Jrg. 6, editie 303

19 OCTOBER 191

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

Economis
,
ch~Sta
“tistische

Beri*chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL NIJVERHEID.
FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

6E JAARCANG

WOENSDAG 19 OCTOBER 1921

No. 303

INHOUD

Blz.

ESENTIALIA
vooa
WASHINGTON
door
Mr.
E. N.
van Kleffens
899
De Indische begrouting voor 1922 in den Volksraad door
Mr. J. Gerritzen …………………………….
902
The Hague Rules, 1921 II door
Mr.
W.
Roosegaarde
Bisschop …………………………………
905
De Panamakanaal-rechten door
Dr. G.
E.
Huffnagel .. ..
907
De Besluiten genomen door de Emigratie-Commissie der
Internationale Arbeids-organisatie in hare bijeenkomsten
in de.maand Augustus 1921 door
Jhr. J. C. C. Bandberg
908
Londensche Correspondentie
……………………..
912
AANTEEKENING:
Stand der cultures en uitvoer gedurende het tweede kwar-
taal 1921, in Suriname …………………….914
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
………………
914-921
Geldkoersen.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhandel.
Bankstaten

Verkeerswezen.

INSTITUUT

VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secreta.ris: Mr. G. W. J. Bruins.
Assistent-Redacteur voor het weekblad: D. J. Wansink.

Secretariaat: Pieter de Hooghweg 1, Rotterdam.
Aan geteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 87.
Telef. Nr. $000. Tele gr.adres: Economisch Instituut.
Postcheque en girorekening Rotterdam No.
8408.

Abonnernentsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f 20,—. Buitenland en Kolowiën f 5,-
per jaar. Losse nummers 50 cents.

Leden en donateurs van het Instituut ontvangen
het weekblad gratis.

De verdere publicaties van het instituut uitgaande
ontvangen do abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Advertentiën f 0.50 per regel. Plaatsing bij abonn,e-
mont volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgh. & van Ditmar’s Uit gevers-
Til
aatschap pij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenha,ge.

17 OCTOBER 1921.

Ook deze week kwam er in den toestand van de

geidmarkt weinig verandering. De prolongatierente

noteerde bijna steeds 33% pOt. en particulier disconto

werd voor 4% pOt., later ook voor 43% pOt., afgedaan.
*

*

In tegenstelling met den kaimen toestand van de

gelcimrk’t was de wisselmarkt uiterst bewogen. Bijna

alle koersen liepen percentsgewijze terug en een for-

meele débâcle trad in voor den markenkoers. Na de

groote daling van .de laatste dagen der vorige maand,

was een stilstand op èa. 2,50 ingetreden, zoodat het

scheen, dat een nieuwe eve.nw’ich’tstoestand was gevon-

den. De beslissing over Opper-Silezië gaf echter in

Duitschiand het sein voor een hernieuwde vlucht

voor de mark, waardoor het aanbod weder zoo over-

weldigend werd, dat heden een oogenblik zeLfs voor

1,50 werd verhandeld. Deze voortd.uren’de daling der

marken sleepte blijkbaar alle andere koersen mede.

Althans een plausibele reden voor het tegelijkertijd z66

terk terugloopen •der andere koersen was niet goed

te vinden, terwijl tevens de – effecteumarkt er zeer

sterk door werd beïnvloed. Dat in’dustiieaan•deelen er

dooi leden was begrijpelijk, Idaar door de daling der

marken de positie der Nederlandsche industrie er niet

gemakkelijker op wordt. Voor velen was die daling

echter een nieuw motief om zich van alle aandeelen t

ontdoen, ook van die, welke door den stand van de

visselkoersen niet het minst worden beïnvloed.

LONDEN, 15 OCTOBER 1921.

– De afgeloopen week bracht vrijwel geen wijziging

in den toestand ter geldmarkt; het aanbod van geld

was in het algemeen voldoende om in de behoefte te

voorzien, hoewel hier en daar de vraag sterk genoeg

biech te zijn ôm den geidgevers gelegenheid te geven

de rente iets te verhoogen. –

• Hernieuwing van daggeld vond geregeld plaats

tegen 334 pOt., terwijl nieuw geld gemakkelijk tegen

3 pOt. verkrjgbar
was.
Zeven-daags geld varieerde

taaschen de
33%
en 4 fpOt.

Het aanbod vn wissels was buitengewoon

schaarsch, zoodat •de omzetten aan de discontomarkt

dieovereenkomstig zeer beperkt bleven. De discon-

to’s waren iets lager:

2-maands-bank-accepten
315/_4
pOt.

–

4

,

6-

43% pOt.
en

–
3- ,,

prima handelswissels 534 pOt.

–

6-

.534-6 pOt.

ESSENTIAL1A VOOR WASHINGTON.

‘ De bijitenlandsche pers toont aan, dat men over de
aanstaande conferentie te Washington zooveel kan
schrijven
als
men wil, doch ook -dat veelschrijverij hier niet anders brengt dan vertoon van meerdere of
miiidere profetengaven. Beter schijnt het, dat althans
zij, die niet direct aan de komende besprekingen zul-ten moeten deelnemen, zich beperken tot eene poging
om een denkbeeld te verkrijgen van de toestanden
in en om den Stillen Oceaan, van de vragen ‘die zich
daar voordoen, en van de oogmerken die Nederland
zich behoort te tellen, terwijl de tactiek van ‘het na-streven dier oogmerken worde overgelaten aan hen,
die onsland in de Amerikaarische bondshoofdstad
zei-
len vertegenwoordigen.

De sameuroep-ing dan der conferentie ‘te Was]iing-
-ton door President Harding (die hiertoe overging

900

ECONOMISCH-STA1ISTISCHE BERICHTEN•

19 October 1921

zoodra bleek, (lat anders L’loyd George het zou hebben
gedaan) is een eerste handgreep in een operatie,
waardoor, misschien met sudces, een nieuwe zweer zal
worden gelanceerd die reeds lang bestond, maar eerst
sedert kort de wereld heeft gehinderd en verschrikt.
Het is een poging om krachten te n’eutrajliseeren of
a.f te wenden, die, door de menschelijke kortzichtig-
heid niet tijdig ingetoomd, ons ten slotte de baas
kunnen worden en welhaast met volslagen ondergang
bedreigen. De pas officieel geëindigde wereldoorlog
was een van zulke catastrophes – er dreigt echter een
andere die, wordt zij niet intijds gekeerd, erger of
even erg moet zijn als de plagen, die juist achter ons
liggen en voor de Westersche beschaving misschien
den ondergang zou beteekenen.
Om de krachten te leeren kennen, die dreigen de
w
e
r
eld op zoo vreeselijke wijze te zul’len schokken,
moet men eenige eenvoudige feiten wel in het oog
vatten. Het zijn (1) de toeneming van het gele ras,
meer speciaal van de Jap’anneezen, (2) de weigering
van sommige ,,blamke” landen om dit ras in gebieden
waar het niet ‘autochthoon is ‘toe ‘te laten. Wanneer
men in een voilen emmer water giet, dan loopt die
emmer over, en komt het teveel aan water ,,ergens”
terecht. Wanneer het betrekkelijk kleine Japansche
terri’toir geen voedsel meer oplevert aan de milhioe-
nen, die van jaar tot jaar worden geboren, dan moeten
zij ,,ergens” heen. Bovendien heeft Japan, naast een
teveel aan bevolking, een teveel aan energie. Een
ijzeren wet dwingt dus de Japansche Regeeriug een
uitweg voor dezen te zoeken. Deze uitweg nu wordt
hun versperd.

Hier ligt de kern van de geheele situatie. Japan
ziet aankomen, dat het ‘op een ‘kwad’en dag buigen of
barsten wordt. Het wapent zich dus. A.merika wapent
zich – Engeland is gewapend. Tijdelijk nog is Zuid-
Amerika een reservoir, waarheen het surplus aan Ja..
pansche voikskracht ontsnapt. Ook ‘daar begint zich
echter al verzet te tornen. Wat dan?’
Deze angstwekkende feiten hebben regeeringen ei
geregeerclr.n oorspronkelijk rustig laten rijpen en bd-
tijen: homo sapi’ens is een hardleersch creatuur. Dat
de Conferentie te Washington nu
is
bijeengeroepen
is eenvouiig het gevolg van het feit, dat bewapening
geld kost, en niemand thans geld te missen heeft, ‘ook
Amerika niet met al haar dubieuse ‘debiteuren. Me
wilde over vermindering van bewapening praten.
Maar plotseling zag men, d’at 4e bewapeningskoorts
een sym’ptoom is, .dat slechts verdwijnt als de ziekte
geneest. Dus werden op de agenda te Washington
,,00k” quaesties in verband’ met den Stillen Oceaan

geplaatst.
Uit het voorgaande volgt w’at, van een politiek-strategisch standpunt, de positie is. Japan is in het
offensief, of, beter misschien, zal het offensief moe..
ten, nemen – ‘het kan niets doen. De rest – Amerika
en het Britsche Rijk vooral – hebben ‘de defen-
sieve rol. Het hulpel’o’oze China is in een buitenge-
woon moeilijke positie. Aan den eenen kant is het
zelf te dicht bevolkt – en in zoover in hetzelfde

parket
eis
Japan -, aan den anderen kant wordt het
cToor Japan met ‘begeerige oogen gadegeslagen, ter-
wijl de anderen ‘de spoliatie van China misschien
wel zouden willen tegenhouden, maar als Japan het

geheel dreigt te
grijpen,
voor ‘hun fatsoen niet kunnen

nalaten ook hun deel te vragen. Op de a’gen’da, ‘die ‘de Amerikaansche Regeering
voor Washington heeft voorgesteld, beslaat China een
groots plaats. Natuurlijk. Want wordt Japan in China
althans voorloopig een débouché geopend – naar
vanzl.f spreekt op militaire en economische voor-
waarden, die voor de anderen aannemelijk zijn – dan
vervalt voor Amerika, voor Canada, voor Au’stralië
de noodzakelijkheid om het offer ti brengen van een
afzien hun’ner geheele of gedeeltelijke uitsluiting van

Japanners.
Het defensief van Amerika en het Britsche Rijk in
dit geweldig, conflict is, van een zuiver tech.nisçii

standpunt bezien, zeer mooi opgezet. Met een paar
forsche slagen is Japan diplomatiek geïsoleerd. Ame-
rika ‘maakt bekend, dat ht bezwaar heeft tegen eene
hernieuwing van het Japansch-Engelsch bondgenoot-
schap. Canada kondigt op de Imperial Conference
van dezen zomer aan, dat het van zoodanige vernieu-
wing niets wil weten. En, ofschoon een ‘definitief
resultaat nog niet is bereikt in die al- of niet-her-
nieuwingscampagne, de atmosfeer is voor Japan voor
het oogenblik geheel bedorven – de kracht van het
Japansch-Engelsch verbond is voor ‘het oogenbilik weg.
Een zeer felle campagne in de pers va.ii. Amerika en van het Britsche Rijk draagt daar het h’are toe bij.
Als de conferentie te Washington tot iets zal ‘leiden
– en het kortzich’tig onverstand der regeerders is,
naar in ‘de laatste j.aren is gebleken, zoo groot, dat
dit ,,als” mag worden neergeschreven – dan moet
het Jap’ansche probleem worden opgelost, althans

voor de eerste dertig of veertig jaren. Want, men
ho-ud’e de voorspelling ten goede,. ook bij zulk eene
oplossing schijnt het waarschijnlijk, dat liet probleem
van het gele ras zich later opnieuw zal stellen.
Elke oplossing nu beiteekent eene grootere of klei-nere opoffering van de
zijde
van, vooral de Vereenig-
de Staten en sommige leden van ‘het Britsche Rijk.
Hier rit de cru van het probleem van den Stillen
Oceaan, en dus van de komende conferentie. Zij
schijnt niet onoverkomelijk. Maar in de practijk bren-
gen de landen zelden, een offer tot voorkoming van
latere, ‘grooter nadeel b’rengende conflicten. Pessimis-
me schijnt dus niet. misplaatst.
Is het probleem van den Stillen Oceaan fundamen-
teel een rassen-quaestie? Neen. Als de Japanner’s
blank waren zou dc
zaak
dezelfde zijn. Het verschil in
ras maakt het conflict van belangen evenwel veel
scherper, temeer daar dit gele volk economisch zoo-
veel lagere eischen stelt dan de blanken, en dus
zulk een gevaarlijk concurrent is, wanneer het ergens
de kans krijgt als medeclinger op te treden. De quaes-
tie van den Stillen Oceaan is een
bevollcirvggvraag-
stuk, verscherpt door accessoire omstandigheden van
ras en economie. Eenerzij:ds heeft dus d’e Amerikaan-
sche regesring
ongelijk,
wanneer zij thans Japan
voorhoudt, dat de kern der
1
vragen, die zich voordoen
een economisch karakter ‘s’tricto sensu draagt – an-
derzijds zegt de sensartiepers nog veel meer ten on-
rechte, dat die kern een rassen-quaestie is.
Wat de waarde van de gedragslijn der voornaamste
belanghebbenden betreft, moge het volgende korte-
lin.gs worden opgemerkt. De Japansche diplomatie wordt, wanneer men de zeer moeilijke omstandig-
heden waaronder zij werkt in aanmerking neemt, zeer
ten ‘onrechte veelal als onverantwoordelijk ambitieus
en agressief voorgesteld. Geen
oripartij.di’g
beoor-
deelaar zal kunnen ontkennen dat Japan, met uitzon-
d’ering wellicht van de Chi’neesche zaken, met een
geduld en een gematigdheid is opgetreden, waarvoor
het veel meer dank toekomt dan het wâ’arschijnlijk
ooit zal oogsten. Militair heeft het natuurlijk groots
toebereidselen getroffen.’ Of de wijzen van den Genro,
die, den qua’si-democr:atischen staatsvorm ten spijt,
het land regeeren, anders hadden mogen doen tegen-
over hun geweten, valt te betwijfelen. Nood breekt
wet. Zoover is het gelukkig nièt, en nôg beijvei t Japan zich om op gronden van billijkheid
bij
anderen te vra-
gen om vrjeren toêgang van Japansche burgers en
werk’kracht. Of het zich tot die gronden op den
duur zal kunnen blijven bepalen, hangt voor
de
eerst-
volgende decaden af van het resultaat ‘der Washing-
tonsche conferentie.
Tegenover Japan en naast China staan, als voor-
naamste belanghebbenden, de Angelsaksische landen:
‘de Vereenigde Staten en het Britsche Rijk, met
Canada ,en Austral.ië als meest geïnteresseerde ‘leden.
Zij allen zijn tegen vrije ‘toelating van Japanners
(veelal, met of uon’der opzet, verkeerd voorgesteld als
onwil om het gele ras gelijk te stellen met het blan-
ke) en zullen ,trachten . (worden
zij,
daarbij door’ onder-

19 October 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

901

lingen naijver niet rto’t eigen schâ verlamd) om Japan
af te leiden naar China. Zoolang dit zonder nadeel
voor China kan geschieden is daar ook niets tegen.
Of echter in China alleen de oplossing gevonden kan
worden, valt te betwijfelen.

De toelating van Frankrijk en Italië ter coiiferen-
tie heeft verschillende redenen. Van de zijde van
J’apân was er niet veel voor die toelating, maar nog
minder daartegen. Van de zijde van de Angelsaksen
is er zeer weinig tegen (beide genoemde landèn zul-
len niet spoedig een lijn trekken met Japan ‘tegenover
Amerika en Engeland); d-aaréntegen kan Fiiansche
of Ita’liaansche bijval de kracht van het Angelsaik-
sisch standpunt verhoogen. Men vorgete niet hoe
diep deze Latijnsche landen bij de Vereenigde Staten
in de schuld staan (bedenkt men daarnaast dat ook
Engeland groot-debiteur is van Amerika, dan voelt
men een der groote oorzaken van het overwicht van
de Republiëk in dit diplomatiek getij). Eindelijk,
gezien van Fransch en Italiaansch standpunt, heeft
men te Washington niets te verliezen. Men kan er
een nuttige rol spelen, en vooral: misschien komt de
quaestie van het geheel of gedeeltelijk schrappen der
inter-geallieerde schulden nog vel eens ter sprake.
Frankrijk is bovendien geïnteresseerd wanneer, gelijk
te verwachten is, de quaestie der bewapeningen te
land wordt opgeworpen.

Hoe staat nu, naast deze politieke ‘draai’kolk, Ne-
der.land?

Houdt men de kern van de kolk tin het oog, dan
is het niet zoo moeilijk een antwoord op die vraag
te vinden. Men ga daarbij een vijftiente’l jaren terug.
Toen, vlak na den Russisch-Japanschen oorlog, waren
er in Japan twee &troomingeu op te merken, waar
het gold de oplossing te vinden van het vraagstuk
der toen reeds onvermijdelijke Japansche expansie.

De eene noemde men de con-tinentale school; zij was
het die naar China wees, en’ oo •noodig naar andere
gebieden ‘der gematigde luchtstreek. Daarnaast be-
stond wat men wel eens de maritieme richting noem-
d’e, die zich als tideaal een nitgebieid Japansch eilan-
denrjk droomde van Jezo tot Java. Deze tweede
school, ‘hoewel door een paar Vrij luidruchtige dag-
bla’dschrijvers bij h’et publiek ingeleid, heeft nooit
veel succes gehad. Het schijnt, dat dit vooral aan
klimatologische, daarnaast echteT aan economische
oôrzaken is toe te schrijven. Een feit is -het, dat de
continentale opvatting de overhand ‘behield, en wel-
haast de eenige is geworden die in de practijk der
Japans
‘ che politiek meetelde.

Wat er echter zal geschieden, indien die, voorname-
lijk op het Aziatisch côntinent gerichte, staatku’nde
onuitvoerbaar mocht worden gemaakt, “t zij door
onverstand of door onderlingen naijver, dat valt
slechts ‘te gissen. De keus is dan voor Jap-an–tusschen
twee wegen: een onmiddellijk conflict – of eerst nog
een bewuste poging ‘tot aanvankelijk pacifieke pene-
tratie (sit venia verbo) der – Zuidzee-eilanden. Wan-

neer men dit bedenkt is Nederland’s hou-ding ter
Washingtonsehe conferentie bepaald.

Wij hebben een vitaal belang bij de opening voor
Japan- van -de mogelijkheid om zich in China vooral, en daar naast meer dan tot nog toe in A-ngelsaksische
landen te kunen -bewogeni. Laat geen stem uit het
andere kamp- trachten ons van ‘het tegendeel te over-
tuigen. Tegelijk is ons aan eene zeer goede verhou-
ding met laatstgenoemde landen alles gelegen, terwijl
wij met ons eigen territoir en ‘de expansie-mogelijk-
heden daarbinnen volkomen tevreden zijn. Bovenal
weten wij dat een oorlog in den Stillen Oceaan ons
in gro’ote ougelegeniaeid zou kunnen brengen. Ten slotte
hebben wij -een groot belang bij de -ontwapening (of
zelfs, vermindering van bewapening) ter zee. Neder-
land moet dus alles doen wat het kan om de conferen-
tie waarlijk te doen slagen. Het staat ‘daarbij naast,
ja boven de partijen, omdat ‘het ‘niet gebaat zou zijn
bij’ een eenzijdig Japan of eenzijdig Angelsaksiscii

sticces, naar alleen bij eene waarlijk bevredigende op-
lossing van het schrikkeljk probleem van -den Stil-
‘len Oceaan, voor zoover zulk eene oplossing mogelijk
is. Dit brengt mee dat Nederland te Washingtdn niet
slechts een rol, maar zelfs een groote rol zal kunnen
pelen, waarbij het steunt op zijne unieke hoedanig-
held van onpartijdig Aziatisch Rijk met langdurige
ondervinding van Oostersche problemen. Men zal ons
dikwijls als midde-laar noodig hebben, bewust of en-
bewu-s-t. Kan ons land aan die roepi’ng voldoen – da-t
iliangt in de eerste plaats af van de mannen, die wij
-afviaardigen – dan vervult ‘het een schoone taak, een
der sehoonste die eenig ‘land zou kunnen vervullen in
rd
e
geheele wereldgeschiedenis. Wij zijn niet het kleine
‘Nederland, wij zijn een groote en belangrijke staat.
Laten’ wij ons daar eindelijk weer eens van -bewust
worden.

Op twee punten moet ten besluite nog even de aan.
dacht worden gevestigd. – –

Het eerste is, da-t men te Washington zal -moeten
rekenen op pogingen om allerlei ,,side-issues” ter
of in de op zulke conferenties vooral niet min-
‘der belangrijke couloir-s, te brengen. Een daarvan,
de quaestie der schulden van de Geallieerden aan
Amerika, werd reeds genoemd. Een ander zal wellicht
zijn het vraagstuk der mandaten over -de vroegere
Duitsche koloniën en de aan Turkije afgenomen ge-
‘bieden. De herinnering wordt daarbij wakker aan
‘merika’s ter elfder ure ondernomen pogingen om
zich ook in de petroleumvelden van Mesopota.mië te
iestigen. Eindelijk zou – men zich moeten verblijden
‘als te Washington een weg werd ontdekt -om Amerika
‘te doen toetreden tot den Vol-kenbond.
Ç
-Dit brengt ons tot het tweede pu.nt: hoe staat de
Volkenbond tegenover de Washi’ngtonsche bijeenkomst?
Waarom is het probleem van den Stillen Oceaan niet
te Genève aangebracht?

Ongetwijfeld ligt het werk van ontwapening en
‘eli-minatie van oorlogs’kansen, dat staat te worden
aangevat, geheel binnen ‘het kader van een univer-
seelen Volkenbon-d: men sla er den tekst van het
‘
olken
b
ou
d
sver
d
rag
maar op -na. Echter, zoolaug
Amerika buiten den Bond staat kan deze zich- niet
‘inlaten met de quaestie van -den Stillen Oceaan. Zoo
ergens, d-an is hier- gebleken, dat de ver’lating van
den Bond -door een, laat ons hopen tijdelijke meer-
“derheid der Amerikanen, zijn prestige heeft gesch’aad.
‘Amerika heeft thans gemeend er de voorkeur aan to
xnoeten geven ,,-de anderen”
bij
zich te onrtbieden, in
plaats van als lid van den V-olkenbond met hen te
U
verga
d
eren
is het niet jammer, voor ons en voor de
‘Vereenigde Staten zelf, dat zij slechts dit politieke
voordeeltje hebben behaald, i-n plaats van -het veel
grootere, dat gelegen zou zijn geweest in het ‘bhou-
den van de leiding in ‘de zaken van den Volkenbontd,
die zij eenmaal bezeten? –
91

Hierboven werd- gezegd, dat een zeker pessimisme
4en aanzien van het te verwachten resultaat der con-
‘ferentie te Washington niet ongeoorloofd scheen.
Wat daarvan zij, het is slechts bi-lljk er ook op te
‘wijzen, dat de
bijeenkomst,
wat ten slotte haar uit-
slag -ook moge zijn, reed’s thans, nog voor
–
zij waar-
ilijk bijeen is, een zekeren kahineerenden en moeilijk-
‘heden wegnemend’en invloed heeft gehad. Men kent
:het al geruimen tijd tusschen Japan en d-e Vereeni-gde
Staten -hangend geschil over het kabel-eilandje Yap.
d
flet feit alleen, dat de conferentie te Washington is
samengeroepen, heeft d’e ontwikkeling van dat ge-
chil tot vlak bij de oplossing gebracht. Evenzeer werd
– een oogeublik gehoopt, dat een Japansch initiatief
-‘om -met China over Shantung te ‘gaan onderhandelen,
r.tot een resultaat zou voeren. De oplossing van die
‘quaestie echter zal, naar thans zeker schijnt, door de
r wetenschap, -dat de conferentie op -til is, niet worden
:gebracht. Moge zij dus ter conferentie worden
ge-
–
vonden, als onderdeel van een algemeen accoord. –

902

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19 October 1921

DE INDISCHE BEOROOTING VOOR 192

IN DEN VOLKSRAAD.

Het na 1916, het jaar, waarin de heer Idenburg als
Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië ‘aftrad,

in Indië gevoerde financieel beheer, heeft voor dat
land treurige gevolgen gehad. De .uitgaven voor den
gewonen dienst stegen voortdurend in zoo sterke mate,
dat zij de opbrengst der middelen ver overtroffen,
niettegenstaa.nde de belastingen, bepaaidelijk ten laste
van de n,iet-Inlan’ders en de door deze beheerde be-drijven, sterk verhoogd werden en ook ‘s Lands pro-
ducten door de groote prijsstijging in de oorlogsjaren
aanzienlijk meer opbraehten dan in normale jsten het
geval was. Daarbij overtroffen de uitgaven in niet
geringe mate de bij de begrootingen daarvoor ,toege-
stane bedragen. Door deze wijze van financieren ont-
stonden tekorten op dan gewonen dienst, tot bedragen
als men tot dusverre in Indië nog niet beleefd had;
zij bedroegen over 1917 tot en met 1920
f
228,-

millioen, terwijl verwacht wordt, dat het tekort over

‘het loopende jaar
f
92,— millioen groot zal zijn; hier-

bij komt nog het verlies op de voedseldistributie over

1918/1921 ad pl.m.
f
13,— millioen; zie de nota be-treffende den toestand van ‘s Lands financiën pag. 8
(eerste gewone zitting 1921 van den Volksraad, on-
derwerp 1 stuk F). De vlo.tten’de schuld van het land
liep daardoor op tot het voor Indië ongekend hooge

bedrag van ongeveer
f
591,— millioen in de laatste

dagen van, Juli j.l.
Deze financieele ellende wordt ten slotte nog zeer verscherpt door de thans over de geheele wereld be-
staande malaise, die de prijzen van alle koloniale pro-
t

ducten sterk omlaag heeft gedreven en daardoor na-
tuurlijk ‘het bedrijfsleven in Nederlandsch-Indiëop
zeer ongu.nstige wijze heeft beïnvloed en nog be

invloedt.
Het spreekt vanzelf; dat deze ongunstige finan-

cieele toestand
bij
de behandeling der begrooting voor
1922 het onderwerp is geweest van uitvoerige be-
schouwingen en besprekingen. De Regeering heeft
daarbij harde woorden moeteû hoeren, die bepaalde-‘
lijk aan het adres van ‘hare voorgangster gericht

waren.
,,De hoop werd uitgesproken”, zoo leest men op pag.
5,
van het afdeelingsverslag betreffende gemelde begrooting
(onderwerp
1,
afd. 1, stuk 6), ,,dat het financieele opti-
,,misme, waarvan de tegenwoordige Gouverneur-Generaal
,,blijk heeft gegeven, niet zal ontaarden in de zorgeloos-
,,heid, die ‘het vorige bewind al te zeer eigen is geweest”,
en verder: ,,De nota betreffende ‘den toestand van ‘s Lands
,,financiën maakte op vele leden een ‘teleurstellenden in-,,druk. Een zeer ‘groot verschil tusschen ramingen en uit-
,,komsten viel de ‘laatste jaren te coostateeren. De uit-
,,geven voor den gewon’en dienst van
1920
geraamd op
566
,,mill’iöen, bedroegen tin werkelijkheid
683
millioen, d.i. dus
,,117
millioen meer.”

Bij de openbare beraadslagingen bestreed de heer
Houtsma ‘d’e zienswijze van den Gouverneur-Generaal,
dat de financieele toestand van Nederlandsch-Indië
allerminst zorgwekkend is, en vervolgde dan:
,,Ik wil met het ‘bovenstaande volstrekt niet zeggen,
,,dat’ ik behoor tot diegenen, ‘die meenen dat Nederlandsch-
,,Indië financieel staat aan den rand van den’ afgrond.
,,Neen, ik meen er slechts dit mede, dat ‘wij in ‘den laat-
,,sten tijd den kant naar den afgrond opgingen, en .dat
,,nu verdere vijf jaren van ‘het in den laatsten
tild
gevoerde
,,f’inancieele beleid ons er zeer waarschijnlijk in hadden
,,doen tuimelen”. (Handelingen, pag.
261).

Ook de heer s’ Jacob bestreed uitvoerig voormelde
opvatting van den Gouverneur-Generaad, en zeide
verder:
,,Vn
1916
tot en met
1920
werden de uitgaven voor den
,,gewonen dienst van
f201
millioen tot niet minder dan

,,f
453,5
anillioen, of meer dan het dubbele, en de uitga-
,,ven voor den buitengewonen dienst van
f
41,—
millioen
,,tot
f 128,—
‘millioen, of meer ‘dan het drievoudige, op-
,,gevoerd. Voor de inkomsten, welke dezen weelderoes
,,moesten schra,gen, verliet men zich gedeeltelijk op het
,,geluk van de speeltafel en op vogels in de lucht door een,
,,economischen toestand van opleving, die niiet anders dan

,,voorbijgaand kon zijn, als blijvend aan te nemen. Het is
,,in deze – ik weet geen andere benaming – iusohditeit
,,in het financieele beheer, die het verband met de wer-
,,kelijkheid uit het oog verloor en den schijn voor het
,,wezen nam, en die zoo scherp afstak tegen de behoed-
,,zame en omzaichtige lijn, welke onder den Gouverneur-
Generaal Ideaburg gevolgd was, dat ik de oorzaak van
,,de kwaal zoek. In ruimen kring heeft de weelderoes ge-,,heerscht en als eene infectie heeft hij in wijden omvang
,,den staatadienst aangetast. Hij deed tegelijkertijd den
,,eerbied voor de begrooting verloren gaan en de zorg.
,,voor de inkomsten verwaarloozen. Niet alleen heerschte
,,er hij de opmak’ing van de begrooting eene zekere mate
,,van luchthartigheid, maar debegroobingen werden boven-
,,dien nog overschreden ook……..
,,Welnu, ik meen in deze zucht tot opvoering der uit-
,,ga’ven, in deze verwaarloozing van cle zorg voor de in-
,,komsten en in, dit gevoel van ongebondenheid tegenover
,,de begrooting, die geheerscht hebben, eene kwaal te moe-
,,ten zien, die niet beter kan worden aangeduid dan als
,,eene fiscale pestepidemie.” (Handelingen pag.
256).

Ziehier de gevolgen van het door de vorige Indi-
sche Regeering gevolgde stelsel om uitgaven, die zij
voor nuttig en noodig hield, te doen, ook zonder de wetenschap, hoe die uitgaven in de tekomst te dek-
ken. In de vergadering van dan Vol’ksraad van 19 De-

cember 1919 (Handelingen 2de zitting 1919, pag. 571)
prees haar gemachtigde, de Directeur van Financiën,
dit stelsel als volgt aan,:
,,Ook op financieel gebied moet men een stap vooruit
,,durven zetten, ook indien men den geheelen af te leggen
,,weg niet voor
zich
ziet, wil men geen gevaar loopen, de
,,doortastendheid en het vertrouwend optimisme te ver-
,,liezen, waaraan Indië vÔÔr alles behoefte heeft.”

De stap vQoruit, de doortastendheid en het ver-
trouwend optimisme, waarvan de toenmalige Indische
Regeeriug gewag maakte, zijn gebleken niets anders
te zijn dan het zich verlaten op het geluk van de
speeltafel door te vertrouwen op eene hoogconju.nc-tuur, die natuurlijk van voorbijgaanden aard was.
Intusschen ‘acht de nieuw opgetreden Gouverneur-
-Generaal den toestand allerminst zorgwekkend; en
ter, motiveering dier zienswijze wees hij op het bezit
van Indië, waarvan de waarde, zijns inziens, het be-
drag der schulden overtreft. Maar terecht hebben de
heeren s’ Jacob en Houtsma er Z. E., op gewezen, dat
‘deze argumentatie er naast is. De heer Houtsma
merkte op, dat de argumentatie van den Gouverneur-
Generaal alleen waarde heeft, als wij in liquidatie
gaan, hetgeen toch zeker niet in de bedoeling ligt;
terwijl de heer s’ Jacob er op wees, dat het bezit van
Indië zeer zeker inkomsten opbrengt, die zouden kun-
nen dienen tot delging harer in de laatste vijf jaren
enorm toegenomen schulden, doch dat Indië over de
inkomsten, die het uit zijn bezit trekt, reeds geheel
beschikt voor den gewonen dienst.
Nu is ‘het ‘duidelijk, dat men een gulden slechts
eens, en niet ‘twee malen kan uitgeven; en daarom
heeft het d’oor de Regeering gedaan beroep op het
bezit van Indië tegenover de bestaande schulden geen
zin, tenzij zij voornemens is d’e inkomsten uit dat
bezit voor een deel te besteden tot aflossing van
schuld en delging van het tekort, m.a.w. te bezui-
nigen op d’e
uitgaven
voor den gewonen dienst. rm-
mers, aangenomen dat momnteel de waarde van, In-
dië’s bezit het bedrag zijner schulden overtreft, wat
‘heeft men daaraan, als de Regeeri.ng voortgaat jaar
in jaar uit het bedrag der schulden te vergrooten
door tekorten op den gewonen dienst? ,,Nog eenige
,,jaren.gelijk de karen 1912/1921 en het overschot is
,,op en men raakt in eene overmaat van schulden”,
merkte terecht Prof. Mr. A. van Gun op in het num-
mer van 9 Februari j.l. van dit weekblad.
De door de Regeering bij den Vol’ksraad voor 1922
ingediende begrooting toont echter, helaas,
niet aan,
dat zij het voornemen koestert om op de uitgaven van
den gewonen dienst te bezuinigen.
Integendeel; niettegenstaande de Minister van
Ko-
loniën in zijne meinorie van toelichting op eene wij-
ziging en nadere aanvulling der begrootting van mid-
delen van Nederlandsch-Indië voor 1920 (zitting

19 October
1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE .BERICHTEN

192011921. – 505 – No. 3) terecht gewaagde van
,,de onrustba.rende
gestadige uitzetting van do kolo-
niale uitgaven”, op ‘grond, dat natuurlijk niet hij
voortduring gerekend kon wordeii op de groote voor-
deelen welke uit de toenmaals voor Indië bij uitstek
gunstige conjunctuur voor de schatkist v•o’ortsproten,
n’iettegenstaande de Minister dus toen reeds waar-
schuwde togen de door de Indische Regeering e-
volgde speeltafelpolitiek (zooa]s de heer s’ Jacob dit
typisch uitdrukte), niettegenstaande dus eene verbe-
tering van den ongelukkigen, door die politiek in het leven geroepen toestand, alleen te verwachten is van
eene inkrimping der bovenmatig uitgezette uitgaven
voor den gewonen dienst, volgt ‘de tegenwoordige En-
geering niet alleen den door haar voorgangster, te
kwador uur ingeslagen weg, doch gaat daarop zelfs
nog eene stap verder.

Want de suivere gewone uitgaven (uitgezonderd die
voor monopolies, producten en bedrijven, en na aftrek
van het bedrag dor rechtstr•eeke tegenover uitgaven
staande gewone ontvangsten), die voor 1921 geraamd zijn op
f
457,4 millioen, worden voor 1.922 geraamd

op
f
488,8 millioen, dus
f
31,4 millioen hooger. Wèl
mocht de heer s’ Jacob zeggen dat de geest van be-
zui.n.i.ging, waarop door den Gouverneur-Generaal. in
zijne openingsrede een beroep is gedaan, nog niet. zeer
vaardig is geweest. Deze verhooging der uitgaven voor den gewoien dienst wekt ‘te meer verbazing,
waar de Indische Regeering zich er volkomen van
bewust is, dat ‘het uit moet zijn met het jaarlijks
kweeken van aanzienlijke tekorten op den gewonen
dienst. Zij zegt toch in de hierboven reeds genoemde
nota betreffende den toestand van ‘s Lands finan-
ciën (pug. 11), dat hij de samenstelling van de be-
grooting uitgegaan is van den grondslag, dat
véér
alles gestreefd moet worden naar een zoo spoedig
mogelzyk herstel van het evenwicht tusschen gewone
uitgaven en gewone m.iddelen,’ wil op den duur Neder-
la’nidsch-Indié niët worden vera’rmd en aan zijn crediet
op ern..stige w’jze afbreuk gedaan.
,,De Regeering
,,vertron’t dan ook, dat het hegrootingsbeeld aller-
eerst uit dien gezichtshook zal worden irezien”, zoo
leest men verder in de nota. Wanneer men echter an
dit verzoek dor Regeeri.ng voldoet, en men zich bij het
onderzoek der door Haar ingediende begrooting in
de allereerste plaats afvraagt, of daardoor de gegronde
verwachting wordt opgewekt, dat een spoedig herstel
van het evenwicht tusshen gewone uitgaven en ge-
wone middelen kan verwacht worden, dan kan het
resultaat van dergelijk onderzoek niet anders dan
uitermate teleurstellend zijn. Immers van het be-
doelde herstel kan alleen dan sprake zijn, indien de gegronde verwachting bestaat, dat de geraamde in-komsten de geraamde uitgaven ‘zullen overtroffen,
minstens daartegen zullen opwegen.

Maar het onderzoek der begrootingstukken toont
aan, dat eene dergelijke verwachting geen reden van
bestaan heeft.

• Laten wij beginnen met ‘s Lands. bedrijven. Het
overschot hieran wordt op pag. 10 van meer.genoem’de
nota (onderwerp 1 stuk F), geraamd op
f
56.563.050;
de specificatie dier post treft men aan op pag. 21

der nota; blijkens die specificatie wordt het bedrijfs-
overschot der spoor- en tramwegen, alsmede automo-
bieldiensten. geraamd’
‘Op
ƒ 48.31.6.100. Gaat men ech-

ter de toelichting dier raming na, voorkomende in
de memorie van toelichting op Afdeelin.g VIII (De-

partement van Gouvernemeetsbedrijven), gedrukte
stukken N. 16 en 17, dan komt men tot de oritdek-king, dat de raming van ‘bedoeld bedrijfsoverschot
door voornoemd Departement veel lager is dan die
der Regeering en respectievelijk
f
36,— millioen en

f
434.000,—, te zamen
f
36.434.000 bedraagt, dus

f
11,9 millioen lager dan de raming der Regeering.
Doch zelfs deze raming komt onwaarschijnlijk hoog
voor. Immers het ‘bedrijfsoverschot van genoemde
diensten bedroeg over 1920 nog niet ton volle
f3,-
millioen; de nota (pag. 4) zegt, dat dit lage ‘bedrag
ta wijten is aan eene 6verschrijdng der exploitatie-
kosten met
f
31,82 millioen, waardoor (rekening houdend met eene meerdere ontvangst van
f
9,96
millioen) het oorspronkelijk geraamd overschot van
f24,83 millioen terug, werd gebracht op
f
2,98

mullioen.
Nu komt het al bijster onwaarschijnlijk voor, ‘dat
het mogelijk is bij een dienst, die blijkt zoo islecht
ingericht te zijn, dat in één’jaa’r de exploitatiekosten het geraamd bedrag mët bijna
f
32,— millioen over-
schrjd’en, het bedrijfsoverscho’t binnén twee jaar zes-
tien maal grooter te maken dan liet geweest is.
Deze’ meening vindt steun bij’ don heer G. P. J.
Caspersz, directeur van eenigo groote stoomtram-
maatschappijen op Java, die in een opstel, getiteld:
‘,,De Geldelijke Uitkomsten van het Staatsspoorweg-
bedrijf in Indië”, voorkomende in het nummer van
14 September j.l. van dit weekblad, het bedrijfsover-
schot der staatsspoor- en tramwegen over 1922 op
niet meer dan
f
10,— millioen becijfert.
Het hedrijfsoverschot van deze en cie automobiel-
diensten mag dus nie’t hooger geraamd worden dan
op
f
1.0,4 millioen., d.i. op
f
37,9 mullioen lager dan
cle Regeering deed bij haar begrooting.

Na ‘s Lands spoorwegbedrijf is de tinwin.ning wel
het voornaamste bedrijf. Het overschot hiervan wordt
in de nota (Stuk 1F) op pag. 20 staat IV geraamd op,

f
25,2 nzillioen. Het Departement van Gouverne-rnentsbedrijven raamt echter het overschot, ok van dit bedrijf, lager, en wel op
f
22,7 millioen, dus op

f
2,5 millioen minder dan de Regeering deed. Doch
ook deze raming komt veel te hoog voor. Momenteel
bedraagt de prijs van tin
f
105,— â
f
106,— per
pico1; desniettegenstaande raamt liet Departement van
Gouvernementsbedrijven de tinopbrengst over 1.922 op
gemiddeld
f
135,— per pico], dus ongeveer
f
30,-
honger dan de tegenwoordige prijs. De motiveering
dier rarning is merkwaardig:

,,Verwaoht mag toch worden”, zoo beet ‘het in de toe-
1.ichtiug,
(onderwerp
1,
afd. VIII, stuk
9)
,,d’at op den ducLr
,,ile markt zich minstens een weinig boven cle gemiddelde
,;ze]fkosten van het tin in cle Fcderated Mulay States, die
,een aanzienlijk deel der werelclproii.ictie opbrengen, zal
,,’bewegeu; de tiriproducenten in ‘de Maleische staten zijl.I
,;bovendieu vOor liet grootste deel zeer weinig kapitaal-
,krachtig, zoodat zij’ niet lang met verlies kunnen door-
werken; en waar die zeifkosten thans om en bij
f 130,—
S
er picol bedragen, kan een geraamde opbrengst van
,iJankatin ad
f 135,—
per picol niet ‘te optimistisch wor-
,,deu genoemd.”

Op grond waarvan liet Departement aanneemt, dat
de rnar]ctprij-_ van liet tin in 1.922 iets boven do zelf-
kosten van het tin, speciaal ‘in de Maleische Staten,
zal zijn, ligt
ik
het duister. In 1921 is zulirs zeker niet het geval geweest; er is dus geen enkele reden om die
eventualiteit voor 1922 aan te nemen. Over 1921
wordt de gemiddelde tinprijs verwacht ongeveer
f115,—
per picol te zullen bedragen; hoogstens mag
‘dus ‘deze opbrengst, en zeker niet meer, voor 1922 ge-
raamd worden.

De productiekosten ‘hebben voor 1920 pIm.
f 1.00,-
per picol bedragen; voor 1921 zullen die kosten wei-nig minder zijn; doch voor 1922 Worden zij door het
J)eparte.ment op
f
68,— per picol geraamd. Eene der-
gelijke ‘bezuiniging in zoo ‘korten tijd komt hoogst
o’iiwaarschijnlijk voor. Optimistisch ramende mag
men de productiekosten zeker ‘niet lager dan op
f
85,-
per picol aannemen. Het bed’rijfsoverschot, (zonder
rekening te houden met afschrijvingen, •kapitaalrente,
bijdragen voor pensioenen, enz.) mag dus op hoogstens

f
30,— per picol aangenomen worden.

Eindelijk verwacht het Departement, dat in 1,922
de tinproductie 300.000 ‘picol zal bedragen; voor 1921
is ‘de pr’oductie geraamd op 275.000 picol; doch hoogst-
waarschijnlijk zal ‘de productie over ‘het loopende jaar
niet meer dan 250.000 picois bedragen. Er bestaat
dus geenetiei aanleiding haar vo’or 1922 op 300.000
picols te ramen. Summa summarum kan dus het be-
drijfsoverschot op het tinbedrijf op niet meer ‘dan

904

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19 October
1921

250.000
X f
30,-
= f
7,5 mi’llioen worden geraamd.

Dit is
f
17,7 millioen lager dan de raming der Re-

geering.
De opbrengst der inkomstenbelasting raamt de

nota op pag. 19 (staat II) over 1921, op
f
50,5 mii-

lioen en over 1922 op
f
60,5 millioen. Deze
f 10,-

millioen meer hoopt de Regeering te verkrijgen door
van genoemde belasting opcenten te heffen, en wel
30 opcenten van de natuurlijke personen en 20 op-
centen van de rechtspersonen.

Zij ziet echter bij de raming voor 1922 over het

hoofd, dat de inkomstenbelasting voor 1921 geheven
wordt over de bedrijfsresultaten van 1920, hetwelk een
goed jaar is geweest, dat daarentegen 1921 een slecht jaar is geweest, zoodat de bedrijfsresultaten •over dat
jaar en daardoor ‘ook de opbrengst der inkomstenbe-
lasting in 1922 veel minder zullen bedragen dan die
over 1921. Neemt men dus aan, dat de inkomstenbe-

lasting in 1921
f
50,5 ‘miElioen zal opbrengen, dan

mag in 1922 zeker niet op een hooger ‘bedrag ‘dan

f
35,- millioen gerekend worden; hierbij ‘komt dan
nog het geraamde bedrag d’er door ‘de Regeering voor-
genomen opcenten ad 20 percent van het ‘bedrag der
belasting, zoodat men komt tot een totaal van
f
42,-

millioen, en niet
f
60,5 millioen, zooals de Regeering
aanneemt. Het is wel opmerkenswaard, dat de Regee-
ring, ‘clie bij monde van haren gemac’htigde, den wad.
Directeur van Financiën, bij de openbare beraadsla-
gingen erkende, ,,dat de economische toestand op het
,,00genblik aanmerkelijk minder gunstig is dan een
,,jaar geleden en dat uit dien toestand ‘op financieel
,,’gebied voor de Regeering zeer groote moeilijkheden
,,voortvloe’ien”, (Handelingen pag. 332), bij hare
r’aming van de opbrengst der inkomstenbelasting over’
1922 met een en ‘ander in het geheel geene rekening
heeft gehouden.
Ten slotte raamt de Regeering blijkens staat II
der nota (pag. 19) de opbrengst d’er uitvoerrechten
in 1922 op niet minder dan’ rond
f
75,- millioen

tegen
f
34,1 millioen in 1921. Deze verhooging wordt
in de nota (pag. 11) hierdoor verklaard, dat overeen-
komstig het in April j.l. ‘door den Veiksraad aange-
noffien amendement-Vreede voor 1922 eene verhoo-
ging van het uitvoerrecht op aardolie en de daarvan
gewonnen producten wordt opgebracht, waardoor eene
jaarlijksche opbrengst zal worden verkregen va

,f
53,9 miljoen; want, zegt dé Regeering, het komt,
billijk voor ,,dat van de door de aardolie-industrie ge-
,,maakte aanzienlijke winsten een meer passend deel
,,aan de algemeene geldmiddelen ten goede zal komen”.

Hieruit valt niets anders te lezen dan ‘dat volgens
de Regeering de aardolie-industrie in Indië te weinig
belasting betaalt. Zij a’c’ht het echter onnoodig deze
klakkeloos geuite meening door feiten en cijfers te
staven. Toch zijn deze noodig Ier beoordeeling der
door de Regeering voorgestelde verhooging van ‘het
uitvoerrecht op aardolie enz. Echter
zijn
eenige ge-,
gevens te putten uit het verslag der Koninklijke over
1920; daarbij stelde deze bekend, dat, terwijl de prç-
ductie harer dochtermaatschappijen in Nederlandsch-
Ifdië in 1920 ongeveer slechts
1
15
van die van alle
dochtermaatschappijen bedroeg, de in Nederland en
Nederlandsch-Indië •op te brengen belastingen nage-,
noeg de helft van het totaal der door alle dochter-
maatschappijen op te brengen belastingen uitmaakte;

aan belasting werd in 1920 betaald
f
38,7 millioen

in Nederland en Ned’erlandsch-Ind,ië tegên
f
41,4 mil-

lioen in de an’dere landen; (de belastingen opgebrac’ht
door de moedermaatschappijen der oninklijke, en de
Shell zijn onder voormelde bedragen niet begrepen). Nu zou men zoo zeggen, ‘dat, als op de olieproductie
der Koninklijke in Indië, d’ie ongeveer
1
15
uitmaakt

harer geheele olieproductie, n’iet ‘drukt ongeveer
maar bijna de ‘helft van het totaal dat zij aan belas-
tingen te betalen heeft, over, eene te geringe ‘bijdrage
aan de’ Nederlandsehe en Indische algemeene ‘geld-
middelen niet geklaagd kan ‘worden. De Indische lie-
geering denkt daarover echter anders, en stelt nu voor

van ïde Indische olieproductie der Koninklijke
f
53,9

millioen meer te heffen door eene verhooging van
het ui’tvoerrecht op aardolie en de daarvan, gewonnen
producten; en bij de samenstelling der begrooting over
1922 heeft zij er op gerekend, dat deze meerdere hef-fing inderdaad zal binnenkomen.
Hier heeft de Indische Regeering zich echter ge-
heël misrekend;
‘bij
brief van 23 Aug. j.l. ‘aan den
Minister van Koloniën (zie het ,,Vaderland”, Avond-
blad d.d. 24 Augustus 1921), protesteerde de Bataaf-
sche Petroleum Maatschappij (eene dochtermaat-
schappij der
Koninklijke)
tegen de door de Indische
Regeering voorgenomen verhooging van het uitvoer-
recht op aardolie en de daarvan gewonnen producten;
zij .stelde in het licht, dat die verh’ooging, in verband
met de inmiddels ingetreden sterke prijsdalingen, zich
doet gevoelen ‘als eene ernstige bedreiging van ‘haar
Indisch bedrijf; zij deelde verder mede, ‘dat zij ‘zich
reeds genoodzaaktheeft gezien om over te gaan tot
staking van de exploitatie op al ‘zulke terreinen in
Nederlandsch-Indië, waar de kostprijs van d’e pro-
ducten, verhoogd met het thans geheven exportrecht,
en met de vracht naar de plaatsen van verkoop, hoo-
ger is dan ‘het bedrag, hetwelk zij in de afzetplaatsen
voor hare producten maken kan; dat zij daarom ook reeds tot ontmanteling iran’ een deel harer fabrieks-
capaciteit, om die naar elders over te brengen, is
moeten overgaan; en eindelijk, ‘dat mocht het be-
staande plan tot nog ‘hoogere heffingen ‘ook ‘maar ge-
deeltelijk worden uitgevoerd, verdere inkrimping van
haar Indisch bedrijf onafwendbaar zal zijn. In ver-
band met de staking van alle voorgenomen uitbrei.
din’gen in Nederlandsch-Indië en het verplaatsen van
een deel ‘harer fabriekscapaciteit naar el’ders ‘heeft de
Bataafsche ‘bestellingen van materialen en •mach’inb
rieën tot een ‘bedrag van meer ‘dan
f
15,- millioen
geannuleerd. ‘
Raadpleegt men nu de Winst- en Verliesrehening
der Koninklijke over 1920, da
n
blijkt dat het protest
harer voormelde d’ochtemaatschappij alleszins ge-
grond is. ‘
De netto:winst der Koninklijke over 1920 be’droeg
rond
f
130,- mil]ioen; ‘daar de olie-productie in Ne-
‘derlandsch-Indië
1
15
bedraagt der totale olie-productie der dochtermaatschappijen der Koninklijke, mag men
aannemen, dat d’e’ olie-productie der Indische ter-
reinen tot voormelde netto-winst
f
26,- millioen
heeft
bijgedragen.
Zekerheid bestaat hieromtrent
niet; het bedrag ‘kan grooter en ‘kan ook kleiner zijn.
Doch wel mag als zeker worden aangenomen dat, waar
de Indische olieproductie ‘der Koninklijke niet meer
dan
1
15
harer totale olieproductie bedraagt, en waar
de winst over 1920 (dat een voordeelig jaar is ge-
weest) over de
geheele
olieproductie niet’ meer ‘heeft
bedragen ‘dan
f
130,- millioen, van ‘de winst op
dier olieproductie, boven ,de, bestaan’de belastingen,
niet nog eens
f
53,9 milli’oen jaarlijks ‘kan geheven
worden. Want door die extra-heffing zou niet ‘alleen
de winst van de Koninklijke op hare Indische olie-
productie geheel verdwijnen, maar zou ‘zij daarop nog een zeer aanzienlijk bedrag moeten ‘bijpassen.
Het is dus ‘duidelijk, dat de door de Indische Re-
geering voorgestelde verhooging van het uitvoerrecht op aardolie enz. onmogelijk aanvaard ‘kan worden tot
het door haar voorgesteld bedrag, en
dat,
mede in
verband met de door de Bataafsche Petroleum Maat-
schappij daadwerkelijk ‘aan.gevangen inkri’mping van
haar bedrijf en de prijsdaling ‘van de uit ‘aardolie ge-
wonnen producten, ‘de raming der Regeering van de
in 1922 te ontvangen opbrengst der uitvoerrechten

f
53,9 millioen te hoog is geweest.

Het bovengezegde samenvattende, is de door de
Indische Regeering gedane raming van do opbrengst
van verschillende ‘harer middelen in 1922 veel te hoog
geweest, en wel
f
37,9 millioen voor ‘het spoorwegbe-
drjf,
f
17,7 millioen voor het ti’nbedxijf, en
f
72,4
millioen voor de belastingen, te namen
f
128,- mil-.
lioen.

19 October
1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

905

• Ware de begrooting voor 1922 op eene reëele basis
opgemaakt, dan zou zij moeten sluiten niet met een
voordeelig saldo op den gewonen dienst van
f
11,2
millioen, maar met een -nadeeli-g saldo op dien dienst
van
f 116,8
miljoen.

Met deze begrooting duwt de Indische Regeering
Nederlan-dsch-Indiö weer een goed stuk verder voort
op den weg, die volgens hare eigen woorden leidt tot
verarming van het Land en erustige henadeeling van
‘s Lands crediet. Is het haar inderdaad ernst met het
door haar uitgesproken voornemen om het Land voor
deze gevaren te behoeden, dan staat haar slechts één
weg open: deze is om overeenkomstig het advies van
den heer s’ Jacob (Handelingen pag. 259) de uitga-
ven der huishouding te regelen naar de inkomsten
met teru.gbrenging der belastingen tot een peil, dat
in overeenstemming is met de economische en maat-
schappelijke verhoudingen, en zeker niet om met overschatting van de krachten van het land en de
belastbaarheid van het volk de huishouding boven
haar vermogen te doen leven. J.
GERRITZEN.

THE HAGUE .RULES, 191.
1)

II.

In de Economisch-Statistische Berichten van 5
October 1921 heb ik de concessies nagegaan, die door
de Reeders bij deze onderlinge overeenkomst waren
geschonken door de erkenning en vastlegging van
hun aansprakelijkheid voor alle ongevallen, die zich
mochten voordoen in hun bedrijf als vervoerders
(carriers’ risks). Deze staan geregeld in Art. III der
Ha-gue Ru-les.

In- artikel IV staan daartegenover opgesomd die
risico’s, waarvoor de reeders geen verantwoordelijk-
heid op zich – nam-en en die -door de bevrachters zelf
moeten worden gedragen. Dit zijn de risico’s verbon-
den aan hun bedrijf als zeevaarders, het vervoer, over
de zee en de behandeling van het schip (navi-gation
risks).

In paragraaf 1 w-ordt de hoofdregel vastgelegd, n.l.
dat -noch de vervoerder noch zijn schip aansprakelijk
zal worden gesteld voor eenig verlies -of schade, die
veroorzaakt mochten- worden door de onzeewaardig-
heid van het schip, tenzij de vervoerder nalatig is
geweest in -het toepassen van de noodige -zorg bij het
zeewaardig maken, uitrusten, bemannen en provian-deeren van het schip, d.w.z. in die plichten, die hem bij art. III zijn opgedragen.

• Hierbij valt op te merken, dat de vervoer-der niet
– aansprakelijk wordt gesteld v-oor -het -o’nzeewaardig
zijn van het schip -door oorzaken buiten zij-n schuld,
slechts voor het niet behoorlijk uitoefenen van zijn
plicht. Heeft hij aan die plichten voldaan •v66r het
vertrek van het schip, dan houdt zijn verantwoorde-lijkheid op zoodra het -schip aan de kim uit het -ge-
zicht is verdwenen.

Dan volgt in paragraaf 2 een opsomming van de
verschillende risico’s, verbonden aan de zeevaart
waarvoor des vervoerders aansprakeljk-hei.d is opge-
heven. Het is een lange lijst, die begint met ôén al-
gemeenen regel, n.1. verlies of schade, toegebracht
door of te wijten aan daden van kapitein en beman-
•ning in het bev-aren en behandelen van het schip en
eindigt met een algemeenen regel, nl. eenige andere
oorzaak, die niet, al dan niet rechtstreeks, te wijten is -aan eenige handeling van den vervoerder of aan eenige handeling of nalatigheid van zijn vertegen-
woordigers, zijn bedienden of employees.

Daartussehen is de lange opsomming van gevaren,
die men gewoon -is te vinden in een Engeisch cog-
nossement. –

Waren de Haagsehe Reglementen opgesteld door
een centineutalen réchtsgeleerde en hadden zij het

i) [Wij brengen in herinnering, dat de Hague Rules in
extenso in Eai-gelschen tekst werden afgedrukt in het
nummer -‘van
21
September
1921,
hlz.
$17. – Red.] –

votum moeten verwerven van een constitueerende
vergadering op het vasteland, dan was par. 2 heel wat eenvoudi-ger opgesteld en was ook daarvan een alge-
meen artikel -gemaakt, waarschijnlijk opgesloten in
den geijkten en elders dan in Engeland zoo gelief-
koosden en alles .omvattenden trm ,,force -majeure”.
Force
rna.j
eure
echter -kent ‘het Engelsche recht niet
en volgens het gewo&nterecht is de reedei voor alle
gevaren aansprakelijk, die ‘hij niet uitdrukkelijk heeft
uitgesloten. Van-daar zijn angstvalligheid om alles
op te noemen, wat hem voor den geest komt of zijn ervaring hem geleerd heeft als een mogelijk te ver-
mijden
r
isico. Desniettegenstaa-nde was het wel moge-
lijk geweest om in – één algemeenen regel tusschen de
eerste en de laatste uitsluiting de gansche reeks van
risico’s samen te vatten, die nu
bij
name genoemd
zijn. Het voorstel daartoe
–
werd door Mr. Leopold Dor
en mijzelf gedaan, vooral naar aanleiding van de op-
merking, dat een poging om -de clausu-les van het
connossement te bekorten, uitliep op een woordelijke
overname van die clausules in de Hague Rules; een
voorstel, dat steun vond bij den voorzitter. Hier-
tegen kwam echter het Engelsche conservatisme in
verzet. Speciaal Sir N-orman Hill, afgevaardigde van de Engelsche reeders, verzocht aan dat voorstel geen
gevolg te geven, omdat hij wel wist; -dat het hem on-
mogelijk zou zijn, zijn constituenten tot aannming
van de Rules -over te halen, wanneer zij daarin mis-
ten de nu -d-oor 1-aug gebruik
geijkte
vormen en op-
sommingen, waaraan het oog was gewoon geraakt.
,,Wij mogen conservatief schijnen”, zoo pleitte hij, ,,doch wij hebben bittere ervaring opgedaan in rech-
te. Om een voorbeeld te noemen. Iedere reeder in
ieder land zou meenen, dat als in een aanvaring zijn
schip zinkt op -den bodem van -de zee, dat zinken
het ‘gevolg was van een -der ,,gevaren van de zee”. Niet
aldus onze rechter-s, die de zaak ziften en tot de ont-
dekking kwamen, dat de aanvaring veroorzaakt was
door -de nalatigheid van een kapitein of den gedwon-
-gen loo-ds en d-ie nu uitmaak-ten, -dat voor -alle be-
palingen van he-t verv-oercontract het schip niet ver-loren was door een zeegevaar, doch door nalatigheid,
waarvoor de reeder aansprakelijk is.”

De niet-Engelsche reeders zullen zich bij het aan-
nemen van de Hague Rules deze Engelsche zinswen-
dingen moeten laten welgevallen, hetgeen trouwens
aan -degenen, die met Engelsche connossementen heb-
ben leeren omgaan, niet moeilijk zal vallen.

Om die reden werd dan ook met het verzoek van-
Sir Norman genoegen -genomen en leg-den de -oppo-
– nenten zich
bij
dat verzoek neder.

Een verdere discussie liep over -de juiste beteeke-
nis der Engelsche woorden: ,navigat.i-on er manage-
ment” van het schip en die ik -vertaald heb met het
,,varen en behandeling” van het schip. –
Wat bedoeld wordt met ,,management” zijn -alle
handelingen, -die het schip betreffen, zoodra het de
haven verlaten heeft en die zich niet bepalen tot het
zuivere sturen en in -de vaart houden van -het schip. Zooals wederom zoo plastisch door Sir Norman Hill
werd beschreven: ,,Wanneer -het -de vraag geldt van
onzeewaardigheid, dan wordt -het schip beoordeeld als
vracht vervoerend middel en als ‘wij erop konden
rtkenen, dat dezeLfde principes zouden worden toe-
gepast bij het beoordeelen van de vraag of er nalatig-
hei-d was – bij het doen varen van -dat groote vracht
vervoeren-d middel en dat daarbij niet eenvoudig -de
vraag zou gesteld worden: is dat stuurmanskunst of
niet?, dan zouden wij ‘tevreden zijn.” – –
Vooral bij de Fransche vertegenwoordigers l-e,verde
het woord ,,management” een punt van overweging.
Hoe -dat woord -in h-et Fransch weer te geven? ,,Ad-
ministration” was te eng, ,,exploitation” te ruim.
Het is een dier uitdrukkingen, die begrepen worden,
doch moeilijk anders dan in hun oorspronkelijke taal
in één enkel begrip zijn te omvatten. In -den zin van Sir Norman Hill’s omschrijving zou -onder ,,naviga-
tion -an-d management” worden verstaan: het bevaren

906

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN’

19 October 1921

en doen drijvend houden op do zee van een vracht
vervoerend middel”.
Paragraaf 3 bevat de ee’uwenoucie ontheffing ‘van
aansprakelijkhoi.d voor ‘devia’e ter wille van het red-
den van menschenlevens of goederen op zee.
Zoo zijn wij genaderd tot paragraaf 4 ‘van art. IV,
dat den hoofdsc’hotel vormde
‘vnu
de discussies en dat
ons bijna ‘een geheelen dag bezig hield. Het bevat
de limiet van de bepérkin.g der aansprakelijkheid der
reeders en feitelijk ging daarom ‘de geheele strijd
en ging daarom het ghee1e congres. Toegegeven
werd van den aanvang door de vertegenwoordigers
der bevrachters, dat de verantwoordelijkheid, die de
reeders op zich namen voor aan hen •’tr vervoer toe-
vertrouwde goodeten binnen bepaalde grenzen moest
worden gehouden, wanneer door de bevrachters nint met name de inhoud en de waarde van hun, verpak-kingen werd aangegeven. Doch hoov’er zouden ver-
voerders zich in ‘die beperking mogen limiteeren?
Zooals Mr. Leopoid Dor, die in deze de groote voor-
vechter was van ‘de rechten der in’laders, ons mede-
deelde: in Frankrijk waren de reeders er toegeko-
men om die beperking te reduceeren tot 10 frcs. per
pakket. In andere woorden, wanneer ‘de inlader waar-
devolle artikelen, b.v. zij’d’n stoffen, per schip ‘ver-
zendt, doch om redenen van admmn.is’tratieven aard het minder gewenstht vindt om op ‘het connossernent
de volle waarde te vermelden en dus zijn pakket
zonder waardeaangifte aan de s’toomvaartlijn toever-
trouwt, zou hem bij .hot verloren gaan daarvan door’
die lijn slechts 10 frcs. worden vergoed!

Daartegenover de reed’er, die beweert in, zijn be-
hoorlijke bescherming ‘tegen schade te zijn benadeeld
wanneer van een of ander pakket de bijzondere waar-
de niet wordt aangegeven, waardoor hij, er op opmork-
zâam wordt gemaakt, ‘dat bijzondere zorg vereisch’t
wrord’t en die clan bij hot verloren gaan van een klein,
onaanzienlijk uitziend pakket, gesteld zou worden
voor vergoeding ,van een verlies van duizenden fran-
ken of guldens of ponden sterling. Een voorbeeld
werd aangehaald van een klein pakket zilveren mes-
sen, dat met ‘andere ‘goederen word ‘ingolad en dat
in het water viel bij het ‘in’iad’eu en waarvoor de volle
waarde k £ 50 werd geëisc’lit.

Het ging hier om ‘het vinden van een midden weg, een bedrag, dat den vervoerder niet te zwaar belastte
en aan den inlade’r toch •de verzekering gaf, dat het
1

voldoende was om den vervoerder zorg te ‘doen dragen
voor een behoorlijke behandeling.

Allereerst was ‘hot voorstel een bedrag in geld.
Doch in welke munt en tegen wolken Icoers? Moest
de koers van den dag worden aangenomen met al de
wisselvalligheden van koerswisselingen, clie op het
oogeublik niet binnen, afzienbare grenzen zijn te hou-
den? Of de ‘parikoois van véôr den oorlog, die ner-

gens meer geldt?
Laat ons, zoo de heer Do Rousiois, uit Parijs, een
bedrag vaststellen onafhankelijk van den koers, doch
in evenredigheid van hetgeen de reeder aan het ver-
voer verdient. Laat ors eenige malen het bedrag nemen
van de vracht.
Aanvankelijk lachte deze oplossing de reeders en
ook anderen wel toe, doch zij vond’ heftige bestrijding’
van de zijde van ‘Mr. Leopoid Dor. Daarmee, zee
redeneerde ‘hij, zou – zelfs wanneer men 20 maal het
bedrag aan vracht nam – wederom de bepaling van
limiet ‘der beperking teruggebracht zijn in de handen van ‘den vervoerder en bij lage vrach’ten zou dit een-
voudig een belachelijke vergoedingssom uitmaken.
Neem de vracht van een pakket zijde, clie misschien een
1

halve gulden bedraagt. Zelfs 20 maal dat bedrag
is
niet

in evenred’ighei’d met de waarde van de goederen.
Niets dan een vast bedrag in geld, waarvan niet kan
afgeweken wotden en tegen den ‘koers van Iden dag
kan als een juiste en ‘definitieve oplossing worden
gerekend van ‘deze limiteeri’n,g der aansprakelijkheid.
In dezen moeilij’ken strijd, die de eenige momenten
van emotie opleverden ‘in do vriendschappelijke be-

sprekingen kwam andermaal de vredelievende bemid-deingsku’ns’t van den voorzitter op sch’itterende wijze
tot haar recht. Hij begon met de vergadering voor

vijf minuten te ver’dagen, hetgeen lucht gaf aan de
gemoederen en gelegenheid tot ‘onderling overleg.
Bij de ‘hervatting ‘der werkzaamheden begon hij
met voorop te stellen, dat hot ‘hier niet gold assuran-
tie
(goedkeuring van de zijde der reeders),
doch dat

dit was een op zich zelf staande zaak, het verzekeren
dat de reeder zijn plicht doet bij het zorg dragen
voor de aan hem toevertrouwde goederen
(goedlceu-

ring vai de zijde der in’laders)
en dat het hier nu
gold ‘of die laatste verzekering beter werd verkregen
door hot vaststellen van een som per pakket of een
verplichting in verhouding tot ‘do
rn betaalde vracht.
Hem kwam een vaste som per pakket de beste oplos-

sing voor. Hij gaf toe, dat ‘het een eenigszins arbi-

traire oplossing was, doch ,iedere inlader wist, da’t
hij zijn goederen moest verzekeren en iedere reeder
wist ook, dat hij een te ‘enge bepaling van zijn ver-

antwoordelijkheid een iniader hem kan dwingen tot
een verantwoordelijkheid van’ £ 100 voor goederen,
wier waarde grooter is, door ‘dit bedrag, in ‘hot con-

nossement te vermelden. Het scheen daarom het beste boe ‘dit bedrag als vaststaand mde Rules op te nemen.
Beide partijen legden zich bij deze uitspraak node’.
Later is daaraan toegevoegd per pakket ,,of per unit”
om het bedrag ook op onverpakte voorwerpen te
doen slaan, terwijl de waarde in andere muntsoorten

werd aangenomen tegen den koers vn den dag.
Zoo was d’it grooto strijdpunt beslecht en ‘het
scheepje van compromis weer in veilige haven bin-
nengc’lcoclst.

De verdere paragrafen gaven weinig aanleiding tot
discussie. De verantwoordelijkheid van reeder en
schip wordt opgeheven ‘door ‘opzettelijk valsche ver-

klaringen van den inlader bepaalt pal. 5, terwijl
par. 6 de rechten op schadevergoeding regelt van
den vervoerder tegen ‘den inlader, in geval den laatste

ontvl’ambare of ontpiofbare goederen
zijn
ter hand ge-
steld, zonder dat hem daarvan schriftelijk vôôraf hij
do inlacling is ‘kennis gegeven.
Far. 7 staat aan den vervoerder hot als ‘van zelf
sprekend i’echt toe van zijn i’echten en beperking vala
verantwoordelijkheid afstand te doen, op voorwaarde dat zulks uit het connossement zelf blijkt.
Alleen artikel V gaf nog aanleiding ‘tot een ‘korte
gedachtenwisseling. Het ‘is noodig, d’at aan ‘de Ruim eenige elasticiteit wordt gegeven. Het kan toch voor-
komen, dat de inlader er belang bij ‘heeft goederen

te ,d’oen vervoeren waaraan speciale risico verbonden
is, terwijl de vervoerder dit niet wenscht te doen op
do voorwaarden van gewone aansprakelijkheid. Toen
bv. indertijd de eerste zendingen ‘hevrozen vleesch
uit Amerika naar Europa werden vervoerd en ‘de
eerste koelinrich’tingen, die ‘daarvoor in de schepen
waren aang’obrach’t, geen absolute zekerheid oplever-
den voor het veilig aanvoeren van het vleesch in de
haven van bestemming, was geen reeder bereid het
vervoer op zich te nemen anders dan tegen digeheele
vrijwaring door den inla’der voor eeni’g ongeluk, dat
aan dat ‘vleesch ken ‘overkomen of ‘d’e mogelijkheid,

dat het midden op de i’eis overboord moest worden
geworpen ten gevolge van de onvoldoende inrichting

‘der koelkamer.
Daartoe moet vrijheid van contracteeren blijven be-
staan. Daarmee waren ‘allen het eens, ‘doch ‘bij het
‘inlassc’hen van die uitzondering moest ervoor worden
gevaakt, dat geen achterdeurtje werd open gezet om
aan ‘de bepalingen van de Rules te ontsnappen. Dit
is gevonden door de bepaling, dat het tegen ‘de mia-

ding van ‘zulke goederen af ‘te geven reçu geen con-
nossement zal zijn, dat het niet zal kunnen worden
overgedragen en ‘d’at deze bepalingen daarop zullen

vermeld staan.
Het reçu wordt daardoor eeü stuk, ‘dat alleen aar-
do heeft tnsschen inlader en ontvanger en , feitelijk

19 October 1921

ECONOMISCH-STATISTÏSCHE BERICHTEN

907

een overeenkomst inhoudt tusscheu inlader en diens
agent aan de andere zij-de van het water met den
vervoerder.

Art. VI,-da
–
t- bepaalt, dat de Rules niet slaan op
de verplichtingen van den vervoerder, die mochten voortvloeien uit het door hem ondernemen van an-
dere bedrijven dan het zuivere zeevervoer, en die voor-
namelijk in verband staan met het bedrijf der groo’te
stoo-mvaartlijnen, is eigenlijk een herhaling van het-
geen in arkelen 1 en 2 voorkomt, doch opgenomen
ter wille van do verplichtingen in verband met het
doorcognossement.

Artikel VII bepaalt, dat de R-ules niet raken de ver-
plichtingen, die voortvloeien uit internationale
scheepvaartbepalingen ter beperking van verantwoor-
dlijkheid van zeeschepen en slaat op -de interna-
tionale conventies met betrekking tot het voorkomen
en -regelen van aanvaringen op zee.

Het laatste artikel, dat in het ontwerp No. 8 stond
en regelde dat de Rules van toepassing zou-den zijn
op regeerin-gsvaartui-gen, werd uit die Rules gelicht
en naar de resoluties verwezen, daar voorschriften
aan Regeer-ingen minder op hun plaats schenen in
een onderlinge •overeen-korne-t tnsschen Teeders en
inladers.

Daarmee was het groote werk voltooid, een inter-
nationaal knnstgewrooht geleverd, tdat in de geschie-
denis van de ontwikkeling -d’er intern ationa-le samen-
werking van volken -ongeövenaa-r•d is. Komen de Rules
op 31 Januari 1922 in werking, dan is de naam. -van
Nederland’s Hofs-tad verbonden aan een vredelieven-
de oplossing van geschillen, die uit den boezem van
het bedrijfsleven voortgekomen zonder dwang, leiding
-of suggestie van hoogerhan
–
d, een hechter basis vormt
voor haar naleving en voortduring dan eeni-g staats.
verdrag of wettelijke regeliag. Feitelijk is het een
terugkeer tot den tijd, -dat het zeevervoer geregeld
werd door gewoonten, die zon-der beschreven te zijn,
gelden waar schepen voeren en -de zee erke’dd werd
dezelfde te zijn voor ieder, die van haar voor zijn
handel en verkeer gebruik maakte. –

Het is eigenaardig, – dat dit geschiedkundig feit,
zoo -al eenig, heel wat minder enthousiasme gewekt
heeft ip -het land, -dat gastvrijheid verleende
bij
de
-geboorte ervan en ‘dat daaraan zijn naam ver-leende,
-dan daarbuiten.

• In de zevende Resolutie ter vergadering aangeno-
men werd – aan de Maritinie L-aw Cemmittee •opdi’acht
gegeven waakzaam e-n werkzaam te blijven en in over-
leg en samenweri-ng met andere belanghebbenden
het tot stand komen voor te bereiden van de aldus
getroffen regel-ing en de naleving ervan na 31 Januari
1922. Daaraan is in alle opzichten voldaan. Iii -Enge-
land, dat ten -deze uit den aard der zaak vôôrgaat, is
cle scheepvaartwereld zoowel als de handolswerel-d –
voor zoover -die geconcentreerd is in Kamers van
Koophandel en soortgelijke lichamen – in f&rmen-
tatie en wordt -de bespreking der Rules op ‘de groote
congressen van 20 October (Kamers va Koophandel)
en 23 November (internati
–
onale scheepvaart) met on-
–
vermoeid -enthousiasme voorbereid.
Laat ons hopen, -dat het werkelijkheid wordt en
het werk den meesters loont.

–

Mr.
W. ROOSEGAARDE BISSCHOP.

DE PANAMAEANAA L-RECHTEN.

Naar verluidt, bestaat het voornemen p .de confe-
rentie van Washington te spreken over de interpre-
tatie van het Engtlsch-Amerikaansciie IPan-ama-J
Kanaalver.drag.

Engeland heeft al vroeg getracht een regelin-g me-t
de V. S. to maken over den volkenrechtelijiren, staat
van een kanaal, ‘dat de hei-de Oceanen zou yerbinden.
n
Aavankelijk werd -het beginsel van beiderzijds ge-
garncleer’de neutraliteit idoor Ameriki aanvaard-, maar
ncler, den invloed van -de veldwinnende Monroe-leer
verhoogden -de V. S. hunne aanspraken en moest

Engel-and, -ten tijde dat het door den vero-vering-soor-

log in 7;d.-Afrik-a zeer g-eoccupeei-d was, -genoegen ne-
– men met het .geamendeer-cle Hay-Paucefote vsrdr-ag
van 18 November 1901..

‘Dit verdrag is n

–

-og van kracht en houd-t in, dat -de
V. S. ‘het uitsluitend zeggenschap zullen hebben over
het kanaal, hetwelk in Centr.-A’meri-ki zou aangelegd
worden. Amerika bouwde op dit – verkregen recht
voort en verschafte zich door de bekende Panama-
madhinatie van N-ovembër 1903 de gobied:srecbsten
over de kanaal-zone van Panama. In a-rt. 3 van het
H-ay-Pauncefoto verdrag wordt gezegd, d-at de V. S.
op het -kanaal -de regels van het Suezkanaaii’erdrag -in
toepassing zullen brengen, nl. dat -het kanaal -vrij en
open zal zijn voor de handels- en oorlogsschepen
van
alle raties, -di-e zich zelf aan deze regels, op den voet
van volkomen gelijkheid-, hou-den. Volgens he-t ver-
d’rag zullen voorts de v-oor het kanaal te maken ver-
– kcer-sregels en de te berekenen doorvaartkosten recht-vaar-d-ig en biflijk zijn. Opmerking verdient,
–
dat voor
d’e niet bij -het verdrag betrokken sta-ten de daarin ge-dane toezeggingen geen waarborg -geven.
Toen deze regels -i-n tbepassing zouden komen,
maakten -de V. S. er -dadelijk inbreuk op door in de
Pan-amakanaalwet van 24 Augustus 1912 te bepalen,
dat de kustvaart -der V. S., -die uitsluitend is toege-
staan aan de -nationale scheepvaart, van de betaling
van ka-naalgel-d zou zijn viij-gesteld. Hierbij zij ver-
meld, -d-a’t de vaart tusschen havens aan de Oost,- en
Westkust der Unie als kust-vaart wordt aangemerkt.
Vorts bepaalde de wet, -dat de vergoeding dci
kanaalexploitatiekos-ten zou ‘gesteld- worden op 1,25 $
per ton, ,,oüh-er than, for vess-eLs of the U. S. and its citiiens”. Ook houdt de wet nog een be-
paling in, -dat spoorwegmaatsch appij en, -die concur-
reerend zijn
–
t. o. v. het kanaal, geen vericeer door
het kanaal zullen mogen ondorhmi-den. Dit laatste
‘verbod richt zich voornamelijk -tegen -de Cana-deesche
spoonwegmaatschappijen.

De Br-itsche regeering protesteerde, op grond van
het H-ay-P’auncefote – verdrag, waarop de Unie-regee-
– Hng met de lozing verscbeen, dat met de – hiervoren
– aangesti.pte – woorden ,,a-lle naties” in het verdrag,
bedoeld was: alle ten -opzichte van -de V. S. – ,,vroem-
de” naties, zoodat uitsluitend- toegezegd was
–
Enge-
land niet slechter te zullen behandelen dan een ander
vreemd 1-and, -maar niet de verplichting was aan-
vaard om -aan de Amerikaansehe scheepvaart prefe-
rentie -te onthouden. –

Do dtmocratische regeerin-g, die korten tijd -na het
ontstaan van dit geschil optrad, heeft er zich toe ge-
zet de on-loochenbare inbreuk op het Hay-Pauncefote
verdrag i ci de Panamakanaal-wet te doen verdwijnen.
Ook ditmaal werkte idaarbij èen bestaan-de onrust i-n
-de buiten-lairdache politiek
[—
evenals bij En-golan-ds
in-schikkelijkheid in 1901
—]
als katalysator. Voor
cle Unie bestond in het voorjaar van t914 het dreige-
ment van- -strijd met Mexico. Na een boodschap van-
Wi-ison verscheen een voorstel, -dat met 248 tegen 162
stemmen in hot Representanterhuis aangenemen- werd.
De wetswijziging werd 15 Juni 1.914 geteekend. Met moeite was de toestemming van het Congres ver-kre–gen, want ook aan democratische zijde bestond tegen
het prijsgeven der preferentieele behandeling •der
Amerikaansche -kust-vaart een sterkt opposi-tie.

-De wijzigingen der wet -bestaan er in, dat -de bepa-
li-ng in d-e -wet van 1912, waarbij -in Amerika ge-
registreerde kustvaarders vrijgesteld zijn j-an -de beta-
ling van -kan-aalrechten, word-t geschrapt,
–
‘terwijl
voorts -de uitsluiting van Amerikaansche schepen en
onderdanen voor de toep-eisin-g van de in de wet
vastgestelde grenzen van ho-t kanaalrecht gesuppri-
meerd is. Het artikel, dat bepaalde
–
spoorwegrn-aat-
sch-appijen verbiedt ‘diensten door -het kanaal te on-
derlieu-den of zich
–
bij maatschappijen te interesseo-
ren die zulks doen, i-s voor zooveel on-s is -kunnen
blijken van kracht -gebleven. –

Het was aan te nemen, -dat toen de rep-ublkein-.

908

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19 October 1921
sche partij in de Unie weer aan liet bewind was ge-
komen, de lust zich zou vertoonen om ia’n dc herziene
kanaalwet te tornen.
Senator Harding heeft in een rede, docr hem in
Juli 1920 gehouden, nadat zijn candidaatstelling hem
officieel was bekend gemaakt, gezegd: ,,l like that
recommittal to thoughts of ,,America first” wliich
pledges the Panama Canal, an American creation, to
the free use of American shipping.” In •de rede van
President Harding, bij zijn beëediging op het (Japi-
tool, ontbreekt een directe verwijzing naar het hei.
stel van prefereutie voor de Amerikaahsche scheen-
vaart in het Panamakanaal, maar de geheele rd
voering ademde een geest van bescherming en voor-
keur.

Daarentegen is reeds in Mei 1920′ door den repu-blikeinschen Senator Borah in den Senaat een voor-
stèl gedaan om de Amerikaansche kustv’aart weer vrij
te stellen van de betaling van kanaalrechten, een
wensch, die vooral gedragen zou worden door de repu-
blikeinen in de staten langs de westkust. In Augus-
tus van het jaar, dat wij thans schrijven, berichtte
de New Yorksche correspondent van de ,,Daily Tele.
graph”, dat het door Senator Borah ,,ingediende wets-
ontwerp” tot intrekking van de Pan’amaknnaalrech-
ten voor Amerilcaansche kustvaartuigen, voorloopi’g
ten zijde zou zijn gelegd, omdat – aldus het ‘blad –
dit wetsontwerp krachtens wet wil bereiken, wat pre-
sident Harding eenvoudiger meent te kunnen ver-
krijgen door diplomatieke vertoogen.

Deze vertoogen zijn, naar bekend
is,
reeds in gang

geweest, maar Engeland is niet bereid gevonden zijn
rechten uit het Hay-Pauxicefote verdrag prijs te ge-
ven. Ook de door Hughes, den Amerikaanschen s’taats-
secretaris van Buitenlandsche Zaken, gedane pogin-
gen om Canada tot een compensatie te bewegen,
zijn, naar gezegd wordt, op weerstand afgeketst.

Senator Borah en zijn medestanders hebben zich
toch ‘niet kunnen bedwingen om het ‘hiervoren ge-
noemde ontwerp in behandeling te doen nemen, waar-
op – blijkens een Reuterbericht van 10 October –
de ‘aanneming ervan niet een meerderheid van tien
stemmen, in dan Senaat gevolgd is. Er is daarmede,

in het vooruitzicht van de vriendschappelijke bespre-
•kingen, die de regeering der V. S. met die van En-
geland en een aantal andere landen op het punt staat
te Washington te gaan voeren, een ietwat pijnlijke
situatie in het leven geroepen. Anderzijds wordt door
het voorval reeds een kleine illustratie gegeven van
de opvattingen bij een deel van de Amerikaansche geïnteresseerden. Het Representantenhuis heeft ‘te
kennen gegeven de behandeling van het ontwerp tot
na de Washingtonsche conferentie te zullen aanhou-
den en sedert heeft men nog lcuin.nen lezen, dat presi-
dent Harding met de leiders van het Congres over-
eenstemming. heeft verkregen om van verdere behan-
daling voorshands af te zien.
In ,,The South America,n Journal” van 12 Fe-
bruari 1921, die ter zake goed geïnformeerd schijnt

te
zijn,
leest men om.:

,,In the opinion of Republican leader’s the Panama Canal
toils question, involving, as it will, a delicate and con-
troversial issue ‘wiith Great Britain, undoubtedly will be-
come
the
outstanding international problem in the early period of •the Harding Administration. It ‘is not regard-
ed
as probable that the efforts of the two gr.oups in fthe
treaty dispute will reach a point of harmony where the
Ilepublican leaders will venture to bring before the Senate
some substitute for the League of Nations until late in
1921.
,,Even though President Harding should avoid ‘bringing
the old dispute before the country in
his
inaugural ad-dress becanse of reasons which then may seem advisable, he hee so aroused the country, and especially those Sena-
tors ‘who have fou.ght for the exemption clause, ‘that t.hey
are now determined to bring the matter to a focus.”
Deze ‘toespeli.ng op een ,,substitute for •the League
of Nations” treirt de aandacht, omdat men
bij
het
vraagstuk der gedifferentieerde behandeling van

de Amerikaansche scheepvaart in het Panama-
kanaal reeds geneigd was verband te zoeken met
artikel 23e van het Pact van den Voi’kenbond, inhou den’de: ,,l’a garantie et ‘le main’tÂen ‘de la liberté des
communicatiions ‘et du ‘transit, ainsi qu’un équitable
traitement du commerce de tous ‘les Membres de la
Société.”
Meer dan een algemeene aanwijzing, voor het ten
aanzien ,van het Panamakanaal te aanvaarden regime,
kan aan d.it voorschrift uit het Pact niet worden
ontleend, immers de Vereen. Staten, die geen lid van
den Bond zijn, zijn daardoor niet ‘gebonden. Ook wordt
in het ‘artikel de gelijkheid van behandeling der
Staten alleen ‘genoemd voor den handel, zoodat
dubieus is of het artikel zich laat interpreteeren
als een verbodsbepaling voor wetgeving van het karak-
ter der Panamak’anaalwet van 1912. De in het vor-jaar ter Verkeersconferentie van Barcelona – waar-
aan echter de Vereen. Sta’ten niet deelnamen – be-
handelde conventie voor de waterwegen sluit nog
bovendien de kanalen van het bij het Pact gestelde internationaal regiem voorshands uit. Een regeling
die naar de lezer zich zal herinneren door den Neder-
landschen gedelegeerde, Dr. Lely, zeer werd aange-
vochten. In d’e voornoem’d’e Conventie is de mogelijk-
held opengelaten om
bij
vrijwillige verklaring het

internationaal regiem tot ‘kanalen ujit te strekken.
.Zoomin van Engeland, voor het Suezkanaal, ‘als’ in
nog mindere mate van Amerika, voor het Panama-
kanaal, waarmee de beide waterwegen genoemd zijn,
die speciaal in aanmerking komen, valt op geneigd-
heid, om in het bestaande verandering te ‘brengen,
te rekenen.
‘

Met belangstelling mogen de consequenties worden
tegemoetgezien, waarte de besprekingen ter confe-
rentie van Washington, ook voor wat betreft d’it ‘on-
derwerp – een der vele conflicten waarin de belan-
genstrjd om den Pacific zich uit – zullen voeren.
Sedert het bestaan van ‘de Merchant Marine Act
(1920), waarbij o.m. bepaald is, dat de vaart tusschen
de Unie en de Philippijnen tot de kustvaart behoort,
zal de beteekenis vati een door de Amerikaansche
scheepvaart ixi het kanaal verkregen preferentie nog
niet weinig vermeerderen. Ook ons land kan er zich
direct bij geïnteresseerd achten, ‘) immers ei’ ‘wjrden
onder Nederla.ndscbe vlag diensten onderhouden van
Nederland naar de havens’ op de westkust van Noord-
en Zuid-Amerika en ook van uit de Oost-Indische ko-
loniën is er onder Nederiandsche vlag geregeld ver-
keer door het Panamakanaal. Bij den zwaren concur-
rentiestiijd, dien de Nederlandche reederjen thans
op de wereldzeeën hebben te voeren, zullen alle fac-
toren, die de lasten in vergelijking met mededingers vermeerdere’n, niet kunnen nalaten dan ‘druk op het
bedrijf nog te verzwaren. G. E. H.

DE BESLUITEN, GENOMEN DOOR DE
EMIGRATIE-COMMISSIE DER INTER-

NATIO1 ALE ARBEIDS-ORGANISATIE

IN HARE BIJEENKOMSTEN IN – DE

MAAND AUGUSTUS 1921.

Alvorens tot eene vermelding en bespreking van de
besluiten over ‘te gaan, komt het mij gewenscht vooi’
in ‘t kort een en ander omtrent de Commissie mede
te deelen.
In de eerste zitting van de Internationale Arbeid’s-
Conferensie te Washington in ‘de laatste inaand’ch
van 1919 gaf de behandeling van het Werkloosheids-
vraagstuk aanleiding om ook de emigratiekwèstie
onder de oogen te zien.

‘) De aanvullende overeenkomst d.d.
26 Aug. 1852
van
ons laad met de V. S., welke aog van kracht is, bepaalt in
art. 3, dat wederzijds bij bst ,,aankomen” van schepen geen
rechten van welke benaming ook zullen gheven worden,
welke
niet ook ‘door de nationale schepen moeten worden
voldaan. De overeenkomst sluit echter bij art.
4
den ,,kust-
handel” uit.

19 October 1921

ECONOMISCH-STÂTISt-ISCHE BERICHTEN

909

Als gevolg hiervan werden door die conferentie de
volgende besluiten genomen:

In verband met het werkloosheiclsvraagstuk zal bij
het Internationaal Arbeidsbureau eene bijzondere afdee-
ling worden opgericht om da ‘t bijzonder belast te worden
met alle aangelegenheden betreffende emigratie van ar-
beiders en den toestand ‘van vreemde loontrekkenden.
De Raad van Beheer van het Internationaal Ar-
beidsbureau zal eene Internationale Commissie in het leven
roepen, die, •met volkomen eerbiediging van de souvereine
rechten van eiken staat, verslag aal uitbrengen omtrent
de te nemen maatregelen ter reglementeering van de
migratie van arbeiders buiten hun land van oorsprong en
ter bescherming, der belangen van de loontrekkenden, die in een ander land verblijven dan hu1i land van oorsprong. Deze Commissie zal haar verslag moeten aanbieden in de
zitting van 1921 van de Internationale Conferentie.
De vertegenwoordiging der Europeesche staten in de
Commissie zal ‘hoogstens de helft mogen uitmaken van het.
totaal aantal leden der Commissie.

De Raad van Beheer van het Internationaal Ai–
beidsbureau gaf gevolg aan het onder 2 ‘genoemd be-
sluit in zijn zitting van Maart 1920, waanin hij be-
sloot de Commissie samen te stellen uit een President
en 18 leden, welke zouden worden gekozen voor de
eene helft ‘door de Regeeringen van de Europeesch
staten en voor de iandere helft d’oor de Regeeringen
van de staten buiten Europa en wel zo’odanig, dat
een derde van de leden de Regeeringen, een derde de
werkgeversvereenigingen en een derde de arbeiders-
vereenigingen zouden vertegenwoordigen.
Bij een later besluit werd’ een zetel van vice-presi-
dent, zonder stemrecht, adil Italië toegewezen en
beslist, dat de vertegenwoordiger van root-Brittan-
nië stemgerechti,gd zou ‘zijn.
De mandaten werden uiteindelijk als volgt ver-
deeld:
President: ‘

Groot Brittannië

Vice-President: Italië

Regeerings-

Arbeiders-

Werkgev ers-
vertegenwoordigers vertegenwoordigers vertegenwoordigers

Brazilië

Duitschland

Zuid-Afrika
Canada

Australië

Argentini
Cbina

V. St. v. Amerika Spanje Frankrijk

Italië
‘
Griekenland
(Britsch) Indië

Zweden

Tjecho Slowakije Japan

Polen

‘

Zwitserland

Ter voorbereiding van het werk ‘der Commissie
werd door het Internationaal Arbeidsbureau een vra-
genlijst’ opgesteld, die aan alle leden van de Inter-
nationale Arbeidsorganisatie werd toegezonden. De overstelpende hoeveelheid gegevens welke naar
aanleiding van die vragenlijst door de verschillende
Regeeringen werden ingezon.deia, zijn door de betrok-
ken afdeeling van het Internationale Arbeidsbureau
geschift en verwerkt tin: iste Gedocumenteerde bro-dhures omtrent ‘de statiistisdhe systemen en omtrent de wetten en verdragen emigratie’ en immigratie be-
treffend en; 2de verslagen iaan de Commissie betref-
fende ‘de verschillende punten geplaatst ‘op haar
agenda van werkzaamheden. – –
Bij het -ontwerpen van ‘die ‘agenda is het Bureau
der Commissie (President, Vice-President en Secreta-
ris) uitgegaan van het -denkbeeld, dat het, aanbeveling
verdiende sich te ‘bepalen tot sommige belangrijke
.

deelen van het vraagstuk van welker behandeling
practische en duidelijke resultaten waren te ver-
wachten.

Zoo kwam het bureau tot de navolgende agenda:

A. De ‘bescherming der emigranten, onderverdeeld in:
Staatstoezicht op alle agenten, die belang hebben –
bij de bevordering der emigratie, en op de voorlichting der
emigranten.
De groepsgewijze aanwerving van arbeiders in een
land met het oogmerk ee in een ander laM te werk te
stellen.
De contracten inhouden-de kortingen op de bonen
voor gedane voorschotten (verbod of staatstoezicht).
Het aanvaarden van maatregelen, welke toelaten
dat het onderzoek der emigranten, medisch of uit anderen
hoofde, plaats heeft vÖÔr ‘de inschepi.ng.

De hygiënische toestand der emigranten aan boord
der schepen en in ‘de treinen.
De verzekering der emigranten tijdens de reis.
De organisatie van nationale systemen van Arbei’ds-
beurzen. Toegang tot deze beurzen voor emigranten en
immigranten en hunne voorlichtiiig ten opzichte van
werk, waar vreemde arbeidskrachten noodig zijn.
Gelijkheid van behandeling van arbeiders van eigen
en van vreenide nationaliteit.

–
B. Door het Internationaal Arbeidsbureau uit te voerén
werkzaamheden, onderverdeeld in:

De verzameling van gegevens betrekking hebbe
–
nde
op de emigratie en de -immigratie.
Het in internationaal verband brengen van de
tr
maaegelen ‘ter bescherming der emigranten.

In 14 zittingen werd deze agenda door ‘de Interna-
tionale Emigratie-Commissie bdhan’deld. De geno-
men besluiten laat ik hieronder volgen, terwijl ik
daaraan voor zooveel nood.ig mijne beschouwingen –
toevoeg.

Ieder lid
1)
zal aan het Internationaal A’rbeids-
,,bureau met zoo kort mogelijke tusschenpoozen, welke
,,’clrie maanden niet ‘te bovèn zullen gaan, doen toekomen:
,,Alie beschikbare gegevens, ‘t zij wettelijke, statistische
,,of andere, de emigratie, immigratie, terugzending van ,,emigranten naar het vaderland of de transmigratie be-
,,treff end, met inbegrip van alle ‘getroffen of in over-
,,weging genomen maatregelen daaraan raken’d;
,,Telkenmale als zulks mogelijk is zullen de bovenbe-
,,doelde gegevens ‘moeten worden verzameld in dier voege,
,,dat daarvan mededeeling
2
) kan zijn gedaan binnen de
,,’drie maanden volgende op het tijdperk, waarop zij be-
,,trekking hbben.”

Het spreekt van zelf, dat de schat van gegevens,
welkd het Internationaal Arbeidsbureau op deze wijze
v’erkrijgt, uit alle deelen der wereld, uit emigratie-
en immigratielanden, ter beschikking staat van alle
leden.

De Directeur van het Internationaal Arbeidehu-
,,reau wordt verzocht de statistische diensten van de leden
,,’te raadplegen met ‘het doel een geschikt formulier te on’t-
,,werpen, dat in de in 1922 te houden Arbeidsconlerentie
,,zou zijn voor te ‘brengen.”

Ter toelichting zij opgemerkt, dat de migratiesta-
t’istiek in ‘de verschillende landen tin velerlei opzicht
belangrijk verschilt, waardoor eene ver’geljking, zoo
al mogelijk, zeer bemoeilijkt wordt.
Door de migratiestatistiek der leden op een zelfde
basis te grondvesten zal het inzicht in d’e migratie-
beweging belangrijk gemakkelijker worden gemaakt
en het mogelijk zijn daaruit belangrijke gegevens te
verkrijgen en conclusies te trekken.

Iivterna,tionaul verband van de maoregelen welke
betrekking hebben op de bescherming van de emi-
granten.

J. De Commissie verzoekt den Raad van Beheer van
,,het Internationaal Arbeidsbureau om alla ‘maatregelen te
,,wilI’en nemen, ‘opdat de technische ’emigratiedienst van
,,’het bureau, zoo noodAg bijgestaan door eenige deskun’di-
,,en, het vraagstuk onderzoekt van het in internationaal
,,verband brengen der wetten betreffende de migratie.”

,,Vooizichtigheid is ‘de moeder van de porselein-kast!” Ziedaar mijn eersten indruk. Waarom niet al
dadeljk de voornaamste punten aangegeven, wakrom-
trant overeenstemming in de verschillende wetten,
dringend noodig wordt geacht?
Rrkend dient echter, dat niet vèl overwogen voor-
stellen het bereiken van het beoogde -doel eer zouden
schaden, dat de kwestie, ‘gelet op de uiteenloopende
belangen der emigratie- en immigratielanden, der
landen zonder havens, in tegenstelling
–
met die, waar
inscheping en vervoer van transmi’granten een factor
van beteekenis is, geen gemakkelijke is.
De opdracht tot bestudeering schijnt mij daarom
wil gerechtvaardigd toe en zulks nog te meer, omdat
in de volgende resoluties’ reeds menige belangrijke

Van de Internationale Arbeidsorganiisatie (nooïï van
den schrijver).

Aan het Internationaal Arbeidsbureau (noot vn den
schrijver).

‘

910

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19 October 1921

wensch wordt uitgesproken en meuige nuttige wenk
in zake de wetgeving ingesloten is.
Wel had ik gaarne een opdracht tot het indienen
van een rapport en van voorstellen op een niet te ver
verwijder.d tijdstip in de resolutie opgenomen gezien.

Tewerkstelling van ern,igranten.

,,4. Ieder lid verbindt zich, de diensten van zijn systeem
,,van openbare arbei’dsbeurzen, ‘buiten (le bijzondere dien-
,,sten die mochten bestaan, ter beschikking te stellen van
,,de emigranten en immigranten om hun ‘te helpen ccce be-
trekking te vinden.”
1
,5. Ter wille Ifiervan is het wenscheljk, dat voortdu-
,,reade verbindingen worden tot stand gebracht tussehen
,,de openbare arbei’dsbeurnen en de openbare emigratie- of
immiigratiediensten waar deze bestaan.”
J. Ieder lid verbindt zich aan de openbare arbeids-
,,beurzen van cle andere binden, die daarom vragen, de in-
,,lichtingen te verschaffen, ‘clie noodtg zijn voor eene goede
,,uitvoering van •de bepalingen van het besluit No. 4, in ,,.het bijzonder met het oog op den trek aan de grenzen.
,,Deze uitwisseling ‘vn inlichtingen zal geschieden ‘t zij
,,rechtstreeks tusschen de burea’ux voor dit, doel aangewe-
,,zen, ‘t zij op eene wijze vastgesteld door de bevoegdo
,,macht.”
J. Het is wonschelijk dat in de plaatsen, waar de
,,emigranten en immigranten in ‘groeten getale te samen
,,zjn, een orgaan in het leven wordt geroepen ter arbeids-
,,bemid’del’ing en ter verstrekking van alle inlichtingen, die
,,voor hun van belang zijn, overeenkomstig ‘het bepaalde
,,aangegeven in de beide voorafgaande besluiten.”

De besluiten 4 tot en met 7 spreken voor zich zelf
en verdienen ongetwijfeld toegejuicht te worden.
In
bot
bijzonder
zal
de oprichting van eene instel-
ling als onder 7 bedoeld, b.v. in de hvens van out-
schepiug der immigranten, in belangrijke mate er toe
kunnen bijdragen, niet alleen om voor die vreemde-
lingen het pad te. effenen, maar evenzeer om te ge-
raken tot ccce betere verdeel.ing dor arbeidskrachten
over het arbeidsveld, waardoor opeenhooping en als gevolg werkloosheid in sommige plaatsen tegenover
een tekort in andere streken zou worden voorkomen.

Gelijkheid van, behandeling.

Het is weSischelijk, ‘dat de leden zich voornemen
,,om,. bij entsteuten’is van genomen wettelijke maatregelen
,,in elk land, door middel van internationale overeenkoni-
,,sten, in de grootst mogelijke mate te geraken tot eene
,,gelijke behandeling van de geïmmigreerde arbeiders en
,,hunne rechthebbeaden als van ‘cle Landskinderen, in ‘t
,,bijzonder met betrekking tot de wetten op den arbeid
,,en de sociale voorzorg, zeomede tot die op de ondersteu-,,ning en op cle vrijheid van vakorganisatie.”
Het Internationaal Arbeidsbureau wordt verzocht
,,een stu.ctie te maken, waarvan de uitslag zal worden voor-
,,gebracht in eene volgende conferentie, tea einde te ge-
,,raken voOr zoover zulks mogelijk is, tot een gelijke wet-
,,geving .tusschen alle staten of tussehen zekere groepen
,,vaa staten, ten opzichte van de sociale verzekering.”

Internationale samenwerking is in deze nooclig om
het doel te bereiken.
:Dat enkele staten, die in sociale maatregelen aan.
de spits gaan, het voorbeeld geven, heeft uit inter-
nationaal oogpunt weinig andere waar.de clan die van
elk goed voorbeeld, dat tot navolging kan nopen. Voor
die voorui.tstrevende staten echter kan daaruit groot
nadeel voörtvloeien en wel in die mate, dat zijne eigen inwoners, en ook zelfs in het bijzonder de eigen arbei-ders, daarvan •de dupe worden.
Die staten geven daarniede tevens een middel prijs
om de minder vooruitstrevendc’n, ter wille van de
treklustige of tot ’emigratie genoodzaakte arbeiders der laatatbodoelde staten, te bewegen ‘tot een over-
eenkoms t.
De besluiten 8 en 9 willen mij ‘dan ook van .hooge
waarde voorkomen, in ‘t bijzonder voor Nederland.

Toezicht op de emigratie-agenten.

,,lO. Het is wenschelijk, dat elk lid zich verbindt een
,,staatstoezicht in het leven te roepen op cle ondernemers
,,en tgenten
i
die zich bezighouden met het vervoer ter zee
,,en te land der emigranten, op de emigratie-agenten en
,,onderagenten, op de emigratiebureaux of elk ander

,,bureau, dat vervoerbiljetten aan emigranten levert, op de ,,,wervingsagenten en aiibeidsbemidcieli ngsa’genten voor
,,het buitenland en in het algemeen op allen, clie belang
,,’hebben bij bevordering der emigratie en werkzaam zijn
,,binnen het landsgebied.”
,,ll. Elk lid verbindt zich alle voorradige inlichtingen,
,,betrekking hebbend op em’igrabietoestaiiclen, zoo moge-
,,lijk kosteloos, tej’ beschikking van belanghebbenden te
,,stellen.”

1
,12. Elk lid verbindt zich ‘alle pr’opagamla voor cmi-
gra’tie, waarbij van valsehe voorlichtingen gebruik ge-
,inaakt wordt, te onderdrukken.”
,,13. De Emigratie Commissie vestigt de aandacht van
,,’de leden op de wenscheljkheid voor die landen, •die ‘daar-
,,toe nog niet o’vergingen, om in hunne wetgeving op te
,,nemen het beginsel van de hoofdelijke aansprakelijkheid
,,’der ondernemers en van alle anderen, die zich bezig hou-
,,den met het vervoer over zee en te land van de emigran-
,,ten, voor de overeenkomsten aangegaan in hun naam en
,,’de misslagen begaan door hunne vertegenwoordigers, hun
,,personeel, hunne agenten en bedienden, zooivel erkende
,,als geheime, zoomede .door alle andere personen, die te
,,hun nee bate en in hun belang handelen.”

De besluiten 10 tot en met 13 zijn voor de emigra-
tie-wetgeving van het hoogste belang en geven vrij-
wel zuiver weer de beginselen ‘door de Nederlandscho
Vereeniging Landverhuizing ter zake voorgestaan.
Worden deze beginselen in de wetten der leden ‘op-
genomen, dan zal aan de misleiding en uitbuiting der
emigranten voor een goed ‘deel paal en perlc ge-
steld zijn.
Acht ik dus genoemde besluiten der Emigratie-
Commissie toe to juichen, zoo mag i’lc toch niet na-
laten mijne teleurstelling te kennen te geven over
de redactie van pun’t 12.
Die redactie toch laat de deur wagenwijd’ open
voor propagan da, gebaseerd op overdreven voorsp’ie-gelingen, zonder dat de mi’s,lei’ders van valsche voor-
lichting zuilen kunnen worden beticht.
De propaganda, gegrond •op overdreven voorspie-gelegen, verdient evenzeer verhinderd te worden; zij
doet eveh groot kwaad als die welke een valsohe voor-
stelling van zaken geeft.
‘De propaganda dient onder Regeeringstoezicht te
staan.
Alleen zoodoende kan aan de ‘daarbij veelal ge-
pleegde misleiding paal en perk worden gesteld.
Het is clan ook to iopen, dat ‘het besluit
No.
12
van de Emigratie-Commissie niet in dien vorm wordt aangenomen door de Internationale Arbeidsconferen-
tic, maar dat daarvoor in de plaats wordt gesteld:
,,Elk lid verbindt zich de propaganda voor emigratie,
immigratie en terugkeer naar het eigen land onder
staatstoezicht te stellen en alle propaganda van dien
aard zonder voorafgaande goedkeuring ‘te ‘verbieden.”

G’roepsgèwijze werving.

,,14. In ‘de overeenkomsten tusseben twee landen ge’
,,sloten ingevoige ‘de aanbeveling van Washington ten op-
,,aichte van de groepsgewijze aanwerving, of in het geval
,,van groepsgewijze aanwerving in den vreemde uitgeoefend,
,,zal .rekcning moeten worden gehouden met ‘cle navol-
,,gende beginselen:
,,(i). Toezicht •en contrôle ‘deor de bev’oegde autoriteiten
,,van de beide ‘belanghebbende staten, ieder op zijn eigen
,,gebiecl.
,,(2). Uitoefening van (le werving uitsluitend door tus-
,,scheakomst der bureaux of der agenten, ‘die ‘daartoe door ,,de ‘bevoegde autoriteit van dcii staat ‘gemachtigd zijn.
(3). Raadpleging rvan d,e werkgevers- en werknemers-
,,vereenigingen, indien het betreft aanwerving naar aan-
,,leiding van overeenkomsten tusschen Regeeringen.
Waken opdat cle aanwerving de arbeidsmarkt ivan
,,geen van heide landen verstoort; in ‘t bijzonder, dat het
,,loon niet zij beneden dat van ‘het laad van immigratie ,,en dat ‘de aankomst der arbeiders niet plaats vindt ter
,,gelegen’heid van staicingen of nitsluitingen.
De in het emigratielanci afgesloten (geteekencie)
,,00ntracten moeten ten volle van kracht zijn in het laad
,,van iinmrigratie, uitgezonderd ten opzichte van de bepa-
,,lingen, die in strijd zijia met de publieke orde.
,,15. Indien vastgesteld’ ‘wordt dat arbeiders of geëm-
,,ployeerden, mannen en vrouwen, zijn aangeworven voor
,,eeu tncler land ter vervanging van cle arbeiders en ge-

19 October 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

11

,,eiiployeerden van dat land, die in een stakingestrijd of
,,uitsluitiirg betrokken zijn, moet de onderneming, welke
,,die werving heeft uitgeoefend eI te wier behoeve de wer-
,,ving is geschied, aan de aangeworven arbeiders en ge-
,,employeerden alle uitgaven vergoeden, met inbegrip van
,,cle reiskosten heen en terttg.”

Het komt mij voor, dat tegen deze beshiiten No. 14 sub (4) laatste zinsdeel en No. 15 gerechte bedenking
kan worden ingebracht.
Ware liet niet beter geweest om, in den geest van
het bepaalde
in
de besluiten No. 3 en No.
9
aan het
Internationaal Arbeidsbureau te verzoeken deze
vraagstukken nader in studie te nemen en daarom-
trent op een vast te stellen tijdstip een gemotiveerd
voorstel aan te biedenf
Ik zou tegen deze besluiten slechts dan geene be-
denkingen hebben, indien daarnaast de instelling was aanbevolen van een lichaam, dat bevoegd was om, in
gevallen van staking en uitsluiting, in het geschil
eene beslissing te nemen en waaraan de noodigo macht
was toegekend ‘om deze beslissing te doen eerbiedigen.
Is men bij deze besluiten niet te veel uitgegaan van
het denkbeeld, dat in dergelijke conflicten ilechts

twee
partijen
betrokken zijn, dat de partij der arbei-
ders degene is, die
,,uitsluitend”
bescherming behoeft
en dat liet conflict de belangen van derden, van dc
consumenten, het algemeen belang, enz. niet raakt?
Zoo zouden er mijns inziens nog vele vragen, dit
moeilijke probleem betreffend, te stellen zijn.
De beantwoording dier vragen en in het algemeen
het oordeel over deze besluiten vermeen ik aan meer bevoegden te moeten overlaten. Het verband met het,
emigratiïraagstuk is, naar
mij
voorkomt, nog al ver
te zoeken, terwijl de onderdeelen
(1), (2), (3)
en liet
eerste deel van (4) ad No. 14 al belangrijke waarbor-
gen inhouden, dat de belangen van de eigen arbeiders
in het immigratieland niet zullen worden geschaad.

inhouding op loon.

1
,16. Ingeva.i van contracten, waarin bepalingen voor-
,,komen omtrent inhoudingen
eI
kortingen op de bonen
,,en ‘bezoldigingen of kor.tingen op cle looncm en bezoldii-
,,
g
ingen op grond van verleende voorschotten aan een cmi-
,,gr.ant voor zij ii binnenkomen in het immigratieland,
,,treffe ieder lid, waar noodlig, regelingen, ten einde aan ,,iie rechtelijke macht of bevoegde nationale autoriteiten
,
j
cle macht te verzekeren deze contracten van nul en
,,geener waarde te verklaren, voor zooverre zij ‘in strijd
,,zijri met de bepalingen van de wetgeving van het imini-gratieland ter bescherming der loonen”
Dit besluit kan niet anders dan toegejuicht wor-
den. Aan dan eenen kant worden voldoende waarbor-gen verkregen, om te voorkomen, dat de loonarbeider
door voorschot in de macht van den werkgever ge-
raakt, Zijne vrijheid van handelen verliest, aan den
anderen kant word t voldoende vrijheid gelaten, waar
liet voorschot
in
het belang van den betrokkene is,
bij voorbeeld als het niet ‘door zijn werkgever, maar
door anderen is verleend om hem in staat te stellen
Zich een beter bestian te scheppen ineen vreemd land.

• Maatregelen verba.nd houdend met de bestrijding
vais
den handel in ijsouwen en kndereri.
Voor voover daaromtrent aiet anders hesliat is ge-
,,woide ii, zal len alle snaatregelen voorgesteld door de Inter-
.,,nabionaic Emigratie-Commissie met het oog op de he-
,,sehernving der emigranten van toepassing zijn, gelijke-
,,lijk op mannen, vrouaven en kinderen, op arbeiders en
,,geëmpioyeercieu van ‘beiderini geslacht.”
De Commissie draagt den Directeur van het En-
,,.ternationaal ArbeIdsbureau op de besluiten van de Coni-
,,missie ter kennis te brengen van den Volkenfbond, op-
,,dat deze daaruit •dezulkc zal kunnen kiezen, clie van toe-
,,passing kunnen rijn op het vraagstuk van de onderdruk-
,,king van den handel in vrouwen en kinderen.”
Het is goed, datde bescherming van de vrouwen
,,eu kinderen, die een laad verlaten om Zich
O
een ander
,,laui te beven, het ondeewerp uitmaakt van een grondig
,,ouderzoek vast de zijde van de leden van de Interaa-
;,tionale Ar.beids Conferentie en dat dit vraagstuk wordt
,,geplaatst op de agenda van cle conferentie valt 1922.”

– Deze benl;ijitejr h’o’uduri verbandl met de n’age.noem-

de, welke aangenomen werden door de Internationale
conferentie over den handel in vrouwen en kinderen,
die ‘in Juni en Juli
1921
te Genève bijeenkwam:

De Conferentie spreekt den wensch uit, dat alle sta-
ten •in zake emigratie en inimigratie administratieve en wettelijke maatregelen invoeren ter bestrijding van den
handel in vrouwen en kinderen. Zij vestigt in het bijzon-
der de aandacht van de Regeeringen op de noodzakelijk-
heid om bescherming te verzekeren aan de nileenreizende
vrouwen en kinderen zoowel bij vertrek en bij aankomst
als
gedurende de reis.
De Conferentie vestigt de aandacht van de Interna-
tionale rdmigrat-ie-Comrnissie op het vraagstuk van •den handel (in vrouwen en kinderen) en op liet belang van het
aannemen van duidelijke beschikkingen, clie, • eventueel in
eene internationale regeling zouden kunnen worden opge-
nomen.

Dat de Internationale Emigratie-Commissie niet
is gekomen, tot meer uitgewerkte vesrstel’len deze materie betrèffend, houdt, naar mij voorkomt, ver-
band met hare besluiten No.
24
en
No. 29c.

Onderzoek van de emigran.teri, védr dc i’rcscheping.

teder lid moet er roer waken, dat eefl deugdelijk
,,onderzoek van de emigranten plaats vindt in elk van
,,zijne haven van inscheping voor emigranten en even-,,tueel op de voornaamste punten van binnenkomst aan
,,zijne landgrenzen.
,,Met het doel de kansen op ‘terugwijving uit ‘de immi-
,gratielanden te verminderen en de verspreiding van be-
,smetteljke ziekten gedurende de reis te voorkomen, zou
,,het onderzoek in het bijzonder dé navolgende punten
,,moaten betreffen:
(i). Of de emigranten voldoen aan ‘alle ‘oorwaarclen
,die van ban geëischt worden voor hun vertrek-; ,,(2). Of zij voldoen -aan de voor toelating iii het imini-
,grntieland vastgestelde bepalingen.”
Het is gmvenscbt dat in bijzondere overeetikcm-
,,sten tusscben de belanghebbende staten de voorwaarden
,,worden vastgelegd waaronder de onderaoeken der cmi-,,grwnten zullen plaats yinden; de wijze, waarop de cmi-
;,gratie- en iinmigratïie-landen daarin moeten voor-zien in
,,hunne respectiievelijke havens of aan hunne grenzen, de
,,voorwaarden, waaronder liet binnenkomen in de landen ,,verzekerd zal zijn, (hèt model dat fware te geven aan de
,,verklaringen en andere noodzakelijke documenten en
,,alle andere bepalingen de emigratie, ide in migratie en de
,,teru-gzendi-ilg naar het vaderland ‘betreffend.

–
Den Raad van Beheer van het Internationaal Ar-
,,beidsbureau -wordt verzocht een commissie van deskun-
,igen te benoemen tea einde het Internationaal Ai-beicls-
,,bur-eau te helpen bij liet samenstellen en de dznbieding
,,aan de Internationale Ariieidsconferentie van 1922 van
,,een rapport over -de algemeene regelen eenpal-ig vast te
,,stellen door de belanghebbende landen met liet doel, de
,,nun’imale eischen te bepalen rwaaraan naar gelang van
,,kli.maat en duur van de reis, de schepen en spoortreinen
,,inoeten ‘voldoen, ten einde aan eiken eni’igrant gedurende
,,de reis de meest volledige waarborgen voor een ‘goede
,,behsundeling uit -een oogpunt van- hygiëne, vnu ‘zekerheid
,,van voeding en van gerief te verzekeren overeenkomstig
,,de eischen ‘van ‘toenemende ‘basohaving en van mensch-
,,waardigheid.”

Dale drie besluiten zijn van hot hoogste belang
voor •de emigranten en het is ‘te hopen, dat alle leden
van ‘de Internationale Arbei-dsorganis’atie er erstig
naar zullen streven om deze besluiten ten. uitvoer -te
brengen. –
-Besluit No.
22
kan mede in ïet -belang zijn van die
vei’voeron’dei’neinerg, diie ioorgingèn
in
‘verbeteringen
in logies, voeding, enz. ten bate dat- emigran tett.
Verwacht mag worden, ‘dat in het rapport belang- –
rijk hoogere eischen aan het vervoer en :de behan.de-ing der emigranten zullen worden gesteld, -dan waar-
iede verschillende ver voer-ondernemers
,
thans nog
meenen te -kunnen volstaan, daar waar veroader-de
wetten hun in -deze minimale verplichtingen opleggen.

Verze1-
Cli
nig der emigranten.

Elke emigrant -zal worden ‘verzekerd ‘ten behoeve
van Zijne rechthebbenden tegen overlijden of ‘invalidiiteit
,,van af hot oogeiabiik, waarop hij’ zijn- reis begint, tot zijn
,,aan
–
komst Ier plaatse’ van’ bestemming, -aangegeven op
,,zij-n passagebibjet; ‘bijgevolg vestigt de Commissie de aan-

912

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19 October 1921

,,dach’t van ‘de Regeeringen op de rwenschelijkheid van de
,,.rnstelling van een systeem, indien zulks nog niet is ge-
,,scjnied, dat de emigranten verzekert tegen overijden of
,,inval’iditeit gedurende de reis.”

Vaste commissie.

1
,24.
In aanmerking nemend, welk een gewic1&ige be-
,,teekenis de migratie heeft voor de onmiddellijke belan-
,,gen van een groot aantal naties en voor de toekomst van
,,den wereldvrede,
aan den anderen ‘kant in ‘het oog hou-
,,dend de ingew:ikkeldhei’d der opgeworpen vraagstukken
,,en de noodzakelijkheid e grondig en doorloopend te be-
,,studeeren, verzoekt de commissie aan den Raad van Be-
,,heer ‘van het Internationaal Arbeidsbureau om ide opr’ioh-
,,ting in ovelweging te nemen van eens commissie uit een
,,beperkt aantal leden bestaande, welke commissie, zoo noo-
,,dig een beroèp doende op de medewerking van technische
,,deskun.digen, ten doel heeft ‘het Arbeidsbureau hij te
,,staan in zijn taak en de ontwikkeling van deze (m’igra-
,,tie) vraagstukken van ‘dag tot ‘dag met volle zedelijke
,,autor’iteit te volgen.”

De instelling van eene zoodanige kleine comnzissie
kan van zeer ‘groot nut zijn, indien aan eenige voor-
waarden wor’dt voldaan en wel:
Als leden worden aangewezen ‘da.beste deskun-,
‘digen, die reeds eene ernstige studie van het migra-
tie-vraagstuk ‘hebben gemaakt en volkomen belange-
loos daartegenover staan.
De kennis en de studie der commissieleden
moet ten ‘goede komen an alle leden van de Inter
nationale Arbeidsorganisatie en c.q. ook aan andere
belanghebbenden op eene nader te regelen wijze.

Algemeen en vakonderwijs.

,,25. In ‘de immigratielanden zullen de scholen voor al-
,,gemeen en vakon’der.wijs toegankelijk zijn in de grootst
,,inogeljke mate voor de geïmmigreerden en hunne gezins-
,,leden.”

Bescherming der emigranten.

,,2,6. Elk imsn’igratielan’d zal er voor waken, dat de im-
,,migranten in sijn havens of aan zijne grenzen naar be-
,,hooren ontvangen en heschermd worden.”

In den door mij ontvangen tekst staat ,,émigrants’, wat een schrijffout moet zijn.
Dit besluit zal’ van groote waarde zijn, als het er
toe leidt, ‘dat door de immi’gratielandeu ‘afdoende
maatregelen v’oor ontvangst en bescherming worden
genomen.
Niettegenstaancie ‘het ongetwijfeld van zeer groot
belang ‘is voor het immigraltieland zelf, ‘dat zijn ‘nieu-
we inwoners bij aankomst goe’d ontvangen en be-
schermd worden, ‘is toch nog menig immi’gratiielan’d
ter ‘zake ernstig in gebreke gebleven,
t –

Toepassing van beperkende wetten op de emigratie
en de immi gratie.
Wanneer een staat eene ingrijpende wijziging in.
,,zijne avetgeving aanbrengt op het gebied van emigratie
,,of immigratie, is het gewenscht !dat hij bij het toepassen
,,van de bepalingen ter aake gemaakt ‘de sioodige voorzor-
,,geu treft om de emigrantn ‘te behoeden voor de schade-
,,lijke gevolgen van ‘een overhaaste ‘toepass’ihg van die
,,maatregelen.”

Een zeer goed besluit. De overhaaste invoering van ‘de ‘zoogenaamde drie procents wet in d’e Vereenigde
Starten ‘heeft vele emigranten erns’tige moeilijkheden
bezorgd en het iinmiigra’tieland zelf ook. .

De Internationale ‘Emigratie-Commissie, getrof-
,,fen door het verzoek van den vertegenwoordiger van de ,,Chineesche Regeering en het verband erkennend, dat er
,,bestaat tusschen het vraagstuk door dien vertegenwoor-
,,diger opgeworpen en het Einigratievraagstuk ‘in behn-
,,deling bij de Commissie, aanvaardt het navolgende besluit:
,,De Internationale Emigratie-Commissie stelt voor aan
,,de Arbeidscanferentie op de agenda te plaatsen: ,,De ge-
,,lijkhei’d van economische behandeling, uonder onderscheid
,,vwn herkomst voor alle immigranten wettig toegelaten in
,,het immigratieland.”

Naoir de vaste Commissie
verwezen
vragen.

De Commissie bepaalt, dat de navolgende beiluiten
,,ter ‘bestudeer-ing worden verwezen ilaar de vaste .com-
,,missie.”

–

Belatiiigen voor de vreemde werklieden.

,,Wanneer een mnnnigratieland bijz’ondere belastingen
,,heef t ingesteld alleen toepasselijk op vreemde arbeiders,
,,zal het bedrag dier ‘belastingen moeten worden betaald
,,’door den werkgever.”

Verantwoordelijkheid in geval van ziekte, op-
gedaan in een vreemd land.
,,In ‘de timmigrat’ielanden, die de emigranten hij aan-
,,komst onderwerpen aan een geneeskund’ig onderzoek ,en
,,in welke landen geene wet bestaat ten opzichte -van be-
,,roepsziekten, behoorde het beginsel aangenomen te wor-,,den van ‘de uitkeering van eene vergoeding aan d’ie emi-
,,granten, die na een zekeren termijn ‘van werkzaamheid
,,in bedoelde landen, beroepsziekten opgedaan hebben of
,,ou’geneeslijke ziekten, zooals tuberculose, draadsworm-
,,ziekte, zoomede ziekten, die eigen zijn aan de streek,
,,waar het werk verricht wordt.”

Bescherming der emigranten.
,,Ten einde er voor te waken, dat. de emigranten naar
,,be’hooren ontvangen en beschermd worden in hinne ha-
,,vens en aan hunne grenzen zullen de belanghebbende
,,staten zich onderling’ ‘kunnen v’erstaan -ter oprichting
,,van ‘gemeenschappelijke diensten en om ‘zich eventueel
,,te verzekeren van de. medewerklng van de instellingen
,,tot hulpverleening, behoorende tot dezelfde nationaliteit
,,als
die der emigranten.”

Slechts sub
a.
geeft mij aanleiding tot de opmer-
king, dat tegen ‘dit nader te bestudeeren besluit ern-
stige ‘bedenking kan worden ingebracht, tenzij het
slechts gelden zou voer zoover de betrokken werk-
gever ‘die vreemde arbeiders in het vreemde land’ voor
zijn bedrijf ‘had aa.ngeworven.
In Besluit 14 (4) wordt ‘den immigranten reeds
een salaris, gelijk aan dat der eigen ‘landekinderen,
gewaarborgd. Emigreert een vreemde ‘arbeider nu ge-
heel vrijwillig, zonder aangeworv’en te zijn, naar een
ander land, dan is het toch wl wat veel gevergd,
dat een willekeurig werkgever aldaar boven betaling
van normaal loon nog verplicht zou worden eene door
den staat geheven bijzondere belasting te betalen.
Juister zou mij toeschijnen ter overweging te ge-
ven, dat ‘dergelijke bijzondere belastingen, waar zij
bestaan, komen te vervallen. In zekeren zin ligt dat
toch ‘ook opgesloten in Besluit No. 7.
Hiermede heb ik mijn taak, ‘de ‘vermelding en korte
bespreking der Besluiten van de Internationale
Emigratie-Commissie, voibracht.
Het zij mij vergun’d tot besluit nog de aandacht te
vestigen op de beschouwingen in Besluit 24, d’ie ‘de
Commissie aanleiding gaven tot het voorstel van de
instelling van eene vaste Commissie en daarbij de
hoop uit te spreken, dat de bekendmaking van deze
besluiten van eens Internationale Commissie er mede
toe mogen leiden, dat in Nederland ‘de belangstelling
levendig wordt voor het zoo hoogst belangrijke migra-
tievraagstuk en dat daaruit ‘ook moge voortvloeien
de zoo hoog noodige steun van particuliere zijde
aan de Nederlandsohe Vereeniging Landverhuizin.g,
1)

opdat deze in staat zij, haren arbeid naar behooren
voort te zetten.
‘

J.
C. C. SANDBERG.

LONDENSCHE CORRESPONDENTIE.

De algemeene economische toestand;
de houding der arbeiderspartij èn de
regeering, uitbreiding van het of fi-
cieele Exports Credit Scheme; protest
1)
oe gering ‘die steun nog ‘is, blijkt uit het veel te ge-ringe ledental dier Vereeniging, ‘hetwelk n’iettegenstaande
herhaalde en voortdurende ernstige pogingen om meer
leden te verkrijgen nog slechts 254 bedraagt.
In verband met het groote en algemeene belang dat hij
het werk der V’ereeniiging betrokken is, moest dit ledental
40 maal zdô groot zijn en het aantal vrouwelijke leden,
dat zeer klein is, zeker 100 maal- aoo groot.
Zij, die zich de vraag mochten stellen hoe die Vereeni-
ging werkt en wat zij -tot nog toe ‘tot stand bracht, wenden
zich eens schriftelijk tot den Directeur van ihet Informa-
tiebureau ‘dier Vereeniging, gevestigt in het Ministerie
van Landbouw, Nijverheid en Handel te ‘s Gravenliage
(Bezuidenhoutsche Weg 30) of brengen er eens een bezoek.

19 October 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

913

tegen de Key Industries Act; Fight
the Fo,min’e Council; Handelsbalans over
Septen’bber.

• Onze Londensche Correspondent schrijft ons d.d.
15 October:

A very littie more, and there will not be any go-
vernmental institution which will not have earned
the co’ntempt of mankind. The grounds upon which
the Council of the League of Nations has chosen to
act in the matter of Upper Silesia are beyond the
province of this letter: the effects of its decision have
been to make the international economic situation
still more •impossible. That it should go a long way
to ruin what reputati-on the League had left with
economists is a minoT matter as compared to ‘the
further dislooation which will result from the pal-
tition of the industrial distriots of Silesia, for no-
one that 1 have met, expect the official apologists of
the League, really expects that the condornimium in
Silesi.a will really work.

The fail of the mark by 100 points in two days
provided even the City columns- of the papers with a
first-class sensation. Our journajists are not given
to consi-dering over much what will happen isa a week’s
time, but Nov. ist is approaching, and what the effect
of the latest decision will be •on the Reparations
Question has not yet been completely surveyed. That
it will probably mean .default is suspected, -and that
-default will meain the occupation •of the Ruhr. is known. But for the moment we have quito enough
excitement over unemployment to prevent our wor-
rying over contingencies which lie ahead of us.

For a fortnight the meuntain has laboured, but
bas not yet even delivered the smallest -of mice. in-
stead of this, we have been living en newspaper ru-
mours, on verbal batties between the Premier and the
Labour Party, and on interviews with business -men,
more or loss distinguished, who have been advertis-
ing their remedies and airing their vtiews on the
exchange situation.

When the week-end party of experts returned to
town a fortnight ago, it was proclaimed that they had
shown themselves somewhat inclined to p-essimistic
interpretations. of the future. Attention was then
diverted to the relations •of the Labour Party t the
Premier. The latter invited the Labour Par-
ty to cooperate in the discovery of a
s uitable s ch esn e. This at on-ce p-rodnced a storm of opposition insid-e the party, which did not desire
to be tarred witih the Prime Minister’s brush. In the
end, it was ‘decided- to appoint a Committee of aix,
who should wait upon the Premier, but shoul-d not
be empowered to sit upon any body togeth-ér with
.,,Scribes and Pharisees” that is, with employers and
officials. 1f the Labour Party thought that this at-
titude would enable them to score off Mr. Lloyd
George, they have been disillusioned, for the letter
in a very s-harp note commented en their lack of
patriotism in refusing their assistance, and promptly
forced a quasi-recantetion from the Labour people.

Meanwhile, whilst this passage of arms throms an
interêsting light upon the electoral •aspects •of the
two combatants, it did nothing to dear up the situ-ation. Nor bas anything been settied yet, in •sp-ite
of the fact that Parliament meets en Tuesd’ay. It is
best to describe the attitude of the Labour party,
the Government and the outsiders separately.

Last Saturday there appeared an article in the
New Statesman, the official organ of ihe Labour in-

tellectuals, in which the suggestion was made that
the plas that there was no money was nonsense. Somo
£ 150 millions of now oapital had been absorbed this

year already, of which ab-out -one-half was sent abroad.
-The significant thing about these experts of capital,
so argued the paper, was that thoy were •devoted ‘to
the purchao of foreigu pr-operti-es in the derelict poi-
tiens -of Europe, and -so did niothing to help the

British working man. Normally, capital experts
assist British trede, these exports did n-o’thing. The
remedy was therefore dear: capital experts sheuld be
prohibited, or, at any rate, a system of Government
control should be reinstituted. The money should as
far as possible be spent en oap-ital improvements in-
s.ide the United Kingdom, or in the producti-on of goeds whioh should than be adva-nced to fored,gn
buyers under an -extended creclits scheme.
There is no doubt -as to who i-s the author of this
•idea. It is Mr. Emil Davies, the City Editor of the
New Statesman, and himself a fairly well-knewn
Cityman. It has been taken up by other Labour writ-
ers,
ia
though of course these have et taken the trouble
to ascertain, whether in fact the contentien that
capital experts did- mainly take this ferm ias correct
or net. There is, one needs- hardly say, very li-ttle in
it, at any -rate, so far as the p u b if i c i s s u e s of
capitai are concerned. A goed deal of private capital
bas no deubt been advanced in the shape of long
peried credits and ‘the actual investment of meney in
preperties. But one would have thought that anything which tended. to revive the industry öf Europe would
have been welcemed by the Labour party, which has
so long been advertising its belief in the unity of
Europe. 1f the Party is going ‘to reject every c-apital
advance which does net immediately increase the
volume of employmen-t in this- ceuntry, it might as
well drop its internationailism altogether.

Phe outsiders have been memoriali-sing the Premier.
on all serts of subjects. The Federation of British
Industries bas been demanding stabilisation of
exchanges, a new cuirrency pelicy, reduction of expen.
diture. The Mountain scheme of expert credits has
again come very much to the fr-ent. This schemo
assumes a syndicate of bankers and insurance oom-
panies, who would work with the Government en a
share-and-share-alike basis, both as regards the bearing
of risks -and the receipt of pr-efits. It fails, of course,
in ‘that it doos net take into acceunt the danger that,
unless â radical alteration in the European situation
arises, the fereign -buyer and his Government m u s t
be a bad risk. Sir D. Drummend Fraser’s report to
the League of Nations hen also received its diie meas-
uTe of attention: his argument that the iiinit of
advances to private persoon has been reached, and
that the problem now is to stabilise the Gevernmonts
is of couse the eppoèite te what ‘the Mountain scheme
assumes-viz. that the fereign importer sheuld be
guaranteed by the Government of his country.

The Government is said to be contemplating a
large extonsion of the official Exports
C r e d i t S c h e m e, with which the Bauks -are ‘to
be more largely connected than bas been the cme
hitherto. So far the total -amount advanced umuder
the scheme, ca-sh and guarantees tegether, d-ees not
am-ount to 3 millions. But it is hoped that the de-
bureaucratisatiosa of the scheme, and the grewin-g
alarm as to ‘the trade future will suffice to give the
soheme a greater vitality in the future. The Treasury
is of oourse the stumbling bloek te any schemein-
volving any large epend{iture. Sir Rebert Rome bas
new admittod that he will be faced with a deficit,
and has already declare-d that now taxation is im-
possible. –
Fertunately, the anxiety to do something for trade
bas armed the traders with now coutage t o f i g h t
the absur dit-ies of the Key Industries
A c t. The Chemical Trading Associ-ation has address-
cd a memorial te the- Board of Trade pointing out
that sonie 2000 of the articles scheduled under. the
Act are not produced in this country at all, that
articles are incitided whioh cannet, under any reason-
ablèconstruction of the Act, be icgarded as Key Ar-
ticles,
–
and waring the Board that this is not the time
when prices shoumid be all-owed to gô up wihhout con-
sideratien of the effect upon Britis-h expert trade.
But this is not the only protest. The Fancy Goeds

914

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19October 1921

Section of the Londen. Ohamber
of
Commerce has
also a bone to piek with the Government. The glass
eyes of the doils imported from Germany fail nader

the categery of Key Industries.
Not
content wïth this

patent absurdity, the Board proposod to tax, not the

value of the glass eyes, b
u
t the •whole dell. For-

tunately, this particular proposal has been droppod.
There stilii remain -the prepsa1s to tax the glass beads
and fruit sprays upon wo:men’s hats, and liiie carbon

rocis in pocket lamps. The result of this Lierce acti-

vity is that
,
co’nsignments are ‘being held up at the

docks, that consumors must pay one-third more, and
that the whole act is becoming ridiculous. The at-
titude of the Department is almost as silly as that
of the ,,Daily Mail”, which this week bas been pro-
claiming that whilst open ports are a nece4sity to
trade, yet, ,,we will not have German go6ds” nor,

of
course, will we allen’ the indemuity payments
to be reduced. Such is the wisdom
of
Carmelite Heuse.
1 uirderstand that in one of the next issues
of

your paper the meeting of theE ig h t the F a m i n
0

o
oun cii will be dealt •with. Let me uien confine
myself to a personal iuipression. These meetings are of
course only attended by the converted, and their effect
is much mitigated by the almost complete press boycott
to which thy are subjected. My own feeling -was that
the Conference was iinable to make up its mmd en
the question of whather it was best to rid the world
of bureaucracy or whether these same gentlemen
•shouid be •given even wider powers than tliey now
have. Sir Geo’rge Paish iepresents the ,,do-something

school”, hut th.e Conference appianded just as violent
ly the Austrian delegate who desired to sweep the
officials away. The speech of the greatest, practical
iunportance was that of Mr. J. M. Keynes, who in-
sisted that if people eau be got away Ir om talking
about rniiliar.ds in the vague, and could be made to
ask what the actual oost of repairing the real damage
was, it would he fonud that there was n’othing in the
sibuation which led to the suppoeition that Germany
could not pay. Pensions should in any case be ex-cluded from the bill, for they ware introduced bS’
methode which were inconsistentwith the basis
of

the Armis’tice negotiations. A. sane and noteworthy

speech.
1Tith the publication of t Ii e t r a d e f i g u r e s

fo r
S
e p te m her, we are enabled to judge to some
extent of the economie •situation of the country.
(Muis.
stg.)
September ’21 co3TIpared with August ’21
Imports . . . . £ 87.2

£ 1.5 lec.

1.6 pOt.

Exports

….

., 55.3

,, 3.9 inc.

7.6
Re-expoits ..,, 8.6

,,1.4ec. 14.0
September ’21 compared with September ’20
Imports

……….£ 65.6 lees 42.9 pOt.
Exports

……….£ 62.2 less 52.9
Re-exports

……..

4.8 less 35.6

Of course, these chaauges are largely duo to al-
teratiorus in the general plice love!. The best motl.uod
of companis(>n is to revalue en the basis of. 1913 prices.
W]aen this done, the position this year to ‘date is as

follows: Total Imports Exports of IJ.K. Procluce
1913 1921 on bâaie 1913 1921 onbasis
of 1913 prices

of 1913 prices
Ist Quarter £ 196.3

£ 140.0

£ 127.3

£ 68.2
2ad

,,

,, 182.5

,, 137.8

,, 129.8

,,49.8
3rd

,,

,, 179.0

,, 140.7

,, 133.7

,, 62.1

• Trade has thus recovered somewliat from the
SllLrnI)
in the second quarter, but it is not yet isp to the level
of the first quarter of the year, at any iate, so far as
dxpoits
are concerued.

AANTEEKENING.

Sta.nd der cultures en uitvoer gedu-
rende het tweede kwa.rta.al
1921, in
S u
r i nam e. –
Hoewel het groote regenseizoen
laat intrad, pas in de laatste veek van Mei vielen de

1)
Zie
pagina 498 van tien loopenden jaargang.

derste regenbuien van eenige beteekenis, is de stand
der gewassen over het algemeen gunstig.
Ten gevolge van de droogte in Februari en Maart
ging een groot gedeelte der jonge cacaovruchten ver-
]oren; ondanks dit verlies is de hoofdpluk van de
cacao op verschillende plantages meegevallen. De
stand der cacaoboomen is goed, op die plantages en
gronden waar de oogst vroeg is ‘binnengekomen, is de
kans op den goeden napluk niet onwaarschijnlijk.
i)e stand der Liberiakoffie is eveneens goed; de
boomen hebben op tijd goed gebloeid en zijn bezet
met bessen. De oogstvooruitzichten zijn gunstig.
Voor den groei van het suikerriet was het seizoen
gunstig, over ‘t algemeen staan de aanpiantingen

goed.
De rijstoogst van de in den kleinen regentijd aan-
gelegde rijtvelden is, ten gevolge van den bijzonder
korten duur van dit seizoen, van weinig beteekenis
geweest.
De in dcnaanvang van den grooten
regentijd
aan-
gelegde bihitvelden, gingen meerendeels te niet of
leden sterk, toen die regens niet doorzetten; een
latere, meer aanhoudende regenperiocie gaf gelegen-
heid om den uitzaai ter plaatse te herhalen en een
deel van debibit nog te gebruiken. Deze rijstvelden
staen er goed voor.
De maïsoogst was goed.
Voor de andere, meer kleine landbouwgewassen,
als bananen, cassaven, bataten, enz. was het seizoen
gunstig. De stend van dere gewassen laat niet te
wenschen over.
De uitvoer der voornaamste productch bedroeg in het 2de kwartaal aan
Aptil
Juni
Januari
Juni
1921
1920 1921
1920
Balata
. . .
K.G.
53.537,5 76.852 78.653,5
119.542
Cacao

..
.
,,
690.845 773.597,5
744860,5
846.158,5
Koffie

……
209.012,5
91.819
454.692,5
490.054,5
Ivlaïs …….
,
128.140
208.800 236.900
307.282,5
Suiker

……
1.054.899 791.006
3.619.607
3.029.247
Rum 50
O
lo.
L.
14.843
83.084,5 59.241
108.854,5
Melasse……
–

10.650
53.760
10.650
Huiclen ..
K.G.
–
1.884
9
8.346
Hout ……
151′.
764,6
1.021,9
1.527,9
2.249,9
Letterhout
K.G.
5 956
14.271
7.906,5 41.163
Goud……
Gram
101878,7
115.816,7
118.348,7
232.054,4
Bataten
K.G.
83.491
19.928,5
160.356 23.703,5
Groenten
,,
5.880
3 035,5
8.000
3.035,5
Vruchten
,,
2070,5
–
12.383,5
–

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B. •

beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

d
(Disc. Wissels. 4
1Juli ’15
Zweeds.R.ksbk 6
6Juli ’21
5k Bei.Bian.Eff. 5
l9Oot. ’20
Bk.v.Noorw..
6l 6Juli ’21
tVrsch.inR.C.
64490ct. ’20
Zwits. Nat.Bk. 4
13Aug.’21
Bk. van Engeland
ö 22 Juli ’21
Beig.Nat.Bk.5-5
19Mei
1
21 Duitsche Rijksbk. . 5
23Dec. ’14
Bank v. Spanje 6
4Nov.
1
20
Bk. van Frankrijk 5
1
9
28Juli ’21
Bank v. Italië. 8
20Mei ’20
Oostenr. Hong. Bk, S
25Juli ’21
F.Res.Bk.N.Y. 5
225pt. ’21
Nat. Bk. v. Denem. 6
5 11 ei ’21
1Javasche Bank 34
1Aug.’09

OPEN MARKT.
Data
Amsterdam
Londen
Part. Berlijn Part.
Parijs
Part.
N. York
Ccli
–
Part
Prolon.
disconto
gatic
disconto
disconto
disc.
money

0 Oct.

’21
4
1
14
–
4
4-18
–
5-5’12

‘)
10-15 ..

’21
4’I4-/8
31111
4_
0
1
.
5-6 2-8

0. ’21
4114_815

3
1
154
1
12
4
4-DI8
–
4
26 S.-1 0. ’21
4’I,-’12
3’/a-‘I, 4/a-‘/
45/
4’12-6

11-16 0. ‘2fl
4’/a-18
3’/t-4
6/s-/4
4_5/
6-10
13-18 0. ’19
4-
1
18
4-5
418
4_51
–
6-14

?0-24Juli’14
3
1
I8-
3
11
0
2I4-I4
2’14-’14
2’1-’12
214
5’I2-7’12
‘)
Noteering vn 14 October 1921.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.
De wisselmarkt was dc afgeloopen week buitengewoon
flauw. Londen geopend op ca. 11,67, daalde tot 11,51,

19
October
1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

915

terwijl heden voor 11,40 werd verhandeld. Parijs en Brus-
set liepen nog sterker terug; 22,30 en 21,873. op 9 •dezei,
werd heden voor 20,80 en 20,62.4 verhandeld. Buitenge-
woon sterk aangeboden waren ook dollars.
01)
ziChzelf
genomen voor ons land een gelukkig verschijnsel, iwas een
zoo sterk terugioopeu in dOn week toch ook weder niet
zonder gevaar. Heden werd 2,90 genoteerd.
Het ergste was ‘het echter met de marken. Doorloopen.d
overstelpen.cI aanbod uit Duitschlan.d deed den koers dage-
lijks percenlen teriigloopen. Hecleu werd voor 1,55 i.erhan-
deld of juist een gulden lager dan een week gelecleü. De koersen voor Zwitserland en Skaadinavië, met uitzonde-
ring natuurlijk van
Noorwegen,
waren aanvankelijk vast;
zoodat b.v. voor Zwitserlan(1. 57,40 genoteerd werd. Heden waren echter ook deze wissels flatmy en werd 7Awi.tserland
voor 55,50 verhandeld.

KOERSEN IN NEDERLAND

Data
Londen
Parijs
)
Berlijn
)
Weenen
S
)
Brussel
)
New
York”)
10 Oet.’1921.
–
11.65
22.32,
2.49
0.16/
t

21.90
3.04
1
1,
11

1921..
11.65}
22.12k
2.49 0.16
21.81
3.02
1
1
12

1921..
1154
21.80
2.27
0.15
21.50
3.—
13

1921..
11.54
21.50
2.1,2
0.16 21.25
3.01
14

,,

1921..
11.57 21.65
2.11
2
‘
0.15
21.42k
2.99
15

1921..
11.50+
21.60
2.02.
1
–

0.16+
–
–
Laagsted.w.
2)

11.43 21.25
1.99
0.13
21.15
2.95
11
Hoogste
,,

,, ‘)
11.67.9
1

22.35
2.53
0.17 21.92
3.07
8 Oct. 1921..
11.66
22.30
2.51
0.16 21.89

1
3.08
1

,,

1921..
11.65
22.32+
2.57
0.21+
22.22+’
3.15U
Muntpariteit..
12.10+
48.-
59.28
50.41
48.-

2.48114
5)
Noteering
te Amsterdam.
*5) Noteering
te
Rotterdam.
t)
Particuliere opgave.
2)
Noteering
van 7 October.
3)
Idem van 30 September.

D
00
Siock-
holm
5
)
Kopen.
hagen)
C/,rts.
iiania
5
)
Zu,itzer-
land5)
Spanje
1)
Batavia
2
telegrafisch

10 Oct. 1921
70.70 57.65
37.50 54.90
40.50
99
11

1921
71.25 57.90
37.-
55.50
40.70
99
12

1921
70.25 57.30 36.69
55.15 40.25
99
13

,,

1921
69.75
56.75
36.25
55.-
39.70
99
14

,,

1921
69.30 56.75 36.25 56.40
40.10
99
15

,,

1921
69.40 56.75 36.25 56.60
39.95
99
L’ste d

W.l)

69.-
56.20
36.-
54.60 39.60
99
R’dte

,,

,,

)
70.80
58.-
37.40
57.40 40.80
99
8 Oct.

1921
70.30
57.50
37.10 54.70 40.55
99
1

,,

1921
70.05 56.15 38.75
54.10
40.70
98–98*
Muntpariteit
66.6766.67
66.67
48.-
.48._

100
JL•UtCC•IItKtCfl
….

Termijnnoteeringen der Valuta-Kas.

Ecarts tusschen termijnnoteering en contanten koers.

(week van 10-14 October 1921.)

Londen.
T.Jlt. Oct.

.
Ult. Nov.
Uit. Dec.

Hoogste B Koers
agio

2
/s cl.
agio

/, cl.
agio

12 ct.
Laagste B

,,
P.ri
Pari
Pan
Hoogste L

,,
agio

212

,,
agio

21

,,
agio

11

Laagste L

,,
l’ari
Pari
agio

214 ct.

New-York.

Hoogste B Koers
agio

214 ct.
Pari
disagio

1
12
cl.
Laagste B

,,
disagio

1
1

,,
disagio

114
ct.
,,

21
4

Hoogste L

,,
agio
–

2
12 ct.
Pan
1
12
Laagste L

,,
disagio

1
12

,,
disagio

I/

Parijs.

Hoogste B Koers
Pari
disagio
221,
ct.
disagio 2
1
12
ct.
Laagste B

,,
disagio 2
2
12 ct.
,,

5

,,
,,

7
1
12
Hoogste L

,,
agio

5

,,
Pan
2
1
12
Laagste L

,,
disagio 3
1
18

,,
disagio 3i/
,,

5

Brussel

Hoogste B Koers
Pari
agio

2
1
1 ct.
agio

711 ct.
Laagste B

,,
disagio5

cl.
disagio2
1
12

,,
Pan
Hoogste L

,,
agio

21,

,,
agio

7
1
12

,,
agio

10
Laagste L

,,
Pan

.
2
1
1

,,
,,

S

Berlijn.
Hoogste B Koersj
Pari
agio

1

et.
agio

2

et.
Laagste B
Pari
,,

1

,,
,,

1

11
Hoogste L
agio

1

ct.
2

,,
,,

3
Laagste L

,,
Pan
1

,,
,,

2

KOERSEN
TE
NEW YORK.

D
°
CoMe Lond.
1
Zicht
P0709 1
Zicht Berlijn
1Zicht .4materd.
(in
,
pers)
(in
cL,.
p.fr3.)

(in ct.
p. M7L)
(in cia.
p.
gid.)

15 Oct.
..
1921
3.89.62
7.32 0.65 33.74
Laagste d. week
3.85.50
7.22
0.65 33.01
Hoogste,,

,,
3.89.62
7.39 0.82 33.74
8 Oct.
– .
1921
3.81.12
7.29
0.81
32.58
1

,,

..

1921
3.73.-
7.08
0.80 31.96
Muntpaniteit.
4.86.67
5.18’/
95l/
40’114

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN

Plaatsen en
Landen
Noteerings.
139
eenheden

1

Sept.
1921
17Oct.

1
1921

1
8114 Oct.’21
Laagste
1
Hoogste
14Oct.
.1921

Alexandnië.. Piast.
p.0
9771je
97
2
18
97
e
18
97
8
18
9718
B. Aires’).
–
d.
p. $
46″!,,
47
44/io
472/
4

4411/,

Calcutta
. . . .
Sli. p.
rup.
11517
,,
1152/,,
115
3
116
115
9
118
115
22
152
Hongkong
..
id.
P. $
2111
1
1s
2/1021,

2110
1
12
310
5
14
310
1
18
Lissabon
. . . –
d. per
81fl.
6
6’14
5’12
6
k
12
5
12
11
Madrid

….
Peset.
p.0
2860
28.70 28.63
29.00 28.90
5Montevideo
1

d. per
$
44
43
2
14
41/4
44
2
12
4114
Montreal….
$
per
£
4.10 4.16 4.16
1
12
4.23 4.22
R.d.Janeiro.
d. per Mii.
8
1
1,
8°!,,
821is

8
7
1,6
8
1
1,9
Lines
p. £
94.00
9460
94.00 100
95.87+
Shanghai….
Sh.
p.
tael
410
0
18
3111
7
/,
410
4/31/4
412518
Rome

…….

Singapore

..
id.
p. $.
2,4
214
2
3151,,
214
1
/t,
214
*Valparaiso..
peso
p. £
33.002)
32.30
31.70
33.10 33.10
Yokohama
..
Sh.
p.
yen
216
11
11,
216
1
11,
251i6
216
2
19
215
1
12
5
Koersen
der voorafgaande dagen.
t)
Telegrafisch
transfert.
2)
Noteering van 29 September.

NOTEERING VAN ZILVER
Noteering
te Londen

te
New
York
15 Oct.
1921
……42’/,
73
8
1921
……
42°/s
71
8
18
1

,,
1921
…….
42°/s
70
7
1s
24. Sept.
1921
……

41’/,
6818
16 Oct.
1920
……53
81’14
18 Oct.
1919
…….

63
8
4
1172/
s

20 Juli
1914
……24′.’/,
54
1
/s

NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 17 October 1921
Activa.
Binnenl.Wis-( H.-bk. f170.568.151,42 sels, Prom.j B.-bk.
»
47.195.661,2411
7

nnv
in dia,’ 1 Ap.a,’h

il4.22g.465.41’/,
f
281.992.268,08
Papier
o.
h. Buiteni, in disconto
…….
–
Idem eigen portef..
f
41.101.367,-
Af: Verkocht maar voor
de bk. nog niet afgel.
»

–

»
41101367
Beleeningen
t
H.-bk.

f
86.270.785,15
mcl.
vrsch.
B.-bk.

15.685.842,67
in
rek..crt.
t
op
onderp.
Ag.sch.
,,

76.123.586,33

f128.060.214,15

Op
Effecten

……f119.730.014.15
Op
Goederen en Spec.
»

8.330.200,-

»
128.060.214,15
Voorschotten a. h. Rijk
………

……,,
13.764.632,62
Munt en Muutmateniaal
Munt, Goud ……
f
56.237.800,-
Muntmat., Goud ..
»
549.730.929,59

f605.968.729,59
Munt. Zilver, enz

,,
9.195,397,07212
Muntmat., Zilver

Effecten
»

615 164.126,6611
2

Bel.s’. h. Res.fonds..

f
5.342.515,25
id. van ‘/sv.h.kapit.
,,
3.940.406,87112
9.282.922,1211,
Geb. en Meub. dei Bank
……………
»

3.747.500,-
Diverse rekeningen

………………
,,

16.817.309,60
1
1s

f1.109.930.340,24
t
!,

Passiva.
Kapitaal

…… ……………
f

20.000.000,-
Reservefonds

……..
,

5.386.728,021/,
Bankbiljetten in
omloop
…………
»
1.028.633 930,-
Bankassignatin in
omloop ……….
,,

1.739.988,98
Rek.-Cour.

Het Rijk
f
–
saldo’s:

)
Anderen
,,
89.622.371,66
39.622.371,66
Diverse rekeningen

……………
,

14,547.320,98

f1.
109.930. 340,24 1/,

916

ECONOMISCH.STATISTISCHE BERICHTEN

19 October 1921

NED. BANK 17 Octôber 1921 (vervolg).

Beschikbaar metaalsaldo…………..f 400.424.24 2,44
1/

Op de basi8 van
2
1s metaaldeicking..
.. ,,
186.424.984,32
1
19
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is.. ,,2.002.121.210,-

Verschillen met den vorigen weekstaat:
Meer
Minder
Disconto’s

…………8.476.611,85
Buitenlandsche wissels
.
308.557,-
Beleeningen

……….
.
10.178.146,63
Goud

…………….
–
–
Zilver

…………….
57.006,45ijs
Bankbiljetten……….
1.879.405,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s ..

392.166,29
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Goud
Zilver
B° k.
isilje’ten
Andere
opeischbare schulden

17

Oct.

1921 …….
605.969
9.195
1.028.834
41.362
10

,,

1921 …….
605.989
9.252
1.030.513 40.692
605.989
9.558
1.040.476
41.114
26 Sept. 1921 ……
605.969
10.327
996.095
33.945
605.969
10.267
999.361 39.652

3

,,

1921 …….

636.341
18.676 1.058.527 100.183

19

,,

1921 …….

18

Oct.

1920…….
18

Oct.

1919 ……
632.170 4.758 1.013.204 78.893
25 Juli

1914
…….
162.114
8.228
310.437
6.198

Data
Totaal
1
bedrag
disconto’s
promessen
rechtstreeks

Belee.
ningen
.

Q
Metaal.
L
–
a
–
ald
“
ó
,

king,.
Percen.
1

lage

17

Oct.

1921
281.992
114.500
128.060
400.424
57
1Q

1921
273.516 118.500
138.288
400239
57
3

,,

1921
262.544
192.500
156.791
398.468
59
26 Sept. 1921
236.348 78 500
128.458
409.547
60 19

,,

1921
243 833
76.000
129.495
407.892
59
18

Oct. 1920
139.944
31.000
311.358
422479
57
18

Oct. 1919
142.813
89.000 227.312
417.741
•
58
25 Juli

1914
67.947 14.300
61.686
43.521
1)
75
‘) Op
de
boei8
van
2
1
6

inetaaldekking.

Uit de bekendmaking van den Mini ster v a n F i n a n
e ië n blijkt, dat uitstonden op:

1
10 October
1921

1
17
October
1921

Aan schatkistpromessen..
f
478.700.000,-

f 477.500.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
118.500.000,- 114.500.000,-
Aan achatkistbiljetten

.
246.305.000,- 251.141.000,-
Aan zilverbong

………
38.168.811,50
,,

35.425.671,50

JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.De samengetrokken
cijfers der laatste weken zijn telegraphisch ontvangen.

Data
Goud

Zilver
B ank
–
ciljetten
Andere
opeischb.
schulden

8 Oct.

1921
195.000
303.000
122.500
1

,,

1921
204.500 300.500
128.500
24 Sept. 1921 ……..
209.250

.
301.000 120.000

‘207.008
20.428
‘

301.726 154.433
206.982
20.123
.
303.470
157.657
207.000
19.868
304.207
146.857

3

Sept. 1921 …….

207.875
19.741
306.536
144.401

27 Aug.

1921 …….
20

,,

1921 …….

223.546
7.754
366.028
211.635

13

,,

1921 …….

9 Oct.

1920……
11 Oct.

1919
164.647
2.873
294.684
108.163
25 Juli

1914

.
22.057 31.907 110.172
12.634
Wissels.
iverse
Beschik. Dek.
Data
Dis.
.
buiten
Belee.
reke.
baar
king,.
conto,
.- n

.
betaalbaar ningen
.
n ngen
metoa.
saldo
peicen.
lage

8 Oct. 1921
237.000
109.900
46
1

,,

1921
229.000
*5*
118.700
48
24 Spt. 1921
215.000
125.050
49

3 Spt. 1921
35.334 z2.048
121.
.
22.461 136.651
49
27 Aug.1921
35.172
23.08
109.944
38.347
135.309
49
20

1921
37.302
24.554
103.165
33.063 37.114
49
13

,,

192
1
37.1l7
24.147 104.726
31.327 137.890
50
9Oct. 1920
29.628
34.38
7
7
139.248
25.953
115.942
40
11Oct. 1919
12.5.1
2.781
185.074
34.618 87.220
41
25Juli 1914
7.259
6.3951
47.934 2.228
4.842

2

44
1)
Sluitpost
der
activa.

2)
Op de
basis
van
215
metaaldekking.

DE SURINAAMSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data Metaal
Circuialie Andere
opeischb.
schulden
1
Disconto’,
Dio. reke.

20 Aug. 1921

..
1.132
-2.065
1.211
1.989
260
13

,,

1921

. .
1.128
2.046
1.240
2.009
191
6

,,

1921

. .
1.125 2.124
1.129 2.004
165
30 Juli’

1921

. .
1.125
2.058
1.377
2.041
160
23

,

1921

..
1.124 1.969
1.160 2.034
162
16

1921

.,
1.124
2.057
1.198
.
2.045
198

21 Aug. 1920

..
1.081
2.053
1,005
1.800
709
23 Aug. 1919 ..
949 1.448
1.151
1.524
416

25 Juli

1914

..
.

645
–
1.100
560
735
396
)
nIuttpot
der activ.

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bi.jvoeging der Currency Notes
in duizenden pond sterling.

Data.
Cao.
Scc.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
Re.
servc
Dek.

p:’i)

12 Oct. ’21
64.851
80.372
15.016 134.790
22.258 14.86 ’21 58.541
84.949
19.266
127.772
21.197 14,40
18Sept.’21
33.360
80.494
12.231
105.421
21.892
18,60
ii

,,

’21
39.670
85.120
13.960
115.204
22.461
17,39
14

,,

’21
61.242
99.810
15.053
129.548
21.653
14,97
7

,,

’21 74.047 79.827
15.479 140.730
20.428 13,b8

13 Oct.

20
63.708
81.676
18.201 123.971
14.481
10.18
[5 Oct. ’19
.34.345
82.602 22.225
99.852 22.827
18,70
12Juli
’14 11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
52
3
1,
1
1 Verhouding tueschen Reserve en Deposita.

–

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens.
kassenscheine, in duizenden Mark.

Data

–
Metaal
Daarvan
Goud
1

Kassen.
scheine
Circu.
latie
Dek.
kings.
perc.’)

7 Oct.

’21
1.039.765 1.023.699
2.850.678
87.461.651
4
30 Sept. ’21
1.039.768
1.023.704
3.128.791
86.384.286
5
23

,,

’21
1.040.920
1.i23.705
3.626.159
1
1
2.178.
1
140
5
15

,,

’21
1.040.356
1.023.707
2.505.156
81469.690
4
7

,,

’21
1.040.430
1.023.708
3.119.006
8.727.526
5
31 Aug. ’21
1.040.556 1.023.708
3.044.888
80.072.721
5

7
Oct.

’20
1.098.794
1.091.657
19.949.826
62.078.494
34
7
Oct.

’19 1.115.449 1.095.983
9.035.083
29.862.330
84

23 Juli

’14
1.691.398
1.356.857
65.479
1.890.895
93
5) Vekking der
circulatie
door
metaal en Kassenscheine.

Data
Wissel,
Rek. C,t.
Darlehens&as,enscheine
Totaal
In kas
hij
de
uitgegeven
Reichsbank

7 Oct.

1921
1.092.490 11.266.875
10.438.200
2.765.400
30 Sept. 1921
1.142.218
19.980.295 10.773.500
3.043.900
23

,,.

1921
–

982.001 10.563.153 11.284.300
3.542.800
15

,,

1921
1.035.592
14.314.155
10.262.400
2.420.200
7

1921
963.069
9.517.809
10.947.600
3.034.700
31
Aug. 1921
1.002.497
13.649.599
10.915;600
2.958.600

7 Oct.

1920
48.840.299
13.172.487
f33.384.000
19.902.800
7 Oct.

1919
30.525.228
9.106.316
20.903.200 9.009.300

23 Juli

1914
750.892 943.964
–
–

Dato

.
Metaal
Circulatie
Currency Notes.

Bedrag
Goudd.
1
Gov. Sec.

12 Oct.

1921
128.422
124.614
313.593
28.500
276.473
5

,,

1921
128.414
125.667
313.347
28.500
278.182
28 Sept. 1921
128.414
124.973
314.382 28.500
278.119
21

,,

1921
128.417
124406
315.912 28.500
278.968
14

,,

1921
128.411 125.208
318.036
28.500
281.265
7

,,

1921
128.410
126.433
319.169
28.500
282.559

18 Oct.

1920
127.154
127.123
356.477 28.500
325.223
15 Oct.

1919
88.082
83.705
338.436
28.500
320.605
22 Juli

1914
40.164 29.317
–
–
–

19 October 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

BANK VAN FRANKRIJK.

Voornaamste posten in duizenden 1 ranca.

Data
Goud
Waarvan
in hei
Buitenland
Zilver
Te goed
In hei
Buitenland

Buit.geu,.
000,,ch.
a/d. Staat

13 Oct. ’21
5.523.481 1.948.367
277.810
*5*
25.400.000
6

,,

’21
5.523.304
1.948.367
277.619 621.576
25.400.000
29
Spt. ’21
5.523.096
1.948.367
277.328 622.295
24.960.000
22

,,

’21
5.522.913
1.948.367
277.153
622.150 24.900.000

14 Oct. ’20
5.482.430
1.948.367
263.192
947.279
26.600.000
16 Oct. ’19
5.574.831
1.978.278
289.870
796.812
25.150.000

23Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–

14’iaads
Ulige.
stelde
Wissels

Belee.
ning
BankkI!-
jeiien

1

Rek. Cr1.
Pont.
culleren

Rek.
Cr1.
Staal

2.325.373
67.376
2.246.180
37.611.6322.386.188
46.141
2.273.709
68.345
2.276.863 37.792.329 2.326.329
35.037
S
r
2.460.269
69.264
2.175.340 37.129.458
2.474.075
35.025
2.292.533
69.479,
2.197.484
36.920.973 2.389.549
26.948

2.411.147
477.456 2.083.873
39.526.938
3.128.254
75.213 1.007.054
671.523
1.327.166
36.799.436
2.762.245
70.668

1.541.080
–
769.400,
5.911.910
942.5701400.590

BANQUE NATIONALE DE BELGIQUE.
Voornaamste posten in duizenden francs.

Data
7ÇI
mcl.
kuilen!,
saldi

von
kuilen!,
1
vonden.

Bdeen.
van
prom. d.
provInc.

Wissela
en
heleen.

Circu
.
Folie
Rek.
Cr1.
panitc.

13 Oct. ’21 328.653
84.653
480.000 552.186
6.184.058
264.960
6

,,

’21 327.041
84.653
480.000
580.781
6:232.898 411:386
29 Spt. ’21
326.708
84.653
480.000
614.102 6.212.237
362.325
22

,,

’21
325.355 84.653
480.000
646.523
6.132.502
434.054

14 Oct.’21)
358.441
84.653
480.000 674.932
5.782.183
1.195.948
16 Oct.’19
343.212
91.490
480.0001350.199 4.683.03012.082.531

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in duizenden dollars.

Goudvoonraad

___________________________________________ Zilver

Notes in
Daia

Totaal

t
Dekking
1
In hei
1

dc.

cireu’
bedrag

1
F. R. Notes
1
buiten!.
t

i

Folie

21
Sept. ’21
2.711.128
1.871.882
–

‘151.9682.474.676

14
,,

’21
2.684.501
1.796.750
–
150.001
2.491.651

7
,,

’21
2.656.378
1.787.2•t’3
–
146.876
2.517.563

81
Aug. ’21
2.641.061 1.799.086
–
146.859
2.481.466

24
Sept. ’20
1.989.835 1.353.251
111.455
161.759 3.279.996

26
Sept. ’19
2.117.854 11.296.8101
79.370 69
.
651
1
2
.
65054

s..saia
133e 3
Totaal
Depojito’,
Gestort
Kapitaal

Al~.
Dek.
king,.
penc.
1)

Percent. Goud-
dekking
cincul.
‘)

21 Sept. ’21
1.420.751
1.691.610
103.017
68,7
91,8

14

,,

’21 1.468.874
1.705.831
102.982 67,5
89,8

7

’21
1.553.407
1.718.068
103.073
66,2 87,5
31 Aug. ’21
1.527.255 1.690.754
103.050
66,8 88,5

24 Sept. ’20
3.012.088
2.477.422
97.401 43,6
47,9

26 Sept. ‘191
2.224.773
2.541.724 85.296
48,4
51,0
i) Verhouding tueschen: den totalen goudvoorraad. Zilver etc., en de
opeischbire schulden: F. R. Notes en netto deposito’s.
2) Na aftrek
van 35 pCt. der totale dekkingsmiddelen als dekking voor de netto
deposito’s.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BiJ HET

FED. BES. STELSEL. Voornaamste posten in duizenden dollars.

Data
1
Aantal
7’oioal
uitgezette
Reseroe
bij de
Totaal
Waarvan
time
1
banken
gelden en
F. R. bonk,
deposito’s

1

deposits
bcleggin gen

14 Sept.’21
810
11.562.776
1.228.693
14.178.200
2.916.826

7

,,

’21
810
11.485.023 1.236.233
13.036.121
2.914.007
31 Aug.’21
812
11.493.923
1.217.579
13.059.852
2.924.701

24

,,

’21
812
11.497.977
1.210.452 12.995.523 2.904.760

17Sept.’20
818
17.057.725
1.390.096
14.504.286
2.780.662
19Sept.’19
774
15.297.7651
1.247950
13.700.027
1.969.457

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

EFFECTENBEURZEN.
.

.

Amsterdam, 17 October 1921.

Indien -men als onpar.tij4ig beoordeelaar staat tegenover
de gebeurtenissen op cle internationale bet.srzen gedurende
de laatste -dagen, dan kan -het verloop
–
zeer zeker hoogst
interessant worden genoemd. Men moet dan echter iedere
andere overweging, r.00wel betreffende vermogensverschul-
vingen van -individuen als omtrent economische wijzigingen
van geheele landen en volken -geheel achterwege laten.
Want het val-t niet te ontkennen, .dat dan geenszins -de be-
nam-ing ,,interessant” meer van toepassing kan zijn, doch
.dat veeleer het gevoel ‘van hopelooze verwarring den boven-
toon gaat voeren. – – – –
De spannende voorvallen van -de jongste -week hebben
hun oorzaak gevonden in hèt besluit van den Volkenbond
om Opper-Silezië zoodanig te verdeelen, dat zoowel Duitzoh-
land eis Polen èen -gedeelte toegewezen krijgt, waarmede
echter de tot nu toe bestaande economische eenheid van
het land geheel en al wordt verbroken. Het is natuurlijk
-de vraag, of ondanks deze ingrijpende verandering de toe-
-komst van Opper-Silezië niet toch n-og zeer gunstig -kan
worden, doch aan den anderen kant is -het begrijpelijk,
.dat -deze beslitsing in Duitschlan-d een -hef tige teleurstel-
ling -te ‘voorschijn heeft geroepen. In de eerste plaats had
men -dé beslissing, hoe die ook zou -uitvallen, nog lan-g niet
verwacht en bovendien had -men zich met de hoop gevieid,
dat de deskundige voorlichting en cle verklaring, -dat al-
leen in geval van behoud van Opper-Silezië Dui-tschland aan
-zijn rvneplichtingen zou -kunnen voldoen, de -heeren in
Genève er -toe zou-den brengen, een voor Duitsch.land -gunstige
decisie te nemen. Ter beurze heeft -men aanvankelijk niet
zulk een groot gewicht aan de gevallen uitspraak ge-
hecht, althans te Eer 1 ij n was de- markt j.1. Dôn-der-dag
Vrij kalm. Buitenlandsche valuta’s waren eer-der iets tot
reactie geneigd en i-n v-erband -hiermede waren ook som-
mige fondsen ter leur-ze iets lager genoteerd. Dat -de be- –
weging lang niet -zoo heftig .i-s geweest -als in voorgaan-de
weken toont ook het index-cijfer van -de ,,Frankfu-rter.
Zeitung”, dat wel wederom een record aanwijst tot 296, doch -dat met een stijging van slechts 4 punten toch een
zekere rust demonstreert. Toen
ecbter
-de bevestiging van
Parijs en Londen
kwam,
ondervond de beurs plotseling den
vollen invloed van de geweldige teleurstelling en van de
zwarte bespiegeliugen, -die – men aan het verlies -van een
deel van Opper-Silezië vastknoopte. Na Donderdag was de
beurs eers-t Maan-dag weer geopend, doch toen was de stem-
ming ook d-ie van een zuivere pan-i-ek. Bu.i-tenlandsche va-
luta’s waren zon sterk gevraagd, dat slechts voor ongeveer
een vijfde gedeelte aan -de aan.vrage van b.v. dollars kon
worden voldaan. En in aansluiting hieraan toon-den de
koersen op de effectenbeurs een -zoo koortsachtige hausse-
tendens, als zelfs -voor Berlijn ongewoon kon worden ge-
‘noemd. Er waren op dien -dag differenties te bespeuren van
3000 pCt. en het geheel had meer van een plotseling zich ontdoen van marken (aooals men de vorige week te Wee’
nen -ten opzichte van -de Kroon -heeft kunnen bespeuren) dan van een ook maar een
–
igsains overwogen zich beveiligen-
tegen mogelijke -toekomstige gebeurtenissen. Trouwens, -der-
gelijke overwegingen heho.oren aan de Duitsche beurzei
reeds zeer lang tot het verleden en de voortdurende en
onafgebroken -daling van het Duitsche betaalmiddel brengt
steeds -meerderen tot -de overtuiging, dat het eenig heil be-
-s-tast in het ruilen van marken in papieren en goederen.
Met de mogelijkheid ‘van – -een plotsel-ingen keer, -b.’v. -door
eenig uitstel van betaling, door -de En-tente te verstrekken,
wordt absoluut geen rekening meer gehouden en zoo wor
-den de beurzen eensdeels een speelzaal, anderdeels een
oefenplaats- tot verkrijgen van de grootste geschiktheid in
het verzamelen van het grootst aantal fondsen. De rede
‘is verdwenen en de wanhoop en -speelwoede vieren hoogtij.
– Het is eigenlijk overbodig -ditzelfde hier nog eens -te
memoroeren voor -de beurs -te Wee n e -n, doch waar zich
hier – bijzondere gebeurtenissen hebben voorgedaan, willen wij er -toch met een enkel woord meld-ing van mak-en. Het
is wel teekenencI voor de situatie in Duitsoh-Oostenrjk,
dat een jongmensch, -dat ‘er een jaar geleden nog onbekend
was, het -in zijn macht heeft gehad geweldige verliezen toe
te brengen aan de -meest ervaren zakenlieden en bovendien
den deviezenhan-del te Weenen zoodanig
–
te desorganiseeren,
dat d-ie er thans nog de nadeelen van ondervindt. Sinds
de frauduleuze handelingen van den Hollan-dschen specu-
lant -is men te Weenen .n.l. uitermate voorzichtig met
het -uitvoeren van verkooporders in vreemde deviezen, om–dat men- hierbij niet weet, of de opdrachtgever ook prompt
aan zijn verplichtingen zal voldoen. Boven-dien is de mark-t
ontwricht door de sankoopen, die gedwongen uitgevoerd

918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

.19 October 1921

moesten worden tot liquidaties van iie posities, door den
bedoelden Hollander geschapen. Dit veroorzaakte een nieu-
we hausse, waardoor •de opgaande beweging op cie fondsen-
markt nog versterkt werd. Als voorbeeld mogen hieronder
eenige vergelijkende koersen volgen:
1 Sept. 1921 7 Oct. 1921
Böhmisohe Unionbank

5550

13950
Donau Dampfschiffahrt

18470

46000
Nordbahn ………………27480

49000
Jungbu.eslauer Spiri.tus

20850

51000
Fanto

……………….33000

73000
Dergelijke fantastische koersbewegingen hebben reed lang de plaats, waar zij tot stand komen, van liet I1)egrip
4

,,beurs” .beroofd; feitelijk bestaat er niets meer clan een
speelzaal op zeer groote schaal. Ojtidar dit hebt bezien, Jrs-,
hoeft het dan ook geenerlei verwondering te ‘wekken, dat
diverse individuen van niet al te zuiver gehalte er hun
handen volkomen vrij hebben voor iedere machinafde, die
zij op touw
–
willen setten, mits die de fantasie -slechts’
prikkelt.
Geheel tegenovergesteld aan ‘de hier vermelde buiten-
sporigbeclen waren de beurzen op het overig continent.
Wel verre van teekenen van verheuging te toonen, nu toch
de beslissing inzake Opper-Silezië eenigsnins in voor
Frankrijk gunstige richting was gevallen, was cle markt te Pa i ij s bepaald ongea
–
nimeerd te noemen. Het is wel
oigena.ardig, dat iedere deciie, die in den laatsten ‘tijd in
politiek of economisch opzicht
wordt
genomen, hetzij clie
gunstig of ongunstig door de betrokken partijen rwordt
oordeelt, toch in hare consequenties steeds in hoofdzaak on-
gunstig en deprimeeread werkt. Zqô. ook thans weer. Het;
Franselie streven, om Polen zooveal n1ogelijk •ter wille te
zijn, is voor een deel met succes bekroond en het oizmiddel-,
)

lijk gevolg is een Jieftige daling van de mark, benevens de
groeiende vrees voor een mogelijken onwil of onmachit va
Duitschiand om aan zijn verplichtingen inzake ‘de ‘schade-
S

loosstelling te voldoen. Te -veel wordt nog steeds uit het
oog verloren, ook hij hen, die •de lijnen van de ,,groote”, politiek uitstippelen, dat een zaak ten minste twee, doch
vaak een zeer veel grooter aantal kanten heeft. De opname-
mogelijkheid aan de Parijsehe beurs, die na de beslissing
inzake Opper-Silezië niterst gering is geworden, heeft ‘wel
•in het licht gesteld, dat het publiek dit fijner gevoel.t dan
de leidende figuren van het oogenbltik.
Ook te Lo n de n is de markt bepaald flaaw geworden..
Doch hiervoor moet de oorzaak hoofdzakelijk gevonden wor-.
den in de ontreddering van de wisselmarkt, wccar’dooe iedere handels-transactie feitelijk een niet te berekenen,
speculatie wordt. In een tijd, waarin de exclusieve douane-
bepalingen omtrent de artikelen uit de z.g. ,,sleutel-inclus-
trieën” toch al niet onverdeeld gunstig blijken te werken
en waarin het werkloosheiclsvraagstuk steeds dringender’
om een oplossing vraagt, is een onstabiele wisselmarkt niets
minder dein een ramp te noemen. De Lonciensche beui-s
heeft dit klaarblijkelijk zeer goed begrepen en heeft een
uiterst o.ngeani’meerd ‘voorkomén gehad.
Te N e w Y o r k was de tendens naar beneden gericht,
als gevolg van de berichten omtrent een mogelijke spoor-
weg-staking. Het is niet onmogelijk, dat deze nog voorko-
men zal kunnen worden; de markt .was dan ook, hoewel
lager, toch hoopvol gestemd. Anders was het met de later-
iatiiona1e fondsen, als Koninklijke Petroleum, die zeer ge-
voelig reageerden als gevolg van de gebeurtenissen’ in
Europa.
Van die gebeurtenissen heeft onze beurs haar volle deel
gehad. Staatsfondsen kunnen ‘hier gevoegelijk buiten be-
schouwing worden gelaten, omdat zij een terrein vormen,
waaropsiechts bij uitzoi.sdering heltige beroering op te mer-
ken is. Ook in de achter ‘ons liggende dagen was dit niet
het ‘geval; tegenover de fraotioheele reacties van sourmige
soorten onzer ‘in’heemsche staatsschul-dbrieven staat een ge-i
hijke koersverlieff-i-ag voor andere. , –

10 Oct. 13Oct. 17Oct.
Rijzingof’

5

0/
Ned. W. Sch.

1918
90’12
90
9
116
901

–
4
1
12
0/

,,

,

1916
89

,
88
1
18
8811,
–
11
4

0/

,,

,,

1916
8211
82-
8114
1
8
110
3
1
1

0/0

,,
,,
,,

…….
7311
4

7481
4

740/g
+
1
3

,
0/0

,,,,,,……
62/ii
6281
4

62
1
12
+
1
110
211

0/

Cert. N. W. S.

……
628/4

53
52
11
1j6
+
1/10
5

0
/o Oost-Indië 1915

..
. .
92114
92’/2
92
–
’14
6

01

,,

1919 …..
96
96’/4
95
8
/li
–
4

o/o Oostenr Kronenrente
281
s

218
2
8
/s.
5

0/

Rusland 1906

……
78/s
71/,
7
– 118
4

0/
Rus!: hij Hope
&
Co.
7
7

‘
7
4
1
/8 0/
China Goud 1898

. .
668/
4

66
65
–
1
8
/
4

4

0/

Japan 1899 ……..
64’/
65’/ 65’/

‘
+
014

100ct. 130ct. 17 Oct.
Rii:ingof

4
0/
Argentinië Buiteni

57814

578/i

571/s –
5

O/
Brazilië 1895 ……56’/2

56v18

53′!, – 3
7

0/
Staatospoor ……..104/2 104

104’/s – 318
7

Olo
Amsterdam ……..104

10381
4
10381
4

11
4

I)e
eandeeiewnusrkt
echter heeft ‘niet minder dein een
débtcle te aanschouwen gegeven. En het meest frappant bij
cle bew8ging van de laatste dagen is wel geweest het feit,
u
dat onze bers bewezen heeft langzamerhand een zuivere
valutamarict te zijn geworden, in wezen niet veel verschil.
lend vsn die te Berlijn en te Weenen. De richting is al-leen
tcgei.tgesteld; het principe is hetzelfe. Wan,t iedere daling
van 1e buiteulandshe wisselkoersen, iedere relatieve -verbe-
tering derhalve van den flolhairdachen Gulden heeft een
reactie op de fondsenmarkt ten gevolge. Niet uit zucht om
zich ‘het bezit van Hollandsehe guldens te verzekeren en
hiervoor al -het andere te realiseeren zooals
omgekeerd in
Duitschiand en Oostenrijk geschiedt) doch eer’der uit de er-
kenning, dat een verder stijgen van ons eigen [betaalmiddel ons steeds sterker geïsoleerd zal doen staan te midden -van
landen met een lage valuta, ons dus. steeds minder weer
–
baar zal maken tegenover concurrentie van die zij-de. Onze export komt zoo op het doode punt; -de import daarentegen
wordt op allerlei wijze gestimuleerd. Het is hier niet de
plaats om geneeswijzen voor dezen toestand aan te gever,
noch om eventueel begane fouten in ‘het verleden aan te
toonen; het feit van den aotuealen toestand woede hier
slechts geconstateerd. De uitermate groote daling van cle
diverse fondsen wordt echter nog door andere factoren -in
de hand gewerkt. Op z’ieh zelve, rechtstreeks dus en niet
door den invloed op den econonsischen toestand, vormt de
reactie in -de buitenla’ndsche betaalmiddelen een buitenge-
woon verlies voor ta]Jlooze houders van marken en kronen
in de eerste plaats, van pouden, francs en -dollars in de
-tweede. ])eigelijke koisders ‘worden vaak gedwongen tot liquidatie, ook van eventueel in hun bezit zijnde fondsen.
Gevolg is natuur:lijk een lagere koers voor de betrokken
waardepapieren en -dit sleept veder anderen ‘mede, die oor-
spronkelijk hun positie als ki-achtig genoeg hadden be-
schouwd.
Het kan absoluut geen nut hebben de verschillende af dec-
lingen van onze beurs voor de ‘af’gelooperr beriehtsperiode
aan een afzonderlijk onderzoek te onderwerpen. ‘Een enkele
blik op de hieronder volgende koerslijstjes stelt de ge-vel-
dige -verwoestingen in een scherp lieht. Het mag nog ver-
wotrcleri’ng wekken, dat de beurs dezen loop van zaken zon
betrekkelijk kalm heeft opgenomen. Een gedrukte stem-
ming was natuurlijk over-heerschend, maar van een-ige
Dci
vositeit, om niet te spreken ‘van paniek, -was i-n het geheel
niets te bekennen. Het lijdt natuurlijk geen twijfel, -dat er buitengewoon gi-oote verliezen worden geleden en dat de
bankiers en commjsSiehlbizen hu-n cliënteele langzamerhand
zien ,,verbloeden”, doch deze misere wordt aanvaard ncet
bijna fataliatisehe kalmte. Men doet ter beurze zelfs geen
moeite meer op lichtpunten te wijzen, die er ontegenzegge-
lijk ook zijn, als de betere situatie in de rubber-industr-ic,
de verhooging der petroleumprijzen in de Vereenigde Sta-
ten, de vaste toestand van -de suikermarkt, enz. Men aan-
schouwt de bressen, in ‘het gebouw der. fondsenkoersen ge-
schoten en wacht op betere tijden, om het hei-stel hiervan
te overdenken. – –
Alleen in de rubriek -der Handel’s-Vennootschappen was
een enkele geringe opleviiig te constateeren, o.a. voor aan-
deel en Tels en Holian’daeh-Transatlantisc,he Handelsver-
eenigin g. Overigens geven de hierbijgevoegde rvei
–
geljkende
koers-staten alle nzinus-teekens ‘te aanschouwen.

10 Oct.
13Oct.
17 Oct.
Rij:ingof

Anisterdamoehe Bank

….
151
1
14
150
150
–
1
1
14
Koloniale Bank ……….
111
107’/,
94
114
–
16
1
1,
Ned.H,andel-Mij.cert.v.aand.
131
126
12314
–
78/,
Rotterd. Bankvereeniging..
111
11001
4

110
–
1
Amst. Superfosfaatfabriek
.
70
70
51
–
19
Van Berkel’s Patent ……
67’/4
58 63
411
Insulinde Oliefabriek ……
91/4,
813/jo
7
0
14
–
1
1
1,
Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand.
891
87
1
/
86

Hollandia Melkproclucten
..
16581
4

166
160
–
5014
Philips’ Gloeilampenfabriek
18414
17O’12
161
–
2313
R.
S.
Stokvis
&
Zonen
….
578
678
578
Vereenigde Blikfabrieken..’
8318
81
81’/i
– 2318
CompaniaMercantil Argent.
59
–

551
49114
– 9114
Cultuur-Mij. d. Vorstenland
128
8
18
121
116
1
!2
–
Handelsver. Amsterdam
. ..
–
341
327’/,
314
–
27
Holl, Transatl. Handelover.
29
–
34
–
32
,
+
3
Liede Teves
&
Stokvis
…..
79 75
71’1
– 7814
VaoNierop&Co’sllandel.Mij.
12
1
12
12
01
4

11
– 1’12

19 October 1921

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

919

10 Oct.
13Oct.

17 Oct.
Rijzi
GOEDERENHANDEL.
Tels
&
Co.’s Handel-Mij.
..
.

44
44

44
1
/1
+
1i2
GRANEN.
Gecons. Holi. Petroleum-Mij.
147
1
14
140
1
1

11781
4

29
1
1
.

17 Octbei’ 1921.
Kon. Petroleum-M…….
ij
415’I
398

351
–
64/4
Gedurende de algeloopen week waren de graanmarkten
.
Orion Petroleum-Mij.
.
in Noord- en Zuid-Amerika vast met voor de neete arti-
.

Afgest. Aand.
37 37

35
–
2
kelen eenige prjsverhooging, vooral voor tarwe ‘in Noord-
Steaua Romana Petroleum
Amerika en male in Argentinië. Eene verr&ssing was deze
Mij. .. Afgest. Aand.
42I8
42
5
1e

32Ii
9/8
betere stemming eigenlijk niet, want na de voortdurende
Amsterdam-Rubber-Mij.

..
88
87
1
14

86
–
2

•
prijsdaling mocht eenige reactie worden verwacht. Ook de
Nederl.-Rubber-Mij ……..
42
3912

40
–
2
koersda1ing van dollar en peso tegenover het pond ster-
Oost-Java-Rubber-Mij…..
143
144

136
•

–
7
ling. en den gulden zal de verbetering hebben in de ‘hand
Deli-Batavia ……………

319
•
29311
4

288
31
gewerkt. Veel iaidruk hebben ‘de hoogere prijzen in de uit-
Deli-Maatschappij

………289’/i
267
1
12

247
1
12
42
voer.1antden echter in Europa niet gemaakt. Daar is men
Medan-Tabak-Maatsehappij
.
297
297

297
nog steeds sterk doordrongen van de overvloedige hoeveel-
Senembah-Maatschappij
. . . .
396
371
u/
2

359
46
lieden brood- en voedergranen, die in de uitvoerlanden be-
De
scheepvaartma’
–
rkt
is ook bijzonder hard aangepakt,
schikbaar zijn, en

vooral

van

de steeds

ver.minderende
juist in verba’n4 ‘met het vooruitzicht op

nog geringel
koopkracht der i.mportlanden. In Noord-Amerika blijven
han.delsverkeer

als gevolg

van

de
valata-verschuii.vingen.
tarwe en vooral mais in zeer groote hoeveelheden ter markt
Lager koersen dan ‘de thans geldende zijn voor sonimige
komen, terwijl in Argentinië zeer veel tarwe van den
maatschappijen nooit bereikt.
laatsten oogst is overgebleven, liet mais-surplus eveneens

10

C
t
13
‘

t

17

Rijzing of
CC
zeer groot is en de nieuwe tarweoqgst er nu zeer goed
.
. .

daling,
voor staat. De voortdurende daling der mark, weldra ge-
Holland-Amerika-Lijn

….

146
131
1
12

123
1
1

–
221/,
volgd door den franc, gaf verder voedsel aan de verwach-
,,gezn.eig.
136
122.

112
–
24
ting, dat Europa het sterke aanbod van overZee ‘niet ‘zal
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij.
.:

95
9

95
kunnen opnemen en de inkoopein, waartoe het nog in staat
Hollandsche Stoomboot-Mij
63
50
1
12

50’/

–
2’I
is, tot nog verder dalende prijzen zal kunnen doen. Ook
Java-China-Japan-Lijn

112
97
1
12

90112

–
2 t
/2
deze week was het slechts Engeland, dat geregeld in Noord-
Kon. Hollandsche Lloyd.
27
8
18
25

24
–
331,
Amerika tarwe kocht en eenigszins den loop der prijzen te
Kon. Ned. Stoomb.-Mij…..
90
82

71
1
1,

–
181/,
Chicago en Winnipeg volgde. Duitschland heeft zijne over-
Koninkl.-Paketvaart Mij
104V,
95

92
1
I2
–
12
zeesche inkoopen van broodgraan bijna geheel gestaakt.
Maatschappij Zeevaart
85 85

85
Frankrijk heeft voorloopig genoeg aan zijn eigen grooten
Nederl. Scheepvaart-Unie
108
1
1
IO[°/s

96
1
12
–
12
oogst en Zijne ‘vroegere inkoopen uit Noord-Amerika; ook
Nievelt Goudriaan ……..
145 139

115
, –
30
Italië toont zeer weinig kooplust en ‘de ‘hoeveelheden, die
Rotterdamsche Lloyd ……
135
129114

119
%

151
1
2

de kleinere landen koopen,
Stoomv.-Mij.,,Hillegersberg”

65

’58
50 15
zijn eveneens van weinig betee-.
1enis. Van Argentinië blijft nog steeds alle tarweuitvoer
Nederland”
158
151

145
-13
onmogelijk, zoolang.de
prijs zich daar niet regelt naar dien
,,Noordzee”
.
31 31

30
–
1
van Noord-Amerika. Ook •deze week

was de

uitvoer

er
,,

,,

,,Oostzee”…..
64’h
59.

51′!

13
weder onbeteekenend.
De
Amerilcaansche af deeling
was mede zeer
flauw als
Tegen het ontbreken van eene verbetering in de Euro- gevolg van dan lageren
dollarkoers en van de ougea.ni-
peesche belangstelling is de vastere stenxming in de uIt-‘
meerde tendens te New York.
voerlanden niet bestand gebleken. Reeds Zaterdag bleef in

10 ict.
13

c

,’

Rijzing of

17

C
Noord-Amerika

verdere

prjsverhooging

uit

en

sloten
.
.

daling.
Buenos Aires en Rosario voor tarwe wat lager. Heden
American Car
&
Foundry..
160 160

150
–
10
meldt Chicago eindelijk een scherpen prijsva’l en de tarwe-
Anaconda Copper

……..
94′!,
94

92
–
7 ‘!a
prijs heeft daar nu na eene geleidelijke verlioogi’ng sedert
iJn. States Steel Corp…..
96’/
94
8
14

89
11

–
6’/s
S October van 6 tot 7 dollarcenta per 60 lbs. weder bijna
Atchison Topeka ……….
104’/4
104814

1034

2/,
die geheele verbetering ingeboet. Misschien heeft de drei-
Southern Pacif ie……….
98V4
93
1
1i

981/.1

–
2
8
14
gende spoor.wegstakin.g daartoe meegewerkt.
Union Pacif ie …………
148°! 144
1
1,

144′!,

41I
Ook voor mais heeft men zich op het Europeesche vaste-‘
Int. Merc. Marine orig. Com
.

13
7
1,6
12
15
/10

11’1
–
111/16
land weinig of niet gestoord aan vaste markten iii de
prefs.
56
1
!a
53
3
18

53
–
31/8
uitvoerlauden. Vooral ook door de koersdaling der mark,
De
gek/markt
toonde
weinig

variatie;

op
de meeste
die in Duit.schland allen kooplust deed verdwijnen en in-
dagen kwam zelfs geen
noteering
voor prolongatie

tot
tegendeel leidde ttot Duitsch aanbod

in

de

nabijliggende
stand.
.

–
,.
landen, verdween meer en meer het ‘vertrouwen in
de
markt.

Noteeringen.
Locoprjzen te
Rotterdam/Amsterdam.

Chicago
Buenos Ayre.s
‘
Soorten
17 Oct.
10 Oct.
1

18 Oct.

Tarwe
MaTs’
Haver
Tarwe
Mars
Data
Lfjnzaad

1921
1921
1920

Tarwe

…………..
‘)
‘

1
14,-

15 t,
31,-
Dec.
Dec.
Dec.
Nov.
Nov.
NOV
_

115
8
1g

4721
8

34
2
18
13,90

7,45
17,10
15 Oct.’21
Rogge (No. 2 Western)
1)

Mais (La Plata)

… …. ‘)

13,-

13,-

176,-

182,-
29,-
370,-
’21
8

,,
109,-

478/s

33
8
18
14,05

7,35
17,60
Gerst (48 lb. malting)
•
.1)
220,-

230,-
420,-
15 Oct.’20
213,-

92
1
1
568/
4

19,65 ‘)

8,80 23,05
Haver (38 lb. white cl.).
.1)
11,50

11,75
21,-
“19
15 Oct.
226,-

122
1
18
70
1
18
13,70

7,50

25,20
Lijnkoeken (Noord-Amen-
15 Oct. ’18
226,-

121
2
18
68′!
11,70

5,90

20,80
ka van La Plata-zaad).’)
15,25

16,-
23,25
20Juli’14
82
2)

56
8
!
36
1
1,
9,40

5,38
13,70
Lijnzaad (La Plata) ….
‘)
360,-

390,-
685,-
1
)

per Februari..
‘
.1)
p. 100 K.G.

2)
p.
2000
K.G.

‘) p. 1000 K.G.
4)

per
1960
K.G. ‘)
n.o.

)
Nr.
2
Hard/Red Winter Wheat.

AANVOEREN in tons van
1000
K.G.

Rotterdam
Amsterdam
Totod
Artikelen.
10.15
Oct.
1921
Sedert
1Jan.
1921
Ooereenk. tijdvak
1920
10-15
Oct.
1921
Sedert
‘1
Jan.
1921
Overeenk.
tijdvak
1920
1921
1920

52.475
1.235.262 414.718
5.524
36.420
105.721 1.271.682
520.439
.
121.298
85.511
–
325
515
121.623
86.026
.

8.068 6.801
2.825
–
576
–
7.377
.

2.825
Mais

…………….
785.556
280.996
3.000
73.848 53.261
859.404
334.257

Tarwe
…………………

5.769 202.537 32.706
–
8.254 918 210.791
33.624

Rogge ……………….9.231
Boekweit

…………….-

Haver

…………….
-.
67.397
22.826
–
3.345
–

‘
70.742
22.326

Gerst

………………..
…

‘

300
120.760
34.855.
199
102.594
24.597 223.354 59,452
Lijnzaad
…………….
…

.

981
90.300 31.698
1.000
22.432
1.406
112.732 33.104
Lijnkoek
……………
Tarwemeel
……………
362
46.911 24.659
–
2.303

‘
–
49.214 24.659
Andere meelsoorten….
2.185 36.417
22.395
‘-
1.512
100
37.927
22.495

920

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19 October
1921

De verkoop van maIs werd steeds moeilijker en was slechts
mogelijk ten koste van voortdurende prijsverlaging. Dit
gold speciaal voor partijen In spoedige posities en rvooral
voor Noord-Amerikaansche maïs. Voor La Pl4ta-maïs
bestond nu en dan eenige dekkingsv.raag, die echter eigen-
lijk alleen in Engeland eene werkelijk vastere stemming kon
teweeg brengen. Te Chicago steeg de malsprijs van 10 tot
15 October ongeveer 1 cent per 56 lbs., terwijl in, Argentinië
de verbetering 40 tot 60 centavos per 100 Kgr. bedroeg.
Ook voor mais is echter heden te Chicago weder de ver-
hooging verloren gegaan en de Deoember-terniijn sloot daar
op 46 cent per 56 lbs., Mei op 51
3
/8
cent, een laagterecord
sedert vele jaren. De aahvoeren van maIs aan de markten
in de Vereenigde Staten zijn dan ook nog steeds zeer groot
en nu vaststaat, dat ook de nieuwe oogst zeer ruim is
bestond met den bekenden geringen kooplust in Europa wei-
nig reden voor prjsverhoogin,g. Wal is in België en Ns-
derland de vraag naar maIs zeer groot, doch zoolang die
in Engeland niet ver;betert, Duitschlaud aih van vroegere
inkoopen tracht te ontdoen en de verschepingen uIt Noord-
en Zuid-Amerika zich op het tegenwoordige peil handlia-
ven, blijft het aanbod, de vraag overtreffen.
Voor goede gerstsoorten is den latsten ‘tijd de vraag in
Engeland ‘iets beter, doch voedergerst is moeilijk te plaat-sen. Voor haver bestond in Engeland iets meer helangsteP
liag, daar het ‘aanbod uit den eigen oogst minder dringend
is, doch op het vasteland bestaat ook voor ibuitenlandsche
haver zeer weinig kooplust.’

Van lijnzaad waren ook ‘In de afgeloopen week de ver-
schepingen uit Argentinië weder ruim met weinig leven:
dige vraag in Europa. Vooral spoedige partijen werden, na
eene vastere stemming ‘in het begin der week, weder ‘drin-
gen’d aangeboden en voor dalende prijzen verkocht. De
Argen’tijnsche markt was vast en ‘hield zich sta4nde op het
verhoogde niveau van het einde der voorafgaande week.
Zaterdag trad echter eenige verlaging in. Duitschland
heeft weliswaar behoefte. aan olie en zaad, doch ‘de lagè stand der markt houdt inkoopen tegen.
N e d e r 1 a n ;d. Inkoopen ‘van owerzeesche tar.we blij:
ven van geringen omvang. De ,maïsmarkt was, ondanks de
iets betere stemming in de uitvoerlanden en, in Engeland,
hier flauw met telkens lagere prijzen, ten gevolge van ruim
‘aanbod ‘en lage bui’tenlandsche valuta. UIt ‘Duiitschiland
wordt -voor lage prijzen geoffrçerd, de dollar en peso daal-
den voortdurend ‘tegenover d’en gulden en ofschoon het
maïsverbruik ‘In ons land zeer groot blijft, zijn koopers
slechts te vinden tot steeds vermInderde prijzen. –
Voor lijnsaad bestond ‘meer belangstelling en ondanks de
dalende prijzen voor ‘koeken, die den invloed ondervinden
van goedkoop Dultsch aanbod, sijn de in onze havens lig gen’de voorraden en spoedig te ‘verwachten partijen bijna
geheel opgeru’imd. De prijzen ‘bewegen zich echter bij voort-
during onder de A’rgen’tijnsdhe pariteit en op af lading
kwamen weinig zaken tot stand.

SUIKER.

In de E u r op ee s eb e bietsuii’kerla’nden is het rooien
der bieten thans in vollen gang. Eene ernstige belemme-
ring bij de werkzaamheden is de uiitgedroogde ‘toestand
van den grond, waardoor in ‘vele gevallen een afbreken
der wor,telen onvermijdelijk is, hetgeen natuurlijk een ge-
voelig verlies beteekent. Indien er niet spoedig na door-
dringende neerslagen eene meer normale weersgesteldheid
intreedt, moet volgens F. 0. Licht met eene opbrengst be-
neden de laatste taxatie rekening gehouden – worden.
Gunstig luiden de berichten over den A me r 1 k aan-
schen bietsuikeroogst, waar, hoewel ‘de aanplant naar
schatting 7 pOt. kleiner is dan verleden jaar, de vermoe-
delijke opbrengst van es. 960.000 tons nauwelijks bij die
van het vorig jaar ten achter zal blijven.
J.
In E n g e 1 a n d hebben raffinadeurs kunne v.raagprij-
zen opnieuw met 6 d. ‘verlaagd, om met
–
de offertes ‘van
Amerika te kunnen’ coneurreeren en den kooplust aan ‘te
wakkeren. De handel bleef echter zeer kalm. Ook in de
maand September was de consumptie in het Vereenigde Kousinkrjk grooter dan ‘in 1920, doch blijft beneden die
van ‘normale tijden.
De laatste Board of Trade-statistiek luidt:

September ,

Januari-September
1921

1920

1921

1920
Import rietsuiker .. – . 90.310

80.972 651.167 920.358
biet

geraffineerd

48.737

2.212 381.150 119.514

Totaal……139.047

83.184 1.082.317 1.039.867

Voorraad inEntrepôt.. 256.400 311.700

–

–

Raffinader. 32.750 22.950

–

–
Productie

,,

60.845

78.034 589.917 610.276
Binnenlandsch verbruik 116.732

94.468 1.042.557 903.138
Totale export

185

1.639

2.596

10.717
De suikermarkten blijven bom gestemd.
Te N e w Yo r k hadden eeniige transacties plaats van
Cuba- en Porto ,Ricosuiker voor prompte verscheping. Daar-
na verlaagden Cu’ba-verkoopers hun prijs en sloten eenige
ladingen af tot 236 Cbs. c. & f. New York en sh. 1516 c.i.f.
Frankrijk. De noteer.ing voor Spot Centrifugals werd tot
4,11 Cts. verlangd, terwijl de no’teer.ingen op termijn weinig
veranderden en sloten op 2,32 Cts. voor December, 2,26 Cts.
voor Januari, 2,25 voor Maart en 2,31 ‘voor Mei.
De laatste C u b 4-statistiek luidt:

1921

1920

1919
Weekontvangst t. 8 Oct.

12.000

8.019

19.021 tons
Tot. ontv.lDec.’20-8
,,
3.234.000 3.526.034 3.822.390
Werkende fabrieken . . ..

1

1

1
Weekezport tot 8 Oct. 16.000 , 5.571 87.493
Tot. exp. 1 Dec.’20-8 Oct. 2.051.000 3.498.501 3.312.876
Totale voorraad 8 Oct. 1.185.000 313.511 454.214
Hierbij zijn niet in aanmerking genomen de ‘belangrijke
op de fabrieken opgeslagen onzichtbare ‘voorraden.
Op Ja v a wisselden eenige partijen Superieur van
eigenaar tot
f
12.87
34
en
f
13,- e.k.,. ‘terwijl de Produ-
centen ‘hun ‘restant Muscovados tot
f
10,- e.k. aan Japan-
ners afdeden. Deze prijzen zijn hooger dan de tegenwoor-
dige pariteit van Cubasuiker, zoodat Java op het oogen-
blik niet in Europa kan concurreeren, bui’tendien ‘bezwaart
de opnieuw gedaalde pondenkoers de calculaties voor export.
Op 1 October hadden 42 fabrieken afgemalen en ‘over
–
trof het .maalresiiltaat dat van verleden jaar ‘met 11,4 pOt.
Op de Ho 11 a n d s ch e m a r k t had eene flauwe stem-
ming de overhand en bestond er zoo goed als geen koop-
lust. Eerst nadat prijzen aanmerkelijk verlaagd ‘werden,
kwamen eenige transacties tot stand en werd het laatst
genoteerd ‘voor November. f20,8734 en voor December
f20,75.
‘

NOTEERINGEN.

Dato

Amster.
dam
loopende

Londen

New York
96pCt
Centri-

–
T
ole,
Cubei

White Java
f.o.b. per
Amer. G,a-
nulatedcd.f.
maand
No. 1
Oct 1Nov.
Oct./Nov.
fugals

Sh. Sh.
$ets.
12 Oct. ’21
f 22
7
I10
5616
10
221-
4,2314,13
5

,,

’21
,, 22Ie
5716
1918
2416
4,2314,13
12Oct. ’20
–
1161-
561-
–
,

8,-
12 Oct. ’19
,,

–
6419
‘,

581-
‘621-
7,28
4 Juli
’14
,,11/
e
,
181-
–
–
8,26

KATOEN.
Noteering voor Loco-Katoen.

(M.iddling Uplanda).

17Oct.
1
21
10
Oct.’21
3
Oct.
’21
150ct.’20
117 0c1.19

New York voor
Middling

..
18,75e
19,80c 21.35e
22,-c
34,75e
New Orleans
voor Middling
18.50e
19,- c
20.50e
20,25,c
35,25 c
Liverpool voor
Fy Middling
13,02d1)
1

14,66d
2
)
15,53 d
16,67 d
1
22,87 d

‘) 15 Oct. ’21.
2)
8 Oct. ’21.

Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaanscle havens.
(In duizendtallen balen).

1
Aug.
21
Overeenkomstige perioden
tot
14 Oct.
1
21
1920

1919

Ontvangsten tulf-Havens..
1188.
800
482
,,

Atlant.Havens
402
203
506
tJitvoernaarGr.Brjttannië
245
292
427
397 271
334

Voorraden
in
duizendtallen
14 Oct.

21
15 Oct.
’20
17
Oct.

19

Amerik. havens ……….
1511
980
1041
Binnenland …………..
1278
984
908 139

.

82
99
New York

…………….
416

.

227
282
New Orleans ………….
Liverpool

……………
815
812

‘ 728

19October 1921.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

KOFFiE.
(Mededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon, KoHl
& Witkamp en Leonard Jacobson & Zonen).

Noteeringen en voorraden.

Data
Rio
San lol
P,j
d
Wisselkoers
Voorraad
1
prui
Voorraad

15 Oct.

1921
1.651.000
12.325

,

3.045.000
15.200
8’/
8

,,

1921
1.640.000
12.325
2.976.000
15.300
8118
1

,,

1921
1.605.000
12.325
2.975.000
15.300
816/,
2

15 Oct.

1920
404.000
7.350
2.209.000
1)
111

Ontvangsten.

Rio

Santos
Data

–
Afgeloo pen

Sedert

Afgeloo pen

Sedert
week

1 Juli

week

1 Juli

15 Oct. 1921….

73.000 1.428.000

153.000 2.652.000
15 Oct. 1920….

54.000

869.000 .243.060 3.464.000
1)
Niet genoteerd.

THEE.

(Opgave van den makelaar J. van
Eck.)
Bericht van den afloop Theeveiling op 22 September 1921.
Aanbod in veiling bestond uit:
Heden:
13158, 8312, 2014 kn. Java thee

5010

,, Sumatra thee

348

,, ex voorgaande veiling

Totaal.. 18516, 83/2, 2014 kn. thee.

14 October 1920: 15372, 8412, 2014 kn. Java thee

390

,, Sumatra thee

1068

,, in na-veiling

Totaal…. 16830, 8412, 20/4 kn. thee
Aanbod 1 Januari
j.l.
tot heden: idem 1920. idem 1919
13 veilingen 11 veilingen 11 veilingen.

Java thee

228599 kn. 181058 kn. 134431 kn.

Sumatrathee 19230 ,,

12921 ,,

2256 ,,

Totaal ……….247829 kn. 193979 kn. 136687 kn.
De stemming was slechts Vrij. vast. Verloop begin vel-
ling kalm, later traag.
Prima blad kon veelal taxatie niet halen en werd daar
van een groot gedeelte opgehöuden.
Midden kwaliteit blad prijshoud’en-d, doch ook- van deze
kwaliteit
bleef
een ‘vrij groot kwantum wegens te lage bie-
ding onafgedaan.
Ordinair blad met weinig aanbod, bedong ‘vorige prijzen.
Prima gruis, zeer mooi geelpuntig, prijshouden-d; liet aan-
bod was evenwel voor de vraag te groot en bleven enkele
nummers onafgedaan.
Midden kwaliteit gruis met gering aanbod bracht flinke
prijzen op, gemiddeld werd 6/7 ets, boven taxatie betaald.
Ordinair gruis fannings, stof met leer klein aanbod,
werden tot eenigszins hoogere prijzen verkocht.
Witpunt, aanbod slechts 2014 ‘kn., werden flink boven
taxatie betaald.
Volgende -veiling zal plaats hebben op Donderdag 3 No-
vember e.k., aanbod circa 18000 lui.

RUBBER.
De markt was gedurende de -afgeloopen week zeer on-
regelmatig, ofschoon de algemeene stemming een iets
betere is. Uit Amerika kwamen nog .gergel-d kooporders,.
doch door den dalenden dollarkoers konden de meeste orders
niet worden uitgevoerd.
Ook de vastere stemming op de Londensche markt kon
hier niet geheel gevolgd ‘worden door de daling van het £
Ten slotte was de ‘daling van de mark oorzaak, dat ook
de Duitsehe koopers zeer terughoudend waren. De ge-
heele markt wordt thans feitelijk heheerscht door de koers-
schommelingen.
Voor loco was in het algemeen weinig belangstelling,
doch op latere levering kwamen verscheidene zaken -tot
stand.
De noteeringen op de •trmijnmarkt op het einde der
week zijn:

einde voorafgaande week:

Prima Crpe loco ……….50

c.

……….
47
1
/1
e.

Nov./Dec ……. 52

,.

………. 501/,
Jan./Maart •. . . 54112 ,………..52

Smoked Sheets loco ……..50

,………..50

Nov./Dec…….53

, ………..50
1
/,
Jan./Maart .. .

55

,………..511/,
17 October 1921.

COPRA.

De markt was deze week tengevolge van dringend aan-
bod uit Londen en
ook
wegens groot aanbod van stoomende
partijen zeer flauw.
Het slot is ca. F1.
I/
boven het laagste punt met weinig
verkpôpers.
De noteeringen zijn:
Java f.m.s. stoomend ………………’.
f
33,75
September/November ,,

..

33,12″!,
October/December

,,

..,; 33,-
alles naar Holland/Hamburg/Breiuen.
’17 October 1921.

METALEN.

Loco-Noteeringen te Londen:

Ijzer
Data

Clev.
No.3

Koper

1

Tin

Lood

Zink
1 Standard 1

17 Oct. 1921..

nom.

66.101-

157.1216

23.1716

26.216
10

,,

1921..

nom.

1 96.716

155.1718

23.216

26.1216
3

1921..

noni.

1 68.101-

157.716

23.51-

26716
18

Oct.

1920..

nom.

1 93.51-

238.1151-

35.51-

39.7,6
20 Juli

1914..

61/4

6l._,!-

145.151-

19.1

21.101-

VERKEERS WEZEN.

–
SCHEEPVAART.
– GRAAN.

1

Ati. Kust

San Lorenzo
Pelro- Ode&sa

Ver. Staten
grad

Data

Londen Rotte,.
/ dam i Rotter-
1
Bristol Rotte,- 1 Enge..
Rdam

dom 1 Kanaal dom
1
land
10-15 Oct.

21

—

—

41-

41-

20/-

20/-
3-8

Oct. 19
1921

–

—

41-

41-

20-

20/.-
11-16 Oct.

1920

—

—

1216

1216

90/-

9216
13-18 Oct.

1919

–

—

f75,_
1
)

8166)

1801-

651-
2
)
Juli

19141

11 d.

713

1/11/4

1/11’i

121-

121-

KOLEN.

Cardif

Oostk. Engeland

Data

Bor-

Port

La

Rotter- Gothen.
deaux

Genua

Said

1Ç'”,

dom

burg

10-15 Oct. 1921

813

1219 –

131-

20,’-

613

817
33-8 Oct. 1921

813,

131-

131-

151-

61i

91-
11-26 Oct. 1920

27/6

401-

401-

551-‘

–

-Kr. 25
13-18 Oct. 1919

541-

631-

591-

411-

f10,-

Kr. 70
–

Juli

1914

Ir.
7,—

71-

713.

1416

312

41-

–

DIVERSEN.

Bombay

Birmo

Vladivo-
–
Chili
West –

West

otock

.

West
ala

.

Europa

Europa

West

Europa
(d. w.)

(rijst)

Europa

(solpeter)

10-15 Oct.

1921..

2716

—

–

401-
3-8 Oct.

1921..

301-

–

501-

–
11-16 Oct.

1920..

901-

120/-

—

—
13-18 Oct.

• 1919..

1251-

2151-

–

2301-
Juli

–

1914..

1416

1613

5/-

2213
1)
Per ton stukgoed.
6)
Voor Britsche schepen..

–

RIJN VAART;

Week van 10 October tot 17 October 1921.
Wegens den steeds -dalen-den waterstand van den Rijn
was in de afgeloopen week weinig scheepsruimte disponi-bel en waren de sleeploonen en Rijnvrachten aan groote schom-
melingen onderhevig.
De twee eerste dagen -der week werden ‘de ertavrachten
met resp.
f
2,— en
f
3,— per last genoteerd; daarna’
werd-en de – schepen -slechts tegen daghuur -afgegeven en
bedroeg deze
5
ft
6 cents, 66n dag ‘zelfs 6 cents per ton.
De sleeploonen konden nich van 90 cents van begin der
week -tot
f
2,— per last in het midden der ‘week verbete-
ren; in de laatste dagen der week trad echter een reactie
in en sloot de week -met ‘het 100 cents tarief.
Ook het sleeploon naar den Bovenrijn werd aanmer
–

kelijk
–
hooger genoteerd, en wel kon di-t geleidelijk cvan
Mk. 24/25,— van begin der week tot Mk. 40,— per -last
oploopen.
De vracht ‘voor exportkolen van de Rulirhavens naar
Rotterdam liep ‘van
f 1,10
tot
f
2,— per ton met vrij
sleepen, op.
Cau’ber Pegel noteerde einde der week Mtr. 0,74.

Londen en Huli.

Leith (Glasgow, Edinburgh),

Aberdeen en Dundee.

Liverpool, Manchest., Belfast,

Cork en Dublin.

Southampton, Plymouth, Fo-

wey, Bristol en Swansea.

ftGoudkustllJn).

vu
West-Afrika(KameroenhiJn).

1(Congolijn).

Zuid-en Oost-Afrika Walfisch-

baai tot Beira
(mcl.)

Ruime loodsen. Spoorwegaansluiting.
Billijke vrachten. Afvaartkaarten worden
desverlangd geregeld toegezonden. De
stoomschepen vervoeren een beperkt aan.
tal passagiers.

922

19 October 1921

Stoomboot Maatschappij.
NEDERLANDSCHANDIE

Amsterdam—Rotterdam.

6-1 pCt. GELD
.
LEENING

groot 1100.000.000.-

in Schuidbewijzen aan To.onder van.

f
1000.—,
f 500.—
en / 100.—.

Koers van uitgifte in Nederland 99 pCt.

De Minister van Koloniën bericht, dat inschrijvingen op deze leening

kunnen worden ingeleverd op

Maandag 24 October 1921

van des voormiddags 9 tot des namiddags 4 uur,

te Amsterdam, Rotterdam en ‘s-Gravenhage ton kantore van:

de Nederlandsche Handel-Maatschappij,

de Nederlandsch Indische Handelsbank,

de Nederlandsch-Indische Escompto-Maatschappjj,

alsmede van:

de Amsterdamsche Bank,

de Bank-Associatie Wertheim & Gompertz 1834 en Crediet-

vereeniging 1853,

De Twentsche Bank,

Hope & Co.,

de Incasso-Bank,

Lippmann, Rosenthal & Co,

R. Mees & Zoonen,

Pierson & Co.,
de Rotterdamsche Bankvereeniging,

Gebr. Teixeira de Mattos en

Vermeer & Co.

Inschrijvingsbiljetten en prospectussen zijn bij alle bovengenoemde kantoren
kosteloos verkrijgbaar.

–

De stortingen zullen moeten geschieden op

DINSDAG 15 NOVEMBER 1921.

I1IJI1I
–
I & VAN

Voor verdere bijzonderheden wordt verwezen naar het prospectus.

DITMAR’S DE SPAARNE-BANK

Belast zich met het

verzorgen van uit-

gaven en tij dschrif-

ten op elk gebied

HAARLEM

Gestort Kapitaal en Reserves f 2.400.000,-

Rekening.Courant, Credieten, Incasseeringen, Assurantiên,

Wissels, Effecten, Coupons, Prolongatiên, Deposito’s, enz.

ONTVANG-
EN
BETAALKAS

NIEUWE DOELENSTRAAT
20
–
22
AMSTERDAM

DEPOSITO’S VOOR
1
JAAR FIXE
á
47
PCT.

GELDEN, OP DEZEN TERMIJN GESTORT, ZIJN NA AFLOOP

VAN HET JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.

NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE POST STIL-

ZWIJGEND VOOR GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.

DE RENTE KAN NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER

HALF JAAR OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.

UITGEVERS- MIJ

ROTTERDAM

Wijnhaven 111-113

Tel. 7841-’42-’43-’61