere doel: hoog nut-
tig effect ten bate ‘der ‘gemeenschap. Voor zoorver een
,,redelij’ke ‘heloonrinig en behandeling” één – en een

‘zeer belangrijk middel is om ‘door ibealrjfsorganisatie
betere resultaten te bereiken, (behoeft het niet als doel
gesteld te ‘worden. Doch zoodra ‘belooninig en behan-
deling geen middel ter prodructieveribotering moer zijn,
dreigen zij ten koste te ‘gaan der bedrijfsresultaten
en is’ er strijd. Geen teglenisrtTijdiige doeleinden kunnen
door é,nzelf de
organisatie nagesitreefd worden. Zijn
beide ‘gerechtigd, zoo hchben heide een eigen organisa-
tie noodig. En zéé is ook het ‘geval. De vakorganisatie,
ook die der’ ondernemers, staat naast de ‘bedrijfsorga-
nisatie en terecht. Zelfs e’rtegeno’ver. Beide organi-
satie-vormen zullen door strijd een evenwicht aoeken. Dat bovendien de politieke demokratie in dezen strijd, en evenzeer in de winsten van het bedrijfsleven onder-
werpen harer bemoeiing ziet, kan alleen beteekenen,
dat die politieke demokratie voor deze – door haar
gewenschte – bemoeiingen organisatie-vormen te zoe-
ken heeft. Nimmer kan het beteekenen dat de orga-

1)
Evenzeer als
hij
er rekening mede houdt,
‘dat
er andere
prikkels en motieven zijn als ambitie, sclaeppiizgshist, ge-
mneeizscliapszin, .plichtgevoel enz.

12 Juli
1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

mi

nisatie van het bedrijfsleven een ander doel heeft of kan hebben dan het hoogst bereikbare resultaat met
de minst mogelijke middelen. Aan de politieke demo-

kratie is de taak om wat in die richting te bereiken

is’, allereerst niet tegen te werken, en dan vnrder hare
resultaten ten nutte der gemeenschap zoo goed moge-

lijk te gebruiken. Ziet daar de scheidingslijn scherp
getrokken.

Redelijke belooning en behandeling van de perso

nen, die in het bedrijfsleven loonarbeid verrichten, is
ongebwijfel.d een zeer belangrijk tmiddel om de resul-

taten van het .bodrijfnlve.n te verbeteren en kan dus

doeltreffend sijn. Want onder die resultaten ibohooren
ook veTnimdering der aantgewende middelen, dus dat

er ‘voor een zelfde prestatie mlinder gevergd wordt van
de werkers. Maar bovendien is da procluctiviseit van
iederen arbeid sterk gevoelig voor de etemmi’ng der
personen, voora1 qualimtajtief, maar ook quanbitetief.

Een goede istemming eischt, dat de werkers niet het

gevoel hebben slechter beloond te worden dan moge-
lijk is, of dat hun persooqilijkilreid meer onderdrukt
vordt. dan noodig iie. Voor ‘wie het gevoel van juiste
grenzen niet geheel aok is, hangt daarom de stem-
ming tijden’s de bedrijfsuitoefeniing af van de behian-
daling, die hij ondeiiwindt. En daar tin de erkenninmg

van ieders
persoonlijkheid
de grondslag der demo-
krajtie ligt, opgesloten, is kier het gdbied, of beter ge-
zegd de poort, waardoor de ‘bedrijfsdmuokrartie in een juist stelsel van beclrijsorganisaitie kan kinri’entredien.
Tegelijkertijd vertoont cich ook ‘het groote ‘verschil in
den aard van ‘het gebied voor ‘toepassing der demokra-tie. In den staat is het uiittgamngspuat: gelijkheid:. Dat
is de grondslag, waarop de politiek desnokraitische
organisatie wordt opgebouwd. in ‘t bedrijfsleven is
ongelijkheid, en wel een ongelijkheid gebaseerd ‘op ver-
schil in gaven, verschil in ijver, ver’sc,hil 9n opleiding.
Afgescheiden ‘van andere invloeden als van bezit en
geboorte vijn de genoemde drie verschillen reeds vol-
doende om ongelj’ki.hei d te scheppen in macht en in
be’looni’ng (heide uitsluitend begrepen ten opzichte
van de bedrijfsuitoefening). Dat
de
politieke ‘demo-

kratie, in het bedrijfsleven binnentre’dende, het ge-
lijkiheidsibegi’ns’el naar voren schuift, is ‘begrijpelijk,
omdat ‘dit de lucih’t is, waarin aij ademt. Maar
wat
begrijpelijk is voor het optreden en opeischen, s’echt-
vaardigt dit ‘nog niet. De gelijkheid’ pastniet in het
organisch sameniwenken, dat voor het ibed.rijf noodzake-
lijk is, en ‘de bedrijfsorganisatie kan er evenmin pas
klaar voor gemaakt
.
..den, omdat gelij’kibierid onver-

eenimg
1
b’aar is met de doelstelling. Van gaven, ijver en
opleiding moet in de bedrij’fsorgansisamtie ‘niet een
ge-
nivelleerd minimum, zelfs geen gemiddelde, maar een
maximum gembr’niik ‘gemaakt worden. De erkenning der
persoonlijkheid van alle werkers, dus de demokrabie,
moet in de bedrjfsorganisaitmie niet tot u’itintg komen
door gelijkheid, maar ‘door
rechtvaardigheid
en wel
ten opzichte derdrie grondslagen: gaven, ijiver ‘en op-
leiding. Zou dit voor den demokratischen staat on-
doorvoerbaar zijn, voor het bedrijfsleven is dit het
eenig practisch mogelijke. Gesteld, dat de politieke
demokratie ertoe overgaat de ongelijkheid in levens-
stand aard van de burgers in de richting eener gelijk-
heid van verteringscapaciteit of koopkracht te
wijzigen, en natuurlijk zonder de algemeene welvaart,
dat is dus het voortbrengingsvermogen te verminde-

ren,
maar
door dit liefst zoo ver mogelijk te verhoo-
gen, dan moet zij dit nivelleeren uitvoeren
buiten
het bedrijfsleven, en met andere organisaties, dan dat
der bedrijfsorganisatie. Dat gebeurt trouwens reeds
door belastingen en door bijzondere sociale uitkeerin-
gen. Met ‘wering van elk streven naar gelijkheid, is
er voor toejass’ing der redh’bvaardiigheid in het ire-
drijfsieven nog een ruim ‘veld open, en ‘ter verwerke-
lijking daarvan ban de bedrjifsorganisatie stellig ann-
gevuld en uijtg’eboiswd worden. Hierbij is ‘rekening
te konden ‘met het feit, dat het bedrijfsleven uit zijn
‘aard ‘organisçh is. Wanneer soms beweerd wordt,
dat

de voor’tbrenging chaotisch is en ordening ibelleeft,
moet dit verstaan ‘worden ‘als een ‘overdrijv’endle ‘beeld-

spraak voor de verlcw’istiing, dlie nog steeds wordt aan-

getroffen. Het ‘nurbtmi,g effect der bedrijfsorganisatie
is verre van 100 pOt. Tal van procenten rzijn nog –

door dichter het doel te benaderen – te besparen.
Maar giel’d’t ‘dat niet voor alle organisaties? Vo]im’ssikt-

heid ligt steeds ver weg. B.’v. ‘ten opzichte der erge-

nisaities, diie ‘de politieke dem’okrambie bouwde, toont de

bedrjfsorgamnisatie van thans nog aien’ige en verre

voorsprong. Waar ‘het bij d’e ibed’rjfsooganisatie op
aankomt ‘om haar aan te vullen en uit te ‘bouwen, ook

ter ‘bereilkinig ‘van rechtvaardigheid tegenover allen loonar’beiid, is het keninen en het begrijpen van haar

vormen en werlcaivg. I. P.
DE
Voor’s.
(Slot volgt).

EMIGRATIE.

II.

Nam ik ‘in het eerste gedeelte van dit arbimbel het

bu,itenilain(d, in ‘t bijeo’nder Engeland’ en de in dat
– Koninkrijk voorgestelde maatregelen ter benorderin
,
g
der emigratie, in beschouwing, ook in oase ]iamn’d houdt
emigratie in ‘den laatsten
‘tijd
veler gedachten bezig,
voornamelijk in verband niet ‘deheerschen,die groote
werkloosheid.

De enorme kosten, ‘die de verzoilgrimng van die werk-
loozen aan de reedis o’vesbel’aste burgers oplegt en,
tenzij er uitkomst gevonden ‘wordt, nog voor oianfzien-
baren tijd zal blijven opleggen, en daarmee samen-gaand de moreele verslappiirg der langdurig werk-

lioezen dwingen tot het overwegen en tot het ‘nemen
van maatregelen

Onder de werkiloozen ‘bevinden zich ‘ongetwijfeld
tihanis nog een groot aantal goede airbeid’akracihten,
die in dien bevolikte streken, waar eene ‘belangrijke

toename der ibevolleing – ‘derhalve ‘imimigratie –
gewenscht is en nood’ig om ‘het land tot volle orut-wikkeliing te brengen, zih een bestaan kunnen ver-

overen in productievien, zij het ‘ook biar’deu arheiid en
diie ook gaarne daartoe bereid’ zouden zijn, als ‘zij maar

in de mogelijkheid waren (gesteld wenden) om in die
immi’gratieiain(den te komen.

Het is voor deigelj:ke meniechen, dat ‘de ‘Engeinthe
Regeering gesteun’de emigratie nuttig en noodzake-
lijk acht.

Hoe staan ‘wij nu in Nederland tegenover het denk-
beeld van gestenmie ’emigratie?

Is ze gewenscmht ‘of misschien’ ameEfs n’oodiig teneinde
de werkloosheid te verminderen niet alleen, m’aar ook
in het belang ‘de werkloezen?

En zee ja, is ze mogelijk? En ‘hoe? En waariheen
zou die emigratie moeten gesnhied:e’n?
Het zij mij vergu’nidi, ter zake in ‘hooifdsaak te ver-

wijsen naar ‘de praeadviezeri, uitgebracht voor de
Nationale Vereenii.gimnig tegen de werkloosheid, door den ‘heer F. Be. Westerdiijk,. voorzitter van ‘de Gronin

ger Maatschappij van La’nid’bouw en door ondergetee-
kende, welke p’rae-adlvieizen zijn opgenomen in het tijd-

schrift van den Nederlanidacihen Werkloosheid-Raad,
aflevering 4 van dit jaar en een antwoord beoogdbn
te geven op ‘de vraag:

,,In welke mate is de emigratie (‘tijdelijke en ‘dle met
,,het duel
zich
blijvend buiten onze grenzen te vestigen)
,,’tij’cicnS en ‘na den oorlog, vergeleken met de jaren van
,,’viôr den oorlog ‘van invloed geweest op de tegenvuerdige
,,.werlkioos,heijd lhi’er ‘te lande en dienen er
ook
maatregelen
,,getroffen te ‘worden om de emigratie te bevorderen ten.
,,ei’ncle
de
verklooelieid te verminderen en zoo ja, welke?”

Op den 13den ‘Mei j.l. werden deze praeadiviezen. tin
een ‘vergaderi’nig te Amm,ste’r’dam van ‘die Nationale
Vereen’iging tegen de werkloosheid besproken en dor
prae-admvi.seurs verdedigd.
De grbote pers gaf van een en anider een kort, en

vermoedelijk dlaa,r)doer niet in alle opzichten juist ver-
slag.

Ik zal mij, in verband met het zee juist rneidege.

612

ECONOMISCHSTATISTISCffE BERICHTEN

12 Juli 1922

deelde, eehter naar mij vorkonrt tot die avolgende

korte sninenvattig kunnen ibepaleix.
Aan emiigratie iuit het Britsche Vereeniigde Ko-
ndinkrijk naar de Britsohezelfbestnrenid’e gewesten is

hoven emigratie uit Nderiaind het groote vor’dee1
rerboncren, dat de Brlitsuhe emigranten in zekeren zin

niet
voor het Britsahe Rijk verloren aan, de Neder-

iandsohe em ainsten voor Nderland meeren’dbeis rwèl

verloren zijn.

De Britache emigranten trekken naar Engelisch-

sprekende gbieden en helpen mede aan dein oiphoixw

von de ,,Emrpire”; de Neideri. emigraintesi zijn meei-en-
deels wel geidiwoingen te trekken naar niet Neider-

lenidiseih-sp’reken’de ge)biedien, ‘diie van ons grooter-Ne-

derlaindi geen deel uitmaken. •

Dat is ongetwijfeld een sch:adu-wzijde, en zeer te be-

treuren, maar wat helpt ons ‘dat. Wij heihben de toe-

stain’dlen te
a
a
jn
aa
r
de, zooails zij zijn ‘en kunnen deze

niiert veranderen, tenzij men tot ‘die rtuiging kwam, dat Nederlaiadsch Oost- en West-Indië in soanmiige

dieeleri wil gescibiiikt ijs voor vestiging van Ndd’erlandi-

sehe iamdboiujwers en (of) diie igeiw’es’ten zod’aniiig
ge-

indlustrialiseerd’ werden, dat een groot aantal hekiwainie
Eirrepeesehe vakarbiders aldaar een bestaan zonde

llcumnen ‘vinden.

Het zijn slechts enkele personen, diie aan &e inn-

geuijkheild geloovieia, zoeidlat wij daarmeide, voorlooipig

‘alfflians, wel geene re,kaniing ‘kunnen hoq.iclen.

En wij zullen dus de treurige consequentie moeten

•aa!nlvanrdlen, dat emigratie vo
,
or ons meistaii betoeikent

een verloren gaan ‘der treikkenden voor iomzen stasn.

Er zou dun reden zijn om onze larnidigenooten zeoiveeff

mgelijk hier te honden, ware het niet, dat td010T de

belangrijke vermindering in die emigratie «(zooiweil de
zoogenaanide bljiveiide als de tijdelijke, meest xca.a.r na-
buiii’ge landen, in ‘t bijaotnidet naar Duitsohlainid)
tijdens en na den oorlog hier te lande een vrij belang-

rijk overoompieet aan arbeidskrachten is ontstaan,

rwelke toestad nog verergerd is’ door een zeer ster-

ken beivelieingsaaniwas van ‘bijna hondeiididbizend per

jaar.

Sotrmigen zien dezen toestand’ zoo donker in, dat
zij meenien te mogen vorsjelleu,’ ‘dat – tenzij in de

‘komende jaren eene giloote en toenemende afçv’lneiiing
van â,rbeidekracihten naar het bujiteniand plaats vindt

– bij een ze,lfdèui beuolkii saanwas ‘als in de laatste
tien jaren, binnen den tijd van twee generaities in
ons landje nog slechts staan’plaatsen bescJrLkbaatr zul-

‘ien kiuLn’nieu zijn.

In de bedoelde praeadviezen ‘komen beLde prae-
adviseurs dan eoik tot ‘die conclusie, dat bevordering

der emigratie, zij het misschien ook slechts tijdelijk,
‘thans gewensoht, zoo niet nondrzn.kelijk moet worden
‘geacht, ware het slechts om het ontstaan ujvernotnipieet
af te voeren.

En nu zal die emigratie slechts
in
voldioenide mate
bevorderd kunnen worden door ‘geldelijken steun,

emdiat ‘onder d’e treldustigen zich een groot aantal hei-
v,ind;ei, diie – ten gevolge van de hooge ‘pansagekos-
ten (vergeleken ‘bij die
rv66r
den oorlog), door lang-

dturige werJdos1ieiid en dionir andere omstandigheden
– niet in staat zijn de ‘kosten, aan einligratiie veribon-

den te dragen., of in hun geheel te dragen.
Ben ik derhalve van oordeel, ‘dat wij .in Nederland’,
zij het ook misschien ‘sieoh’bs tijidblijk, moeten overgaan
tot eene politiek ‘van ‘gesteund!e emigratie, el dadb-
lijk rijzen dan eenige vragen omtrent de rnoigelijkihei’d
en wijze rvai uitvoering.
in mijn meergenoerrrd’ pirao-ad’vies nam ik daar:om-
-trent cle navolgende vier vragen in beschouwing:

Of ‘bij cle heerschende wereldcvisiis in ide i
v
otor onze

landgenooten geëigende .i’mmigratieiianiden de ecn-

nomisahe toestanden van dien aard zijn, idat ald’asr
voor onze emigranten, voldoende kainiin op een
redelijk bestaan en zoô ja, in welke bedrijven?
Of ‘die landen bereiuidi zijn oman eimuig’ran’bein toe te
l’aten

-‘

Welke kosten aan emigratie nka± diie landen ter-
honden zijn.?

‘4. ‘Door wie de
‘geldelijke
hulp zon moeten of kunnen

worden verieendi?

Het antiwonrld cp vraag 1 kan bevestigend lizidet

voor Canada, die Vereeniiigde Staiten, Australië en

Nieuiw-Zeeiain’d, in. ‘meer beperkte mate (‘alleen ‘vboor

ka’pitaalkraelhtigen) ook voor Zujiid’-A’ftika en Argen-

‘tinië, vor zooiver ‘die ‘overzeeisclie landen betreft, ter-

wijl wat Europa aangaat,
Frankrijk
reeds mag, en in

de toekomst naar wij ‘hopen. Ru,siand en Dniltjscih1a0d,

zuillesi mogen worden genoemd’.

Door die
moeilijkheden.,
‘wiaarijn ook in die landen

tlhan.s de indnitri’e verkeert,
zijn
er voorloiopiig slechts

‘kansen voor laindbou,wers en landarbeiders, zoomeidie

voor diie mndnstrie’ele’ arhei’deirn, die uit den landjbouiw

afkomstig
zijn
en ,daiaii-vian ‘eeruige kennis bezitten, ver-

‘der voor huithon’dziujke ‘krachten.

De Fram.sche Reigeeeing ziet onze laind’honwers en

landlarbeid’er’s gaarne komen en is bereid ze met raad

en idaald,
bij
te stan.

In die Veroeniigde iStaten is het hinnemikom’en door

de iminuigr
,
artiewetten in vertsh’ilLienlde oipziciitein ‘he-

m’oeiiljkt en het aantal door de tmogenaamde dvie-

procen’ts’wet beperkt.

Door isatsitgenoenacie wet is ‘het aantal ,Nederlan-
ders, idat toegelaten mag worden, teruggeibraclit op

3602; in verband met uibzonderingsvoovsohriften kun-

nen enkele categorieën van
,
dimimii reinten. worden toe-

‘gelaten zonder met ‘het gestelde maxijmuim rekening

te houden.

Enkele uitzonderingen daairgelaten mag ivioorts

nietrand bijujnenkoimen, diie reeids een arbeidisconitr act

heeft afgesloten. ‘of aan wien zelfs’ maar week is toe-
geizegid; men mag alleen naar de Vereeni’gde Staten
gaan om er werk te ,,zotken”.
De beperking van het aantal is ‘nadoeikig voor ons

lanidi, althans in de jaren
VÔÔT
dein ooTiog ,,
o
V
eir
t
ro
f

het aantal onzer emigranten naar de Vereeniigdei ‘Sta-
ten het nu ‘gestelde inlaximum belangrijk.

Verder ontzegt de wet het binnen’boman aan diie-

genen, wier passage is betaald door een biuii’tenilanidsche
Regeering, gemeente of ‘vereeniii,gin’g, ‘t zij idirect of

iridiiirect.
In Canada ‘zullen onze rnen’scihen, indien zij ‘over

de gewenschte bekwaamheden en ‘ka’raktereigenscihap-
pen beschikken, hartelijk welkomi zijn.
De Cainadeescihe Regeieni’n’g is bereid ze met naald en

daad bij ite staan.
Of de toelating in. A’ustr:aliië wal zoo gemakkelijk

zal
‘zijn,
staat ‘nog te bezien, onidiat van anbeiicierszij’d’e

aldaar tegen â’nsmi’gratie in het algemeen stelling
wordt genomen.
Van anidere zij1dè ‘is men van imeeniin’g dat Austrialiië
nog een groot aantal immigranten n’oodlig ‘heeft en

dat ‘het slechts maatregelen heeft te treffen, ‘dat alleen
de gewenacihite ‘el’eini’enten binnenkomen. Daartoe be-
hooren dan zeker ook ‘de Neidenlanders.
Nieuw-Zeeland ‘eis’cht van eiken niet-Brit en niet-

Ier, dat hij eerst toestemming vraagt vanutit zijn eigen
land aan. de daarvoor aangewezen autoriteit in. Nieuw-
Zeeland onder omstiandige to’eilichting van izijn: vesti-

giin’gsp’lainnen.
In de andere in aanmerking komende landen wor-
den ‘aan imimiiigilatie van onze lasadiganoo’ten geen
noeim’ensiwaardiigo ‘bezwaren in dien weg gelegd.

Wat ‘de ‘kosten f
ilietieft
,
zal ‘voor Canada en de meeste

andere oiv’en,zeesche landien een bedrag ‘van
f
500,-

per persoon çvolcloenide zijn; voor Austrai’ië zal het
benoodigde ‘bedrag iets honger ‘zijn, tenzij van. de
A’ustxr:ahiscbe Regeering eene tegeimioetilcomiiing iop den

p’assaigeprijn kann worden verkregen, wat niet oniwaaT-
schijniijk is.
In’ ‘mijn prac-adivlies ‘benntw’oordlde ik de vierde

vraag ongeveer als volgt:
Verondersteld mag worden, .dat tallen, diie belang
hebben bij bestnijdiing der werkloosheid, tot steun. be-

12
Juli
1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

613

reid zouden zijn, voor zoo’ve’r dat in hun vertmgen

ligt.
Het is tooh, daargelaten nog de moreele zijde ven

de kwestie, uit een financieel oogpunt v.00rdee4Liger

een betrekkelijk kleii!n bedrag in eens to stOTten voor
een werklooze, dien hem gedurende ontberpaa]icien, en

vrij zeker gedurende langen tijd, wekelijks eens uit-
keoring te moeten doen, waaivan liet totaal naar te

verwachten is, de uitkeeri.n’g in een’s rog vrij belang-

rijk zal io’vertreffen.
Woccit daarenboven de steun voor emigratie als

voorschot ver1eend, dein is er boven4dien nog kans,

dat althans een deel ‘van de gestorte som weer hij iden

gever terugkomt.

De meest belangbebbenden tin deze aangelgemheed zijn wel de Vaikvereeuigingen – voorzoover er aasige-

sloten aibeiders mede gemoeid nijn -, de gemeenten

en de Staat.
Of de veiizskeriiagskassen Ider vakviereenigintgen, idie

‘bij de heersobende crisisîwenklioosheiid reeds aan, zware

vrplichtiegen hebben te ‘voJ.doen, du lde tnzogelijkiieiid
verkeeren om dn de gteiin,de emigratie bij te 4r.agen,

valt te betwijfelen.
Bovendien acht ik liet fwuarucihijnJijk, Idat ide meeste
laindigenoeten, die n de termen zouiden ‘vallen ‘voor

een zoodanigen steun, landbouwers en ln’da,rjbeiders,

niet
bij
tweridoorzienkassen zijn aanesloten.
1

Slechts die in&uztirieele arbeiders, iwelke uit iad-
boujwikringen akomstiig, voldoende jractise1h ,eiwaren
zijn om ials dand,nibeti1ders te eenigreeren, zouden mis-
achtien reøht op steun ‘van de zijde dier Valgen kunnen hebben.
Ander,s staat het ‘voor cle gemieien.ten en ‘voor den
Staat, ide door vertrek van fwerkloozen in ‘verschillen-
de opzicliiteai on’Uast rwiosden, o.m. wat betreft de op-lossing ‘van het ,wonin,gvraagsrtuk. Noemde ik hier idie
oiim,ididellijk belangihebbenden hij de bestrijding van
de werkloosheiid, ik ‘vlrawg mij af, lof niet iook een

beroep zou kunnen w,or’dén gedaiain op onze gefortu-
ineerden, die ook tin iandereg evallen ‘zich iberoild hebben
getioonicl om dien medemensoji te helpen.
Te meer zou een beroep op hen tbierv,00rr ite verde-digen zijn op gromi van de moreele ikijde, der kwestie, terwijl verstrekking ‘van den teun op ‘voorschot, nooals
reeds opgemerkt, liet uitzicht nou openen op gedeel-
tedijke terugontwanget ‘van het ‘beschikbaar geisiteilcïe
bedrag.
Hun, ‘die sceiptiisch denken over de kainsen op terug-
ontvangst ‘van ‘de rvoorsc.ho’tten aan de iemigranrten,
zij opgemerkt, dat het Leger ides Heils 40 pOt. ‘der
voorschotten terugoia’tiviin.g, terwijl Ibij de hulp aan de
ex-service men in Oanajda verleend, moer lclan 80 pOt.
in betrekkelijk korten
tijd
‘werd teruggestort.
Resiameereude veirsneen ik te enoen besluiten tot
de wenische]ijkheid om een ‘proef sust gesteunde eimii-
gratie te nemen, welke proef uitieraiird onder zeer
deskundige leiding behoort te tworden gesteld.
De steun zal niet rechtstreeks ‘door iden Neidlerieind-
sehen Staat en klus niet door een Regeeri.n’gbur eau
moeten worden verleend, de uitivoeiling ‘van dein maat-
regel derhalve ok niet ‘door ben Relgeeringedicihaam
inurnen geschieden, ouder meer niet om te ‘voorkomen,
dat bij geringe oidervonidèn moedilijkhdein of teleur-
stelling klei emigranten dan ‘Staat aansprakelijk stellen
en toegeven aan ide thans in rzicyo sterke mate heer-
.schende neiging om op en $taat te ieuaien.
Zij ‘zouden spoedig klaar staan msit den ei,sch op
Steatakostein te worden teruiggerzonden naar het Va-
•dsrla.nd.

Welk Rogeeringbureau tien on’zent is daarenbqven
zoo ‘volkomen op de hoogte ‘van liet .emigratïewezen
als dringend nood!i,g is, tw’il ide, uiltvoering ‘vnu een rzao
hoogst belangrijk en irnoeiijk iwerk, waarvoor groots
zong en zaak.kundiige behandeling ver eischt zijn., dinar-
eau mogen worden toeiverbroujwid?
In handen van onrvoldoenld deskundigen ‘zou die
proef ‘daardoor veeds de kiem van imiislsukking in ‘zich
dragen.

Daarentegen beschikken
wij
in Nederland iwor eene

instelhintg, die op eens ruim acditja,rige er’vairiing kan

bogen, waar ‘het moeilijke. e ratieivraagstek bij

voor’tduring nauwgezet bestuideerdi
et
van alle kanten

bekeken wordt, dlie vele goede relaties in liet buiten-
land heeft weten aan te knoopen en eens eiigene orga-
nisatie in verschillende immiigrstislaniden heeft weten
te vestigen, welke instelling gedurende haar bestaan,
zoowel in ons land, als in het huitonilaard, ten reohte

vertrouwen heeft weten te wekken en zich dat heeft
waardig getoonidi.

is h,t dein niet
aangewezen,
lbijaldiien tot siene oii-

tiek ‘van gesteunde emigratie .basi’otie’n wordt, om de

uitvoering daaiwau op te dragen aan bedoelde instel-ling, aan de Nederlaudsedie Vereenigiaig ,,Landtver-

nursmg,,
J. C. C. SANDBERG.
‘Gravendiage, 26 Mei 1922.

DE NEDE.RLANDSCHE POSTCHEQUE EN

GIRODIENST.

Hetgeen de heêr Burgers n’ader over dit onderwerp
schrijft in het nummer van 5 J’uli 1922, opent naar
het mij voorkomt geen nieuwe gezichtspunten. Het is
daarom van weinig nut op de
bijzonderheden
vin de
zaak dieper in te gaan. Daartoe leent zich trouwens

een
tijdschrift
niet. Toch wil ik nog enkele korte aan-
teekeningen maken en daarmede mijnerzijds de bespre-
king eindigen.
De heer Burgers schreef in den aanvang van zijn
eertse artikel, dat
hij
aandacht heeft geschonken aan
de economische bezwaren in het algemeen en die voor
de Staatsfinanciën in het bijzonder, welke onder be-
paalde omstandigheden uit een zeer groot dadelijk op-
vraagbaar tegoed van rekeninghouders kunnen voort.-
vloeien en zegt dan verder:
,,Men vergete echter niet, dat groote opvraginigen
ook
,,zeuîs ibij een sitaatsinstelling tot de mogelijkiheden behoo-
,,ren, wat het crisisjaar
1914
bewezen heeft, toen men
tzich
,,genoodzaakt zag de postspaarbankinlagen te blokkeeren.
,,Dat een dergelijke maatregel bij eene instelling, welke
,,de kasgelcien van (het publiek beheert, onberekenbare ge-
,,vo4gen na
zich ‘zou
sleepen, behoeft geen betoog, uz.”

De heer Burgers heeft evenwel niet aangetoond,
welke de bedoelde economische bezwaren en die on-
berekenbare gevolgen zijn en nu eindigt
hij
met de
opmerking, dat het buiten zijn bestek ligt op dit
uiterst
belangrijke
onderwerp thans verder in te gaan.
Wellicht vindt hij later nog eens gelegenheid daar-
toe.
De door hem gegeven samenvatting van mijn opvat-
ting ontmoet inderdaad geen tegenspraak. Zij stemt woordelijk overeen met hetgeen door mijzelf is ge-schreven aan een stadgenoot van den heer Burgers.
Ten aanzien van de rekeningen der Rijksinstellin-
gen schijnt een misverstand te bestaan. Ik heb niet
gezegd, dat de Rijksinstellingen hare saldi zouden
kunnen ontberen, maar dat zij ze niet zouden opvra-
gen. Dit is iets anders. Zij ontberen de saldi juist
niet, omdat zij er in giro over kunnen beschikken.
En zoo zij al chèques zouden afgeven is dat om beta-
lingen te doen, niet om het geld te lichten en onder
zich te houden.
En, ‘acht de heer B,urgers het denkbaar, dat de
Rijksinstellingen die gelden (in den regel ter goede
rekening uit de schatkist verstrekt), waarover zij
voor het doen van betalingen kunnen ,beschikken,
rentegevend zouden gaan beleggen in Staatsfondsen?
M.d. de vraag stellen is haar beantwoorden.
De uitspraak, dat het geraamde bedrag van

f
3.000.000 wegens meer gekweekte dan betaalde ren-
ten wel niet zal worden bereikt, is door niets aanne-
melijk gemaakt.
Waarom de exploitatie-rekening van den postchè-que- en girodienst zou moeten worden belast met de
kosten der portvrije verzending der stukken is niet
duidelijk. Met de exploitatie-rekeningen van de tele-
grafie en telefonie geschiedt dit evenmin. Het aantal
stukken is in dezen niet beslissend.

6.14.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 Juli 1922

Of de raming van het an deel in de kosten der post-
kantoren te laag is, kan eerst blijken als na afloop
van het jaar de omvang van het verkeer bekend is en
de verrekening wordt opgemaakt. De maatstaf van be-

rekening – dit tot geruststelling van den heer B. —

is zeer zeker niet aan den lagen kant.
Het geld, dat de girodienst tot zich trekt moet

uiteraard door de postkantoren worden overgebracht-
naar die plaatsen, waar het wordt geconcentreerd. De

heer Burgers schrijft dit concen.treeien der gelden toe aan misbruik van giro. Het is mij niet duidelijk

wat ,,misbruik van giro” is. Als men een saldo heeft,
m.a.w. als er geld gestort is, kan men altijd gireeren,
onverschillig voor welk doel.
A. W.
KYMMELL.

LONDENSCHE CORRESPONDENTIE.

Het scho4evergoedirvgsvraagstv1c; de

positie van het Kabinet en de handels-
politielc; de jaarvergadering der National
Unioir of Railwaymen; de toestand

in den kolenmijnbouw; de geld.nui.rkt;

de Currency Note Reserve.

Onze
Lciicienscihe corves-pondent schrijft ons d.d.
8Juii1922:
1
We are eviclenitly goin;g
–
to have ano’hr of ‘these

lijt.tle cr•iises over R e p a r a t i o’ ‘ns fwthidh ‘unsettie

trade, achl stili more to the military cmtmitmients of
Europe, and idor aboiu’teiy net:hing ‘te iyrirug a finad

sotticment about. The oollapse of the mark, and’ the
sympathetic movement in the lire and the franc
was only to ho exipeeted ä&ter the failure lof the Bar’-

kers’ Oonference, and ‘the finanoial presa is looimiily

awaiting furt.her troiable. In the Heuse of Oosarmons,
the Ohannelilor of the Exdhequer evidbutly regarcis
the troulbie as in ‘the nature tof a chronic, b’iit un-
avoidable, evil: asked whether it would he possible

to ‘take up the question of a loan, he aireswered that

after the failure ‘of the Bankers he coruldl do nothing,
tborusgh ‘the matter was a constant source of lanxieity.

rfhe idea that it m’ight ho ‘possi]ble te cihange ipolicy,
and thus- rid the ‘world of au vil more taM more
recognised ias sueh, eividently 1,14,3 not striike ibim. The
laitest c’oilajpse p’irts ‘the lonigdvaiwn-out dispute with
‘the Russians quito in the ahade.

The 0-overniment, as a matter of fact, haa ‘tro’ubies
nearer home art the moment rwhidh ‘may act iaa ian.
excuse for not seeing the inevitalhie. T ho f i g h t
o ve r
feb r i
c ig 1
o
ve
s has ibecome al;most n life
and dba’th matter to the Ministry. The Lancaahire
inteveats have .inrteiivened decisively by sendring a
cieiputatiion dii’ectly to the P:riirne Minister, asa reault of wh’ic.h the casa is to ho :gone jute again. lV[r. Lloyd
Geonge certainly did not pronuLse to rwithdrarw the
order, ibut it looks as if ‘tjhere ware not enucih liikeli-
hood that it will be enforced. But whatever happens,
there is no douht that the Calbinet is in a viery tigirt
conner. The Li.heral . element is beconsing eggressive
en the, sulbject of Free Trade, er so we lare told in the
Presa, whilst the Consonvatives regardi the Protjecition
of Lndju,stries Act as ‘thesole ‘piece of aal vage resiltieg
from their co-ope’raitioa wi’th the Libe’rais, and are
said to tIhi’oateii to end ‘Like comJb’ination. The tota.l
aibsence of pninei’pie wibrich minst necessanily inspire a
oealiitio’n government is leacling to :a position in whioh
aibsolutely nothing een ho idione at iall.
From their point ‘of view, of course, the Pretect-
ionists have had to put up wi’Lih a goed ideal a’ooenfly.
Thus the apokesman of the Ooloniia,l Office only this
week arnn’onncd that ‘the differential ex-port
duty of West Afrieau
eil
kerel
s-
was to

b e
w
i th d r a
‘w
n. This duty was first i.nsposed in
t916, and ‘was then, in deferieuce to opposi’tion, not

brouglht inito effective woildug urnitil 1919. It roas
imiposeci, of course, as au ‘auti-Germain idlevice, in order
to oncoulage a urushing induetry in ‘this Country. A
f
our
niontiks age it iwasrounddy coxrdemued iby ta streng
Oommittee appoinbed ‘to consilcier ‘taxartion in the

West Adriaan oolonies as unfa.ia to the lnatives, land
as siimply enooui-aging eompeti’tive experts’ eisewJiere.
The attitude of the Colonial aurthorjtiies is -that ‘the
‘tas has done itt werk, since a British indiustry has

been established. Well, it remains to Ibe soep ‘w’hether
this is iikely ‘to ho the oase ‘pennsarnently, for Ge’rrmany

has not ‘been a streng oompetitor in the last
four
years In any oase, it marks the enid jof ia ‘powerfuIIy
supported attempt to exploit the resources of the

colonial Empire for the Ibenefit of home interests.
DUn
–
Big the sarne dalbate, th & Rutenh erg con-

c es s i o n s cainie up for discussion again. Mu. Chur-

chill had nio lvery greatdnff’iculty in disposing lof the
opposition:
–
the dreft contract w’hioh had given iso

much offence had been examined by the proper author-
ities, and passed, whilst it was quite untrue that

there wer:e comrpetin,g d’cimand’s for cencessions rwhicih

had heen rejected. This pot was confmnmed iby at
one other speaker, tand in iany oase it is çpretty
dear that ‘we would neiver have Ibeard of the matter
ware it not for the
i
desire of Icertain memibers to cao-
serve the Mandatory areas las exeluisive cdn’tres of

nionopoly, and for ‘the emeiigence of anti-Semitism,
which serves as ‘a ‘usof’ul ally to ainti-Sovietism.

The annual Conference of the Nation-
al Union of Railwaymen has been taking
place this week, and ‘the proceedings there are a

useful index to the extenit ‘to rwrhich the Lahour move-
mont is p:assing to the
Right. The General Secretary,
Mr. Thomas, ikas long been -anatihenia ‘te the oom-
muniats, owi’ng to his supposeci part in preiventi:ng ‘the
functioning of ‘the Tïirple Alliance dast ye4ar. This

time a motion çwhidh rwas in effect a ‘vete ‘of censure

on hiim, feund practically no support nt all. At the

same time Mr. Thomas found it possible to hint that
the intereats of the rrailwaymen ware not necessarily
bound up ‘with high charges, though he stil found it

possibie to say that rwages were Iby no roieans toe high.

The -raiiway intorests are iasa. matten of fact, findijsg
i.t wise to how to the storm: the traders have been
‘v’ery ‘bitter en the su]bject of rartes for some time past,

arrd there are r’umo’u’rs to ‘the effect that rthe oom-
panies will of themselves cut rates by 2 per cent in
the near future; indeed it is said that
en
‘official
statement will ho made next wotk. In the meantinie
the Ohanibers of Consmerce have ‘been dTawring the

attention of ‘the compainies to the Lact that their
resecves have been incTeasing at ia time rwrhen the
general ibusiness,00irn
i
Tniitndty have had to rd’uce theirs,
a plein Jiiiï that in niny public con’test
0e
the subject
the traiders ‘would
make
‘this a part of the oase for a
reduction of the rabes.
T
ik
e w o
OS
0 f t h e ce a 1-in. i ii e r s have again
been discussed in the Heuse of Commons. Phere was
general agreement that the rposition of the mes is
had, biit the Government refuscid even to cousider
the ‘possiibilirty of a eubsidy ‘to the industry. Tihe
einpioyers iput the blame en the stagnation of trade,
and high railw.ay rartes. As
is
sequel to this rofusal,
this morning’s pepers contain the news that the miners
are to aaik the employera to convene a national con-
ference in order ‘to diisouss the situation.
The choapness of ‘money continues.
The Treasury Bill Tate for this weeik sets up ia new
record of ltowrsess sinee ‘the tender system ‘was rein-
troduccid: Tates ruling below 2 per cent. ‘Dhis pheno-
menen requires come explaining: by some it is said
that the centinrued run,rest in Europe is forcinig more
and more rn’oney into a single idixection, and no do’ubt

there is something in ‘this. Buit for iny part, it seems
that the f all latterly is to ho associatcl with ‘the
release iof fund’s locked up in the last f&w weeks for
windbwrdressing puTposes by ‘the Banks.
The ‘policy ofaid’ding ‘to the Currency N o t e
R cao r
ve
by talcing Bank of Eiigianrd notes ‘out ef
the Bank’s Roseiv:e bas- had en iinterestin.g addition
this week. Half a mi]ilion ‘of ‘Like £ 2834 millions of gold
held hy the Cur-rency N,oter Acceunt ikas been repiacod

12 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN.

615

.by ndtes. It is a
littie tdlifficul’t
to
undrstand rwhy
this shoulci ibe icione in sucih a pieceme,al fas,hio[n: the
concentration
of
the two reserves was recoimruenideid
by the
Ounliffo Coimtmission,
to
lbo
folloiwedby
formial
nrn’algama’ti’ou. But df this
policy is to
hei fo.11o.wed, it
might just as ‘well ho idone thorouglaly.
Thei
note issue
is
tip
by £ 234 millions, mt
that
is no
dottbt due ‘to
the ttirn
of
the daa’lfy.ear.

AANTEEKENI NGEN.

Het iekor
bij
dc Ncd. Sp oorw ag en. –
Aan de Miinisters van Waterstaat en van Financiën

is 1set volgende adres genousden:

De Raad van Consrnissarissen bij de Nederlanclsche Spoor-
wegen acht zich ‘verpliOht het volgende onder de aandacht
van Uwe Exe. te brengen, naar nanleiciiing van clan hoogst
ou.gun.stigen financieelen toestand, waarin de bedrijven der
heide groote spoor.wegmaatschappijen verkeeren.
De Raad venscht hierbij tweeërlei voorop te stellen.
In de eerste plaats mag in den thans ondernomen stap allerminst gezien worden een gebrek aan vertrouwen in
het ernstig streven van de Directie der Nederlandsche
Spoorwegen om door krachtige maatregelen de .noodige ver-
betering in ‘dien itoestand ‘te
brengen.
Maar rw’el meent ide
Rand, dat dit streven steun zal ku’nnn vinden in de een-
parig door zijne leden uitgesproken overtuiging, dat de te-
geawoordige toestand niet kan en mag bestnndi,gid worden.
in de tweede iplaats zij er met nadruk op gewezen, dat de
zöo ongunstiige bedrjfsuitkoansten over 1921 in geenerlei
venhaud staan met do nadere spooi’wegovereeakomsten, die
tegen het einde van dat jaar tot uitvoering zijn gekomen
en de bekende gewijzigde verihouduing .tussdhen Staat en
Maatschappij hebben geschapen. Geheel onathanikelijk van
iie verhouding iheak de economische depressie •de .ontivang-
sten gedrukt en hbbeu nader te noemen oorzakn cle uit-
gaven opgevoerd. Elke poging om den toestand op rekening
van cle nieuwe overeenlkbimsten te stellen moet dan ook als
ijdel worden gekenmerkt.
De Raad acht het van belang, door het noemen van en-
kele, in ronde cijfers gegeven bedragen, den onrustbarenden
gang der bedrijfsresultaten in zijn voornaamste oorzaken
in het licht te plaatsen, waanibij er aan wordt herinnerd,
dat sedert 1913 van eene beteekenende uitbreiding van het
spoorwegnet geen sprake is geweest en ‘het aantal treinkilo-meters no.g steeds onder dat ivan genoessd jaar blijft.
Sedert 1913 stegen door eene vei-hooging der tarieven,
welke ongeveer op eene verdubbeling neerkomt, de exploi-
tatie-ontvangsten der bedrijven van
f
75.600.000 tot f194.200.000, dus met f118.600.000 o,f 156 çpOt.; ‘in 1920 bedroegen de exploitatie-ontvangsten
f
204.300.000.
In hetzelfde tijdvak vertoonen cle exploitatie-uitgaven
cciie vermeerdering van f144.100.000, of 288 pCt.; sij ibe-
liepen in 1913
f
5
0.000.000 en in 1921
f
194.100.000. De
exploitatie-coëffuciënt was in 1913 66.13 pCt., in 1921 niet
minder clan 99.05 pCt.
Verreweg het grootste deel dezer fveraneerdering en iwel

f
93.300.000 ‘komt op rekening der ‘personeelsuitgaven. Deze
bedroegen in 1913
f
36.300.000 en in 1921
f
129.600.000.
Zij namen derhalve met 257 pCt. toe. Looinsverhoogi’ng en
uitbreiding van personeel, in hoofdzaak ‘het gevolg van de
verkorting van iden arbeidsduur, sijn hier de conzaken. Het
vaste personeel nam toe van 36.830 tot 51.078, dus met
14.248 man. Zoodoencle bedroegen over 1921 op een totaail
van ‘uitgaven van ruim 194 ‘inildioen ide totale pei
–
soneels-
uitgaven ongeveer 129 ‘millioen, ‘zijnde
2
13 ‘van het geheel.
Het is hier de plaats erop ‘te wijzen, dat ide toeneming
der personeeisuitgaven voor een belangrijk ‘bedrag niet in
vorenstaande icijfers tot u’itclrulekung komt. rZooals bekend wordt unigwolge cle desbetreffende wetten bij de berekening
van de ‘baten ‘der Pensioenfondsen van ‘het ‘Spoorrwegper-soneel eene fictieve storting aangenomen ten ibeloope rvan,

2,29 pCt. over de iwecicien der deelgerechtigden benevens
eene rente van 3% pOt, over de in werkelijkheid niet aan-
wezige, doch niettemin als baden in rekening gebrachte be-
dragen. Afgescheiden van tdeze fictieve stortingen, jwelke
ten slotte ten ‘laste ‘van den &aat komen, wijzen de fond-
sen belangrijke tekorten aan, die volgens ‘de laatste wis-
kundige berekeningen ‘beliepen voor ‘de
ss.
op 31 Dec.
1919 road f43.000.000, ‘voor de H.S. op 131 Dec. 1919 rond

f
35.000.000. Te izamen f 78.000.000.
Met de ifictieve stortingen stijgt het cijfer (van de enge-
de,kte ‘lasten tot f 133.800.000. Sedert de nooeven genoemde
data moet dit oin’godekite bedrag, met name als gevolg van de Joo’ns’verlieoging [en uitbreiding van personeel in 1921,
belangrijk sijn toegenomen, soodat een tekort ‘van

f
150.000.000 op 31 Dec. 1921 zeker beneden de werkelijk-
heicl blijft. Ten einde verderen achteruitgang te voorko-
men, zou dus 3% pOt. van genoemd bedrag aan rente, ‘be-
nevens 2,29 pCt. over de ‘bonen of te zamen rond

f
8.000.000 aan de fondsen moeten worden bijgedragen.
Met ongeveer dit bedrag moeten iderhalve voor een juiste
rekening de personeelsuitga’ven worden vermeerderd.
Naast de personeelsui”tgavan vormen ‘de ‘kosten van
brandstoffen den voorn.aamsten factor voor ide stijging der
exploitatieuitgaven. Die kosten ‘vorderden in 1913

f
5.900.000, in 1921
f
29.600.000, dus een vermeerdering
van f 23.700.000 of 400 pCt.
‘Het resultaat is thans, dat over 1921 een gezamenlijk
verlies werd geleden van
f
30.903.190,68%, izoodaft ‘s Rijks
schatkist, met inbegrip van het gegarandeerde dividend, niet
‘minder dan
f
32.932.927,5234 möet bijpassen. Dit bedrag
vormt Iderhalve het
zichtbaar
verlies, dat de Staat op het
spoorwegbedrijf heeft te boeken. ‘Daarnaast staat ide ver-
meerderi’ng ‘van het tekort in cle Pensioenfondsen, benevens
de intering op’ ‘het sspooniwegkapitaal rwegeus onvoldoende
afsehrjving.
Met de meeste kracht en zonder veuiwiji moet, naar het
oordeel ‘van ouzen Raad, geheel afgezien van kansen op
eeonounisdh herstel, ‘worden gestreefd naar een sluitende
rekening ‘voor 1923.
Dit doel zal alleen kunnen bereikt worden door ‘bezuj-
nigin,g op jde uitgaven. Van een verdere opvoering der In-
lieven kan geen sprake zijn. Integendeel moet ‘het ‘doel
voor oogen staan om, naar gelan,g’een verdere inkrimping
van de uitgaven, gepaard ‘aan een loonend toeneming van
‘het ‘verkeer zulks mogelijk maakt, tot tariefsverlaging te
komen, ‘ten einde het herstel van ons economisch leven
te bevorderen.
Wat de boven aangewezen hoofdoorzaken van de stijging
der uitgaven betreft is voor de brandstoffen e.a. door
prijsdaling reeds een gunstige ‘wending ingetreden. Tegen
de buitensponige stijging der ‘personee]suit,gaven weegt dit
voordeel echter op verre na niet op.
Het is de vaststaa.nde eivertuiging ivan olizzen Raad, ‘dat
een sluitende rekening niet zal 1verkregen kunnen worden,
zonder dat allereerst een vermindering van de thans op
het [bedrijf rusiteade personeelsuitgaven [wordt doorgevoerd.
Reeds zijn enkele maatregelen – t.w. de ‘wijziging van de regeling der •dienst- en rusttijden en ‘de tvoorziening ten
aanzien van ide overwegen – genomen om tot inkrimping
van personeel te geraken. Deze maatregelen beloven na
eenigen tijd een besparing ‘van naar raming f 7 millioen
‘s jaars. Ook ‘verder ‘blijft de directie krachtig (werkzaam
om tzoowel op dit punt als op de overigeniderdeelen van
het ‘bedrijf te bezuinigen. Maar ‘hiermede aal uiet kunnen
vlstaan worden. LEen beteekenende ‘veria,giing ‘van de wed-den van het spokn-wegpersoneel zal noOdzakelijk zijn. Daar-
eabo’ven behoort het voorstel te ‘worden iaanvaard om ivoor
het personeel der werkplaatsen ‘het looiipeil te volgen ‘van
cle o.’vereenkemstige particuliere bedrijven. Voorts komt het
onzen Raad dringend inoodi
g
g ‘voor, dat de z.g.n. stand-
plaa’tsaftrek ‘herzien wonde, opdat de met ‘dien aftrek be
oogde differentiatie van ibelooming werkelijk ,beantwoorde
aan het verschil in kosten van het levensonderhoud in
de onderscheidene plaatsen van ons land, ‘hetgeen thans
allerminst [het geval is.
Het zal na het vorenstaande wel geen ‘betoog behoeven,
dat geen aieuwe lasten op het ‘bedrijf mogen gelegd worden,
die niet uit de ontvangsten ‘kimuen gedekt worden. Wij
denken hierbij in ‘het bijzonder aan ‘cie ‘herziening van de
pensioenregelingen, ten einde deze in overeenstemming
te ïbTengen met de bepalingen der Pensioenwet 1.922.
De Raad zou het op beogen prijs stellen, indien de Re-
geering met het bovenstaande izou kunnen instemmen en
hiervan aan de Directie ‘zou willen ‘doen blijken. Aange-zien deze zidh geheel met ons standpunt kan vereenigen,
zal ‘zij in dat geval niet nalaten nadere voorstelden van de
beoogde strekking ‘te ontwerpen ‘en aanhangig de maken.
Ten slotte nou het onzen Raad rwensheljk voorkomen
indien deze brief werd gepubliceerd.

De Raad ‘van Commissarissen,
(get,) VAN KRETSCHMAR,
Voorzitter.
J. VAN HASSJILT.
H, G. VAN HOLTFIE TOT IICT-TTISN.
JANSSEN.
J. B. KAN.
A. G. KROLLER.
J. LOVINK.
v. d. MEULEN.
PATIJN.
C. J. H. SCHIDPEL.
TRIP.

616

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12
Juli 1922

• Indexcijfers voor de bedrijvigheid

in landbouw en veeteelt, mijnbouw

en ind’ustrie der- Vereenigde Staten.
– Deze cijfers, voor welker samenstelling verwezen
wordt naar pgn. 445 van den loopenden jaargang, zet-

ten in Maart hun uiteenloopende beweging voort. De
minerale en înid’nstrieeie productie bieren stijgen, ter-

wijl de aanvoeren van agrarische ‘prorhicten hun daling

voortzetten. Indien men echter in aanmerking neemt,

dat er in Maart drie werkdagen meer zijn dan in Febr.,

wil het voorkomen, dat de
stijging
der bedrijvigheid
maar betrekkelijk gering was. De vrij algemeene da-

ling in April is ten deele toe te schrijven aan het

feit, dat deze maand twee werkdagen minder telt dan haar voorgangster. De staking in den kolenmijnbouw

beïnvloedde natuurlijk in hevige mate het cijfer der

minerale productie.
Het verloop der aanvoeren van agrarische produc-
ten -wordt in hoofdzaak bepaaH (loor seizoeni.nvloe-
den, izoowel voor graan als ‘voor ve.’
Productie en aflerver-ingen van hout namen geduren-

de Maart toe, terwijl zij in April weer wat vermirider-

den, echter boven de cijfers van éen jaar geleden

bljvnd.
De productie van: -anthraciet en bi’tuniineuize steen-

kool was zeer omvangrijk in Maart, hetgeen ongetwij-

feld het evolg was van het treffen van maatregelen

niet het oog op de dreigende staking. ‘Deze is sinds-

dien uitgebroken, -met het gevolg, -dat de ‘productie
van anthraciet in April slechts ongeveer 25.000 tons

bedroeg, tegen 8.151.000 tons in Maart. – De totale productie van ruwe petroleum bereikte

een record in Maart, doch de raffinaderijen krompen
hun werkzaamheden aanzienlijk in. In April daalde

de productie, terwijl de voorra&n aanzienlijk steg-ea
vergeleken bij Maart. Gedurende April kwamen 1442
nie’awe pr.o-d-uceerende bronnen gereed, d.i. 119 meer

dan in Maart. –
Een aanzienlijke stijging vertoonden, in Maart de
con:su.mptiecijfers voor wol, katoen en zijde, waar-
mede een daling van de voorraden der laatste twee

gepaard ging. De productie kon zich op dit niveau in
April in ‘t algemeen handhaven, hoewel de activiteit

in de wolspinnerijen iets afnam.
De productie van bouwsteen en cement was in

Maart aanzienlijk meer dan in Februari,, terwijl de
afleveringen ook sterk stegen. In April steeg de ce-
mentproductie nog weer 32 pOt. boven het niveau

van Maart.

Ook de productie van en het aantal afgeleverde

autoimolbielen vertoonde in Maart een stijging van

beteekenis, om deze in April voort te zetten.

De ijzer- en staalindustrie vertoonde een grootere
activiteit gedurende April. Het bedrag ‘der onuitge-

voer-de -orders steeg tot 5.096.917 tjons. Eind Mei en

eind Tiimi bedroeg ,het reap. 5.2,54,000 en 5.636.000

lions. De zin’kpro-ductie vertodnde in A’pTil een fideine

daling, terwijl die van koper haar stijging wooTbzette.

Het aantal leegstaande spoorwagens nam in Maart
overal in de V. S. -verder af, waartoe alle producten,
graan uitgezonderd, meewerkten. Het surplus bedroeg

minder dan de helft van dat in Maart 1921. Dit hooge

niveau kou -echter in April niet geheel gelhandih.aafd

worden.

Aanvoeren van agrarische producten.

(Maandelijksch gemiddelde van 1919 = 100.)

Datum.,

-‘
0
Cd
..

1921
105.0
96.5 97.9
110.8
94.6
195.7
73.9 66.7
77.1
95.5 297.4 76.4 77.5 57.8
137.4
181.1

Januari ………
Februari

.’

…..81.1.

April ………..66.3
74.2
60.5
51.3
175.1
24.1
Maart

………79.4
.

16.7

77.3
71.7
67.4
139.0
8.9
81.9 96.0
57.8
183.3
4.1
68.1
151.9
52.7
123.8
12.1

Mei

………..73.6
Juni

………..82.2

Augustus ……
85.4
195:5
56.0
86.4
54.7
Juli

…………93.4

115.3
85.9
151.6
114.7
79.9
79.3
September…….
130.9

.

107.0
121.3 195.3
69.9
107.6
October ………
November …….
104.6
99.2 65.3
163.2
34.7
188.4

92.4 82.0
79.0
133.4
83.6
69.5

1922
Januari ……..
88.9
91.8
83.8
76.8
96.1
113.2

December …….

77.7
76.5 92.3
43.3 55.5
101.2
Februari

…….
70.7

.

79.2 73.0
42.8
130.4
27.5
Maart

………
April ………..
57.4 71.8 49.6
37.0
103.0
5.5
1)
Combinatie van 14 onafhankelijke reeksen.

_Ir.I

t.i..

LU

LI

iI!.I

II•
_[•:I

=1

I
1LIU

_

Il__ITILI__I1MÂ

____

NIJVEPHEID
:i1
____

12 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

617

Minerale productie.

(Maandelijksch gemiddelde van 1919 = 100.)

Datum.
z ‘
.

1921
102.8 105.5
100.8
120.3
94.8
80.0
65.9
79.5
80.8
104.8 111.2
76.0
71.2
45.2
73.4
Januari

…….

79.6
100.8 130.2
62.6
83.0
40.0
76.6
Maart ………86.8
April

………78.7
72.2
104.8
127.3
46.8
47.6
42.1
69.0

Februari …….87.5

87.3
102.0 133.2
47.9
22.6
45.9
72.9
Juni ……….
88.7
105.9 128.4
41.8
18.1
49.5
74.8
Juli ……….
76.7
79.6 95.9
128.1
33.9
16.6
39.4
73.4
Augustus

….
82.8
90.5 97.9
130.1
37.4
19.9
37.2
82.7
September ….
81.6

.

17.1

91.9 96.9
116.3
38.7
19.5
36.6
79.5
October

…….93.9
114.6
103.1
113.2
48.9
22.9
37.0
83.0

Mei

………..84.7

November

….
86.0 94.2
93.3
120.0
55.5
20.8
53.8
–
December

….

.83.9

82.0

..

81.1
81.4
133.3
64.7
17.3
.56.0
–

1922
98.5
85.1
137.1
64.3
24.1
60.3
–
107,3
92.0
130.8
63.9 34.8 57.3
–
Januari

…….90.0
Februari …….95.1
Maart ……..
131.5
119.1
149.1
79.9
57.6 67.5
118.6
April

…….,
.58.6
41.3
0.3
141.9
81.3 71.3
65.6
103.5
i)
Combinatie
van
7 onafhankelijke reeksen

Industrieele productie.

(Maandelijksch gemiddelde van 1919 = 1003

Datum.
‘
(1)
.
‘
•
t.’

1921
Januari..
84.5 87.6
67.7
87.8
127.7
72.0
63.5
88.2 87.8
Februari..
77.4
69.6
75.7 79.5
106.8
73.1
62.8
77.4
94.1
Maart

..
87.8
62.5 89.3
84.4
113.0
90.8
72.0
88.1
106.1
April….
83.1
48.3
87.5
81.7
113.8
91.5
75.8
84.0
95.5
Mei

….
84.4
50.3
100.4
72.4
114.7
95.0
83.2 82.2
99.3
Juni

….
87.1
39.9
89.6
70.2
110.1
101.9
81.1 85.1
106.8
Juli

….
80.1
31.9
85.3
65.6
108.3
94.5
76.3
85.5
100.6
Augustus.
90.7
45.3
99.7 75.6
110.6
103.4
85.7 98.5
117.2
September
90.2 46.7
92.9 78.6
110.2
105.5
80.3
92.8
111.6
October..
94.6
64.3
103.1
90.8
119.7
104.8
86.2
99.8
115.8
November
89.5 66.0
100.7
95.8
117.1
100.4
90.9
89.4
102.9
December.
81.3 56.8
92.2 94.7
119.6
99.7
93.0
85.2 76.8

1922
Januari..
87.0 63.4
100.7
95.0
119.0 112.2
88.2
91.3
90.6
Februari..
81.4
69.3
95.4
90.0
119.0
96.8
78.1
88.5
83.8
Maart

..
90.9
94.3
102.5
108.4 123.9
107.6
78.5
96.5
98.4
April…
–
97.0
98.1
164.3
–
91.3
–
84.9
89.6
1)
Combinatie van 34 onafhankelijke reeksen

Fincsiciee1e vraagstukken ir Oosten-
ii ic.
1)
De Frkf. .Z’tg. gaf dever dagen een béiangrijk
artikel over
het
project ‘voor een nieuwe circ’ulatibank,
het jongste plan tot herstel der staatsfinanciën en de situatie aan de Weensche beurs, waaruit wij het een
en ander overnemen.

De Weensche beurs heeft in 3uni eenige records
aan kunnen wijzen in de wisselkoersnoteeringen. Van
1-12 Juni zijn de deviezen bijna tot dubbele hoogte
gestegen. Er scheen geen einde te komen aan de cata-
strophale daling van de kroon. Toen kwam de regee-
ring met haar voorstel voor een nieuwe circulatiebank en de valutahamsteraars verdrongen zich onmiddellijk
bij de banken en wisselkantoren om hun bezit kwijt
te raken; aan de beurs ontstond een enorm aanbod.
Dagelijks daalden de koersen; de
stijging
van de week
v66r 12 Juni werd in de volgende al weer tenietge-
daan, de koersen daalden 40 pOt. en op de aandeelen-
markt, die de op- en af.waartsche beweging ‘tot nu toe,
zooals gewoonlijk, min of meer meegemaakt had, trad
zelfs een paniekstemming in. De koersen daalden
sterker dan de valuta’s en het was geheel aan het toe-
val overgelaten, of het ééne aandeel
bij
een hoogeren,
het andere bij een .lagereu koers halt hield. Hiermede
was de werking van het circulatiebankplan uitgeput.

1)
Zie pag. 958 van den vorige.n ‘jaargan.g..

De nieuwe minister van financiën had intussehen
in de nationale vergadering uiteengezet, op welke

wijze hij het financieele probleem denkt op te lossen.
Het moet mogelijk gemaakt worden,, na een zekeren

overgangstijd, de bankbiljettenpers stop te zetten.

Daartoe worden nieuwe en verhoogde belastingen
voorgesteld met een geschatte opbrengst van 250 mii-

hard, beperking van staatsuitgaven ten bedrage van

50 milhiard en een binnenlandsche gedwongen leening,

verzekerd door gedwongen hypotheek, ten bedrage van

‘pl.rn.. 500 milliard Kronen. De hoogte ‘van het tekort
zelf deelde de minister niet mede (men spreekt van
duizend milliard).

Omtrent deze leening is reeds bekend, dat op elk

landbouwbezit een hypotheek zal worden ingeschreven

en wel ten bedrage van het 150-voudige vande tegen-
woordige grondbelasting, hetgeen ongeveer gelijk staat
met 6 pOt. vn de tegenwoordige waarde. Daartegen-over zal de Staat 116 pOt. pandbrieven uitgeven. De
grondbezitters zullen echter te allen
tijde
het recht
hebben de hypotheek in contanten te betalen, in welk

geival izij de door den Staat uit te geven çpan’dlbrie’ven,
daarvoor ontvangen. Op de huizen zal eveneens een
hypotheek worden ingeschreven, die het 420-voudige zal beloopen van de in 1922 te betalen huurbelasting.

Maatschwppijen zullen met 7 pot. van haar aandee-
lenkapitaal in de leening moeten deelnemen.

Zoowel de agrariërs als de iiutiseigeuaren zijn
tegen dit ontwerp en andere gedeelten van het finan-
cieele program worden dooi’ de sociaal-demo-
craten bestreden. Intusschen heeft de hernieuwde stij-
ging der deviezenkoersen de berekeningen van den
minister al weer in het honderd gestuurd.

Ofschoon het circulatiebankproject rustig voort-
gang vindt – de banken en bankiers hebben zich be-
reid verklaard van het vastgestelde kapitaal van 100
millioen Zwitsersche francs een eerste emissie van 60
millioen te garandeeren en 24 millioen daarvan voor
eigen rekening over te nemen; de overblijvende 40
millioen’ zullen later aÈtn, de aandeelhouders der oude
Oostenrijksc4h-Hongaarsche Bank en aan de inteeke-
naren op de eerste uitgifte .aangboden worden – is
de eenige dagen durende optimistische stemming weer
verdwenen. De drang tot verkoop van buitenlandsche
valuta hield geheel op, de dringende vraag naar bui-
tenlandsche betaalmiddelen deed zich weer gelden en

– bij het beperkte aanbod sloegen de wisselkoersen weer
snel een stijgende richting in.

Het volgende staatje illustreert
duidelijk,
hoe de
wisselkoersen aan voortdurende schommelingen on-

derhevig zijn:

30 Dec.
1921
2 Juni

1

1922
12
Juni
1922
19Juni
1922
22Juni
1922

Berlijn
29.20
43.87′
68.25
41.80
53.50
New York ….
5340-
11801.-
21600.-
13750.-
17850.
22300.-
52600.-
97200.- 61000.- 78700.-
425.-
1075.-
1935.- 1185.-
1507.-
1042.-
2254.50
4125.- 2600.-
3375.-

Londen

…….

226.-
615.-
1080.-
672.-
850.-

Parijs

………..
Zürich …..

….

79.12 229.50
420.-
.
270.-
345.-
Budapest
8.90
14.20
23.—
15.-
18.20

Italië

……….
Praag ……….

Agram
18.50
41.37
1
/
2

75.-
46.-
57.-
Bukarest

….
–
–
–
–
–
Warschau
1.72
3.l0’/
2
5.0
3.14
4.07

Ook de .aandeelenjniarlct maakte ‘herstel mede.
De lage koersen waren slechts door .de gespan-
nen marktverhoudingen, door top-zware, onvoldoend
gedekte posities te verklaren en door de omstandig-
held, dat heden, nu het rendemient en de koers dor
aandeelen niet in eenig verband tot elkaar staan en de
waardemeter, de geldeenheid, alle stabiliteit ingeboet
heeft elke calculatiemogeljkheid heeft opgehouden.
Dalinigen
van.
30. tot :40 POt.. van den. koers. ‘voTmen
den regel, maar somimige sandeelen zijn zelfs tot op
de helft gdaaId.

618

ECONOMÏSCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 Juli .1922

I30 Dec.
1921
1.2Juni
1
12Juni
1
19Juni 123juni
.

1922
11650
8390
12300
9100
10500
18000
21550
32500 22300
27600
Kreditaktien

……..

Lhnderbank ……..
20400
29990 25000
29000
Anglobank ………

BöhmischeUnionb
.23500
33200 97000
180000 104000
130000
Ziviiostenskabanka
33200 96000
170000 112000 141000
Donaudampfschiff
180000
303000
485000
280000
390000
344000
815000
1500000 1000000 1255000
Staatsbahn

……..
39560
208500
340000
242000 310000
14200
47800 65000
46900
61000
16400
72300
112500
87100
104900
Unionbau-Gesellsch
11000
–
15000
9010
12000
PerimooserZement
29950
75000 80000 45000 76000
Ausziger Chemische
82000
189000
290000
171000
230000
33000
59900
80000
52000
65000

Nordbahn

……….

Dynamit Nobel
.52000350000
490000
320000 412000

3
1
Io

Südbahn

………

Jungbunslauer Spi-
ritus …………
175000
520000
555000 360000 520000
Siemens-Schückert
15000
11490
17400 10800
14700

Klotilde

………….

Alpine Montan
61350
137000
163500
107000
146000

130000
260000
410000
255000 346000
ten

……………
Felten & Guilleaum
37800
58000
78000 54000
72000
Krupp Metallwerke
31500
85950
119500
74500
99000

Oesterr. Berg- u.Hüt-

Prager Eisen ……
110000
235000
410000 200000
315000

Lombarden ……….

Biüxer Kohlen
69000
208000
327000 250000
282000
Salgo Tarjaner ..
53000
148000
229000
146000 197500

11950
15400
30000
20000
35000
Brünner Maschinen

..

37400119000
185000 124000 160000
Daimler Motoren
8930
5200
7000 4800 5890

Ier……………..

Skodawerke …

….
42510
12700 101000
54000
80000
Hofherr Schranlz
9040
9940 24500
16500
23400

Woltsegg. Trauntha-

100000
300000
395000
270000
348000
198000
300000
200000 248000
Kosanos

………79000
ni
. 20000301000
195000
385000 220000
275000
Schöller Zucker ….

..

520000
335000
470000

Neusiedler

………

Oest. Eisenbahuver-

Fanto

………..84000

47500
135000
165000 111000
150000
Oesterr. Gummi
36000

.

45000 57000
35000 45000
kehr

………….

56500
103000
147000
94950
130000
Holzhandel ………
Inwald Glas

…….
89000 240000
500000
296000 370000

Merkwaardigerwijze viel in de dagen der snelle da-ling der aandeelenkoersen een wilde koersstijging der
,,Vornkriegsrenten” waar te nen, waarian ‘IVLairente
en Oostenrijksche Kronenrente zich van
150 op 550,

van
195 op 900
pOt., Oostenrijksche Goidrente zich van 2.700 op 10.000 verhieven. De oorzaken zijn niet

bekend geworden. De stijging kan slechts haar grond
vinden, ‘volgens de Fran&furter Zeitn.uig, in bepaalde
meoningen of manipulaties die met de verdeeling der
,,Vorkriegsrente” samenhangen. Zelfs de oorlogslee-
ningen werden door de beweging meegetrokken; de
,,40-jhhiigen” kwamen met een stijging van pl.m. 10

pOt. op
83,
de tweede Schatzscheinanleihe, die in

1925
aflosbaar wordt van
81 op 94.

De Weeksta.at der Federa.l Reserve
B o. n k s. – Gelijh bekend gelden bij de F. R. Baniks andere voorschriften ten aanzien ‘van de dekking der
deposibo’s, clan ten aanaien van ciie der Feder.a.l Re-
serve Notes. De eerste moeten voor
35
pOt. minstens
door goud en werbtig betaJmiddel
(mei.
‘zilver) ge-
dkkt zijn, de tweede voor minstens 40 ‘pOt. door goud.
Nu berekende de Fedevad Reserve Board een drie-
tal dekki.ngsipercentages. Een ‘daarvan bepaalde de.
dekking der notes door goud en wettig betaalmiddel,
nadat eerst een bedrag, gelijk ean
35
pOt. van het be-

drag der de’p.osito’s als dekking hiervoor was ereseT-
veeiid’. Deze wijae van bevekening .sou, daar het wettig
betaalmiddel-niet.gond niet als dekking ‘der notes
geldt, tot foute resultaten aanlei’ding geven, zodra het
bedrag van dit wettig .etaal’middel bo,ven dat der

dep.osito’s nou
stijgen.
Deze toestand is ecihter tot dus-
verre nooit benaderd. Bij dene wijle van berekening
van het dekkin,sipercentage ging de .Board dftrs te
werk, alsof hij ide praotijl.c der Nationai B.au,ks ouder de oude bankwet volgde. Deze hielden ni. zooveel mo-
gelijk de voor de deposito’s vereischte dekking op
haar minimum, waardoor hun o’peree’rend kapitaal

natuurlijk zoo groot
mogelijk
werd. Voor den naar

een beschikbaar dekkingssaldo strevenden F. R. Board
was deze methode echter een soort ,,Spielerei”, die
zeer gunstige deidrinigapercentages voor de Fecieral

Reserve Notes lopleverde.

Door de bekende goud’tioes’trooming, waarvan de
Unie vooral in
1921
getuige was, aan den eenen en de
inkr’iimpinig van het opereerend kapitaal aan den an-

deren kant,
1)
stegen ‘de’ delckin,gsper.centages snel,
vooral het
‘hierbovn
genoemde. Op 30 Noweimiber ivan
‘het ‘vorig jaar overschreed het ‘de 100 pOt., na 7 De-

oember daalde het er een viertal ‘weken weder beneden,

om dan van 4 op 11 Januari van dit jaar van
98,5

op 105,5 püt. te stijgen en dene stijging voort te zet-

ten tot 21 Febr., toen 113,2 pOt. bereikt werd. De

weekstaten ‘van 1 en 8 Maart ge-ven rep. 111,2 ‘en
112,4 pOt.

Daarna wordt dit percentage niet meer opgegeven.

Voor noover kon worden nagegaan onbreekt een
explieatie door den F. R. Board. Blijkbaar ‘vond deze,
dat ‘het te bont werd met percentages te werken, waar-

bij ‘de biljetten meer dan volledig door goud gedekt

waren.

Sinds ‘boven’genoemden datum worden dan ok ‘maar

de twee d’dklking,spercen’hages meer berekend, die ‘men
ook ‘in de samenvatting ‘van dien weekstaat der F. R.

Boards in de ruriek ,,Statis,tieken” ,ver,meld vindt.

Zij geven de verhonding tussohen muntmateriaal

(goud) en wettig Ebetaalmi,d,del
(mcl.
nilvor), reap.

nisuntmaiteriaaj (goud) alleen eeneraijds en het totaal

van deposito’s en ‘bankbiljetten anderuijds. Op grond

van ‘de voorschriften ‘voor de minimum dekking izou
men een berekening verwacihtei, waaribij deze eerst

werd ogeTeserveerd, waarna het dan nog beschikbare goujd’bedrag ‘ter dekking van deposiito’s en notes ge-
zamenlijk aangewend sou kunnen worden, waardoor
2 per’dentages ‘zouden ontstaan, waarvan dat der notes

5 pOt. hooger zou
zijn
dan dat der deposito’s. Het ge-

val, ‘dat het bedra(g ‘van Ihet wettig ‘beta’aJ.midd’el dat der
deposito’s oversclrreed, hetgeen tot eenige complica-
tie aanleiding zou geven, ‘heeft zich, gelijk opgemerkt
nog niet voorgedaan. Een dergelijke berekening maakt

de F. R. Board echter. niet.

Bet tweede percentage doet ‘de gon.dddkldn,g der
notes om tweeërlei redenen te ongunstig voorkomen,
ten bate der deposito’s. Naast de hierboven genoemde
oorzaak van het niet reserveeren der minimumdekking
komt hier als tweede, dat het wettig betaalmiddel, dat als dekking voor de deposito’s dienen mag, wordt ge-
elimineerd en dus het in
werkelijkheid
voor dekking

der totale verplichtingen beschikbare bedrag ermee wordt verkleind. Veel verschil- maakt een en ander
echter niet uit.

•
Goudreserve

Oper. kap.
F…Notes
dollar

dollar
dollar
1)
30 Dec. 1920
2.059.333.000

3.263.027.000
3.344.686.000
8
‘Mrt,.
1922
b

2.965.873.000

1.176.915.000
2.197.434.000
21 Juni 1922
3.019.960.000

1.098.569.000 2.126.304.000

-MAANDCIJFERS.

RIJKSPOSTSPAARBANK.

MEI
1920

1

1921
1922

t

10259.944
f

9.855.480f
11.040.001
Inlagen

………..
Terugbetalingen

..
11.589.977,,
10.539.049,,
10.969.625
Tegoed der inleggers
264.560.432
,, 274.036.061
,, 284.065.851
Nom. bedr. der uitst.
staatsschuldboekjes 39.607.550,, 43.510.100,,-
44.827.600
Spaarbankboekjes:

op
ultirno ………..

op ultimo …………

gegeven
9.603
8.508 9.504
Aantal nieuw uit-

Aantal

geheel af-
betaald
9674
9.318
9.404
Aantal in omloop
op
ultimo
1.898.0841
1.911.135
1.922.943

12 juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE. BERICHTEN

619

EMISSIES IN JUNI 1922.
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
Bank- en Oredietiostellingen
.

f

1.980.000,-
N.B.

beteekent: Cijfera nog uiet ootvngen.
zijade:
GELDKOERSEN.
Bank van Neclerlandsche Gemeenten
BANKDISCONTO’S.
f
2.000.000,- 6
O/

obi. á 99
Ol
o.

Hypotheekbanken ……….. …….180.000,-
Nedf
Bel.Binn.Eff.4~22Juni’2211k.v.Noorw..
Disc.Wissels. 4

1Juli ’15
Zweeds.R.ksbk 5
lOMrt. ’22

Bk.

5
18 1fei ’22
zijnde:
•
Vrsch.inR.C.
522Juni’22 Zwits.
NaLBk. 3

23Irt.
’22
Bataafsche llypotheekb.
f
1 00 .000
,-
Bk. van Engeland 3
15 Juni ’22
Belg.Nat.Bk. 5-5k
19 Mei ’21
aand.
ft 180
0
/0
Duitsche Rijksbk.
.
5
23Dec. ’14
Bank v. Spanje 5
18Mei ’22

Industrieele Ondernemingen …….
,

1.200.000,
–

Bk. van Frankrijk 5
ii Mrt. ’22 Bank v. Italië 6 20
Mei
’20
Oostenr. Hong. Bk. 7
30Nov.’21
F.Res.Bk.N.Y. 4
21Juni’22
zijnde:
N. V. Stoom Chocolade- en Cacaofa-
Nat. Bk. v. Denem. 5
25Apr.’21
Javasche Bank31
1Aug.
1
09

briek

,,Kwatta”

f
1.200.000,-
OPEN MARKT.
aand. á
100
0/
Amsterdam
Londen
Berlijn
1
Pa,jj
N.
York
Oultuurondernemingen,Handelsver-
Data
1

I?art.
Pa,,:
Part.
Cal!.
art.
Prolon.
eenigingen en Handelsvenn …..
,

1.250.000,-
___________
disconto
galle
disconto
disconto
diie.
money
zijnde:
N.V.Cult.-Maatsch. ,,Panggoongrei]jo”
8 Juli ’22 21

12
1)

21
18

18

–

5_51/

1

/1.250.000,- 7
‘i,
obi. d 100
0/
3
–
8
,,

’22 21
4

12
–
3

2
1
/
8
.2
1
1
4

–

4_5
1
1,
26J.-11i.’22

–

I3-3
1
I

2
1
1
4
8
18

18

–

4-6
Diversen ……………………

..

500.000,-
19
–
24
J1.’22
311_81

3-
1
/

218
–
’12

4-6

–

214_5114
zijnde:
Nederl.-Indische Steenkolen Handel-

4-9Juli’214114_18

2
‘I_
311

I8I8

4
–
8
1

1
–

56

‘5-10 11.
1
2013
1
1
4

51_
1
1

61>I

4_5/

6-10
Maatschappij
f
500.000,- aand. á
100
0/,

–
20.24Juli14I3
1
I..
8
I
ia

2’/_°/

‘

‘
1

II

2

14

21

1
2
1
1
t

4

4

‘8

1

15
1
1
s
_
71
1
1)

Noteering van 7
Juli.
Totaal
….
f

5.110.000,-

WISSELKOERSEN.

Totaal der emissies in Januari

f

3.581.700,-
WISSELMARKT.

Februari

12.702.500,-
De marken zetten ook deze week hun daling voort. De

.

,,

Maart
. . ..

,,

89.233.000,-
koers
kwam
zeus
op 0,47%, waarna een verhetering in-
trad; slot 0,49%. Door de mark waren ook Fransohe en
April
….

30.630.570,-
Belgische franes zeer
aangeboden. Na een
noteeri.ng van
Mei ……
,,

22.772.340,-
21,60, daalde de koei’s tot 19,97%, terwijl Belgische frn.ncs
Juni

….

,,

5.110.000,-
van 20,55 op 18,95 kwamen. Deze
beide
deviezen
kden

Algemeen Totaal

..

t

196.030.110,-
zich tot 20%, resp. 19,40 herstellen. Het £ varieerde
slechts
weinig; ‘heden was er wat
grooter
aanbod ,11,45%

slot.
Weenen, Italië en ook Spanje blijven filauw.
Bovendien bestond ook hier te lande gelegenheid tot in-
Skandinavië met kleine fluctuaties eerder aangeboden.
schrjving op de uitgiften van Deutsche BankMrk. 100.000.000,-
Kristiania
sohomimelde
nog al: 43,60-42,50-43,50-42,50.
aand. ft 350
0/s;
Basalt Actien GesellschaftMrk. 16.670.000,-
Buenos Aires flauwer: 0,92%.
aand.
t 300
0/.
N.V. Spokane Meelmolens $250.000,- 8
O/
Voor
Praag bestond nog al
belangstelling;
vooral heden
obi.
t 100
Ol
o.

zeer
vast: 5,80 gedaan. Bwlapest flauw; van
0,26 kwam de
koers op 0,19%. Voor Roameensehe
Lei bestond weinig iateresse, niette-
GIRO
–
OMZET BIJ DE NEDERLANDSOHE BANK.
genstaande
over den oogst en eventueei.e graanuitvoer
be-
vredigende berichten
worden vernomen.
Mei 1922
Mei 1921
De militiare opstand in Brazilië had weinig lurvloed op
den koers van den Milreis, die dan
ook
vrijwel onveranderd
bleef.

Posten Posten
Bedrag
Bedrag

KOERSEN IN NEDERLAND.
Voor reke.
ninghouders

52.958 f2.022.461000 40.245 /1.992.984.000
–
Data
P
Berlijn
1
Weenen
&us,el
IJtJ
waarvan door
5) 5)
5)

J
S)
5*)
York”)
deH.-bank
plaatselijk…

29.069

,,1.641.078.000 19.355

,,1.655.700.000
3
Juli 1922..
1147
21.67* 0.60*
0.013*20.55
2.591
4

Ter voldoe-
4

,,

1922..
11.48*
21.45 0.58*
0.012*
20.30
2.58I
4

ning van
5

,,

1922..
11.49*
21.25
0.61
0.012+20.04
2.58
5
1
s

Rijksbelast.

2.518

,,

10.040.000

1.880

7.115.000
6

,.

1922
11.50*
20.97* 0.57
0.012*
19.56
2.57
3
1
4

,,
7

,,

1922..
11.48*
20.32*
0.49 0.012
19.07
1
/2.58/
8,,

1922
–
–
–
–
–
–
Laagsted.w.
‘)
11.46*
20.15
0.47*
0.01
18.90
2.571
1
4

POSTOHEQUE EN GIRODIENST.
Hoogste
,, ,,
‘)
11.51
21.82*
0.05
0.01* 20.70 2.60
30 Juni1922..
23

,,

1922..
11.47+
11.48*
21.70
22.22+
0.69* 0.78*
0.013+ 0.015+
20.57
1
/
2

21.07’1
3

2.60 2.60
1
I
Februari 1922
Februari 1921
Muntpariteit..
12.10
48.-
59.26
50.41
48.-
2.48
1
1
4

Aantal
Bedrag
Aantal
)

Bedrag
)
Noteering te
t)
Particuliere
Amsterdam.
opgave.
**)
Noteering
te Rotterdam.

Aantal rekening-

Dat
°
Stock.
1
Kopen.
ChrL,.
1
zwit,er.
Spanje Botaota
1)
houders op u°.

60.485

–

33.711

–
Aantal rekenin-
holm’)
hogen5)
ttonlo
0)1
land
0),
1)

telegrafisch

Stortingen

86.594.176

183.686

70.277.137
3
Juli 1922
67.25
55.75 43.70
49.35
40.45
97
8
/
4

Overschrijvingen

549 958
}

4

1922
67.40
55.75
43.25
49.35
40.45
973
1
4
bijgeschreve

258.486.321
}loo.o31

151.026.322

5

,,

1922
6

1922 67.40
67.25 55.80
56.-
42.75
49.32*
40.40
972/4
afgeschreven

259.197.581

gen op no……..61.730

–

34.611

–

42.75
49.32+
40.40
913
Afschrijvingen

420.745
Wegens chèques.
.1

64.950.6
92

110.462 105.571.382

7

1922
8

1922 67.
–

–
55.60
–
43.
–
49.40
–
40.35
40.15 96
1
_97
–
Totaaltegoedreke-

1
L’ste d

w.’)
66.75 55.50 42.30 49.20
40.10
9781
ninghoudersopu°.

–

166.568.2371

–

109289.010
H’ste

)
67.50
56.
–

43.70 49.40 40.55
9781t
39
Juni
1922
67.-
55.70
42.65 49.45
40.502
9781
23

,,

1922
66.60 55.55 43.25
49.25
40.45
2

961-97
Muntpariteit
66.67 66.67 66.67
48.- 48.-
100
Noteering Le
1)
Noteering van
Amsterdam.
1

Juli.
t)
0)
Idem
van 24
Particulie,e,pgaye.
Juni.

620

EcÖISCHSTATISTISCHE BERICHTEN

12 Juli 1
9

KOERSEN TE NEW YORK.

a
D a
CaMeLond.
(in

per £)
ZichiParijs
(in cia. p.Jrs.)
Zicht Berlijn
(in
cl.
P. Mrk.)
Zicht Amsterd.
(in
ci,.
P.
gIJ.)

8 Juli

1922
4.44.62
7.82
0.19 38.83

Laagsted. week
4.42.75
7.82
0.19
38.50

Hoogste
,,

,,
4.45.87
8.34
0.24 38.83

1 Juli

1922
4.42.50
8.39
0.25
38.53

24 Juili

1922
4.38.75
8.43
0.28 38.20

Muntpariteit
.
4.86.67
5.18′!
95l/
405Ii

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN

Plaatsen en

Noteerings. 24Juni 1 Juli

3-8 Juli’22

8Juli
Landen

eenheden

1922

1922
1
Laagste Hoogste 1922

Alexanllrië. . Piast. p. £ 9751 97161 9716/as 971132 9786132
•B. Aire,).
.1
d. p. $ 449193 44819 44314 4411, 437/8

Calcutta .. .. 8h. p. rup. 1131
33
1/321/
33
! 113
5
1
8
113
1
‘
4
113
11
1,

Hongkong .. id. p. $ 2171, 2)7
1
1
2
217
1
1 218 2171
29!
Lissabon .. . . d. per Mii.

4

3

351

4814

331
,a
Madrid …. Peset.p.0 28.38 28.35 28.30 28.55 28.50
•Montevideot d. per $ 4313116 4451s 43814 44314
44

Montreal…. $ per £ 4.47112 4,49814 4.48
4.58112
4.51

5
R.d,Janeiro. d. per Mii. 7
9
1,
7
17
1
32
7
7
1
1
717
32
717
132
82
Rome …….Lires p. £ 9329133 9411,

933e 103
1
1
99
5
/
15

Shanghai…. Sh. p. tael 316
15
1
1

315
1
1
2

318

316
1
1

Singapore .. id. p. $. 3
81
1
3
, 213
89
1
82
213
2
1
2
2/411

3811
92

82
•Valparaiso.. peso p. £ 34.20 35.002) 34.20

35

34.40

Yokohama .. 8h. p. yen 2,2
5
1
83
1212
1
1,
6
2/l/
4
12/2
1
/
16
2/l’/

Koeraen der
voorafgaande dagen.
1)
Telegrafisch tranafert.
2)
Noteering
van 29 Juni.

NOTEERING VAN ZILVER

Noteering te Londen

te New York

8 Juli 1922…..36″

7P!

:4

:2
1

,,

1922 ……36/

7131,

24 Juni 1922 ……35
7
1
s

70
1
1
8

17,,

1922 ……36

71

9 Juli 1921

37″
Is

61

10 …………52/

921!
:8

20 Juli 1914…..2415!

541!
:16

:8
• 1)
Noteering van 2 Juni.

NEDERLANDSÇHE BANK.

•

Verkorte Balans op 10 Juli 1922.
Activa.
Binneni. Wis.{ H.-bk. (122.561.625,22
sels, Prom., B.-bk. ,, 41.059.317,11
enz. in disc. Ag.sch. ,, 69.106.613,48 f 232.727.555,81

Papier o. h. Buitenl. in disconto

….

–
Idem eigen portef.. f 91.858.226,-
Af : Verkocht maar voor
debk. nog niet atgel. ‘

–

91.858.226,

Beleeningen 1H.-bk. f 29.917.177.17
mcl.
vrsch.

in rek.•crt. B,.bk.

6.976.475,18
op onderp. Ag.sch. ,, 68.381.645,41
1
1
a

f1 05.275.297,76
1
1,

Op Effecten ……f 95.336.850,55
1
1
Op Goederen en Spec. ,, 9.938.447,21 105.275.297.7611,

Voorschotten a. h. Rijk …… …….,

14.086.515,76
1
1

Munt enMuntmateriaal
Munt, Goud ……f 56.238.850,-
Muntmat., Goud .. ,,549.715 947,01

f
605
.
954
.
797,
Ol
Munt. Zilver, enz.. ,, 7.607.375,16 Muntmat., Zilver .. ,,

–
613.562.172,17
Effecten
Bel.v. h. Res.fonds.. f 5.575.320,371/2
id. van
1
/sv. h. kapit. ,, 3.892.600,37115

9.467.920,75
Geb. enMeub. der Bank …………….,,

4.522.000,-
Diverse rekeningen ……………….. , . 22.689.307,92
11,

fl.094.lS8.996,l8,

Passiva.
Kapitaal ……………………….f

20.000.000,-
Reservefonds …………………..,,

5.660.599,75
Bijzondere reserve ………………,,

1.675.581,33
Bankbiljetten in omloop ………… ,, 1.000.648.380,-
Bankassignatiën in omloop ………
….1.487,857,85’/
3

Rek.-Cour. Het Rijk
f.

–
saldo’s: j Anderen ,, 59.08 1.440.35’/
3

59.081 .440,35’/,
Diverse rekeningen . ……………..,

5.635.136.8911,
(1.094.188.996.181,,

NED. BANK 10 Juli
1922 (vervolg).

Beschikbaar metaalsaldo…………..f 400.578.019,52
Op de ba8i8 van
2
/s metaaldekking….,, 188.334.483,88
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is.. ,,2.002.890.095,-
Verschillen m.d. vorig. weekst.:
Meer

Minder

Disconto’s …………3.324.821,26
Buitenlandsche wissels

88.224,-
Beleeningen ………..2.335.585,82
Goud …………….-

–
Zilver ………….. … .207.747,69

Bankbiljetten

10.819.560,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s

10.568.452,86

•

Voornaamste posten in duizenden guldens.

fi
k

Andere
Data

Goud

Zileer

an
,

opcischbare
j
e en

schulden

10
Juli

1922 ……
605.955
7.607
1.000.648
60.569

3

1922 ……
,,
605.955
7.500
1.011.468
50.397

26 Juni 1922 ……
605.890
7.540
959.192 47.630

19

1922 ……
605.890
7.163
968.829
68.072
12

1922 ……
605.890
6.982 987.874 55.538

11

Juli 1921 ……
605.969
11.422
1.027.764
81.280

12

Juli 1920 ……
636.311
14.416 1.026.554 151.474

25 Juli

1914…….
162.114
1

8.228
1

310.437
1

6.198

Data
r
o
d
iaal

disconto’,

Hiervan Schatkist.
promessen
rechtstreeks

– –
Belee.
ntngen
1

ihik-
haar
Metaal.
saldo

kings.
percen-
lage

10
JulÎ 1922 232.728
68.000
105.275
400.578
60

3

,,

1922 229.403.
60.000
102.940
400.341
60
26 Juni 1922 176.417
–
100.968
411.390
61

19

1922 188.513
6.000
101.624
404.997
60

12

1922 189.490
7.000
101.650
403.514
60

11

Juli 1921 297.873
128.700
132.803 394.841
56

12

Juli 1920 106.950
13.000
351.093 414,329
55

25 Juli

1914

67.947
14.300
61.686
43.5211)
75

1) Op
de baaisvan
21,

metaaldekking.

Uit de bekendmaking van den M i v 1 st er v & n F 1 n a n-
c i ë n blijkt, dat uitstonden op:

1

3Juli1922
1

10Juli1922

Aan schatkistpromessen
f419.790.000,-
[428.160.000,-

waarv. direct bij Ned. Bk
,,
60.000.000,-
,,
68.000.000,- Aan schatkistbiljetten
,,253.043.000,-
,,243.169.000,-

Aan zilverbons

………
,,
29.240.555,-
,,
28.321.949,50

Onder de vlottende schuld
is
begrepen:
Voorsch. aan de Koloniën
,,252.509.000,-
,,254.686.000,-
Voorschot aan Gemeenten)
30
April
31
Mei
voor door Rijk voor hen’
,,
77.593.195,06
,,
62.040.702,94
te heffen luk. belasting)
3 Juli
10
Juli
Tegoed v.d.Postch.&G.dst
I.
52.866.070,62
l
53.307262,35

JAVASCHE BANK.
Voornasanste posten in duizenden guldena.De samengetrokken
cijfers der Iaate rwok–

–

– –
Dal0
Goud
Zilver
1
01[i.

1
Andere

1

opelschb.
schulden
1

Beschikb.
metaal.
saldo

1
Juli1922
198.250
265.000 83.000

128.650
24Juni1922
199.000
264.500
69.000

132.300
17

,,

1922
198.500
267.500 72.000

130.600

27 Mei 1922
153.183

46.977
263.581
71.963

133.693
20

1922
143.628

46.435
264.079
79.491

121.947
13

1922
143.507

45.779
268,524
79.391 120.287

2Juli1921
221.362

16.935
307.461
118.466
153.562
3 Juli1920
204.194

5.786
332.643
179.471
107.744

25 Juli1914
22.057

31.907
110.172 12.634
4.842
2

‘ÎVis,els,
–
V7.
t

Divers
1

Dek-
•
Data
Dis- huilen
1

.Belec-
schoiien
1

reke. kings-
conto’s
N.jnJ.
nin gen
aan
nin gen
1)

.1
Juli1922
24Juni1922
17
,,
1922

27Mei1922

164920

–
149.510
. .

153.280

20.300
9.200
11.300

7.999

*** ***
***

19.016

56
60
55
60
315
21.001 71.
20
•

1922
33.915
21.434 71.865
8.730
35938
55
13

1922
33.318 20.714
77.719
8.007 37.097
54

2Juli1921
34.934
21.222
101.877
16.382 24.901
56
3Juli 1920
27.153
16.906
171.792
55.134
38.545
41

25Juli1914
7.259
6.395
47.934
6.446 2.228
.44

)
Sluitpoet
activa.
2)
Baeia
a/

metaaldekking.

12 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

621

DE SURINAAMSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Csrculaite
Andere
ope,,chb.
schulden
Disconto s
Div. reke-
fin gen
1)

3Juni1922….
1.604
2.163
833
1.051
1.129

27Mei

1922….
1.603
2.024
731
1.061
1.127
20

1922….
1.603
2.064
786
1.048
1.177

13

1922….
1.601
2.068 835
1.055 1.168

6

1922….
1.601
2.395 860
1.069 1.164

29Apr.1922….
1.598
2.163
675
1.077 1.150

4Juni1921

…
1.125
2.159
927 2.074 262

5Juni1920 …
1.070 1.974
848
1.641
503

25Juli 1914….
645
1.100
560
735 396

t)
Sluitpost der activa,

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,

in duizenden pond sterling.

Data
Metaal
1
Circulatie
Currency Notea.

[Bedrag

1

Goudd.
1
Go0. Sec.

5 Juli

1922
128.459
124.523
297.904
28.000
256.461
28 Juni 3922
128.947 123.048
295.374
28.500
254.312
21

1922
128.883 121.373
295612
28.500
254.274
14

1922
128.884 121.950
299.222
28.500
258.193
7

1922
128.886
122.513
301.429
28.500
260.555
31 Mei

1922
128.881
122.716
298.279 28.500
258,177

6 Juli

1921
128.369 129.108
1325.407
28.500
288.892
7 Juli

1920
120.738
122.744
28.500
331.847

22
Juli

1914
40.164
29.317

1360.122

–
–

Data
Cao.
Sec.
Othe,
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
Re-
senSe
Dek-

p’:’i)

5 Juli ’22
67.988
75.820
14.923 133.394
22.386
15,09
28Juni’22
49.221
75.725
16.348
115.088
24.349
18,52
21

’22
45.029
76.801 16.802
113.156
25.960
19,97
14

’22
46.699 73.605
17.734 110.140
25.377
19,84 7

,,

’22
61.137
73.281
15.541
125.938
24.823
17,54
31 Mei
1
22
47.998 75.359
28.741
101.481
24.615
18,90

6Juli ’21
63.798
85.102
19.721
129.041
17.711
11,90
7Juli
1
20
52.425
83.895
17.886
117.035 16.444
12,25

22Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
52/

z) Verhouding tuuchen
Reserve
en Deposits.

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-

kassenscheine, in duizenden Mark.

Data
_______________

Metaal
Daaraan
Goud
Kassen-
scheine
Ci,cu- latie
Dek-
kings-
perc.

)

30 Juni ’22
1.023.602 1.003.859
14.605.085 169.211.792
9 22

,,

’22
1.023.200
1.003.861
11.150.689 157.935.228
7
15

,,

’22
1.022.615
1.003.861
9.163.162
155.345.277
7 7

,,

’22
1.022.375 1.002.862
5.981.436
154.914.888
4
31 Mei

’22
1.021.632
1.002.864
4.901.822
151.949.179
4
22

,,

’22
1.021.982 1.002.864
3.835.180
144.138.326
3

30 Juni ’21
1.102.768 1.091.563
8.311.208 75.321.095
13
30 Juni ’20
1.094.984
1.091.717
17.251.609
53.975.118
34

23 Juli

’14
1.691.398 1.356.857 65.479
1.890.895
93
t)
Dekking
der circulatie donr metaal en Kaasenscheine.

Data
Wissels
Rek. Cri.
Darlehenskasaenacheine
Totaal
in
las
bij de
uitgegeven
Reichal,ank

30 Juni 1922
190.877.495 37.173.745
25,082,800
14.588.900
22

1922
171.785.995
29.490.168 20.696.500
11.134.800
15

1922
175.657.942
36,831.696
18.656.300
9.145.400
7

,,

1922
167.361.132
28.011.143
15.623.200
5.962.900
31 Mei

1922 171.170.521
33.127.990
14.440.600 4.880.000
22

,,

1922
159.359.093
29.307.217
12.922.300
3.813.000

30 Juni 1921
81.173.196 20.392,708
17.068.000 8.240.900
30 Juni 1920
50.954.107 23.528.955 30.947.100
17.193.700

23 Juli

1914
750.892 943.964
– –

BANK VAN FRANKRIJK.

Voornaamste posten in duizenden irancs.

Data
Goud
Waaraan
in het
Buitenland
Zilver
Te goed
in het
Buitenland

Butt.geu.
voorsch.
old. Staat

5 Juli’22
5.529.200
1.948.367
284.942
***
23.700.000
28Juni’22
5.528.858
1.948.367
284.862
615.356
23.300.000
22

’22
5.528.549
1.948.367
284.784
624.592
23.100.000
15

’22
5.527.270
1.948.367
284.272 627.140
23.000.000

7Juli’21
5.520.505
1.948.367
274.565 668.412
25.000.000
8Juli ’20
5.588.511 1.978.278
247.447 687.846
26.000.000

23Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–

Wtuda
Uitge-
stelde
Wissel.

B0
ning
Bankbil’
Jetten

Rek. Cr1.
p
culieren

Rek.
Cri.
Staat

–
2.105.264
36.180
2.370.000 36.798.717
2.344.127
22.758 2.331.740
36.651
2.174.770 36.039.356
2.390.692
57.681
‘
1.970.024
35.796 2.238.300
35.852.3122.275.814
13.297 2.122.011
37.602 2.263.623 36.028.363 2.264.713 35.437
2.746.690 87.088
2.274.401
37.667.080 2.689.395
22.932

1

1.822.834
515.263
1.957.605
38.012.119
3.408.105 52.285

1.541.9801
–

769.400
5.911.910
942.570 400.590

BANQUE NATIONALE DE BELGIQUE.
Voornaamste posten in duizenden france.

Data
TMil
mcl.
buitenl.
saldi

Beleen.
van
buitenl.
vorder.

1
1

van
1
prom. d.
1
provinc.

t

Binn.
1

wtuda
en
heleen.

Circu. latie
Rek.
Cr1.
pattic.

6 Juli ’22
328.036
–
–
149.606
6.252.732
273.658
29Juni’22
328.130
84.653
480.000 625.395
6.228.201 228.561 22

‘22328.13084.653480.000
612.550
6.150.693 208.295
15

’22
328.016 84.653
480.000
638.1746.193.332
150.535

7 Juli
’21
327.262
–
–
757.3976.1
19.845
406.686
1 Juli’20
356.33384.653
480.000
735.6755.341
.535
1.506.372

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.

Voornaamste posten in duizenden dollars.

F.R.
Zilver
etc.
Notes in
circu-
Totaal
Dekking
in het
bedrag
1
F. R. Notes
buitenl.
latie

3.019.000 2.170.056
–
127.7152.126.304
3.007.794 2.186.652
–
128.684
2.122.610 3.010.072 2.184.123
–
123.9942.141.531
3.007.621
2.196.192
–
122.876
1
2.141.184
2.450.488
1.734.175
–
169.517
2.639.319
1.969.375 1.284.096
111.531
139.230
3.116.718

Data
Wissels
Totaal
Depostto’s

1
Gestort

1
Kapitaal

1
lperc.’)

Goud. 1
Dek-

1
kings

Algem.
Dek-
1

kin ga-
___________

21 Juni ’22
543.035
1.854.399
105.079
75,9
79,1
14

’22
537.592
1.929.036
104.879
72,4
77,4
7

’22
556.437
1.896.990
104.859
74,5 77,6
31 Mei

’22
589.672
1.870.153
104.729
74,9 78,0

22 Juni ’21
1.793.451
1.697.247
102.177
56,5
60,4
25 Juni
1
20
2.830.979 2.504.067
94.506
39,1
43,6
1)
Verhouding totale,, goudvoorraad
tegenover opeischbare schulden:
F. R. Notes en netto deposito.
2)
Verhouding totalen
voorraad munt
materiaal en wettig
betaalmiddel tegenover
idem.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL. Voornaamste posten in duizenden dollars.

Data
Aantal
Totaal
1

uitgezette
Reserve
Totaal
Waarvan
time
banken
1
.
gelden en
beleggingen
F.

1nk,
deposiia’s
depoit.,

14Juni
1
22
800
10.943.997
1.339.433 14.730.535
3.281.607
7

•,,

’22
799
10.887.452 1.398.452
14.609.406
3.305.627
31 Mei
1
22
799
10.906.217 1.364.418 14.413.652
3.231.920
24

,,

’22
799
10.923.035
1.403.47114.328.253
3.242.943

15juni’21
817
11.877.921
1.442,890
13.737.497 2.942.901
18 Juni’201
814
17.049.3471
1.368.251
14.563.3921
2.684.497

Aan het eind van ieder kwartaa’ wordt een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen baukstaten.

Data

21 Juni ’22
14

’22
7

’22
31 Mei ’22

22 Juni ’21
25 Juni ’20

622

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 Juli 1922

EFFECTENI3EURZEN.

AlmsteTdam, 10 Juli 1922.
De ernatige crisis, die Duitschland op het oogeablik weder
doormaakt, is vrijwel de eenige factor geweest, die de
houding en richitiing der internationale beurzen gedurende
de achter ons liggende week heeft bepaald. De gevolgen van
den moord op Minister Rathenau zijn dan ook geweldig
geweest, z66 geweldig, dat •nieniand den omvang hiervan
heeft kunnen ‘voorzien. Het rwa.s natuurlijk te verwachten geweest, dat de onrust van de verschillende partijgroepee-
ringen in Duitschiand ook aan de valuta- en ef.feoteizmark-
ten niet spoorloos zou zijn voorbijgegaan, te minder, waar
tot nu toe in Duitschland steeds de in-troebel-water-vis-
sehende elementen het wonderwel hebben verstaan reeds
bestaande oneenigheden tot de uiterste scherpte
op
te voe-
ren. Het eigenaardig verschijnsel heeft zich echter thans
voorgedaan, .dat de actie, ingezet ,,tot bescheriming ‘van de
Republiek”, wordt geleid door de drie linksohe groepen ge-
zamenlijk en dat hier tot dusverre een twonder{baarljke een-
heid van handelen op te merken is geweest. Ondanks dezen
betrekkelijk geruststelienden factor heeft echter de idaling van de mark, iclus het opvoeren van de kosten van levens-
onderhoud, een tempo aangenomen, dat nog nooit werd
bereikt. De verklaring hiervoor snoeI vermoedelijk ‘in het
buitenland ‘worden gezocht; daar is de toch reeds uiterst
geringe mate van ‘vertrouwen in een geleidelijk herstel ‘van
Duitschiand door de jongste gebeurtenissen izoodanig ge-
schokt, dat men in arren anoede de reeds tot hulp uitge-
strekte handen over de borst heeft gekruist. Reeds izijn in
Engeland stemmen opgegaan, die er op wijzen, dat de in-
ternationale leening, tot welker uitgifte op de Parjsche
bankiersconlerentie in principe werd besloten, thans geen
enkel effect meer zou sorteeren. In aansluiting hieraan is
uien slechts schoorvoetend geneigd de door Duitschland in
circulatie gebrachte betalingnaidclelen te aanvaarden in
ruil voor de afgifte der eigen valuta, die de iitsche dn-
du.strieelen en handelaren ‘zoo dringend noodig hebben. Te
meer is dit liet geval nu sommige Duitsohe ondernemingen
zelf hun transacties ‘in het binnenland niet meer in de
lanclmunt, doch in vreemde valuta afsluiten. De rit naar
den afgrond wordt op deze wijze steeds sneller en het ziet er inaar uit, dat Duitschiland zelf geen hulp meer zal kun-
nen brengen, zelfs niet in het bijna o
–
nd.enlobare geval, dat
met alle kracht en energie idoor alle partijen gezamenlijk wordt ingegrepen tot liet invoeren ‘van (bezuinigingen en
van nieuwe belastingen, het opvoeren van de rwerkkracht
tot het uiterste, enz. De eenheiji der partijen in economisoh
opzicht is echter tnog zeer verre te zoeken. Gedurende de
achter ons liggende dagen zijn de drukkers te Berlijn op
hun beurt tot ‘staking overgegaan, zooclat zelfs de bank-
biljetten-pers niet meer kan voortwerken. Tot fwelke out-
rzaglijke moeilijkheden dén en ander kan leiden, is thans .nog
slechts te gissen, doch de beurs verdisoonteert het uitermate
sombere vooruitzicht alvast door een kocrsverheffin.g van
alle fofldsen over de geheele linie, waarbij geen enkel on-
derscheid tusschen rijp en groen meer wordt gemaakt.
Het eenige motief, dat ter beurze van 13
0
r lijn wordt ge-
noemd is: aanpassing ‘van de effectenkoersen aan de zoo
plotseling gerezen .valutaiprijzen. Hoe ver men op deze
wijze gaat, bewijst wel de koersvooruitgang van 3 pOt.
Duitsche Rjksleeniiig-obligaties, die een noteer’ing van
200 pOt. reeds hebben overschreden. In ennstige artikelen
wordt in dag- en vakbladen wel gewaarschuwd tegen een
dergelijke ,,wahllosc” overdrjving, doch het publiek ziet
niet anders meer dan den val van de mark en haast zich
dit weinig ibetrouwbare bezit om te ruilen tegen papieren,
die althans door het buitenland op dit oogenblik nog wor-den gekocht. Bij de wilde aankoopen speelt echter ook de
duurte in Duitschland een groote rol. Met uitzoncierieg van slechts enkele kringen is het inkomen in de meeste
gevallen niet meer toereikend om de iederen dag stijgende
prijzen van, levensonderhoud te betalen ien men tracht in
het beursepel een middel te vinden om gemakkelijk en
vlug aan de noodige contanten te komen, liet is onder deze omstandigheden niet verwonderlijk, dat de déne groep van
speculanten de andere imedesleept, te minder, waar de prijs-
opdrijving der vreemde valuta’s toch nog steeds sneller
gaat, dan de koersvenheffing ivan effecten ter beurze. Een
denkbeeld van cle valuta-beweging geeft onderstaande tabel:
1922 2 Jan. 1 Mrt. 31 Mrt. 1 Juni 1 Juli 7 Juli
4msterdam 6850

8780 11565 10552f 15275 19500
Zürich – – 3602

4500

5990 5200

7585

9625
Parijs

1500

2105

2775 2485

3350 4000
Londen -. 782

1015

1343

12114

1746 2350
Praag . . -. 280

403

580

526

775

970
Rome …. 815

12224 1565

1420

1875 2250
New York 186

239V
2
304

273

399

502

–

Hiertegenover staat een index-cijfer voor effectenkoersen
per 7 Juli van 291 tegen 246 op 30 Juni jl., zoodat er nog plaats is voor verdere koersop’drijvingen, indien sneil al-
thans valuta- en fondsen-koersen band aan hand wil doen
gaan.
Het is begrijpelijk, dat de beurs te P a r ij s een onge-
veer gelijkwaardIg beeld te aanschouwen heeft gegeven. Hoe-
wel da innerlijke toestand in Frankrijk, .7o’owel op politiek als op economisch gebied, niet izóó kritiek mag worden ge-
noemd ‘als die in ‘Duitachiand, kan de Fransche ivaluta toch
niet volkomen
op
eigen kracht steunen en heeft zij, sinds
het verdrag van Versailles, ‘een ‘onverbrekelijk ‘verband ver-
kregen met den koers van het Duitsche ibetalingsmiddel.
Nog steeds houdt men in officieel Frankrijk rekening met
de sommen, die men van Duitachland te vorderen heeft en
waar enen deze toch ‘al reeds ‘vrij problemadieke (bedragen
bovendien ziet wegnnelten door den val der Duitsehe va-
luta, spreekt het vanzelf, dat de weerslag door den Fran-
sohen franc terdege wordt ‘gevoeld. Op de beurs van P a r ij s
heeft deze gang van ‘zaken echter ook een soort van ,,ca-
tastrophen-hausse” te ‘voorschijn geroepen, weliswaar in zeer
veel geringer visite dan, aan de beurzen der vroegere vijan-
den, doch toch wel ‘voldoende, om ieder inzicht in de ‘nood-
zakelijkheid ‘van een gewijzigde politiek ïten aanzien van
Duitsch’land te verdoezelen.
Te L
o
n de n is daarentegen de tendens vrij on,geani-
meerd geweest. Men ziet bi Engelsche zakenkringen zeer
goed in, dat er hij den tegenzvoordigen gang van zaken
zeer veel kans bestaat op nieuwe verwikkelingen ‘van zoo-
danigen aard, dat ‘zelfs liet tot nu toe bereikte op lan-
delsg’ebied in gevaar kan worden gebracht. Deswege zijn er
in Engeland dan ook s
–
.eed,s stemmen opgegaan
cm
Duitsoh-
land eenigerimate te hulp te komen, ivoorloopig slechts door
het opschorten van cle maandeljksehe betalingsterimijnen. Af Ie wachten blijft, of de strooining zoo krachtig zal zijn,
dat ‘het plan kan worden doorgevoerd, izelfs tegen de te
verwachten tegenwerking ‘van Frankrijk in. Waar Groot-
Brittannië echter alleen maar nadeel kan ondervinden 1van
een verdere débâcle van Europa (immers is de Engelsche
valuta lang niet in dezelfde mate afhankelijk van de overi-
ge deviezen als de Fransche) is het wel te ‘veriwacliten, dat
een ‘krachtige pressie (in de gciwenschte richting door Enge-
land zal worden uitgeoefend.

De markt te New York is eveneens in weinig opge-
–
wekte stemming geweest, doch dit was” meer het gevolg
van Ibinnenlandsche toestanden op de arbeidsmarkt. De
koleustaking heeft nog steeds geen einde genomen en
hierbij is thans de staking in de spooriwegwerkpiaatsen ge-
komen, welke te zasnen nog wel eens tot onaangename
verwikkelingen kunnen leiden.
Het is begrijpelijk, dat onder dergelijke internationale
verhoudingen ook onze beu r s geen vrooljken aanblik
vertoonde. Zelfs de beleggingsmarkt heeft vrij heftig ge-
–
reageerd, ondanks de ruimte op de geldimarkt en ondanks het, feit, dat van de zoo gevreesde inflatie ‘van ouzen gul-
den nog steeds niet het geringste te bespeuren ‘valt. Doch
het prospectus van de nieuwe Nederlandsche Staatsleeuiag,
waarin een emissie wordt aangekondigd ‘van
f
150 miflioen
6 pOt. ‘obligaties tegen den koers ‘van 98 pOt., heeft velen
bezitters er toe gebracht hun oude stukken op te ruimen
en door inschrijving op de Staatsleening hun bezit goed-
kooper te maken. Het aanbod was zoo sterk, dat ‘zelfs de
dekkingen der contramine in de 6 pCt. Staatsleening 1922
A. geen voldoende tegenwicht konden vormen. Het voordeel
is echter, dat op deze wijze het aanbod van den Sta-st ‘ver-
moedelijk grif zal iworden opgenomen.

3 Juli 6 Juli 10Juli
Rij:ingof

5
°/o
Ned. W. Sch

1918
89

87
1
1
861
41/,
°Io
,,

,,

,,

1916
8711,
8611

8531′ –
15116

4
°Io
,,

,,

,,

1916
781

7811

7791

– 31
4

311, o/

,…..

……

688/
4

6811
4

68

31

3
0/

581

58814
5771, –
2115
0/
Cert. N. W. S. ……
50/

501/,

501,
–
31,
5
0
10
Oost-Indië
1915

90’1
8

90

90

– 81,

6
0
/0

,,

1919

967t, 96
1
1
2

96

–
7
116
4
0/
Oostenr, Kronenrente 31
4

814

81
4

5
ol
o
Rusland
1906
……7

7

7
4
0
Io RusI. bij Hope & Co

711

5u1

51
4
– 1
1
/
2

411
0
10
China Goud
1898

72

7411, 7471s + 21,

4
0/
Japan
1899 ……..
65’/, 65
1
1,
65
1
1,
4
0/
Argentinië Buitenl

65
1
1
4
65
1
1
8
65
1
1
9
-1
1,
5
0/
Brazilië
1895 ……58/,

581

58/
4

7
0
/o Staatospoor ……..I03
1
/

103

103
1
1,
6
-7
1,
6

7

OIo
Amsterdam … …. l03/

1031
0
10311,
De
aandeelennw,rkt
heeft over de gansche linie de schok-
ken van de wereldgebeurtenissen ondenvonden. G’af de beurs
in de laatste maanden een ‘lcwjnend aanzien te aansoho,u-

12 Jüli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

623

wen(bij een voortdurend dalende tendens, in de achter ons
liggende berichitsperiode

is
de kwijnende ziekte tot een
acuut geval

iverergerd.

De
daling nam

allerwegen

zeer
groote verhoudingen aan en er is geen 4nkele afdeeling, die hierop een uitzondering heeft kunnen maken. Het is
ook zender eenig nut de verschillende markten hier af-
zonderlijk te hpreken, wijl
zij alle te lijden hebben ge-
had onder den druk van
dezelfde omstandigheden.

Wel
waren •er natuurlijk graclueele verschillen, als gevolg van
de verschillende markbpositie
van sonsmige aandeelen, doch
de factoren die izeer korten
itijd geleden nog hun invloed
hebben uitgeoefend, avaren thans krachteloos geworden. De
goede

berichten

osutrent
suiker’verkoopen

hadden

geen

waarde;

de Tendementsberekeninigen ointrenI
tabal&swaa’r
–

den
evenmin, terwijl ide
iubber-
en
.scheepvaartinarkten
nog
eens extra werden gedrukt in verband met de depressie, waarin izij zich al zoo langen tijd hebben bevonden. Wij
laten hieronder de gewone
koerslijstjes volgen; het plus-
teeken is hier slechts .sporadisch te vinden.

3Juli

6Juli

daling
Amsterdamsche Bank

•…
132

130
1
1
2

126114

–
58/
t

Koloniale Bank ……….
1 13
1
1

112
1
1,

107
1
1
2

–
6
Ned.Handel-Mij.cert.v. aand.
118
1
1,

115
8
1,

11371,

–
43/
s

Rotterd. Bankvereeniging..
89/
4

89114

88
1
1
4

–
11
1
2

Amst. Superfosfaatfabriek
.
39’1

38

38

– 1112

Van Berkel’s Patent ……
30

2811
4

27

—3
Insulinde Oliefabriek ……
31/4

3

3

11

Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand
67
1
1

60

56114

–
1018
Hollandia Melkproducten ..
I29
1
/

1291
4

129

–
11

Philips’ Gloeilampenfabriek
229

220

213
1
1
3

–
R. S. Stokvii
&
Zonen …..
578

578

578
Vereenigde Blikfabrieken..
73114

721
4

71
1
1
2

–
13
1
4

Corn pania Mercantil Argent.
30
1
1
!
4

30

25

–
5’/
Cultuur-Mij. d. Vorstenland.
141
1
1
4

137

12811

–
Handelsver. Amsterdam…
3461
4

342
1
1
2

3291
4

–
Holl. Transatl. Handeisver.
18

18

18
Linde Teves
&
Stokvis….
73112

73
1
1

72

–
111
4

VanNierop&Co’sHandel-Mij.
1118

2/ie

2
1

1
16
Tels
&
Co.’s Handel-Mij.. ..
11
1
1
2

8

7

41
1
Gecons. Hou. Petroleum-Mij.
126

121
1
1
4

103’J

–
22
1
1
Kon. Petroleum-Mij .
……
451

4451/4

415
1

—36
Orion Petroleum-Mij.
Afgest. Aand.
24

24

24
Steaua Romana Petroleum
–
Mij.
..
Afgest. Aand.
373
14

3711

32

–
53/
t

Anisterdam-Rubber-Mij.

..
5311

50

4514

–
73/
4

Nederl.-Rubber-Mij ……..
36

32
11
1

29

7
Oost-Java-Rubber-Mij.

….
109

106

101

—8
Deli-Batavia…………..
231

2231

205

—26
Deli-Maatschappij

……..
191

187
3
1
4

170

–
21
Senembab-Maatschappij,….
27211
4

264

235

–
37’/
1)

Ex

16
0
1
0
cliv.
Ook
petroleuinwearcten
didbben geen weerstand kwinen
bieden aan den .atgemeenen
verkoopidrang. Ongerekend het
feit, dat het dividend ‘van
aandeelen Koninklijke Petro-
leum ad.
16
pOt.
is
gedetacheerd, toont de siotkoers van
het fonds nog een verder ‘verlies aan ‘van
20
pCt.

3 Juli

6
Juli

10Juli
Rij:ngo(

Holland-Amerika-Lijn
106

100
1
1

961
/4

91
4

,,gem.eig.
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij…
97

88
3
1
4

85

–
12
70

70

70
Hollandsche Stoomboot-Mij.
10
1
1

101

101
14

+ 114
Java-China-Japan-Lijn
….
68

65

60

—6
Kon. Hoflandsche Lloyd.
..
111

1011
4

9
1
1
3

–
2’/
Kon. Ned. Stoomb.-Mij…..
42’/
4

40
1
/

40
1
1

–
21
Koninkl.-Paketvaart Mij.
..
77314

73
1
1
4

721,

—5
Maatschappij Zeevaart
….
43
1
1

42
1
1

41

–
2’1
2

Nederi. Scheepvaart-Unie..
9I1

90
1
1
4

871

–
38/

Nievelt Goudriaan
……..
113

111

112

– 1
Rotterdamsche Lloyd……
108

109114

99114

—8114
Stoomv.-Mij. ,,Hillegersberg”
50
1
1

501/2

50112
,,Nederland”
..
1151

109
1
1

101
1
1
2

–
1411,
,,Nootdzee”
. ..
23

14
1
1
2

17

–
6
,,Oostz”.

. .
4911

48

45
1
1
3

4
1
1
Alleen de
A,nerikaensche
4zfdeeling
heeft zich nog vrij
goed gehouden; de verliezen waaen hier gering.

3Juli

6Juli

10Juli
Rij:ing of

American Car
&
Foundry..
170

170

170
Anaconda Copper

……..
105’/,
6

I051,

106

+
151
i6
Un. States Steel Corp…..
l03’/

102
1
1
4

102112

– 51

Atchison Topeka…………
106

1061

106
3
1
4

+
214

Southern Pacific ……….
9514/ze 95

95
1

– 1511,
Union
Pacific
…………
l49/
8

147

147

–
2/
Int. Merc. Marine orig.
Corn.
19112

19

181

– 814
–

,,

prefs.
73

74
1
/2

73’/
4

+ 1/
1)

Ex l’/
4
/

div.
De
geidmarkt
bleef zeer ruim; prolongatie was voorbij-
gaand aalis 2 pCt. genoteerd en verliet de lberichtsperiode
op een niveau van 24 pOt.

GOEDERENHANDEL

GRANEN.

Veel meer dan door de oogsitberichten werd de markt in
cle afgelooipen week beïnvloed door de politicke berichten.
De -val van de ncarik, die daar eene afspiegeling rvan is,
heeft wel in het bijzonder de stemimin.g beïnvloed, temeer daar ook de Fransche en Belgische franes met de mark ge-
deeltelijk mee terugliepen. Vooral Chicago daalde sedert
5 Juli regelmatig, doch het feit, dat de oogstiberiéhten niet
bijzondei- gunstig zijn, hield ten slotte een al te sterke in-
ziukiug tegen, zoodat op 10 Juli de noteeriugen weer iets
hooger afkomen.
Ten Slotte bedraagt de daling in én week ca. 4 cents per
busbel. Wij kunnen niet veel anders deen dan eene her-
haling geven van de berichten omtrent de oogsten in
Europa. Deze vallen over het algemeen genomen tegen.
Zelfs is eene ‘verbetering van weer noodzakelijk, wil niet
het gevaar ontstaan, -dat het graan in natten toestand ge-
oogst wordt. -op het
–
oogenblik dat wij dit schrijven, heeft
het er al wel allen schijn van, dat deze verbetering reeas
is ingetreden.
De berichten uit Rusland zijn te onbetrouwbaar dan
dat wij er groote waarde aan zouden kunnen hechten. Eens-
deel-s -zou de oogst er aanmeilkelijk heter voorstaan, doch de
Oekraine bericht, dat er slechts een halve oogst gegroeid
zou zijn, wat op eene voortduring van den -noodtoestand zou
wijzen.
Er waren af en toe berichten, dat Duitschianci tarwe terug
verkocht tien gevolge van den val van de mark. Dit -is on-
tegenzeggelijk ‘het geval geweest, doch groot was het aan-bod van die [zijde niet. Daarentegen hcbben nieuwe inkoo-
pen -zoo goed als niet plaats gevonden. In Engeland be-
perkte men zich tot het koopen van spoedige tarwe, daar
men algemeen gelooft, -dat er weinig kans bestaat dat de
prijzen van den nieuwen oogst thooger zullen loopen. Bui-ten Europa zijn bijna alle berichten gunstig, met uitzonde-
ring dan van den Aimerikaanschen oogst ‘van wintertarwe,
waai-o’mtr-ent men met groote belangstelling het officieele oogsliboricht per 1 Juli tegemoet ziet. Doch zelfs indien dit
geen hooger cijfer voor den oogst geeft clan -de particuliere
ramingen, maakt toch het feit, dat de zoanertarwe er on-
tegeuizeggelijk -beter voorntaa.t dan een jaar geleden, dait de
totale oogst der Vereenigde Staten ‘waarschijnlijk niet bij
die van verleden jaar zal achterstaan. Uit ondervinding
weten wij, dat wat de zomertarwe betreft, de grootste
achteruitgang gewoonlijk juist voor het oclgsten plaats
vindt, doch het is wel -zeer onwaarschijnlijk, dat -deze dit
jaar even belangrijk tzou zijn als de twee vorige j/tren.
Canada meldt gunstige berichten. Argontinië gaat voort
met tarwe op ruime schaal te verschepen, deze week zelfs
niet zjoo heel -veel minder dan er van hef, Nord-Amerikaan-
seihe Continent wrcl iiitigevoerd. Daarentegen -begint Austra-
lië nu vel erg af te ‘vallen, zoodat per saldo de totale ver-
sohepingen tamelijk klein waren. De berichten uit Australië
zijn overigens -zeer gunstig voor den ni-eluwen oogst, ter-
wijl ook Indië – voldoende neerslag meldt.
1-Jet mag eenigsains als eene verassin,g gelden, dat na
het slechte weer der laatste weken, Argentinië plotseling
met een ruime verscheping ‘van maIs voor iden dag komt,
namelijk 464.000 Qrs. Hiertegenover lijkt het cijfer van
254.000 Qrs. ‘van Noord-Amerika gering, doch het totaal
der verschepin.gen naar Europa van 775.000 Qrs. moet als
zeer voldoende beschouwd woi-den. De malamarkten waren
dan ook ni-et meer zoo actief als de vorige week, en vooral
het -foit, -dat -Ohicago bijna dagelijks lager afkwazn, had een
v-erlaminienden invloed op den handel. Aan de zeehavens in
Noord-Amerika is de mais betrekkelijk schaarsch, waar-door de prijzen in -Europa niet de gdheele verlading van
Cli icago weerspiegelen.
Daar zich nergens in Europa voorraden ‘van veel be-
teekenis bevinden, tzullen de prijzen wel met Aarnerika op en
neer blijven gaan, tenzij Argentinië ‘zon-der op Noord-
Amerika te letten, aanmerkelijk lager zou afkomen. Op
het oog-evblik is dit evenwel nog niet het ‘geval, want na
eene aanvankelijke daling ‘zijn -de prijzen aldaar plotseling
weer Vrij scherp gestegen. De berichten omtrent den nieuwen
oogst in de Vereenigde Staten blijven gunstig, al zal
ontegenzeggelijk de opbrengst aanzienlijk hij die van ver-
leden jaar achterstaan.
In –
g-erst bleven matige, doch regelmatige zaken tot
stand komen. Ook van dit ai-tikel zijn de oogatvooruitzich-
tien in Europa tniet al te gunstig.

624

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

12 Juli 1922

Noteeringen.

Chicago
Buenos Agrei

Data
Tarwe
MaTs
Haver
Tarwe
Mars
LlJn2aad
Juli
Juli
1

Juli
Aug.
Aug.
Aug.

8JuIi’22
112,-
61
1
1
2

341
4

12,60
7,85
21,
1

,,

’22
117/
63
1
/
36
8
1
8
12,65
7,80
20,95
8 Juli’21
122
1
/
61’1
8

38
17,40
8,50
19,35
8Juli’20
283
1571/4
9431t

25,-‘)
9,05
25,10
8 Juli’19
224
1931
711
14,60
8,70
38,60
20
Juli’14
82
56 36
1
/,
9,40 5,38
13,70

1)

Juli.

Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.

Soorten

1

10
Juli

1

3Juli

1

ii
Juli
1

1922

1

1922

1921

Ta
rwe
*

…………..
1
)
13,75
14,50
20,-
Rogge (No. 2 Western) ‘)
11,75
12,50
21,50
Male (La Plata)

……
.
2
)
195,-
198,-
254,-
Geret
(48
ib. malting)
,,2)
214,-
216,-
290,-
Haver
(38
ib. white cl.).
•1)
10,65 11,50 13,25
Lijnkoeken (Noord-Ameri-
ka
van La Plata-zaad)
1)
14,75 15,10
18,50
Lijnzaad (La Plata) ….
8)
450,-
460,-
450,-
1)
p.
100
K.G.

‘) p. 2000 K.G.
8)
per
1960
K.G.
)
Nieuwe
oogst.

•) Nr. 2 Jiard/Red
Winter Wheat.

AANVOEREN
in
tons van 1000
K.G.

Rotterdam
1
–

Amsterdam
Totaal
Artikelen.
218
Juli
Sedert
Overeenk.
218
luit
Sedert Overeenk.
19
22
1921
1922
1
Jan.
1922
tijdoak
1921 1922
1
Jan.
1922
tijdvak
1921

-Tarwe ……..
……..
23.477
522.011
519.039
–
26.976
10.922
548.987
629.961
Rogge ……………..
.
6.757
76.481
75.597
– –
325
76.481
75.922
Boekweit

…………..
100
9.229 3.500
–
–
500 9.229
4.000
Male

……………..
3.429 530.413
.

454.521
2.230
62.853
41.680
593.266
496.201
4.638
.
72.771 123.255
–
2.597 6.378
75.368
129.633
6877
59.432 42.172
–
50
430 59.482 42.602
Lijnzaad …………..
86.081 68.381
1.908
54.083
50.198
1411164
118.579

Gerst

……………..
Haver ……………..

38.161
64.338
–
1.547 13.417
39.708
77.755
Lijnkoek ……………1.200
.1.066

2.238
29.517
21.244
–
4.954
1.070
34.471
22.314
Tarwemeel ………….
Andere meelsoorten
–
4.690
19.507
–
2.615
1.247
7.305 20.754

Hetzelfde geldt van have r, waarvoor regelmatig vraag blijft bestaan, doch ook ‘van dit artikel
zijn
cle prijzen in
de V.ercenigde. Staten regelmatig teruggeloopen.
Ook 1 ij ii
z
a ad was aanvankelijk flauw, doch herstelde
zich later. De prijzen voor olie voor directe verscheping
blijven goed gehanidlaad.fd. De versehepingen ‘van Argentinië
blijven zeer. regelmatig en in verhouding tot het nog ge-
schatte export-surplus ‘zeer ruim. Het heeft er allen schijn
van, dat ook ditmaal de schatting van het export-surplus
in den ioop van het jaar eenige malen, verhoogd zal moeten
worden.
Er is nog ‘weinig kleur in ‘cle berichten van den .n’ieuwen
oogst ‘in Noord-Amenika; voor zoover men tot nu toe oor-
deden kan, zal die niet aanai’en’ljk van. den vorigen oogst
verschillen, zoodat op ruimen invoer van zaad of olie in
de Vereenigde Staten ger&enid zal moeten worden.
M a r k t en in Node ri an d.,Er kwamen regelmatig
zaken in tarwe tot stand, al beperkten de fahrikanten zich
vo&rnsimeljk ‘tot het koojpen van spoedig ‘leverbare partijen.
De prijzen van ,ht meel geven nog geen aanleiding om op
ruime schaal te .opereezen.
Voor mais verbeterde de stemming ‘regelmatig; doch ten
gevolge van de terugloopende prijzen in Noord-Amerika en
ruimere offerten van La Piata ondergin.gen de prijzen op
latere levering een gevoeligen druk. Later herstelde de
prijs voor dadeljke levering zich wederom, daar ten gevol-
ge van de betrekkelijk geringe aanvoeren yan den laatsten
tijd de consumptie verplicht was in ‘te koopen. Duitschlaad trad zoo goed als niet als kooper op en ‘zelfs werden enkele
partijen hier wederom aan ‘de markt gebracht, doch van
groeten omvang ‘is dit aanbod niet.
Zoowel in g er s t als in h a v er kwamen regelmatig
zaken tot, stand, doch deze waren van betrekkelijk geringe
afmetingen. ‘Ook in 1 ij n z a a d werden regelmatig tzaken gedaan, doch
bijna uitsluitend voor onmiddellijke verscheping.

SUIKER.
NOTEERINGEN.

Londen

Net,, York
Amster-

1

White Java

1
Amer. Cra- 96pCt.
Data

dom per Tate
1

f.o.b. per

nulatedcdj.

Centri.

Aug.
Cubes

1

No.
1

Juli/Aug.

Juli/Aug

Sh. Sh. Sh.
$
ets,
5Juli ’22
ƒ 24
3
,
1
8

5313
1919
2217
1
1
4,79
28Juni
1
22
,,24
1
/
5519
1913
2213
4,73
5 Juli ’21
,,24
1
1
8
60/-
19/-
2616
4,-
5Juli ’20,,
–
116/-
1001-
–
18,31
4Ju1i”14,,ll
18
/
32

181-
–

,’
–
.3,26

Voor

de verdere ontwikkeling der
bieten

in
Europa
was de weersgesteldheid gedurende de laatste ‘weken, alles-
zins gunstig en volgens F’. 0. Licht is yau
den achterstand

in D u i t. s c h 1 a ud tegenover verleden jaar niet tveel meer
over. In F r
a.
n -k r ij k, ‘waar de uitzaai ‘tea slotte aan-
merkelijk grooter geweest is dan verleden jaar, worden
nu reeds taxatiecijfers ‘van tussehen de 400 en
500.000
Lens
verspreid.
De zichtbare voorraden bedragen volgens F. 0. Licht:
1922

1921

1920
tois

tans

ton.s
Duitschiand 1 M’ei …….
420.972

489.480

322.081
Tsecho-Slow.akye
1 Mei

194.980

389.227

214.973
Fi-aakrjk 1 Juni ……..
76.042

110.471

92.702
Holland 1 Juni ……….
83.046

74.253

47.666
België 1 Juni …………
41.585

75.019

41.517
Engeland
1
Juni ……..
354.267

413.207

449.506

Totaal in Europa..
1.170.892 1.551.657 1.168.445
V. St. v. N.-A’m.er.
22
Juni

209.580

204.006

52.614
Ciiba, alle havens,
’24
Juni
937.208 1.424.143

590.307

Ttaal. . .
2.317.680 3.179.806 1.811.366

In .E n g cl a ‘n d Jbleef de ‘sui’kermarkt -zeer vast en ver-den verschillende ladingen tot oploopen’de prijzen door Bal-
finadeurs gekocht en ‘wel niet alleen van Ouba, maar ook
van Java en Mauritius. De Mauritius plainters ‘verkochten
de eerste
12.000
-Louis ‘van den oogst 1xt
sh. 21174
c.’i..f. U.K.
en in verband met de differentieele rechten aal wel aoo
goed als de geheele oogst ‘zijn weg naar Engeland vinden,
waardoor Briitsch-I-ndië voorloopig aangewezen blijft op
Java.
A m e r i k a, waar de consumptie gedurende de eerste
zes maanden het hooge cijfer van
2.780.000
tans bereikte,
bleef adér ‘vs-st gestemd en Cuiba-suiker lwerd liet laatst tot
dc. 3
4 c. & L New York afgedaan. Waar nu de grootste
cousumptiem’aanden zijn ‘begonnen, mag aangenomen wor-
•’en, dat de markt aldaar tzijnvast aanzien voortloopi.g blijft
behouden.
De laatste Cubastatistiek ‘luidt:

1922

1921

1920
tons

tans

tans

Weekon’t4vangst. t. 1 Juli .
94.051 38.350 36.235
Tot. ontv. 1 Dec.-1 Juli .
3.219.181 2.927.345 3.213.934
Werkende fabrieken
20 ii 13
Weekexport tot 1Juli , . ..
166.949

27.484

86.222
Tot. exp. op
1
Juli ——
–
2.403.891 1.509.782 2.676.790
Tot, voorraad op
1 Juli .. 844.622 1.416.943

540.320
Weekex.port, Oude oogst . . -.

460
Tot. -voorr., Oude oogst , ,

17.959

Daarentegen heeft de catast.rop’hale daling van den Mar-
kenkoers gedurende cle ‘laatste week verlammend op de
Europeesche markten gewerkt. D’uitsche suikeraankoopen
hadden gedurende de laatste maand in alle Europeesche
produetielauden de markt gesteund. Deze steun is nu ver-
dwenen en heeft zelfs plaatsgemaakt voor aanbiedingen
van door ,Duitschlaud gekochte partijen.
De H oh 1 and s c h e markt was dan ook over het alge-

12 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

625

meen kalm gestemd en weinig veranderd, djoonclat de vaste
Amerikaansche berichten geneutraliseerd werden door de
crisis in Duitschianci.
In J a v a is de markt weer bijzonder vest. Verdere ner-
koopen van de zijde der Vereenigde Javasuiker Producer-
ten vonden plaats en werd liet laatst afgesloten op basis
van
f
13,50 voor Superieur en
f
11,25 voor (bruine suiker
No. 16 en ii. In liet geheel zijn nu afgedaan ongeveer 21 mii-lioen picols, soodait de oogst nu bijna geheel verkocht is. De
Iknite voor No. 16 en Ii. werd tot
f
11,75 verhoogd.

KATOEN.

Noteering voor L000-Katoèn.

(Middiing UplandB).

1
81u11
1
22
1
1
Juli’22
124
Juni
‘221
8Juli
’21 8
Juli’20

New York voor
Middling .. 22.75e 22,05c 21,90e 12,20c 40,50c
New Orleans
voor Middling 22,50e 21,50c 22,- c 1I,50c 39,50e
Liverpool voor
Fy Middling 13,65d 13,23d 13,74d 8,34d 26,87d

Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens.

(In duizendtallen balen)

1
Aug.
’21

Ovaeenkom1ige perioden lol

–
8Juli
1
22
1
1920-21
1
1919-20

Ontvangsten Gulf-Havens..1
4391
1

5040
1

4187
Atlant.Haveusl
1758
1657
1

2984
tjitvoernaarGr.Brittanniël
1704
1

1669
1

3019

,,

,,

‘t
Vasteland
Japan
ete..
.’}
4106
3498 3199

Voorraden in duizendtallen

8
Juli
’22

81u11
’21
1
8
Juli
’20

Amerik. havenB ……….
.624

1515

875
Binnenland …………..
.
479

1218

904
New
York ………

158

35
New Orleans …….
……-

456

267
Liverpool ……….

932

1117

1030

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,

Manchester, d.d.
5
Juli 1922.
Het tweede Bureaubertoh•t, dat ‘de conditie van den Ameri-
kaanschen katoenoogst aangaf als 71,2 pOt. tegen 69,6
pOt. een maand geleden en 69,2 pOt. in Juli verleden jaar,
werd Maaudagawond laat gepubliceerd en daar men hoo-
gere cijfers verwachtte, is de markt na deze publicatie sterk
gestegen, zoodat prijzen ongeveer 1 d. per Ib. hooger
zijn.
De aanplant ‘werd geschat op 10 pCI. boven die van ver-
leden jaar, izoodat dit zou wijzen op een vermode1ij’ken
oogst van 11.065.000 balen. Sedert de publicatie ‘van deze
cijfers zijn de weei’berichten weer beter, zoodat men nu wel
hoop heeft op een grooteren oogst, daar anders tegen het
vulgend jaar zeker een sohaarschte aan grondstoffen zou
intrëden. De markt is de laatste dagen dan ook weer wat
flauwer, hoewel prijzen ten slotte nog niet veel gedaald zijn. Egyiptisahe katoen is in verband met de stijging van Amen-
kaanadhe iets va.ster, hoewel oogatbenichten uit Egypte gun-
stig blijven.
Voer de publicatie vast het Bureaubericht rwas de vraag naar Amerikaansohe garens zeer bevredigend, vooral voor
het binnenland, terwijl de enportvraag zich hoofdzakelijk
beperkte tot de meer nabije markten op het Vasteland, daar
biedingen zoowel uit Indië als ook uit China steeds te
laag waren. Bij de plotselinge prijsstijging zijn izaken ech-
ter vrijwel tot stilstand gekomen. Enkele orders zijn nog
geboekt •tegen 34 d. boven de prijzen van verleden Maan-
dag, doch in de meeste gevallen wenscht men liever eerst
de loop van de markt af te wachten. De vraag -naar Egyp-
tische garens beperkt zich hoofdzakelijk tot de fijnere num-
mers. Amerikaansohe garens zijn ongeveer 34 ft 1 d. booger,
terwijl in Egyptische ga-rens nog enkele zaken tot oude
prijzen zijn afgedaan.
In manufacturen is in de eerste dagen na ons laatste
bericht nog al wat, gedaan en er bestaat van de meeste
markten nog al wat (belangstelling. Sedert de publicatie
van het Bureaurapport ‘hebben de overaeesohe markten
meer een afwachtende houding aangenomen, daar de stij-
ging thans wel wat p1otseling is geweest. Dit -is misschien
maar tijdelijk, daar de berichten van Indië goed blijven en
men ook wel geneigd schijnt te zijn de tegenwoordige vraag-
prijzen lvan manufacturen te betalen. De groote Iludtuaties
werken echter niet gunstig op de markt, daar koopers in

vele gevailien -niet bereid blijken de hoogere prijzen te be-
talen en liever eerst de markt nog eens aanzien. De doeic-
markt is dan ook zeer vast, doch bepaald kalmer clan cie
laatste -weken.

28 Juni 5Juli

Oost.
koersen.

27Juni 4Juli
Liverpoolnoteeringen.

T.T. op Indië…. 1131
1
/344j
‘
F.G.F.Sakellaridis 19,75 20,25 T.T. op Hongkong 217

217
1
12
G.F. No. 1 Oomra 9,10 9,60 T.T. op Shanghai. 3161 317
1
1

KOFFIE,

(Mededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon, Kolf t & Witkaarp, Leonard Jacobson & Zonen
en
G. Bij dendijk).

NoteeHngen en voorraden.

Rio

1

Sanlos

1
Dato

1

‘

1

I
Wisselkoers
Voorraad

Prijs
1
Voorraad
1
Prijs
No.7
1

1
No.4
1

8 Juli

1922
1.573.000

15.800
2.484.000

19.300
7171
1

.,

1922
1.564.000

16.075 2.554.000

19.200
7
1/
24 Juni 1922
1.639.000

16.000 2.664.000

19.400
71952

8 Juli

1921
1.111.000

12.325 2.958.000

15.000
618

Ontvangsten.

Rio Sanios
Data
Afgdoo pen
r-
.edert
Afgeloo pen
Sedert
week
1
Juli
week
1
Juli

8 Juli
1922….
44.000
1

55.000
1
46.000
53.000
8 Juli 1921
….
94.000
114.000
170.000
187.000

Statistiek der firma G. Duuning & Zoon.

Zichtbare voorraad op 1 Juli
1922,
in duizenden balen.

1922 1921 1920 1919 1918

Voorraad in Europa.. 2.612 2.011 2.172 1.975 1.680
Stoomend fBrazilië .. 447 519 337 1.082 338
n. Europa køost-Indië.

9

32

–

67

3.068
2.562
2.509 3.124
2.018

Voorraad
Ver.
Staten
1.117 1.765 1.724
879
2.027
Stoomend
naar’Brazilië ..
339 335
569
629
934
Ver.Statenj

4.524
4.662
4.802
4.632
4.979
Voorraad in Rio ….
1.553
1.048
312
536
855
Santos..
2.547
2.953
1.614′
5.144
5.781
Bahia ..
15
37
22
24
87

Totaal……
8.639
8.700
6.750
10.336
11.702
Op

1

Juni ……….
8.902
8.575
6.988
11.020 11.829

THEE.

(Opgave van den makelaar J. van Bek.)

Bericht van den afloop Theeveiling op 29 Juni 1922.’

Aanbod in veiling bestond uit:

Heden:
7606, 26412, 20/4, 47116 kn. Java thee
300

Sumatra thee
108

ex voorg. veil.

Totaal.. 8014, 26412, 2014, 47116 kr. thée.

30 Juni 1921:

17112, 5012 kn. Java thee
1692

Sumatra thee
50

,,
ex voorgaande veiling.

Totaal.. 18854, 5012 kn. thee

Aanbod 1 Januari jl. tot heden

idem 1921 idem 1820
9 veilingen 9 veiligen 8 veilingen.
Java thee

75708 kn. 158468 kr. 112447 kr.
Sumatrathee 19070
,,

7406

7232
voor Hand.rek. 4594
,,

1482
,,

2582

Totaal ……….99372 kn. 167356 kn. 122261 kr.

0-em. per veiling.. 11041 kn. 18595 kn. 15282 kr.

Bij een vaste stemming, ‘had de veiling een vlug verloop met goede vraag naar ‘bladtheeën.
De Oranje Peoco’s brachten gemiddeld 1 8. 2 ets, meer
op dan in vorige veiling, enkele prima zelfs meer, voor
Pecco en Peoco Souohon was ‘het avanoe veelal 2
8.
3 ets.
Gebroken Pecco’s en gebroken Oradje Pecco’s werden
gemiddeld 1
8.
2 ets. onder vorige prijzen ‘verkocht, een
enkel partijtje (bedong 2
8.
3 ets. boven taxatie.
Klein gruis en stof met weinig aanibod, werd tot vorige
prijzen en iets daarboven opgenomen.

626

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
12. Juli

1922

Voor Witpunt was zeer weinig vrag, slechts 10/4 kn.
INKLARINGEN
wenden tot circa: vorige prijzen verkocht.
IJMUIDEN. Volgeade -veiiiiig aal worden gehouden op Donderdag 27

Juni
1922
Juni1921
Juli e.k. met een aaizbod van circa 10.000 kisten.

Landen van

RUBBER
‘herkomst
Aantal
N.R.T.

Aantal
N.R.T.

De
markt was in de afgel&pen week’ zeer kalm gestemd
–
schepen
schepen

Binneni. havens
.
8
7.480
11
9.858
en de prijzen liepen geleidelijk iets terug.
Er is een regelmatig aanbod tot marktwaarde; de vraag
blijft echter zeer beperkt
Groot-Brittannië
104
67.985
63
41.270

De slotnoteeringen op de termijnmarkt zijn:
Duitschiand
2
3

42.293
1.220
24
1
25.219
82
einde voorafgaande week
Noorwegen
Zweden
19
9.224
11
5.111
Prima Crepe Juli

……..
41

……….

43
Denemarken
5
3.003
8
3.576
Aug./Sept…..
4l’1
Finland
……..
36
23.818
13
7.935
Oct./Dec……..

43

45
hI
3
‘8.165
2
6.478
Smoked Sheets

Juli

……..42

……….43i/
Frankrijk .4
2.322
9
4.592
AugJSept—–
42’/,

.

……….

..,

België ……….

Spanje
6

.

5.850
4
3433
Oct./Dec
Portugal
4
2.764
–
10 Juli
1922
2
2.547
2 1.612
.
coP
Levant
3
4.630
2
5.138
.
And. Midd. Zeeh.
1

.
735
1
1.146
Na de sterke stijging van de vorige week trad weder

Italië ………..

Ov.Westk.Afrika
5
8.791
3 3.001
een scherpe reactie in’. De vraag van consumenten nam
Oostkust Afrika
1
4.065
–
–
weder sterk af, en ook Duitschiand hield op met koopen.
Ned-Oost-Indië..
7.
27.917
.

6
24.738
De noteeringen zijn:
Vereen. Staten..
–
–
4
13.781
Java f.m.s. stoomend …………….

f
29,-
Midden -Amerika•
3
12.630
–
–
Augustus/September ……

..
29,-
Ned. West-Indië-
Ned. md.

f.m.s. alle posities ……..

..

28,75
Ned. Antillen..
2
2.066
.

5
9.035
mixed nopad

…………,,
27,50
Brazilië ……..
1
2.120
3
16.301
10.
Juli
1922.

Argent.,tJruguay
2
8.488
–
–

METALEN.

.
0v. Z.-Amerika..
4
1
10.766
1.960
–
1
–
3448
Loco-Noteeringen te Londen:
Totaal
259
260839
173
185.754

Data

.
Stn
P
da
e
.rd

Tin
Lood Zink
Periode 1 Jan.
31 Mei
1.366
1.506.942
1.092.
1.276.492

10 Juli 1922..
oom.
62.17/6
.
154.101-
24.216
28.51-

Chili ………..

3

,,

1922..
nom.
62.101-
154.216
24.51-
27.1716
Nationaliteit.

26
Juni
1922..
nom.
61.1216
152.1216
24.7166
27.1216
Nederlandsche
107
146.525
87
127.107

19

,,

1922..
nom.
62.51-
152.1216 24.121
28.-]-
Britsche
56
48.899
33
30.250

11
Juli

1921..
oom.
72.1216
166.216
23.216
26.171-
Dujtsche

.

-.
53
32.976
40
18.333

20 Juli 1914..
51
1
4
61.-t-
145.15/..-
19.-/-
21.10
1
–
Noorsche
12
7.841
4
1.667
Belgische
Fransche
Zweedsche

1
–
20

1.268
–
10.614

–
2
4

–
242 2.226
VERKEERSWEZEN.
SCHEEPVAART.
Deensche
7
5.917
1
162

GRAAL
Vereenigde Stat
Andere
1
2

.
5.261
1.538
1
1
4504
1.263

Petra-
grad
Odessa
Atl. Kust-
Ve,. Staten San Lorenzo
259

__________

260.839
173
185.754
Data
Londen/
R’a’am
Rotte,-
dam
Rotte,.
Brislol
Rotte,-
Enge-
1
(Vereenigde
Scheepsageuturen
van
dam
Kanaal
dom
land
flalverhout
&
Zwart
en Zurmühlen
&
Co.)

3-8

Juli
–
’22

–

–

14

41-

2211

2211

26-30 Juni
.
.’22

–

–

141

41-

2219

2219
VLISSINGEN.
4
–
9 Juli

. .
’21

–

–

616

616

4219

4219
_______________ ________________

Landen van
Juni
1922
-Juni
1921

5-10 Juli
. .
’20

–

–

-.

101-

901-

7216′

Juli

1914

11
d.

713

1/111/
4

1/11
1
/
4

121-

121-

KOLEN.
herkomst
Aantal
N.R.T.
Aantal
N.R.T.
schepen
schepen Cardlff
Oosik. Engeland
Data
Binnenl. havens.
1
15.000
1
7.569
Bar-
deaux
Genua
Port
Sata’
1

pf
Rivier

Rotte,-
dom
I
Gothen-
burg
Groot-Brittannië

Zweden

(

1
31

‘
1

233
251.8l0J
2.920

27
–
–

186.273
–
–
3-8

Juli

’22

6111

1012

121_

1416

515

71_
België
2
1.609
4
32.178
26-30 Juni
’22

5111

101-

1213

1411
1
1
2

514

71-
Italië’) ……..
– –
12
10.279
4-9
Juli

21

8/3

1719

1716

1717
1
1
2

71_

j

1016
Levant
2
)
6
3.408
8
4.510
5-10 Juli

’20

2512

3716

4216

3716

f17,60 kr.55.-
Juli

1914
fr. 7,-

71-

713

1416

1312

1

41-
Totaal
42
274.980
52
240.809

DIVERSEN.
Nationaliteit.

Nederlandsche.;
36
269.860
33
190.459
1 Bombo,
Birma
Vladlvo-
Chili

Data
1

West West
stock
West
Britsche
3
1.305
6
3.512
Europa
(d. to.)
Europa
(rijst)
West
Europa
Europa (salpeter)
Duitsche
Noorsche
1
–
2.920
–
3
1
1.265
3.349

3-8 Juli

1922
–

181-

261-

301-

301-
Belgische
/2
895
6
3.012

26-30 Juli

1922…

181-

261-

301-

301-
Ver. Staten
.

..
–
–
.

3
39.212

.4-9
Juli-

1921.:

2716

3716

50/-

351-
-.

Totaal
….
42
274.980
52
240.809
5-10 Juli

1920
.

851-

1251-

–

–
Juli

1914
..

1416

1613

251-

2313
1)
Bijleggers.

1)

Sleepbooten.
(B. Stofkoper.)

1)
Voor Britsche schepen
2)
Amer. cents p. 100 lbs.

Graan Petrograd per quartet van 496 1h,. zwaar. Odessa per unit. Ve,. Stoten
Oer quarte, van 480 lbs. zwaar.
Overige noteertn gen per ton van 1015 K.G.

12 juli 1922

627

• DE TWENTSCHE BANK

AMSTERDAM ROTTERDAM – ‘S-GRAVENHAGE – DORDRECHT – UTRECHT ZAANDAM

Maandstaat op 30 Juni 1922

DEBET

Aandeelhouders nog te storten 90 pOt. op aandeelen B, waar-
voor effecten gedeponeerd ……………………….

Deelneming in de firma’s: B. W. BLIJDENSTEIN & Co., te Londen;
B. W. BLIJDENSTEIN Jr., te Enschede;
LEDEBOER & Co., te Almelo,
f
7.985.000,—, waarvoor in

geld gestort
waarvoor effecten gedeponeerd ………. . ………….
f
1.550.000,-

Deelneming in bevriende Bankinstellingen

f
7.752.495,-

waarvoor in geld gestort
waarvoor effecten gedeponeerd ……………………..1.752.300,

Effecten van Aandeelhouders
gedeponeerd bij bevriende instellingen ……………..,, 3.000.000,-

ten eigen gebruike

……………………………. ..33.046.050,-

Kassa, Wissels en Coupons
Nederlandsche Schatkistbiljetten en Schatkistpromessen
Saldo’s bij Bankiers:
beschikbaar voor eigen gebruik …………………….
f
4.540.051,33

voor rekening van derden ……………………….,, 13.088.914,57

Prolongatiën gegeven ………………………………
Eigen Effecten en Syndicaten ………………………..
Oredietvereeniging ………………………………..
f
65.398.173,53

Af: loopende Promessen …………………………….,,

6.100.000,

f

1.784.700,

6.435.000,

6.000.195,

39.348.350,-

26.380.892,06
54.501335,58

17.628.965,90
10.615,095-
7.723.356,60
59.298.173,52

Voorschotten tegen Onderiand of Borgtocht en Saldi Rek. Ort.
f
56,774.097.2834

Af: loopende Promessen …………………………….. ..1.561,600,-
55.212.497,2834
2.123.951,98
4.529,689,9234

Totaal ……
f
291.584,413.05

CREDIT

Kapitaal ………………………………………….t 35.500.000,-

Reservefonds …………………………………….. ..8.200.613,62

Buitengewone Reserve ……
………………………… ..1.000.000,-

Waarborgfonds Credietvereeniging ……………………
..6.309.880,-

Reserve Oredietvereeniging …………………………
..3.425.259,47

f
54.435.753,09

Aandeelhouders voor gedeponeerd als waarborg voor 90. pOt.

storting op aandeelen B:
Effecten …………………………7′

1.741.000,

Contanten …..
……………………. ,,

43.700,-

in Leen-Depôt Effecten …………………………..37.607.350,

11

Contanten …………………………1.049.300,

Totaal Effecten

……………………….
,,

39.348.350,-

Totaal Contanten ……………………….
.,,

1.093.600,

Zieken- en Pensioenfonds …………………………..
•

,,

1.536.485,70

Deposito’s

……………………………………….
•

,,

50.185.532,2454

Prolongatie-Deposito’s ………………………………

..4.779.700,-

Saldo te ontvangen en te leveren fondsen

,,

1.600.637,42

Saldi R’ekeningen Courant …………………………..
f
86.623.854,3134

voor gelden in het Buitenland.. ,, 13.088.914,57
Oredietvereeniging …………,, 7.308.457,9034
107.021.226,79

Beleeningen en Daggeld…………………………….

,,

630.000,

Nederlandsche Bank

……………………………….
..

1.600.334,6134

Te betalen Wissels ………………………………..
.,,

27.055.297,96

Diverse Rekeningen ………………..

,,

2.297.495,24

Totaal …….
f
291.584.413,06

Voorschotten op Oonsignatiën

Gebouwen

628

12 juli 1922

1
Mx-

O

PCt. N

1922 B

groot.
–
iloilhillaal f 15000000000
9

uitgegeven krachtens de wet van 17 Februari 1922, Staatsbiad No. 64,

verdeeId. in Obligatiën aan toônder,

•
groot
/2500
9
–
7
/1000,—
eil
/
500
1
–

De
uitgifte geschiedt tegelijkertijd in de Vereenigde Staten van Amerika, door de firma DILLON READ
& Co. te New York op de voorwaarden van het door deze firma uit te geven prospectus.

De leening heeft een looptijd van 50 jaren. Voor 1 Maart 1932 zal niet tot aflossing of conversie
kunnen worden overgegaan. Telken jare, voor het eerst op 1 Maart 1933, zal 1140 deel der leening
door uitloting â pari worden afgelost, behoudens het recht’tot algeheele aflossing van het nog
uitstaande gedeelte der leening.
De ondergeteekenden berichten, dat zij de inschrijving openstellen op een

iloilhillaal bedraij’groot
ƒ150.000.000p p

van bovengenoemde leening in stukken van
f2500,—, /1000,—
en.f.500,-

te AMSTERDAM,
ten kantore van de NEDERLANDSCHE
HANDEL-MAATSCHAPP!J, AMSTERDAMSCHE BANK,
AMSTERDAMSCHE SUCCURSALE DER BANQUE DE PARIS ET DES
PAYS-BAS,
DE TWENTSCHE BANK,
Heeren LIPPMANN, ROSENTHAL & Co., NEDERLANDSCH ÎNDISCHE HANDELSBANK,
Heeren PIERSON & Co.,
ROTTERDAMSCHE BANKVEREENIGING;

te ROTTERDAM,
ten kantore van de NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ,
AMSTERDAMSCHE BANK,
het AGENTSCHAP DER BANQUE DE PARIS ET DES PAYS.BAS,
DE TWENTSCHE BANK,
de Heeren R. MEES
&
ZOON EN,
ROTTERDAMSCHE BANKVEREENIGING;

te ‘sGRAVENHAGE,
ten kantore van de NEDERLANDSCHE HANDELMAATSCHAPPIJ,,
AMSTERDAMSCHE BANK,
DE TWENTSCHEBANK,
Heeren R. MEES & ZOONEN,
NEDERLANDSCH INDISCHE HANDELSBANK,
ROTTERDAMSCHE BANK VERE EN
IGIN G.

op VRIJDAG14 JULI 1922,

van des voormiddags.9.tot. desnamiddags 4 uur,

té.t den « koers van 98 pCt.

Bij overteekening zal de toewijzing zooveel mogelijk pondspondsgewijze geschieden.
Het recht wordt voorbehouden bij de toewijzing inschrijvingen niet in aanmerking te nemen.
De betaling der toegewezen obligatiën moet geschieden
25 Juli 1922,
ten kantore van inschrijving, tegen inontvangst-
nerning van door den Minister van Financiën uit te geven recepissen die zoo spoedig mogelijk tegen de definitieve
obligatiën kosteloos zullen worden ingewisseld, ter plaatse door den Minister van Financiën te bepalen.
Voor verdere bijzonderheden wordt verwezen naar het Prospectus d.d. 8 Juli 1922.
Aan bovengenoemde kantoren. van Inschrijving zijn Prospectussen en Inschrijvingsbiljetten verkrijgbaar.

NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ.
AMSTERDAMSCHE BANK. AMSTERDAMSCHE SUCCURSALE DER
BANQUE DE PARIS ET DES PAYS-BAS.
1
DE TWENTSCHE BANK.
LIPPMANN, ROSENTHAL & Co.
R. MEES
&
ZOON EN.
NEDERLANDSCH INDISCHE HANDELSBANK.
AM, 8 Juli 1922

PIERSON & Co.
ROTTERDAM,

ROTTERDAMSCHE BANKVEREENIGING.