14 AUGUSTUS 1918
Econ
–
omi
‘a
schpiwIstatistische
Berichten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
3E JAARGANG
WOENSDAG 14 AUGUSTUS 1918
No.
137
R 0 T T E RB A N S C Ii E
N.V. Furness’ Scheepvaart-
Stooinvaart-Maatschappij
BAN KV ERE ENIG ING
en Agentuur Maatschappij
NEDERLAND
Rotterdam ‘s-Gravenhage
ROTTERDAM—AMSTERDAM
A M STER DAM.
Boompjes
Mauritskade
Telegram-Adres: ,,FURNESS”
Delfsliaven
Bezuidenhout
Telefoon
Nos.
ROTTERDAM
774447
Stoolil vaart-Maatschappij
Feijenoord
Kneuterdijk Giashaven
Naaidwijk
AMSTERDAM N
5866,
N
1267
ROTTERDAMSCHE LLOYD
Reeders, Cargadoors, Expediteurs, Kolen-
Schiedam
Rijswijk
Vlaardingen
Scheveningen
handelaren, Stuwadoors, Assuradeurs etc.
ROTTERDAM.
Amsterdam
Speciale afdeeling voor het bevrachten
TIJDELIJKE M1IILDIENST
Rokin
Zaandam
van scheepsladingen per stoomende en
JAVA—SAN FRANCISCO
vice
versa
KAPITAAL
EN
RESERVEN
zeilende ruimte.
via
Singapore, Hongkong, Manilla, Nagasaki
/
66.000.0009—
AAN- EN VERKOOP VAN SCHEPEN
GEREGELDE LIJNEN VAN EN NAAR:
BALTIMORE (Hou. Amer. Lijn) elke
10/14
dagen
en Honolulu.
–
VRACHTBOOTENDIENST
Java
NAT 10 NA LE
‘CARDIFF (en Birmingham District) wekelijks
van
naar
San Francisco
Vice versa, in
BANKVEREENI&ING
‘MIDDLESBROUGH …..eiken Zaterdag
‘STOCKTON ON TEES.
.
.
.
eiken Zaterdag
vereeniging met de Java-China-Japan Lijn.
Hoofddirectie en Centrale
*
SUNDERLANO
eiken Zaterdag
ALEXANDRIE
……..
elke 213 weken
JAVA—NEW YORK LIJN.
Administratie te Utrecht
CANADA (via Londen)
–
.
.
eike 10 dagen
AUSTRALIE (via Londen)
.
.
eike
14
dagen
Geregelde vrachtbootendienst van NewYork
Alkmaar,
Alphen a. d. R.,
Amersfoort,
Apeldoorn,
Arnhem,
Assen,
Barneveld
*ZU1D AMERIKA (via Antwerpen) elke2/3weken
‘MAROKKO (via Antwerpen).
elke
14
dagen
naar
Nederlandsc/,-Indië
vice versa; via
het
Panama-Kanaal,
in
samenwerking
Bodegraven, Borculo, Boskoop, Den Burg
CUBA (via Liverpooi).
.
.
.
elke 10 dagen
Doorvrachten naar en van alle deelen der wereld.
met andere Maatschappijen.
(Texel),
Coevorden,
Culemborg,
Delft,
Levering van Engelsche Stoomkolen en
Gaskolen.
Deventer, Doetinchem, Dokkum, Dordrecht,
Drachten,
Ede,
Franeker,
Geldermalsen,
•
Diensten tijdens den oorlog gestaakt.
JAVA—BENGALEN LIJN.
Goes, Gorinchem, Gouda, Groenlo, Gronin-
Geregelde dienst van
Nederlandsch-Indië
naar
Rangoon
en
Calcutta
Vice versa.
gen, Haarlem, Harlingen, Heerenveen, Den
Helder, Hengelo (0.), Hoogeveen, Hooge-
zand, Hulst, Katwijk, Leeuwarden, Leiden,
Lochem, Meppel, Middelburg, Nijmegen,
JAVA-CHINA-JAPAN LIJN.
Oostburg,
Purmerend,
Schagen,
Schoon-
hoven,
Sliedrecht,
Sneek,
Stadskanaal, Geregelde
stoomvaartdiensten
tusschen
Terneuzen, Tholen, Tiel, Uithoorn, Utrecht,
Nederlandsc/i-Indië, China
en
Japan.
Veendam, Veenendaal, Vlissingen, Wilder-vank, “Voerden, Ijmuiden, Zeist, Zierikzee,
Zutfen, Zwijudrecht.
JAVA—PACIFIC LIJN.
(onder Directie der
Java— Chin a—Japan
KAPITAAL
EN
RESERVEN
Lijn)
maandelijksche
dienst
tusschen
/
7.200.000
9
—
Nederlandscl,-Indië
en
San Francisco,
via
en
Levensverzekering-Bank
Manilla
Hong-Kong.
De
aandacht wordt gevestigd op de afgifte van
Binnenlandache
Credietbrieven,
waardoor in ruim 80 plaatsen in Nederland
F. Sz
W.
ï..A_N D.A..]1:
gelden franco kunnen worden opgenomen.
OPGERICHT 1863
S
Makelaars in Assurantiën
ZUID-NEDERLANDSCHE
TE
Wijnhaven 63
–
Rotterdam
HANDELSBANK
Kapitaal
f
3.000.000,—
belasten zich met het
EINDHOVEN
–
TILBURG
–
‘s-HERTOGENBOSCH
R. 0 T T E R. D J 14
plaatsen van
BREDA
–
MAASTRICHT
–
SITTARD
–
VENLO
alle
Assurantiën,
HANDELSCREDIETEN
Incasseering van Wissels
–
In. en
onverschillig van wel-
Verkoop van
Buitenlandach Papier
ken
aard, geene uit-
Effecten
–
Coupons
DEPOSITO’S
.
gezonderd.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
HOLLANDSCHE BANK VOOR ZUID-AMERIKA
AMSTERDAM.
BUENOS AIRES
RIO DE JANEIRO
SANTOS
KAPITAAL
f
14.000.000,—
RESERVE
f
2.100.000,-
ALLE BANKZAKEN OP ZUID-AMERIKA
VERLEENT BEMIDDELING TOT HET AANKNOOPEN VAN HANDELSRELATIES IN
ARGENTINIË
EN
BRAZIUË
DE GRONINGER BANK
if
Nederlandsche Gist-
Groningen, Winschoten, Stadskanaal, Wildervank,
en Spiritusfabriek
Veendam, Sappemeer, Deifziji, Emmen, Hooge-
DELFT
veen
en
Ter Apel
(Firma TIMMERMAN
&
SASSEN)
ART!
KELEN:
Kapitaal
/
6.000.000,— Geplaatst
011
gestort /4.440.000,—
Reserves
/
430.501,04
Gist
Brandspiritus
VERRICHT
ALLE BANKZAKEN
Zuivere spiritus
Foezetolie
Belast zich met het incasseeren van wissels
op
binnen-
Amyl-alcohol
en
buitenland
Aether Sulfuricus
Narcose aether
ONTVANG-
EN
BETAALKAS
NIEUWE DOELENSTRAAT
20-22
AMSTERDAM
–
Kurken en
KAPITAAL EN RESERVEN f5.500.000,—
Gedroogde Spoeling
DEposITo’s VOOR
i
JAAR
YIXE
i
4
PCT.
GELDEN
OP
DEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN
NA
AFLOOP VAN HET
JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
NIET OPGEVO1WEIW ZIJNDE, WORDT DE POST STILZWIJGEND VOOR
Wester-Suikerraftinaderij
GE UJKEN TERMIJN VERLENGD.
DE
RENTE KAN NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER HALF JAAR
AMSTERDAM
OF
PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.
GROOTSTE RAFFINADERIJ
GEBROEDERS SCHEUER
IN NEDERLAND
Assuradeurs en Assurantiebezorgers
Levert de mooiste Suiker,
Expediteurs en Cargadoors
omdat haar zuiveringsver-
mogen het grootst is.
A MSTERDA1VI EN RO1TERDtk1VI
Produceert behalve alle soorten
Melis-
Verzekering van Ko.opmansgoederen tegen
suiker
en
Basterds:
Cristallen,
groote
en
kleine,
Klontjes
transport, molest, brand en diefstal tegen
(Cube8), Theeklontjes, Crushed (brokken)
concurreerende premiën.
Tab letten, Brooden, Poeder8uiker, fijne
Buikers voor Vruchtengebruik, enu. enz.
..
Pletterij, voorheen L. 1. Enthoven
&
Cie –
Delft
–
Wissels, Veerwissels, Goederenwagons, Draaischijven,
Bruggen, Kappen en Gebouwen, Tanks, Aanlegsteigers.
ZWAAR
EN
LICHT
SMEEDWERK
EN
PERSWERK.
14 Augustus 1918
ECONÖMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
713
NEDERLANDSCH INDISCH
–
E’
HANDELSBANK
AMSTERDAM
BATA VIA
‘8-GRAVENHAGE
AMPENAN, BANDOENG, CHERIBON, HONGKONG, INDRAMAJOE,
MEDAN, MENADO, PEKALONGAN, PROBOLINGGO, SEMARANG,
–
SINGAPORE, SOERABA’YA, TEGAL, TJILATJAP. WELTEVREDEN.
Kapitaal /35.000.000,—
V
–
Reserven /17.400.000,-
Alijomeene Filliese
–
he Hypotheekbank
LEEUWARDEN
Kapitaal 11.000.000,—
Reserves
f
147.573,-
Uitstaand bedrag Pandbrieven ruim
•
/8.000.000,—
4
1
/
2
0/0
PandbrieVen a 99
0
/0
•
4
0/
.Pandbrieven â 91
0/
Atftoorsttenbouw
N.V. VAN. OER LELTS. TOUWFABRIEKEN
ROrPERDAM,
AMSTERDAM,
GRONINGEN,
MAATSCHAPPIJ
Boompjes
93.
Prins Hendrikkade 1617.
Der—A—Brug..
voor
Telefoon:
3277
en
3296.
Telefoon:
7415 N.
Telefoon:
1035.
Telegr.-adr.: Vanderlely.
Tel.-adr.: Vanderlely-touw.
Telegr.-adr.: Vanderlèly.
Solieeps- cii Werktuigbouw
,,FIJENOORD”
•
FABRIEKEN TE MAASSLUIS..
ROTTERDAM
SCHEEPSTROSSEN in allesoorten en a1metingen.
Kruisers
–
Torpedobooten
VISSCHERIJTOUWWERK.
4
Onderzeebooten
Geteerd en ongeteerd Manila-, Sisal-, Nieuw-Zeeland-,
Mailstoomschepen
Bombay- en Russisch hennept,ouw.
Vrachtstoomschepen
Cocostouw.
Baggermateriaal
TRANSMISSIESNAREN
–
mét en zonder reguleerbare
Machine-installaties
koppelingen.
.
tot 65000 P.K.
STAALD RAADTO UW voor Scheepsgebru
i
k, Liften,
Scheeps-Zoelly-Turbines
Mijnen- en Hijschwerktuigen., IJzerwant en Hercules.
Machines en apparaten voor
ALLE SOORTEN PAK- EN BINDTOUW
Suikerfabrieken, e:z.
INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
Het vraagstuk van de geidruimte in Nederland en de
goudpolitiek van de Nederlandsche Bank
met’ bijlage:
Nederlandsch-Oost-Indie
en
de Gold-Exchange-Standaard
doo;
Mr. G. VISSERING
Prijs f 1,50
–
•1.
Verkrijgbaar bij den Boekhandel en bij NIJGH
&
VAN DITMAR’S UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ, Rotterdam
714
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 Augustus 1918
KONINKLIJKE STEARINE KAARSENFABRIEK GOUDA
GOUDA
GOUDA KAARSEN
–
NACHT-, THEE- EN SCHEMERLICHT
STEARINE
–
KAARSENPIT
–
OLEINE
CHEMISCH ZUIVERE EN ALLE ANDERE SOORTEN GLYCERINE
NEDERLANDSCHE HANDEL- MAATSCHAPPIJ
GESTORT KAPITAAL
/
70.000.000,—
STATUTAIRE RESERVE
f
12.760.286,-
floofdkautoor: AMSTERDAM
–
Agoutsohappeil te ROTTERDAM eii ‘s-GRAYENRAGE.
Vestigingen
in
de voornaamste plaatsen van NEDERLANDSCH-INDIÊ,
in de
STRAITS.SETTLEMENTS,
in
BRITSCH-INDIF.
en
in
CHINA.
In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten,
Incasseeringen en Financieeringen, Schriftelijke of Telegrafische Credieten,
Reiscredietbrieven, Deposito’s, Rekeningen-Courant,
Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken.
Jô47&%IiW
(1
.4w6ozo’
C,1LeW474eW1
t.
@IflÉ-
çsoc13
2rt’4e,m
Î834′ en (3’redieitereenirn, 78.
NEDERLANDS CHE BANKINSTELLING
VOOR WAARDEN EIELA5T MET VRUCI-ITGEBRUIK
EN
PERIODIEKE UITKEERINGEN
I
s
-GRELGE
Directie: fl.5Cl
–
iWAPZ en Mi’. H. R.van 1-AA5DdK
Geplaatst Kapitaal
£
5.000.000..
Reserves
£
815.000.-
Pandbiievenkapitaa1 Pdm f.23.500.000,-
41/
E1 5%
PATNDBIUEVEN TEGEN IEUftSKOERS
R. MEES
&
ZOONEN
ANNO
1720
BANKIERS
ASSURANTIE-MAKELAARS
SCHIEDAM
–
ROTTERDAM
–
VLAARDINGEN
ROTERDAM
–
AMSTERDAM
Behandeling van alle Bankzaken
Bezorging van alle Assurantiën
14 AUGUSTUS
1918
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN
E
Beri”chten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
1
3E JAARGANG
WOENSDAG 14 AUGUSTUS 1918
No. 137
INHOUD
Blz.
DE ZEGELWET 1917 EN INCASSOPAPIER door G.
van Roon..
715
Ricardo
en de
Goudkwestie door
Dr. C. A. Verrijn Stuart
717
Platina 1 door
Ir. Cl. G. Driessen
………………..
717
De
Spaarbanken
in de
Vereenigde Staten
…………..
719
AANTEEKENINGEN:
Cijfers van het levensverzekeringsbedrijf
………….
720
Toekomstoord’eel
van een Amerikaan …………….
720
De
Duitsche uitvoer naar Oekraïne
…………….
721
De
Amerikaansche scheepsbouw
………………..
721
Vervaardiging van schrijfmachines
in
Zweden
……
722
BOEKAANKONDIGING:
Dr.
J.
F.
van Oss: Warenkennis
en
Technologie,
bespr.
door
Dr.
P.
E.
Verkade……………………
722
OVERZICHT VAN
TIJD5CHRIFrEN
…………………..
723
REGEERINGSMAATREGELEN OP HANDEISGEBIED
…………
723
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
………………
724-730
Geidkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen. Goederenhandel.
I
Bankstaten.
Verkeerswezen.
INSTITUUT
VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.
WEEKBLAD
BCONOMISCH-STATISTISCBE
BERICHTEN
Secretaris-Redacteur:
G. E. Huffnagel.
Secretariaat: Pieter de Hooghweg 12e, Rotterdam.
Aan geteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 87.
Telef. Nr. 3000. Tele gr.adres: Economisch Instituut.
Postcheque en girorekening Rotterdam No. 8408.
Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p. in Nederland / 1e,—. Buitenland en Koloniën f 14,-
per jaar. Losse nummers 80 cents.
Leden en donateurs van het Instituut
ontvangen
het
weekblad gratis.
–
Advertentiën f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne.
ment volgens tarief. Administratie’ van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam,
‘
5-
Orav enhage.
12 AUGUSTUS
1918.
De gldmarkt bleef gedurende deze berichtsperiode
onveranderd ruim, met een bijna algeheel gemis aan
omzetten. Do uoteering voor privaat-disconto veran-
derde niet en bleef 234 pOt. Prolongatie-rente liep
nog
Y4
pOt. terug en kwam op 234 pOt.
*
*
*
Bijzondere voorvallen deden zich op de wisselmarkt
deze week niet
voor.
Londen liep verder terug tot op
9.01; daarna trad een verbetering in en werd ten
slotte 9.12 genoterd. De markt voor de centrale
deviesen was verlaten; de koersen varieerden slechts
zeer weinig.
Voor Italië trok de buitengewone rijzin.g de aan-
dacht; er is zelfs tegen een koers van 27 afgedaan;
slot flauwer, 25,25-25,75.
DE ZEGELWET 1917 EN INCASSOPAPIER.
Nu de zegelwet 1917, welke 1 Juni van dat jaar in
werking is getreden, ruim een jaar van kracht is ge-
weest, is het niet onaardig, eens na te gaan, welken
invloed zij heeft uitgeoefend op een van die kwesties,
waarmede zoowel de grbothandel als ook de handel-
drijvende middenstand, de winkeliers en verder al
wat zaken doet, bijna dagelijks in aanraking komt: ik
bedoel de behandeling van het z.g.’ incassopapier. De
onduidelijke, voor velerlei opvattingen en uitlegging
vatbare voorschriften dier wet hebben aanleiding ge-
geven tot zoovele verklaringen, instructiën, circulai-
res, strijdvragen en wat niet al meer, dat het nuttig
schijnt, een kort resum6 te geven van de verschillende
wijzen, waarop getracht is, een oplossing daarvoor te
vinden.
De oude en de nieuwe zegelwet kwamen, zooals be-
kend mag worden verondersteld, daarin overeen, dat
kwitantiën en z.g. kort papier (wissels, betaalbaar uiterlijk 3 dagen na zicht of 8 dagen na dagteeke-
ning) onderworpen waren aan een zegelrecht van
S
een; het overige incassopapier aan een evenredig
zegelrecht van
34
0/00
van liet wisselhediag. Onder het
oude régime werd echter de looptijd van een wissel uitsluitend beheerseht door het in den tekst van den
wissel gegeven voorschrift. Of de betaling zelf eerst
later plaats vond was van geen invloed, een kôrte wis-
sel bleef een korte wissel.
Met de nieuwe wet kwam echter de beroering. In
hoofdstuk VI, art. 51, al. 6 staat namelijk voorge-
schreven: ,,Papier, dat uiterlijk acht dagen na zijne
dagteekening betaalbaar is gesteld, doch, tengevolge
van niet-betaling bij de aanbieding ter betaling, lan-
ger dan acht dagen in omloop blijft, is eveneens aan
het evenredig recht onderworpen.” Hoe dit meerdere
zegelrecht zal meten worden voldaan, schrijft art. 52
van hetzelfde hoofdstuk voor.
Hiermede treedt een nieuw element in de heoor-
deeling, of een wissel behoort tot kort of lang papier,
en dus met vijf cent of evenredig gezegeld zal moeten
zijn, nl. de betaaldag. Wordt dit art. letterlijk toege-
past, en er was natuurlijk geen aanleiding dit niet
te doen, dan wordt dus een korte wissel automatisch
,een lange, doordat betrokkene en houder overeenko-
men, dat de betaling zal volgen later dan 8 dagen na
de dagteekening, of, zooals liet in den volksmond
hcet doordat de wissel langer dan 8 dagen na dato
wordt uitgesteld. Hierover was men het algemeen
eens en het gevolg was natuurlijk, dat reeds v66r de
inwerkingtreding van de wet door de verschillende
belanghebbenden de maatregelen werden genomen,
• die men noodig oordeelde.
De bankiers en kassiers, zij dus, die in hoofdzaak
belast zijn met het incasseeren van het incassopapier,
voorzagen de groote moeielijkheden, waarvoor zij ge-
plaatst waren in verband met het typisch Nederland-
sche misbruik van het uitstellen van wissels. Zoodra
zulk een wissel door betrokkene zou worden uitge-
steld langer dan de als maximum voorgeschreven
S dagen na dagteekening, zou men verplicht zijn, de-
zen te doen bijzegelen. Daar volgens art. 54 der zegel-
716
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 Augustus 1918
wet het zegel moet worden voldaan door den trekker
of uitgever van den wissel, zou men van alle gevallen
van hijzegeling aan zijn lastgevers.kennis moeten ge-
ven en hen in rekening daarvoor belasten. Neemt men
daarbij in aanmerking, dat het uitstellen van wissels
een algemeen ingekankerd misbruik is, dan kan men
nagaan, ,welk een last en een administratie dit zou
veroorzaken. De banken besloten dan ook, hierin niet
te treden, en geen uitstel toe te staan, dan alleen in
geval de wissels bij voorbaat van evenredig zegel zou-
den zijn voorzien. Zij gaven daarvan hunne cliënteele
per circulaire kennis.
De groothandelaars, fabrikanten, enz., dus zij, die
wissels trekken en aan de bankiers ter incasso geven,
namen natuurlijk ook hunne maatregelen. Wie mocht
meenen, dat zij, nu de nieuwe wet hun daartoede ge-
legenheid bood, algemeen stelling zouden nemen te-
gen het, toch ook voor hen lastige en schadelijke mis-
bruik van het uitstellen van wissels, vergist zich. Een
gedeelte van hen besloot voortaan, inplaats van wis-‘
sels, kwitantiën uit te
schrijven,
hoewel de bankiers,
tegen dien maatregel waarschuwden, omdat kwitan-tiën niet kunnen worden geëndosseerd, en het incas-
seeren daarvan dus meer risico medebrengt. Een
ander gedeelte deelde aan zijne afnemers mede, da
zij op hunne wissels voortaan slechts 3 dagen uitstel
zouden toestaan. Weder anderen traden in overleg
met hunne bankiers, om een middenweg te vinden.
Na velerlei besprekingen tussehen hen en de bankiers
aan de éne
zijde,
en de bankiers met de ambtenaren
van het Ministerié van Financiën en die van de Re-
gistratie aan den anderen kant, werd dan ook zulk
een middenweg gevonden. Hij berustte op de vol-
gende overweging: ])e wet laat uitstel toe tot uiter-
lijk 8 dagen na dagteekening. Stel dus voor den ver-
valdag en de dagteekening denzelfden datum, schrijf
den wissel eenige dagen van te voren uit en zend hem’
aan den bankier. Daarmede bereikt men, dat het stuk.
op den vervaldag, en dus op den datum van dagtee-
kening, kan worden aangeboden, en dan dus nog
8 dagen kan worden uitgesteld, zonder in de termen
van evenredig zegel te vallen.
Werkelijk is dit lapmiddel, uitgedacht door bank-
beambten en regeeringsambtenaren, door verschillen-
de banken aan hunne cliënteele per circulaire aan de
hand gedaan, en wordt door deze nog steeds in prak-
tijk gebracht. Velen van hen, die per kwitantie diso-
neerden, of slechts drie dagen uitstel op hunne wis-
sels toestonden, kwamen op die maatregelen terug en
lieten wisselformulieren drukken volgens vorenstaand
recept. Op die wissels moest dan uitdrukkelijk wor-.
den vermeld: ,,Betaalbaar uiterlijk 8 dagen na dag-
teekening” daar anders verschillende bankiers en kas-
siers weder bezwaar maakten, de 8 dagen uitstel, die
de zegelwet nu toeliet, ook van hun kant toe te staan.
Een ondêrwerp van velerlei vragen en besprekin-•gen vormden ook de wissels, getrokken op zicht of
rertoon. Door het ontbreken van een bepaalden ver-
valdatum waren zij volgens de oude wet eenvoudig
onderworpen aan een zegelrecht van 5 cent. Het
nieuwe element, met de zegelwet 1917 ingevoerd, ver-
oorzaakte echter, dat zij tot 8 dagen na hunne dag-
teekening tot het z.g. kort papier behoorden, dan
echter automatisch lang werden en dus zouden moe-
ten worden bijgezegeld. Neemt men daarbij in aan-merking, dat er; indien zij op den dag van dateering
aan de bank ter incasso gegeven werden, en er eenige
dagen noodig waren v66r zij de plaats van bestem-
miiig bereikten, gewoonlijk dus van de 8 dagen, die,
zij na dagteekening loopen mochten, reeds 4 k 5 ver-
streken waren vôôr zij konden worden aangeboden,
dan kan men begrijpen tot wat een ontevredenheid
en tot hoe velerlei opmerkingen ook deze aanleiding hebben moeten geven. Ze zullen voor een groot deel
zijn vervangen door wissels, bereid, volgens bovenge-
nomd recept.
Intusschen gaven de voorschriften voor het regelen,
van wissels aanleiding tot veel meeningsverschil, on-
tevredenheid en onzekerheid, ook over velerlei andere
voorschriften in de zegelwet was geen eenheid van
opvatting en uitvoering te verkrijgen. Het zou leer.
raam en zeker niet onvermakelijk zijn, indien eens
kon worden te boek gesteld, met hoevele en welk soort
van vragen omtrent deze materie de besturen der ban-
kiersvereenigingen door de leden, en deze weder door
hunne cliënteele werden bestormd. Verschillende arni)-
tenaren der registratie gaven op dezelfde vraag ver-
schillende, soms tegenstrijdige antwoorden en naar
ik verneem is veelal dooi hen aangeraden het maar
z66 of z66 te doen, ,,totdat anders zal worden be-
slist”! Vragen als: wat wordt in de zegelwet verstaan
onder gelden (geld, chèques, wissels, effecten, giro-
biljetten, over,boekingen, enz.) goederen, deposito-
bewijzen, saldobi]jetten, overschrijvi ngsbiljetten, enz.,
zijn op velerlei wijzen beantwoord
1),
en herhaaldelijk
kon men vernemen, dat door de banken was ,,besloten”
deze of gene zaak op deze of die wijze te behandelen.
Gebeele lijsten van vragen, met de daarop in gemeen-
schappelijk overleg opgestelde antwoorden, werden
door de bankiersvereenigingen aan hunne leden rond-
gezonden en een ,,Randleiding voor Bankbeambten
hij de toepassing van de Zegelwet 1917″, door de ban-
kiersvereeniging te Rotterdam samengesteld en ver-
spreid, trachtte eenige eenheid te brengen in den
chaos.
Definitieve oplossing voor velerlei kwesties (helaas
bleven ook nu nog vele vraagpunten ongeregeld, en
zullen dus wel moeten wachten op een beslissing van
den rechter) bracht echter eerst eene uitvoerige lijst
van instructiën van den Minister van Financiën aan
de inspecteurs, welke lijst in de groote dagbladen is
gepubliceerd
2)
Daarin werd ook het onderwerp van
dit opstel, de behandeling van het incassopapier, ge-
regeld. De Minister verklaarde daarin namelijk, dat
van verlenging van kort papier moet blijken uit eene
op het stuk geplaatste door den houder oncierteekende
verklaring, inhoudende de verlenging.
En hiermede
was de kwestie van de bijzegeling van uitgestelde wis-
sels natuurlijk definitief van de baan en het nieuwe
element in de zegelwet 1917 weer teniet gedaan. Het
gewone, algemeen voorkomende gebruik van het üi.t-
stellen van wissels brengt niet mede, dat dit door
eene schriftelijke verklaring op die wissels geschiedt.
Men verzoekt eenvoudig dengene, die de wissels aan-
biedt, deze nogmaals to vortooneii op den datum
waarop de betaling vermoedelijk zal convenieeren, en
de houder beoordeelt of dit uitstel, in verband met dc
door hem van zijn ]astgever ontvangen instructiën,
zal kunnen worden toegestaan.
En zoo is dus de cirkelgang weder gesloten en zijn
ve weer teruggekeerd naar het punt van uitgang van
v66r 1 Juni 1917. Iedere betrokkene heeft weder dc
volle vrijheid, de op hem getrokken wissels 14 dagen
uit te stellen, indien de trekker dit toestaat. En dc
trekkers zijn, uit gebrek aan samenwerking en als
gevolg van concurrentie wel genoodzaakt daarin toe
te stemmen. Het reeds zoo langen tijd bestaande mis-
bruik van het uitstellen van wissels, dat alleen in
Nederland bestaat en daarbuiten niet bekend is, is
weer voorloopig bestendigd.
Als Jules Verne in zijn geestige jongensboek ,,De
Reis naar de Maan”, (waarin echter zoo hier en daar
ook wel wat voor ,,groote menschen” te vinden is) de verschillende landen van Europa hunne zeer verschil-
lende bedragen laat inschrijven voor het in Amerika
uit te voeren reuzenwerk, zegt hij: ,,Nederland schreef
in voor
f
110.000 en verzocht 5 pOt. voor contante
betaling”. Hij had er bij kunnen voegen: ,,en 14 dagen
uitstel”.
G. VAN ROON.
‘) Zie
o. a.
Nieuwe Rott. Courant van
22
September
1917.
Verslag vergaderiug
K. v.
K. te Amsterdam.
2)
Zie Nieuwe Rott. Cournt van
3
Juli
1917.
14 Augustus 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
717
RICARDO EN DE aOUDKÈSTiE.
De heer G. M. Boissevain heeft in het vorig num-
nier van dit weekblad, met het jeugdig vuur, dat
gelukkig zijn geschriften blijft kenmerken, critiek
geleverd op mijne jongste brochure in zake ,,de goud-
kw’estie”, en mij daarin, met eenigeri nadruk, het
recht ontzegd, mij ,,ter verdediging (mijner) stellin-
gen .op Ricardo te beroepen”, gelijk hij meent, dat
ik deed.
Dit geeft mij aanleiding tot een kort wederwoord.
Gelijk do heer B., wanneer hij mijne brochure nog
eens opslaat, zal ontwaren, schreef ik dp de bladzijde
in geschil (bi.
55):
,,in 1816 voerde Ricardo reeds het
p]eit voor wat men thans het goudkernstelsel noemt
in aijn beroemd geworden Proposals for an economical
and secure currency. Eerst de wereldoorlog van 1914
zal daaraan algemeene toepassing verzekeren”.
Door mij is dus gesteld,
niet
dat Ricardo de door
mij verdedigde nominalistische regeling van het
geld- en bankwezen zou hebben bepleit, doch tweeër-
lei, t.w.
10.
dat Ricardo, wat men thans het goud-
kernstclsel noemt, in 1810 aanbeval; en 2°. dat eerst
de wereldoorlog aan dit stelsel algemeene toepassing
zal verzekeren.
Wil nu de heer B. de juistheid dezer twee stellin-
geu betwisten? Wat de eerste betreft, is het toch
indezdaad voor betwisting niet vatbaar, dat Section IV der Proposals pleit voor een geldstelsel, waarbij
het standaardgeld enkel bij de Bank berust, ten
dienste der internationale verrekeningen, terwijl in
het binnenlandsch verkeer enkel fiduciair en pas-
geld dienst doet. Ter verzekering van dit stelsel ver-
langt hij, dat de Bank verplicht zal zijn haar biljet-
ten in te wisselen, niet tegen gemunt geld, maar tegen
muntmateriaal, en wel in bedragen niet beneden
20 onsen.
Een tweetal citaten slechts: ,,The introduction of
the precious metals for the purpose of nioney may
with truth be considered one of the most impor-
tant steps towards the improvement of commerce
and the arts of civilized life;
but it is not less truc
that, with the advancenzent of knowledge and science,
we discover that ii wouid be anoiher iniprovement
to banish them again from the employmen.t to
whicli, during a less enlightened period, they had
been zo advantageously applied.”
(Works. Ed. Mc
Culloch, bl. 404, cursiveering van mij.)
En enkele bladzijden verder, na de ontvouwing van
zijn stelsel,, schrijft hij (bl. 407): ,,the saving which
would take place from not submitting the guineas
to the loss of weight from the frictions they must
undergo in their repeated journeys, as well as
the expenses of conveyance, would be considerable;
but by far the greatest advantage would result from
the permanent supply of the country, as well as
the London circulation, as far as the sna1ler pay-
meuts are concerned, being provided in the very
cheap medium, paper, instead of the very valuable
medium, gold, thereby enabling the country to derive
all the profit which may be obtained by the produc
tive employment of a capital to that amount.”
Of men, voortbouwend dp deze denkbeelden, niet
noodwendig uitkomt bij het nominalisme, bljve nu
daargelaten. Maar ik meen van den heer B. te mogen
verwachten, dat hij zijn beschuldiging als miste ik
het recht Ricardo
te
noemen een pleitbezorger van
het goudkernstelsel, na kennisneming van het boven-staande, zal willen herroepen.
En nu het tweede punt. Hoe de heer B. meenen
kan, dat ,,geheel de geschiedenis van het bankwezen
gedurende de 19e eeuw çn het begin der 20e eeuw
is die der voortdurend nieuwe vorderingen makende
toepassing van die leer” (derhalve Ricardo’s theorie
nopens het goudkernstelsel), begrijp ik niet. Zeker
was, laatstelijk, in enkele landen, waaronder het onze,
het goudkernstelsel aanvaard. Maar in Engeland,
Duitschland, Frankrijk, om slechts deze landen te
noemen, niet. Daar circuleerde het goudgeld vrijelijk,
en tot wlke”gewe1dige bedragen dit het geval was,
is tijdens den oorlog gebleken uit de vruchten der
goudinzameling door de banken. De verwachting is,
meen ik, algemeen, dat men er na den oorlog – daar-
gelaten de vraag der handhaving van den gouden standaard – tot den ouden toestand niet zal terug
–
keeren. In dezen zin schreef ik – al wederom
niet,
gelijk de heer B. mij laat zeggen, ,,dat Ricardo’s leer
nog altijd op haie toepassing zoude wachten,” doch
– dat eerst de oorlog de algemeene toepassing van
het goudkernstelsel verzekeren zal. Bewijs voor de
juistheid van deze bewering is, anders dan met be-
trekking tot het eerste punt in geschil, natuurlijk
thans nog niet te leveren. Maar ik ben er niet onge-
rust op, dat reeds de naaste toekomst het brengen zal.
De verdere critiek van den heer B. moge ik thans
laten rusten. Beantwoording zou vrijwel herhaling
worden van wat ik in mijne brochure, vollediger bo-
vendien dan hier mogelijk ware, heb uiteengezet.
Slechts twee opmerkingen ten besluite, t.w. dat ik
niet kan toegeven dat, gelijk de heer B. meent, mijn
uitgangspunt, sedert mijn aanvaardingsrede, zou ge-
wijzigd zijn. Reeds het feit, dat ik ook nu, in de
eerste beide hoofdstukken mijner brochure, de vragen
riopens de geld- en de gouddepreciatie voorop stelde,
geeft de continuiteit in mijn opvattingen te dezer
zake te kennen.
1)
En in de tweede plaats, dat ik mij, ten bewijze dor
mogelijkheid, dat niet tegen metaal inwisselbaar ruil-middel voor zijn volle waarde in het verkeer kan blij-
ven, waarlijk niet op de oorlogvoerende landen heb
beroepen. Wat de heer B. over het papiergeld dier
landen opmerkt, gaat dus geheel langs mijn betoog
heen. Het gevaar voor inflatie bij eene nominalis-
tische geldregeling erkende ik, gelijk ook de heer B.
vermeldt, uitdrukkelijk. Maar in de bekende school-
voorbeelden van plaats gehad hebbende inflatie ont-
brak, evenals thans in de oorlogvoerende landen, elke
rem met betrekking tot de uitgifte van papiergeld.
Zij missen daarom bewijskraeht tegenover het door
mij verdedigde stelsel.
C.
A.
VCKKIJN STUART.
Utrecht, -8 Augustus 1918.
PLATINA 1.
In het, jaar 1737 ontdekten de Spanjaarden dit
metaal in Oolumbia als begeleider van het goud. Zij
gaven het den naam van ,,platina”, afgeleid van het
Spaaische ,,plata”, hetgeen zilver beduidt. Voordien
was het den inboorlingen, den. Ohocb-Indiaaen, ree(Is
lang bekend doôr de eigenaardigheid, dat het bij dc
winning van goud met de hun bekende primitieve werkwijzen zoo uiterst lastig was te scheiden van
dat metaal. Het bleek echter op den duur, dat dit
,,witte goud” het gewone goud in gunstige eigen-
schappen verre overtrof, zoodat tegenwoordig het aan-
tal toepassingen er van legio is en de productie van
het platina ten eenenmale onvoldoende is om ook
1)
In dit verband moge ik Prof. Bruins, naar aanleiding
zijner in hetzelfde nummer voorkomende aankondiging mijner
brochure, er op wijzen, dat ik daarin, met betrekking tot
den invloed onzer goudpolitiek op het prijspeil hier te lande,
juist hetzelfde standpunt innam als in mijn aanvaardings-
rede. Ook -in deze laatste noemde ik (bi.
19)
den goudinvoer
slechts een der oorzaken van de prijsstijging.
Een enkele opmerking nog naar aanleiding van deze aan-
kondiging. Het was mij zeker niet onbekend, dat e tegen-
woordige, tot goudagio voerende, goudvraag hier te lande
mede voor buiteniandsche rekening optreedt, goeddeels, naar
het schijnt, in verband met behoefte aan door de bevolking
niet gewantrouwde betaaliniddelen in den Baikan en de
Oekraïae. Daarop doelde ik, toen ik schreef, dat, indien de
Begeering gouduitvoer nog steeds meent te moeten verhin-deren, het op
haren
weg ligt dit te doen. Maar hoe ooit
de Entente, gelijk de heer B. te verstaan geeft, bezwaar
zou kunnen maken tegen uitbetaling der bankbiljetten in
Nederl. goudgeld, of tegen afgifte, zonder prijsverhooging,
van goud aan de industrie, is moeilijk in te zien. Indien
iets, dan is toch zeker het tegengaan van een goudagio hier
te lande een zuiver binnenlandsche aangelegenheid.
718
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 Augustus 1918
maar eenigszins aan de consumptie tegemoet te
komen. Dit is te wijten aan het betrekkelijk geringe
aantal vindpiaatseij op aarde en het uitbieken van
den oorlog, waardoor, vooral in Rusland, dit staats-
bedrijf vrijwel is gedesorganiseerd en de productie
sterk is afgenomen.
V66r den oorlog leverde Rusland, waar men voor
het eerst in 1822, in den Oeral, Gouvernement Perm,
platina ontdekte, 90-95 pOt. van de wereldproductie.
Tn 1830 produceerde Rusland 1750 K.G. In 1845 liet
Rusland munten uit platina slaan, hetgeen tenge-
volge had, dat de productie o.a. omstreeks 1850 zeer was afgenomen; in dat jaar 1edroeg deze slechts 164
K.G. Door de steeds grootere vraag naar platina voor
electrotechnische en tandheelkundige doeleinden nam
de productie van platina weer toe. De prijs echter
steeg, niettegenstaande de vermeerderde productie,
zeer sterk. Sinds dên oorlog is hij tot een fabel-
achtige hoogte geklommen. Volgens ,,Maandschr.
Centr. Bureau v. d. Statistiek” steeg de prijs van
platina van
f
2250 per K.G. in 1910, tot
f
16.000 per
kilo in 1918. Deze abnormale
prijsstijging
is in de
eerste plaats te
wijten
aan de gereduceerde wereld-
productie, welke op haar beurt weer het gevolg is van
den Europeeschen oorlog. Doch ook het sterk toene-
mende gebruik gedurende de laatste tien jaren mag
een factor genoemd worden, welke invloed uitgeoefend
heeft op den verhoogden
prijs
van dit metaal.
Een overzicht van de gemiddelde prijzen in Neder-
land per kilo platina vanaf 1840 zij hier gegeven:
1840
……
f
225
1910
……
f
2.250
1880……
500
1912…..,, 4.000
1890
…….
, 1.250
1913……
4.000
1895
……..
1.300
1915……
4.250
1901
……..
1.550
1918……
16.000′)
1905
……..
2.250
Duidelijk valt hier in ‘t oog hoe buitengewoon kost-
baar dit metaal is geworden, zoodat het hierdoor bij-
na niet meer voor technische of chemische doeleinden
is aan te wenden. Men heeft dan ook sinds de laatste
jaren getracht het platina te vervangen door andere
metalen of hunne legeeringen – wij zullen hier nader
op terugkomen – welke minder kostbaar en meer in
‘t bereik
zijn
van wetenschap en industrie.
In Engeland is de
prijs
op ‘t oogenblik £ 20 en in
de Vereenigde Staten £ 21 per ounce. De platina-handel berust in hoofdzaak in Fransche
handen.
Wat de jaarlijksche productie betreft geven ons
.,The Mineral Industry during 1915″ en de ,,Seien-
tific American” van 29 Dec. 1917 onderstaande cijfers.
De productieeijfers voor Rusland zijn geschat, daar
statistische gegevens ontbreken. Evenzoo ontbreken
deze voor Borneo en Sumatra na het jaar 1913. Onder
het hoofd ,,Borneo en Sumatra” is inbegrepen de ge-
ringe productie van de Fransche kolonie Madagascar.
Uit deze cijfers valt gemakkelijk waar te nemen,
dat de productie sinds 1911 sterk aan ‘t dalen is; oor-
zaken hiervoor zijn de toenemende uitputting der
platina-mijnen, waardoor men gedwongen is andere
vindplaatsen op te sporen of minder
rijke
ertsen te
exploiteeren, aan den anderen kant de uitbarsting
van den Europeeschen oorlog, waardoor talrijke ar-
beidskrachten werden onttrokken aan de ontginning
‘) Zie
de prijsbewegiug in
1917
in het artikel ,,De Edele
Metalen
in 1917″,
pag.
113.
dezer mijnen. Dat hierdoor en tevens door het toe-
nemende gebruik van platina voor technische en we-
tenschappelijke doeleinden de prijs van het metaal tot de oogenblikkelijk buitensporige hoogte moest
stijgen, wordt ons ten eeneumale duidelijk.
Wat het voorkomen in de natuur, de metallurgie,
de eigenschappen en het technisch gebruik van het
platina betreft geven ons de handboeken van v. Royen,
v. Oss, Ost en Holleman belangrijke gegevens. Het
voornaamste
zij
hier vermeld. Het element platina
behoort tot de groep der z.g. platunametalen, onder
welken naam worden samengevat de metalen ruthe-
niu.m, rhodium, iridium, osmium, palladium en pla-
tina, welke enkel in gedegen toestand, met elkander
gemengd of verbonden voorkomen. Ertsen van betee-
kenis
zijn
er van het platina niet bekend, alleen het
in gedegen toestand gevonden metaal is van belang.
Het wordt in kleine korrels, zelden in groote stuk-
ken, vermengd met andere zeldzame metalen gevon-
den en van het gesteente door wassehen in zeef-trom-mels zooveel mogelijk bevrijd. Door behandeling met
kwikzilver wordt het goud verwijderd en het aldus gewonnen ruwe product, waarin ongeveer 80 pOt.
platina voorkomt, verder verwerkt in speciale inrich-
tingen. Hierbij zij opgemerkt, dat platina zelf zich
zeer lastig amalga.meert. Behalve goud en de opge-
noemde zeldzame metalen wordt ook
dikwijls
zilver
aangetroffen bij het platina, zoo als het in gedegen toe-
stand wordt aangetroffen.
Het ruwe platina bevat behalve 70-85 pOt. platina, steeds 5-10 pOt. van de andere platinametalen, daar-
bij 1-2 pOt. goud, ook koper-, ijzer-, chroom- eii
titaanverbindingen.
De verwerking in Europa vindt plaats in ééne der
groote platina-smelterijen: Johnson, Matthey & Co. te Londen; Heraeus te Hanau of Desmontun, Lemaire &
Co. te Parijs. Deze verwerking geschiedt langs den
,,iatten” weg, waarbij het ruwe platina onder druk op-
gelost wordt in koningswater (1 dl. salpeterzuur, 3 dlii.
zoutzuur), dat meermalen ververseht wordt. Hieruit
wordt het metaal met chloorammonium als platina-
salmiak neergeslagen. Gegloeid levert dit een zwart-grijze, sponsachtige metaalmassa (piatinaspons), die
samengeperst en gesmolten wordt.
Behalve deze methode om platina te winnen wordt
het metaal, in geringe hoeveelheden, ook gewonnen
uit het ruwe goud. Met behulp der electrolyiische
goudraffinage zijn nog zeer kleine hoeveelheden pla-
tina economisch uit het goud af te scheiden; zoo ver-
kreeg de ,,Frankfurter Seheideanstalt” in één jaar
utt 6000 K.G. goud 20 K.G. platina en 1 K.G. pal-
ladium. De meeste artikelen van oud goud bevatten
0,05-0,1 pot. platina.
Ten slotte willen we de mededeelingen in verband
met de mtallurgie van het platina besluiten met een
bericht van het ,,Bulietun der Geseilsehaft Sibirischer
Ingenieure”, dat het V. N. Tsehorshewsky gelukt is
platina uit duniet af te scheiden.
Door zijn eigenschappen staat het platina boven
het goud, daar het een smeltpunt van 1755° 0 en een
grooter weerstandsvermogen tegen koningswater en
chloor heeft; door smeltende alkaliën en salpeter
wordt het echter aangetast. Het heeft een grauwwitte
kleur, is zeer hard en vast, zeer piet- en rekbaar en bij
wit-gloeihitte te we]len; zijn S. G. is 21,5. Een scheur,
Wereldprodiictie vaii Platina in
1911-1917
(in troyounce).
1911
1912 1913
1914
1915
1916__
–
1917
300.000 300.000 250.000
241.200
241.200
124.000
63.900 12.000 12.000
15.000
17.500 17.500 18.000 25.000
Canada …………….
30 50 30
30
100
60
Rusland
…………….
Columbia …………..
…
m
N. S.
Wales
en
Tasanië
.70
778
1.275
1.248
1.248 303 222
Vereeuigde Staten
..30
1.828
2.021 1.583
3.475
2.329
3.000
3.750
Borneo, Sumatra enz.
–
200 200
–
–
–
–
314.328
1
315.029
1
268.108
1
263.453
1
262.307
1
145.403
1
92.932
14 Augustus 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
719
in een platinavoorwerp ontstaan, is dientengevolge
tc herstellen door een reepje platina-blik er over te buigen en dit bij hooge wit-gloeihitte door zwakke
liamerslagen met het overige metaal te vereenigen.
Aanvankelijk kon men het alleen door wellen van de
poreuze massa in den dichteren metallieken vorm
brengen, totdat St. Olaire-Deville en Debray in 1859
het smelten met de knalgasvlam in kalk-kroezen in-
voerden. Door polijsten neemt het een niet zeer hoogen
glans aan. De smeedbaarheid is geringer dan die van goud of zilver, toch kan het metaal koud en gloeiend
gerekt, gehamerd, gebogen, tot zeer fijnen draad ge-
trokken en tot zeer dun blik gewalst worden. De hard-
heid is ongeveer gelijk aan die van koper.
Platina heeft de eigenschap – vooral in fijnver-
deelden toestand, als platina-zwart, -spons of -asbest
– om zuurstof en andere gassen te absorbeeren, waar-
aan de talrijke oxydaties zijn toe te schrijven, die bij de aanwezigheid van dit metaal gemakkelijk verloo-
pen zooals in het toestel van ,,Döbereiner” en bij de gas-
zelfontstekers. Indien het uit zijne oplossingen door
i-eductiemiddeien wordt afgescheiden, verkrijgt men
het dikwijls in den vorm van en uiterst fluweel-
zwart poeder, het ,,platinazwart”. Door verhitting
van pilatina-salnilak blijft het als poi’euze massa
achter, hetwelk bekend is onder den naam ,,platina-
spons
,,
.
Het hooge smeitpunt en zijn onoplosbaarheid in
zuren, behalve koningswatei-, zijn de gunstige facto-
ren, die platina der nijverheid biedt. Het moet echter
zuiver zijn, daar het gelegeerd met andere metalen
gemakkelijker wordt aangetast. Doordat de uitzettings-
coëfficiënt voor warmte ongeveer gelijk is aan dien
van glas, is het mogelijk geworden in de electrische
gloeilampen platina-contacten in te smelten. In de
tandheelkunde wordt het metaal toegepast b.v. voor
de bevestiging der tanden; slechts platina is hiervoor
geschikt alweer doordat zijn uitzettings-coëfficiënt
ongeveer gelijk is aan dien der tanden; hiervoor wordt
ongeveer % van de totale productie verbruikt.
Voornamelijk dient echter het platina als onont-
beerlijk materiaal in do electrische en chemische
industrie. Het dient vooi- de concentratie van zwavel-
zuur, als ,,contact-substantie” bij de bereiding van
zwavelzuur-anhydride en men gebruikt het in de
tandtechniek voor valsche gebitten, voor punten
van bliksemafleiders, in de electrische pyrometers van le Ohatelier, als platina-rhodium-]egeering en
verder in het laboratorium voor electroden, kroezen
schalen, buizen, blik en draad. Ook in de bijouterie
voor het zetten, van brillanten, in de electrische ovens
en in de explosiemotoren vindt het metaal toepassing.
Door den oorlog is echter het aantal toepassingen
nog grooter geworden. In de meeste oorlogvoerende
landen is het platina, dat vroeger voor bijouterieën,
tandheelkunde .of electrische lampen werd gebruikt, gerequireerd voor oorlogsdoeleinden of zulke welke
in nauw verband daarmede staan. Voor de contact-plaatsen van de ontstekings-systemen van motoren
voor aëroplanes, hydroplanes, automobielen en tanks
is het platina noodzakelijk. Door
zijn
gebruik
bij
de
bereiding van rookend zwavelzuur staat het in nauw
verband met de springstoffen en kleurstoffen. Het
-wordt verder aangewend
bij
dê toestellen, welke het vuur van grof geschut electrisch coutroleeren en in
veld-telegraaf en -telefoon-instrumenten. In al deze
toepassingen is het nog steeds niet gelukt het platina
door een gelijkwaardig metaal of alliage te vervangen.
Van de verbindingen van het platina willen we
noemen het ehloride, dat voor de analyse van kali-
zouten en in de fotografie gebruikt wordt en het
barium-platina-cyanuur, dat beteekenis heeft gekre-
gen omdat het de Röntgenstralen zichtbaar maakt.
Nog resistenter tegen chemische invloeden en har-
der dan platina zijn de Platina-Iridium-legeeringen,
welke o.a. toepassing vinden
bij
de fabricatie van
kroezen, schalen en distilleerketels voor de zwavel-
zuurbereiding enz. Deze legeering bestaat uit 90 pOt.
platina en 10 pOt. iridium; electroden, hieruit ver-
vaardigd, worden niet door chloor aangetast; uit het-
zelfde materiaal zijn ook de standaardmeters en -kilo-
grammen vervaardigd van de internationale com-
missie voor maten en gewichten.
Ir.
CL G. DRIESSEJ.
DE SPAARBANKEN IN DE VEREENIODE
STA
TEN.
Eene grootere besparing moet in de laatste jaren
allerwegen. een tegenwicht vormen tegen de verminde-
ring der productie door oorlogsvernietiging De lan-den, wier spaarkracht het grootst is, zullen zich ook
het eerst van de oorlogsnooden herstellen.
Zoo vinden wij in een der laatste nummers van
het Finanzarchiv een artikel van Dr. Ernst Schulze,
waarin deze een onderzoek instelt naar de spaarkracht
van de Vereenigde Staten. Wordt dit artikel ontdaan
van enkele uitingen van oorlogspsychose, dan bevat
het enkele beschouwingen, die ook voor ons van be-
lang zijn. De schrijver komt tot de conclusie, dat de
Amerikanen geen spaarders zijn. ,,Noch bevor die
Erkhirung des Kriegszustandes erfolgte, hielt der
frühere Prsideut Taft eine Rede, in der er die wirt-
schaftliche Psychologie des Landes, wie sie sich letzthin
gestaltete, mit treffenden Worten schilderte. Die
gegenwrtige Blüte seines Landes betrauerte er fast.
Halte sie nur noch ein Jahr an, so werde im amen-
kanischen Volke das Bedürfnis nach Reichtum, Luxus
und. Verschwendung so tief Wurzel gefasst haben,
dass mit dem Augenblick, da irgendwelche unver-
hoffte Umst.nde den Uebergang zur Arbeitslosigkeit
und Armut erzwiingen, die Lage unertraglich werden
und zur blutigen Unruhen führeu müsse, .zu Ver-
zweiflungstaten der Massen und anderen argen
Erscheinuugen.
Der Mangel an Sparsamkeit, um nicht zu sagen,
die Unfii.higkeit dazu, wird dann wohi als eine Grund-
ursache erkannt werden.”
Ziehier het thema, waarop de schrijver zijn betoog
baseert en tevens een voorbeeld, van de wijze, waarop
de merkwaardige
cijfers
worden opgedischt. Waar in
de meeste landen de spaarbankcijfers zich in de laat-
ste jaren in betrekkelijk snel opwaartsche richting be-
wogen hebben, daar vindt deze groei in de Vereenigde
Staten slechts zeer langzaam plaats. Zoo bedroeg het
totaal der deposito’s der spaarbanken in New York
op einde 1913 1.725.607.297 dollars tegenover einde 1916 1.883.242.203 dollars. Wil een Amerikaan voor
den ouden dag sparen, dan neemt hij liever een
levensverzekeringspolis dan een spaarbankboekje, dat
eene grootere zelfbeheersching vergt. Zoo nam het
totaal der deposito’s in deze oorlogsjaren nauwelijks
toe met de
bijgeschreven
rente. Bij vergelijking met
andere landen wordt door schrijver wel eenigszins
over het hoofd gezien, dat de geidruimte, veroorzaakt
door uitverkochte voorraden, voor de V. S. minder
medespreekt dan in eenig ander land.
Ook voor den oorlog heeft het spaarbankwezen in
de V. S: nimmer eene groote uitbreiding gevonden.
Niet de geboren Amerikaan was de spaarder, maar
wel de buitenlandsche emigranten, voor zooverre zij
hunne spaargelden niet naar hunne eigen landen
terugzonden. Deze beweringen van Schwarz worden
ook van andere zijden bevestigd. Zoo deelde Keene,
Director of the U. S. Postal Savingssystem in Sep-
tember 1915 mede, dat 59 pOt. der houders van
spaarbankrekeniugen buiten de. V. S. waren geboren en dat hun 72 pOt. van de ingelegde bedragen toebe-
hoorden. Ook de geringe uitbreiding van het spaar-
bankwezen blijkt uit eene uitlating van Kniffen in
,,The savings-banks and its practical works”, dat in
1912 in den belangrjken staat New York er 28 coun-
ties waren zonder een enkele spaarbauk.
Schulze wijst op de ontzagljke toename van den
nationalen rijkdom der V. S. Volgens ambtelijke sta-
tistieken bedroeg deze einde 1900 88.517.306.775 dol.
lars en einde 1914 107.104.211.917 dollars. Van deze
720
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 Augustus 1918
vermeerdering komt omstreeks 11.000.000.000 dollar
op het hoofd ,,besteuerzes Grundeigentum”. Dit wijst
uit, dat liet vermoeden van Schulze, dat de vermeerde-
ring van den volksrijkdom gedeeltelijk van speculatie-
ven aard is, niet geheel zonder grond kan geacht wor-
den. Een volk nu, aan wie eene
dergelijke
kapitaals..
vermeerdering als het ware in den schoot wordt ge-
worpen, is zeer zeker geen volk van spaarders. Een
volk, waarvan het vermogen per hoofd der bevolking
in 1850 807,69 dollar bedroeg tegen 1965 in 1912
heeft andere wegen noodig, dan het langzame sparen.
Ontkend kan het niet worden, dat eene dergelijke
mentaliteit voor een volk tegenwoordig gevaren met
zich medebrengt. Aan het algemeene proces van we-
reidverarming kunnen de V. S. zich niet geheel ont-
trekken. Zuinig zijn met de bodemschatten hun ge-
geven, wordt eenesteeds dringender noodzakelijkheid.
I)e overheid doet behalve in belastingvorm een steeds
intensiever beroep met leeningen op de spaargelden
harer inwoners. Werden vroeger de obligatiën voor-
namelijk door trustmaatschappijen en door het bui-
tenland gekocht, nu moet de particulier medehelpen
aan de oorlogsfinanciering, waartoe ook behoort de
terugkoop van de in het buitenland geplaatste Amen-
kaansche waarden. Om hem nu sneller tot een spaar-der op te voeden is opgericht een ,,American Society
for Thrift”, die deze taak onder meer tot
zijn
werk-
kring heeft.
In de V. S. werken slechts zeer sterke prikkels,
maar daarmede valt veel te bereiken. De laatste jaren
zagen ingrijpende veranderingen gebeuren op velerlei
gebied. Onmgeljk mag het dus niet geacht worden,
dat o.orlôgsnoodzaak de mentaliteit van het geheele
Amenikaansche volk ingrijpend wijzigt. Wij zouden
dan ook niet gaarne even sceptisch als Schulze staan
tegenover eene dergelijke verandering. Veel wat vroe-
ger onmogelijk geacht werd, gebeurt tegenwoordig, en
uit het feit, dat de V. S. nu nog fabelachtige sommen
betalen voor pensioenen uit den burgeroorlog, zouden
wij niet durven concludeeren, dat de huidige wereld-oorlog niet in staat zou zijn haar bewoners tot spaar-
de.rs op te voeden. d. B.
AANTEEKENINGEN.
Cijfers vars het levensverzekerings-
b e d r ii f. –
Wij zijn in de gelegenheid de volgende
cijfers voorkomende in het rapport in zake de bedrijfs-
resultaten van het levensverzekeringsbedri.jf in Ne-
derland, uitgebracht door de Oommissie voor de mono-
poliseening van het leveusverzekeringsbedrjf, d.d.
Juli 1918, op te nemen.
De 2e, 3e en 4e kolom is ontleend aan bijlage XIII,
kolom 5 en 7 aan bijlage XIV van het rapport; de Ge
kolom komt in den tekst van het rapport voor. Als
verzekerd bedrag is genomen het bedrag van het ver-
zekerd kapitaal plus tien maal het bedrag van de
verzekerde rente. De cijfers spreken voor zich zelf,
wij volstaan dan ook met te wijzen op de geringe stij-
ging in het bedrag door buitenlandsche maatschap-
pijen in Nederland verzekerd, het percentage vertoont
zelfs een daling. Veel grooter zijn naar verhouding
de Nederlandsche belangen in den vreemde, waarbij nog zij opgemerkt, dat wat de Nedenlandsche instel-
lingen van buitenlandsche her-verzekeraars in her-
dekking kregen, geteld is als bedrijf in Nederland.
Ook vertoonen cle
cijfers
nog, dat naar verhouding
liet in Oost- en West-Indië verzekerde bedrag iii
sterkere mate toenam dan het geheele bedrag door
Nederlandsehe maatschappijen bui ten de lan dsgrenzen
afgesloten.
Toalcomstoordeet vn. e e n Amer’i-
a a n.
– De heer Francis H. Sisson, vice-president
van de Guaranty Trust Oompany of New York, hield
op 28 Mei j.l. te Atlanta, Ga. een voordracht over de
beloften, die voor Amerika in te toekomst gelegen
zijn. In het laatst ontvangen bulletin van de Guaranty
.Crust is deze redevoering opgenomen. Het volgende
is daaraan ontleend.
De buitenlandsche beleggingen na den oorlog, was een
der punten waarmede de spreker zich bezig hield. Hoe
beter wij er in slagen en hoe meer wij geneigd zijn – aldus de heet Sisson – ons geld aan andere landen te
leenen, des te grooter zal onze eigen welvaart zijn en
des te vasten onze positie als eerste financieele, corn-
mercieele,. en industrieele natie. Buitenlandsche beleg-
ging zal niet slechts een hulp, mar ook een absolute
noodzaak zijn voor de volledige verwezenlijking van
de nieuwe mogelijkheden, die voor Amerika zich bie-
den. Onze enorme goudvoorraad, die één derde van al
lietgoud in munten en baren van de wereld te boven
gaat, verkregen wij omdat de Europeesche gouverne-
inenten niet in staat waren de inkoopen in dit land
met goederen te betalen. Op deze goudreserve bouw-
den wij een credietstelsel op van ongekende kracht.
Een aanzienlijke afvloeiing van goud zou daarom de
credietpositie en de binnenlandsche bankcredieten, die
daarop gevestigd zijn, ernstig schaden, maar liet her-
krijgen van een deel van het goud, dat Europa door
de oorlogsnoodzaken moest afgeven, zal weder van
.noode zijn voor de herstelllng van de welvaart na den
oorlog in de Europeesche landen. Het is zeker, dat de
landen, waar het goud afvloeide, trachten zullen dit
metaal terug te koopen door intenser uitvor en be-
perkter invoer. Een tijdelijke reductie van de huidi-
ge gunstige handelsbalans schijnt onvermijdelijk
zoodra de vrede aan alle oorlogvoerenden
mogelijk
zal
maken den overzeeschen handel weder op te nemen.
Het beste bahoedmiddel voor het intact houden van
onzen goudvoorraad bestaat wellicht in buitenlandsche
wissels, leeningen op korten termijn en andere beleg-
gingen in den vreemde. Daarenboven nog door buiten
onze grenzen kapitaal te beleggen, zullen wij een
stevige basis vestigen om zoowel onzen invoer als onzen
uitvoer te doen toenemen, want door oordeelkundige
beleggingen in andere landen stichten wij niet slechts een fonds waarop in de toekomst getrokken kan wor-
den, maar tevens vermeerderen wij de koopkracht
van die landen door hulp te verleenen bij hun ontwik-
keling en zoodoende de vraag te vermeerderen voor
Het verzekerd be-
Op
waarvan door
buitenlandsche
1)oor Nederlandsche
I
hieronder begrepen
drag der Nederl.
maatsch. in het
ultimo
Totaal in Nederi.
maatschappijen maatschappijen
een bedrag
iii
buitenland overtrefl
Deeember
verzekerd bedrag
in het buitenland
Ned.
Oost- en West-
der buiteni.
verzekerd bedrag
Indië verzekerd
d
at
maatschappijen in
abs.
0/.
Nederland met
/o
1903
560.847.042 96.441.895
17,19
236.334.835
48.303.216
145,05
1904
604.112.555
100.184.370
16,58
255.109.874
54.379.583
154,64
1905
632.718.943
103.633.291
10,37
275.294.181 59.754.841
165,64
1906
073.957.763
108.197.158
10,05
291.737.997
66.479.345
169,63
1907
724.483.208
112.783.320
15,56
303.909.170
71.107.996
169,46
1908
746.601.931 115.325.717
15,44
313.082.783
76.305.464
171,47
1909
782.912.945 115.291.357
14,72
326.64.9.683
80.623.355
183,32
1910
822.421.928
116.766.247
14,19
346.091.139
88.120.903 196,39
1911
870.061.492
118.512.040
13,62
367.217.688
94.045.278
209,85 1912
918.335.170 119.010.179
12,95
383.742.308 102.916.814
222,44
1913
980.970.774
1.18.447.321
12,07
394.231.430
109.715.269
232,83
14 Augustus 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
721
goederen clie wij aan hen wenschen te verkoopen.
Zich bezig houdende met Zuid-Amerika, zeide de heer
Sisson, het Latijnsche Amerika was 66r den oorlog
een belangrijk Jeener van Europeesch kapitaal, maar
de Zuid-Amerikaansche Staten, die in de laatste drie
jaren genoodzaakt waren in verhpogde mate middelen
Ie zoeken in de Vereenigde Staten, zullen ook na den
oorlog daarmede mceten voortgaan. Zuid-Amerika met
zijn ontzaglijken rijkdom aan woud en minerale schat-
ten, in de gelegenheid zijnde de wereld meeidere
eeuwen van voedsel te voorzien, is misschien de meest
belovende bodem voor economische expansie op
aarde, maar de ontwikkeling aldaar schrijdt nog niet
voort
langs georganiseerde wijd getrokken lijnen.
Zuid-Amerika is te groot en .dë bevolking te klin,
de transport-middelen zijn te beperkt en te onvol-
doende, de werkkrachten te ongeschoold, de bankorga-
nisaties te weinig berekend om een snelle en systema-tische ontwikiceling van de aanwezige schatten moge-
lijk te maken. Deze feiten te erkennen, is zich er
rekenschap van te geven, welke onmetelijke mogelijk-
heden deze streken aan den rustigen ontginner bieden,
hij sta alleen, of verbonden met anderen, hij zijge-
steund, slechts door zijn eigen energie en capaciteit,
f door de miii i oenen van machtige belanghebbenden.
De Duitsche uitvoer naar Oelcramne.
– Over, het handeisverkeer met de Oekraïue werden
te dezer plaatse reeds enkele mededeelingen gedaan.
Over de organisatie en. werking van de Ausfuhr
G’.in.b.H. voor de Oekraine, die in velerlei opzichten
practisch het monopolie van de levering aan de
Zwarte Zee I.epubliak bezit, vinden wij in een
})uitsch orgaan het volgede medegedeeld. In het
algemeen was over dit lichaam weinig bekend ge-
worden.
Aan dei.e maatschappij, welke een kapitaal heeft van
Al.
10.000.000 nemen deel het Duitsche Rijk, het
Zentral Verband eutscher Industriellen, de Bund
der Industriellen, het Zeutral Verband des deutschen
Grosshandels en thans, nadat een meeningsversehil
tot oplossing is gekomen, ook het Verband deutscher
Exporteure. Voor den uitvoer naar de Oekraïne komen
in hoofdzaak ‘de gemonopoliseerde goederen in aan-nerking, dat zijn dezulken, die door de Oekraïnische
R.egeering zoogenaamd gemonopoliseerd zijn. en inge-
volge het verdrag tusschen de Oekr.aïne en Duitsch-
land slechts direct aan de Regeerin.g te Kijew ‘gele-
verd kunnen worden. Het eerste ver.drag, naar wij
in deze bron lezen, liep tot 31 3uli j.l. en zou onge-wijigd verlengd zijn geworden. Tot op heden ‘is uit
de Oekraïne slechts een uiterst klein percentage ge-
komen van hetgeen uit hoofde van het contract zou
geleverd zijn. Ook hierdoor is verooizaakt, dat omge-
keerd de invoer aldaar uit Duitschland belemmering
ondervond.
Tot de gemonopoliseerde goederen, welke aan Duitsche
zijde de Ausfuhr G.m.b.H. tot haar domein aangewe-
zen gekregen heeft, behooren o.m.: machines voor
tu rfbereiding, molens en andere fabrieksinrichtingen,
met uitzondering van de suikerfabrieken, landbouw
–
werktuigen, metalen in ruwen staat, ijzerwerk, ge-
reedschap en andere metaalwaren en huishoudelijke voorwerpen, chemische en pharmaceutische waren,
manufacturen, glas en aardewerk, papier, landbouw-
motoren tot 30 P.K. Tot de gemonopoliseerde goede-
ren in de Oekraïne behooren ook brandstoffen met
inbegrip van naphta, benzine enz., maar hiervoor is
de Ausfuhrgesellschaft niet competent.
Voor directe levering aan de verbruikers in de
Oekraïne blijft dus niet veel over, maar zelfs. voor
deze is het noodig, dat de opdrachten van Oekraïnsche
verbruikers door hun Regeering goedgekeurd worden.
Uit de corporaties, die vertegenwoordigd zijn in de Duitsohe uitvoermaatschappij, zijn vakcommissies
samengesteld, die van raad dienen bij de verdeeling
en toewijzing van bestellingen. Wrijvingen’ blijven
natuurNk niet uit. Voor de Oekraïne geschikt perso-
neel te vinden, verschaft aan de maatschappij veel
hoofdbrekens. Er bestaan thans vier agentschappen,
twee te Odessa, één te
Kijew
en één te Charkow.
De Arnerilcaartsche scheepsbouw. –
In Fairplay van 25 J’uli is een brief opgenomen, ge-
dateerd op 16 Juli, door een zoon van den directeur van
een bekende scheevaartmaatschappij in Engeland,
die thans in Amerika vertoeft. De brief bevat eenige
i’nerkwaardige bijzonderheden en wij outleenen daar-
om in de volgorde, waarin zij in het schrijven ver-
meld worden, de navolgende feiten.
Het bezoek van den briefschrijver heeft o.m. de beide
zoogenaamde ,,fabricating”-weren te Newark- en
Hoggei1and gegolden. De schepen worden hier vet–
zameld, niet gemaakt, zegt hij. De lezer heeft al vel–
nomen, dat bij deze werven alle benoodigde onderdee-
len uit verschillende plaatsen van het binnenland
worden aangevoerd en het werk ‘aan ‘de werf’ alleen
bestaat in liet samenvoegen der onderscheidene stuk-
ken. Et- worden te. Newark, aldus lezen wij, twee
standaard maten, één van 5500 en één van 8500 tons
deadweight gemaakt en omtrent 60 fabrieken zijn
voor deze werf werkzaam., Letterlijk niets wordt aan
de werf zelf gemaakt. Er is ook maar één pons-
machine op de geheele werf aanwezig. De vele firma’s
in Amerika, die zich bezig hielden met brugbouw en
die de stalen geraamten maken, voor sky-sci-apers en
bouwwerken van gewapend beton, zijn aangewezen
voor ‘het vervaardigen van de onderdeelen. Het ver-
krijgen van staal in de hoeveelheden, welke men
wenscht, ]eve’rt wel eenige moeilijkheden op. Men
werkt dan ook met voorkeurlijsten en cousenten: Een
andere kwestie, die moeilijkheden verschaft, is hei
verkrijgen van voldoende geschoolde werkkrachten.
ri
e
Newark – vertelt de schrijver – stelde men zich
‘voor in den loop van een jaar 110 schepen te water te laten. Naar zijn meening waj-en de schepen niet
zoo goed als b.v. wat hij te San Francisco gezien had,
maai zijn indruk was, dat de resultaten zouden verbe-
teren naar gelang men meer ervaring en handigheid
zou krijgen. Te Hogg-eiland waren de wei-kploegen
zoo georganiseerd, dat bepaalde arbeiders op alle ge-
]ijktijdig in aanbouw zijnde schepen hetzelfde werk
doen, daarbij overgaande van het eene schip op het andere. Hierdoor wordt tijd uitgespaard in het aan-
leeren van ongeschoold personeel. De bouw ijan de
zoogenaamde ,,fabricated”-schepen is, naar de schrij-ver opmerkt, niet een goedkoope methode. De Regee-
1-ing had de werven aangelegd en de scheepsbouw-
maatschappijen exploiteerden deze, in het algemeen
tegen kostprijs plus 10 pOt.
Te Newport-News las de briefschi-ij er op een werf
de volgende inscriptie ,,We build good ships her at a
profit if we can, at a loss if we must, but we shall
build good
chips.”
De United States Steel Oorporation
heeft naar wij lezen eigen werven aangelegd.
De schrijver kreeg den indruk, dat er omtrent 6
maanden noodig zijn om 10.000 ton scheepsruimte te
vervaardigén. Hij sprak er dikwijls ‘ ovei-, welke
gevolgen al deze nieuwe werven na den oorlog zouden
hebben. Naar het hem voorkomt, zal de consequentie
niet zijn, dat Amerika Engelana als vrachtvaarder
ver.dringt, maar een uiterst scherpe concurrentie,
meent hij, zullen de Amerikanen aanvangen. Door
uiterst intense organisatie en arbeidbesparende
machines zal men in Amerika trachten de vervaardi-
gingskosten te verminderen. Er is, zegt de schrijver,
te veel geld in schepen gestoken, dat de scheepsbouw
weer zou terugzakken tot de derde-rangs positie, die
hij vroeger innam. Naar hij ruwweg schat, werden in
dit jaar tot 31 Mei j.l. één millioen ton te water
ge-
–
laten. Het werkvolk is niet altijd ,,reasonable” en- is
van meening, dat de goede ‘betaling nog niet nood-zakelijk vereischt, dat lang en hard gewerkt wordt.
Het klimaat, dat aan den Atlantischen ‘kust veel ver-schilt van dat aan de Pacific zijde, speelt ook een rol.
Tot zoover de briefschrijver. Er kan hiet- nog aan
722
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 Augustus 1918
toegevoegd worden een mededeeling uit de laatst hier
te lande ontvangen cidulaire van de National City
Bank, die bericht doet van het schip ,,Tuckahoe”,
groot 5500 ton, dat door de New York Shipbuilding
Company na 27 dagen te water werd gelaten, geheel
uitgerust was na 37 dagen en met de eerste lading zee
koos, 40 dagen nadat de kiel gelegd was. Het werk,
leest men, werd niet eens overhaast gedaan. Het
klink-record werd bv. nietgehaald.
Vervaardiging van schrijfmachi-
n e s i n Z w e
a
e n.
– De Frankfurter Zeitung bevat
de mededeeling, dat Zweden de fabricatie van schrijf-
machines heeft ter hand genomen. Hiermede is weer
eens een merkwaardig voorbeeld gegeven van de moge-
lijkheden, die de oorlog opent. Wij kennen hier te
lande de abnormale toestanden bij de aanschaffing
van deze voor den handel onmisbare werktuigen. Ame-
rika en Duitschland kwamen in de eerste plaats als
vervaardigers in aanmerking; Amerika, waar de vin-
dingsgeest ziëh paart aan de economische ontleding
(Ier massa-productie en Duitschiand, dat talent aan
den dag legde voor navolging. Nu is de productie-
capaciteit van de Duitsche technische industrie in
dienst gesteld van andere behoeften en heeft de over-
zeesche aanvoer opgehouden. In ons land werd met
de vervaardiging van schrijfmachines nog niet begon-
nen. De beperkte voorraad h.t.l. geeft aan ongekende
prijzen et leven en gedeclasseerde modellen worden
wederom marktwaardig.
Dat Zweden onder deze omstandigheden de vervaardi-
ging van de schrijfmachines, die steeds gegolden heeft
als een bedrijf, dat slechts begunstigd door speciale
verhoudingen kans van bestaan kan hebben, aandurft,
is zoo min verwonderlijk, als dat ook hier te landa de
fabricatie van menig artikel begonnen werd, waar-
voor ons land in een andere periode niet economisch
was aangewezen. Zooals gezegd, de mededinging ont-
breekt en de stilstand in de bedrijven en in den han-
del veroorzaakt een geldruimte, waaruit vrijelijk kapi-taal, benoodigd voor een nieuwe onderneming, te put-
ten is, welk gretig gebruik daarvan dan ook in Zwe-
den gemaakt werd, vond men reeds aangevoerd in de
rubriek ,,Effectenbeurzen” in een vorig nummer.
Alen herinnert zich in dit verband, dat Zweden naam
gevestigd heeft met een andere speciaal-industrie,
namelijk de vervaardiging van telefoonapparaten.
De Frkf. Ztg. deelt mede, dat het einde van
het vorige jaar gevestigd was de A. B. Halda Fabri-
kor met een kapitaal van l millioen kronen. Deze
maatschappij heeft sedert de fabrieken van de Halda
horlogefabriek in Svkugsta overgenomen. Men ver-
onderstelt reeds in het volgend jaar maandelijks 500
machines te kunnen vervaardigen. Verkooporganisa-
ties voor Noorwegen en Finland zijn ook reeds ont-
worpen.
BOEKAANKONDIGING.
Dr., J. F. van Oss: Warenliennis en
Techno’ogie, 2e deel, Zwolle, W. E. J.
Tjeenk Wil]ink 1918, 439 blz.
Zij, die met eenige kennis van zaken inzage hebben
genomen van het eerste deel van Van Oss’ Leerboek
– hetwelk de anorganische ,producten behandelt –
zullen ongetwijfeld met groote belangstelling het
verschijnen van dit tweede deel hebben afgewacht.
Het behandelen van een zoo enorm uitgebreide leer-
stof, als de Warenkennis omvat, binnen het bestek
van een Handelsschool-leerboek is zeer zeker een
buitengewoon zware taak; de wijze nu, waarop de
schrijver zich, wat het eerste deel betreft, van deze
taak had gekweten, deed veel van het tweede deel –
hetwelk de organische producten moest omvatten,
welke bij de behandeling veel grooter moeilijkheden
zouden opleveren – verwachten. Deze verwachting
is geenszins beschaamd, wij zijn thans in het bezit van
een uitgebreid Nederlandsch Warenkennis-leerboek,
hetwelk tot dusverre ten eenenmale ontbrak. Het is
Recensent een groot genoegen thans naar aanleiding
van herhaaldelijk tot hem komende aanvragen naar een
dergelijk boek, niet meer altijd naar het Duitsche
Erdmann-König’s
Grundriss der allgemeinen Waren-
kunde te behoeven te verwijzen, maar thans voor tal
van dôeleinden
Van Oss’
boek te kunnen aanbevelen.
Op zeer overzichtelijke
wijze
worden achtereenvol-
gens behandeld: granen, maalderij en bakkerij, aard-
appelen en zetmeel, suikers, gistingspraducten, voe-
dingsmiddelen van dierlijke oorsprong, vetten en
oliën, eetbare vruchten, genotmiddelen, specerijen,
alkaloïde-levende producten, vezelstoffen, spinnerij en
weverij, papier, hout, teerproducten en kleurstoffen,
ververij en drukkerij van weefsels, leder, rûbber, ont-
ploffingsmiddelen, celluloid en hoorn, aetherische
oliën, gommen en harsen.
De tekst wordt verlucht door goede grafieken en tal
van voor het meerendeel goede afbeeldingen (die,
welke de vorm der verschillende zetmeelkorrels moe-
ten weergeven zijn, b.v. zeer slecht); een zeer uitge-
breide alfabetische index, uitstekend bewerkt, besluit
het boek.
Het spreekt vanzelf, dat in een dergelijk, boek wel
onjuistheden zijn aan te wijzen. Ik acht het echter
volstrekt niet dienstig deze hier mede te deelen, te
meer waar zij in vergelijking met het vele goede, het-
welk het boek biedt, volkomen in het niet verzinken.
Op één kleinigheid, die nog al merkwaardig is, wil
ik even wijzen:
Op pag. 297 deelt de schrijver mede, dat ,,het in
laboratoria hier te lande reeds gelukt is om papier
to fabriceeren uit and.re plantenstengels (boeren-
kool b.v.)”; nu is
mij
bekend, dat in de bibliotheek
der Technische Hoogeschool te Delft een boekje aan-
wezig is, hetwelk de papierbereiding uit allerlei on-
mogelijk materiaal beschrijft en van ieder der verkre-
gen soorten een monster bevat. Het boekje is 100
200 jaar ‘oüd en bevat ook een- monster boerenkool-
papier. Ook hier ‘geldt dus weer: er is niets nieuws
onder de zon.
Bij een eventueele herdruk – welke naar ik hoop
en verwacht – binnen korten tijd noodig zal zijn –
mag het boek nog wel eens zorgvuldig worden gecorri-
geerd, het bevat nog al te veel drukfouten.
VERKADE.
De Ongevallenstatistiek betreffende de
kalenderjaren 1911 en 1912, samengesteld ter voldoe-
ning aan de bepaling van art. 17 der Ongevallenwet,
1901, is dezer dagen verschenen. Die over’ 1914 werd
wegens het bijzonder karakter van het crisisjaar reeds
gepubliceerd
1)
Thans wordt met 1911 en 1912 de aan-
eengesloten reeks voortgezet. Op de cijfers kan hier
niet worden ingegaan. Medegedeeld zij slechts, dat de
statistiek opnieuw het bewijs levert van de selectie,
welke zich bij’ de verdeeling der risico’s tusschen
Rijksverzekeringsbank en overige risicodragers vol-
trekt. Het overschot op de premiën, volgens de tarie-
ven der R. V. B., bedroeg, uitgedrukt in percenten
van hetgeen voor de onderscheidene categoriën ver-
schuldigd geweest zou zijn ingeval van verzekering
bij dit lichaam:
1910
1911
1912
Rij
ksverzekeriugsbauk
39
Io
24
0
/0
26
0/
o
Nl.
Venu.
en?.
…….
93
0/
81 o/
o
63
0/
Eigen-risicodragers
78
0/
68
0/
31
0/
Alle te zaaien ……..
67 Ofo
55
0/
46
0/
De groote verschillen tusschen de cijfers der
achtereenvolgende jaren zijn, gelijk in de inleiding
tot het verslag nader wordt uiteengezet, niet enkel
aan het toeval toe te schrijven.
1)
In het nummer van
5
December
1917
wijdden wij
daaraan een aanteekening.
14 Augustus 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
723
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.
D e E c
0fl 0
m i St. – ‘s-Graverihage, 1 Augustus
(Juli-Augustus) 1918.
W. S. Unger,
Nieuwe bijdrage tot de oudste Neder-landsche bevo]kingsstatistiek;
Tj. Greidanus,
Oppen-
heimer’s rentetheorie;
Mr. J. C. Kielstra,
Ontwikke-
ling van bedrijven in de inlandsche Maatschappij
onzer koloniën;
Ant. v. Gijn,
,,Reguleering van den
prijs van electrischen stroom” (Rapport uitgebracht
aan de Ver. van Directeuren van Eleetriciteitsbe-
drijven);
E. C. v. Dorp,
De Wisselkoersen.
Tijdschrift voor Economische Geo-
g r a p h ie. – ‘s-Gravenhage, Juli 1918.
A. den Arend,
De scheepvaart in Italië;
H. Bl(in1&),
De beteekenis van Midden-Celebes als mijubouwland
[E. C. Abendanon, Geologische en geographische
doorkruisingen van Midden-Oelebes 1909-1910];
Dr.
H. Blink,
De economische hulpbronnen van Rus-
land III.
Jahrbücher für Nationalökonomie und
S t a t i st i k. – Jena, Juni 1918.
0. Spann,
Vom Begriff der Wirtschaft zum Begriffs-
gebiiude der Volkswirtschaftslehre;
G. Below,
Die
Fürsorge des Staates fiir die Landwirtschaft eine
Errungenschaft der Neuzeit;
J. Scheliwien,
Wirt-
schaftsrechnuugen Elberfelder Arbeiterfamilien;
F.
Graf,
Die deutsche Zigarettensteuer;
W. Schun-ann,
Das deutsche Kriegssvirtschaftsmuseum.
Archiv für Sozialwissenschaft und
Sozialp olitik. – Tübingen. 45-Band. 1. Heft.
Prof. E. Lederer,
Die ökonomische Umschichtung
im Kriege;
Dr. E. Broda,
Zur Frage der Konjuuktur
im oud nach dem Kriege;
Dr. C. E. von Kühlmann,
Das Finanzproblem und Form und Technik einer
Vermögeusabgabe;
Dr. L. Meyer,
Landwirtschaft und
Uebergangswirtschaft;
Dr. A. Dâniel,
Die Möglich-
keiten der ungarischen Landwirtschaft und ihre Be-
deutung für Mitteleuropa;
Dr. A. Braun,
Die Zei-tungea in der Periode der Uebergangswirtschaf t;
1)r.
K.
Kecic,
Probleme und Organisation der Uebergangs-
wiitschaft in England;
Prof. E. Lederer,
Zeitgem.sse
Wandlungen der sozialistischen Idee und Theorie.
The American Economie Review. –
Cambridge, June 1918.
W. Kemmerer,
Infiation;
H. L. Reed,
Credit
Expansion under the Federal Reserve;
H. R. Tosdal,
Price Maintenance;
P. H. Dou glas,
The Problem of
Labour turnover;
C. J. Forewan,
Profits of Efficiency;
1. Fisher, Is
,,IJtiiity” the most suitable term?
Koloniale Rundschau. – Berlijn, Mei/Juni
1918.
K. Roehi,
Dr. R. Kandt
4;
K. Hassert,
J. J. Becher,
Ein Verkmpfer deutscher Kolonialpolitik im 17. Jahr-
hundert;
Dr. L. Saad,
Die deutschen and jüdischen
Kolonien in Palastina;
Dr. B. Schuitze,
Die amerika-
nische Gewaltherrschaft auf den Philippinen.
Technik und Wirtschaft. – Berlijn, Juli
1918.
Hendrichs,
Zur Umstellifng der deutschen Indus
trie auf die Friedenswirtschaft;
A. Mandi,
IJeber
die Arbeitstreckung; W.
Franz,
Ueber die Vorbildung der Beamten des Auslancisdienstes;
B. Sinimersbach,
Einige Ausführungen zur Frage der Maschinenver-
sicherung.
REGEERINGSMAATREGELEN OP
HANDELSGEBIED.
15 i t v o e r v e r b o d e n. Met ingang van 8 Augus-
tus is verboden de uitvoer van
hoorn en icunsihoorn
(galalith, bakelith e.d.)
in elicen vorm.
B r o o d k a a r t e n. Met het oog op de Israëlietische
b’olldng is bt wenschelijk gebleken het begin van
de broodkaartentijdvakken, tot dusver op Zaterdag
vallende, op Vrijdag te stellen. In verband hiermede
zal de broodkaart voor het 62e tijdvak bij uitzondering
slechts voor 6 dagen gelden.
Provinciale productiekantoren. Met
ingang van 1 Augustus heeft de Minister van Land-
bouw opgeheven dc Cultuurcommissies en voor iedere
provincie ingesteld een provinciaal productiekantoor.
S t r o o – d i s t r i b u t i e. Het is noodig gebleken
behalve de distributie vanhooi, ook die van stroo ter
hand te nemen. In verband hiermede is in het alge-
meen verboden het vervoer van stroo, terwijl maxi-
mumprijzen zijn vastgesteld voor lig- en voerstroo. De
stroocartonfabrieken zullen van den oogst 1918 niet
meer stroo mogen ontvangen dan de helft van het nor-
male jaarlijksche verbruik.
R a a p o 1 i e. De aanwezige voorraden raapolie zijn
zoo gering, dat van een geregelde distributie daarjan
geen sprake kan zijn. Het artikel zal echter in gemeen-
ten, die daarvoor in aanmerking willen komen, voor
eenmaal beschikbaar worden gesteld op bons van de
vetkaart; •op een bon is dan naar keuze te verkrijgen
250 gram boter, milange of margarine of 2 d.L. raap-
olie.
0 u d p a p i e r. Met ingang van 5 Augustus is ver-
boden de verkoop en de aflevering van oud papier aan,
zoomede het vervoer van oud papier en afval van
nieuw papier naar bedrijven, die deze artikelen als
grondstof verwerken. Oader papier hier te verstaan
alle soorten papier en carton.
L u c i f e r s. Met ingang van 1 Augustus zijn ver-
hoogde maximumprijzen vastgesteld voor Zweedsche
en Hollandsche lucifers.
Z e e p. Met ingang van 1 Augustus is verboden de
verwerking van soapstock, vetzuren en afvalvetten van
margarinefabrieken. Het verbod is niet van toepassing
op azijnzuur en mierenzuur en op de vetzuren en
mengsels van vetzuren, in den handel bekend onder de benaming stearine.
Z e e p v o o r z i e n i n g. In verband met het heer-
schen van besmettelijke ziekte, heeft de Minister het
rantsoen zachte zeep, dat in de maand Augustus be-
schikbaar zal worden gesteld, gehandhaafd op 250
gram in de vier weken per hoofd. Met ingang van
10 September zal het rantsoen echter verminderd wor-
den tot 200 gram per hoofd per maand.
Het ligt in de bedoeling met September te beginnen
met beschikbaarstelling van een hoeveelhei& harde
zeep van 60 pOt. vetzuurgehalte, voldoende voor een
rantsoen van 100 gram per hoofd per twee maanden.
Tevens zal worden vervaardigd een hoeveelheid harde
zeep van 25 pOt. vetzuurgehalte, voor een gelijk
rantsoen. –
Bureau voor ontwatering. De Ministers
van Landbouw en van Waterstaat hebben ingesteld
eene Commissie van Advies inzake de oprichting van
een bureau voor de ontwatering.
V e r b a n d s t o f f e n n o o d. De thans nog aan-wezige voorraad verbandwatten maakt een zuinig ge-
bruik daarvan zeer gewenscht. In verband met de
schaarschte aan verbandgaren, verdient ook de terug-
winning van eenmaal gebruikte gazen en zwachtels,
die in de meeste ziekenhuizen reeds practisch ter
hand wordt genomen, dringende aanbeveling.
Commissie van Advies Rijkskan-
toor voor Zink, enz.Ingesteldiseen0om-
missie van Advies voor den directeur van het Rijks-
kantoor voor Zink, Lood en Tin, welke meer in het
bijzonder zal hebben te adviseeren inzake het gebruik
van boden ‘buizen voor de drinkwatervoorziening
voor den nieuwbouw.
Syndicaat tot b er e i d i n g v a n
scheikundige producten. In de Ned.
Staatscourant van 6 Juli was opgenomen de tekst van
de overeenkomst, gesloten tusschen den Staat der
Nederlanden en verschillende met name genoemde
technici nopens het syndicaat tot bereiding van schei-
kundige producten te Schiedam.
724
. ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 Augustus 1918
STATISTIEKEN EN’ OVERZICHTEN.
N.B.
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
BANKDISCONTO’S.
10
Aug.
1918
20
Juli
1914
(Disc.Wissels.
41/ sedert
1 Juli ’15
3
1
1
,sedert23
Mrt. ’14
N d
e
.
‘ Bel.Bin n.Eff.
41/,
,,
1
,,
’15
4
,,
23
,,
’14
Bank
R.C.
,Vrscii.in
5’/
19 Aug.’14
5
,,
23
,,
’14
Bank van Engeland
5
,,
7 Apr.’17
3
,,
29 Jan. ’14
Duitsche Rijksbank
5
,,
23 Dec.’14
4 ,,
5Febr.’14
BankvanFrankrjk
5
,,
21Aug.’14
3
1
/j
,,
29Jan.’14
Oosteor. Hong. Bk.
5
,,
12 Apr.’15
4 ,,
12 Mrt. ’14
Nat. Bankv.Denem.
5
,,
9
,,
’15
6
,,
6Febr.’14
Zweedsche Rijksbk.
7
,,
20Mrt’18
4
1
/2
,,
6
’14
Bankv. Noorwegen
6
,,
14 Dec.’17
4
1
/2
,,
11
,,
’14
ZwitserscheNat.Bk.
4
1
!2
,,
31
,,
’14
3’/2 19
’14
Bank van Spanje..
4
,,
22Mrt.’17
4
1
/2
–
Bank van Italië..
5
,,
10Jan.’18
5
,,
9 Mei ’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
34-4k
– –
–
Javasche BanL
.
..
3
1
I
,,
.
1 Aug.’09
3
1
/
,,
1 Aug.’09
OPEN MARKT.
Data
Amsterdam
Londen
Part.
Berlijn
Port.
Parijs
Poel.
N. Yor*
Part. prolon.
disconto
gotie
disconto disconto
.f’ff:i:…
moneu
10
Aug. ’18
2’/
‘) 2V4 ‘)
317/8
4-5/a
–
5
1
/,-6
1
)
5-10
A.
’18
2
1
/-2
1
/,
2’/4-‘/2
317/
9
4_h18
–
5-6
29 J.-3A.’18
2
1
4
21/,
317/*
–
3’/,-6
2227 J. ’18
2
1
/
3
14
2’/4-3
3171
–
31/26
6-11 A. ‘1.7
2-2
1
I
2-2′!2
42
S’ S
5
4_
l
/
–
2-3’/
7-14 A. ’16
1-‘/s
1’/2-1
4
5
U
5
1
TS’
41/8
–
2′!2
20-24Jul.’1,4
3
1
/8-‘/,1
2 I/_8/
2
1/_$/
2 ‘/-‘/s
2’/4
1
/42 ‘/2
1)
Notee’ing van 9 Augustus.
WISSELKOERSEN.
WISSELMARKT.
De in het vorig overzicht vermelde daling van Londen
had aanvankelijk verderen voortgang. De koers liep tot 9.01
terug; daarna trad een verbetering in, welke bleef aanhoit-
den enwaardoor heden een noteeririg van 9.12 bereikt werd.
Parijs en New York eveneens beter: 33.40-33.25-33.80;
190-188.50-191
1
/4.
Zwitserland 48.67 ‘/,-48.80-48.60.
De centrale deviezen veranderden slechts weinig 32.17
1
/2′
-32.30-32.15. Weenen 18.80-19– 18.75. Oosteurijksch
bankpapier blijft strek aangeboden, tot op 15 cent onder
den check-koers.
Van de Skandinavische wissels was Kopenhagen het sterkst
aangeboden; slot 60.15. brief. Stockholm varieerde slechts
weinig. Kristiania eveneens eerder aangeboden.
De rijzing van Italie
-‘
waarover reeds in het vorig over-
zicht gesproken – bleef aanhouden; een koers van 27 werd bereikt. Daarna trad een kleine reactie in en het slot kwam
op 25
1
4-25/4. Madrid bleef aangeboden.
KOERSEN IN NEDERLAND.
D
oa
Londen
4)
Parijs
Berlijn
Weenen
‘
St.Pe-
ters-
urg
New
Yorkl)
5 Aug. 1918.
.
9.06
33.40 32.22k 18.85
–
1.90
–
6
,,
1918..
9.021
33:30
32.20 18.80
–
1.89
7
1918..
,,
9.07
33.55
32.25 18.95
–
1.90’/4
8
1918..
9.08/
t
33.55
32.35
1905
–
1.90’1
9
1918..
9.10 33.65 32.17k
1.8.72
,
9
1
–
1.90’/
10
1918..
–
–
–
–
–
1.90/8
Laagste d. w.
0
9.-
33.20
32.10
18.60
–
1.89
Hoogste
,,
,,
‘)
9.12 33.70
32.45
19.10
–
1.91
3 Aug.1918.
.
9.12e
33.65
32.32+
19.-
–
1.91’/2
27 Juli 1918..
9.16e
33772
32.25 18.70
–
1.92V4
Muntparit.eit..
12.10
48.-
59.26 50.41
1.28
2.48/4
*) Noteering te Amsterdam.
)
Particuliere
op
g
ave.
2) Noteering van 2 Aug. 9) Noteering van 26 Juli.
1300
Stoek.
holm
8
)
Kopen-
hagen)
Chrfs-
liania ‘)I
Zwitser-
land
2
)
Spanje
1
1
)
Balavia 11
1
lelegrafisch
5 Aug. 1918
68.70
60.55
60.85
48.67/
t
51.50
99-100
6
1918
68.85
60.40
60.75
48.65′
51.15
99-100
7
,,
1918
68.85
60.35 60.45
48.80
51-
99-100
8
,,
1918
68.70 60.30 60.40 48.721 50.75
99-100
9
1918
68.65
6025
60.20
48.67k
50.75
99-100
10
,,
1918
–
–
60.30
–
51.-
99-100
L’ste d.
w.°)
68.60
60.-
60.20
48.602
5075
99
H’ste
,,
,,
‘)
69,-
60.60 60.90
48.75
52.-
100k
3 Aug. 1918
68.702 60.60
2
60.85
48.75e
51
.
752
99-100
27 Juli
1918
69.10′
60.852
60.85
48.508
52.50
99-100
Muntpariteit
66.67 66.67 66.67
48.-
48.-
100
‘t Noteering te Amsterdam. 11 Particuliere opgave.
2) Noteenng van 2Aug. 2) Noteering van 26 Juli.
KOERSEN TE NEW YORK.
Cable
Zicht Zicht
Zicht
Londen
Parijs
Berlijn
Amsterd.
1)
ata
(in
$
(in fr..
(In cent,
(in cents’
per
£)
p.
$)
p. 4
Rm.)
per gliL)
10
Augustus 1918
4.77.05
5.68
nom.
Laagste
d.
week
4.76.45
5.68
non.
512/
4
Hoogste,,
,,
4.77.05
5.71
non’.
52’/4
3 Augustus 1918
4.76.45
5.71
noni.
51
3
/4
27 Juli
‘
1918
4.76.45
5.71
1
/4
noot.
51
1
/2
Muntpariteit
4.86.67
5.18’/4
95/2
40
2
1
1
4
KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN.
Plaatsen en
Landen
Noteerings-
eenheden
10
Juli
1918
24
Juli
1918 ,,
Tijdperk
25
Jull
Aug.
1
Laagoie
1
l4o0g,ie
1
Aug.
1918
Alexanrië..
Plast.
p. £
97
7
/1
97
7
/it
97116
97’/,
977/,
B.
Aires
.. ..
d.p.gd.pes.
51
1
/to
51
508/
8
51
1
/2
50/8
Calcutta
. . . .
sh/d.p.rup.
1/6
1
/a,
1/6
1
112
1/6
116
1
/is
1/611
29
Hongkong
..
id.
p. $
313/8
3137/
8
313
7
/s
3/4 8/4
Lissabon
.. ..
d.p.escudo
30
1
1
30
1
14
29
1
/
31’/2
30
Madrid
….
Peset.
p. £
17.28 17.52
17.60
17.86
17.85
Montevideo..
d.p.peso
611/2
60
1
s
59
1
/8
62/4
62’/4
Montreal….
$
per
£
4.86’I
4.84
8
/4
4.80/4
4.86/8
4.84
1
/
Petrograd
..
R. p. £10
nom. nom.
oom.
nom.
nom.
R.d.Janeirot)
d.p.milr.
12
3
1a
12
7
/s,
12/is
1281
4
122/
8
Lires
p. £
43.68
43.22
38.10
42.55
40.06
Shanghai
..
sh/d.p.tael
4/82/
4
4/9t1
419
4/9114
4/91/4
Rome
…….
Singapore
jJ
p. $
2/4
1
fls
2/4
2/3″/8
2/4
1
/is
2/4
Valparaiso
1)
d.p.pap.p.
17
2
/,,
16/8
16191,
16/a
16/8
Yokohama
..
sh(d.p.yen
212
9
/is
oom.
norn. norn.
isom.
t)
Noteeyingen’op 90 dagen.
,GOUD EN ZILVER.
Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksehe ontvangsten
en onttrekkiugen van goud doör de Bank van Engeland,
tijdelijk niet bekend gemaakt.
NOTEERÏNG VAN ZILVER.
Noteering te Londen.
te New York
10
Aug.
1918 ……..48’/t
998/8
3
,,
1918……..481.)
.
995/
4
27
Juli
1918 ……..
48″/i)
‘
96/
20
,,
1918 ……..48″/,s
998/8
13
,,
1918 ………
48
15
/ie
11
Aug.
1917 ……..42’/ie’)
,827/6
12 Aug.
1916 ……..
3l”/io
66’/4
20
Juli
1914 ……..24°/,s
.
54°/s
t)
Noteering van
2 Aug.
2) Noteering
van 26
Juli
5)
Noteering van
10
Aug. 1917.
N.U.M.
Weekstaa.t des- Nederindsche Uitvoersnaatschappij.
Voôrnaamste posten In duizenden guldens.
Buitenl.
Debet
5
pCi.
Credit
Data Bankier,
Schat-
Diverse
Schuld-
Diverse
kistbilj.
re?ccn.
1)
6,1even
reken.’)
8 Aug. 1918..
14.451
19.100 53.100
14.294
67.526
31
Juli
1918..
14.618 19.100
53.100
14.248 67.348
25
,,
1918..
13.744
19.100
53.100
14.246 67.688
18
,,
1918..
13.433
19.100
53.100
14.139
67.321
11
1918..
12.785
19.100
53.100
13.919 67.205
1) Beide rekeningen omvatten, behalve garantiewissels in portefeuille
tot het bedrag der buitenl. schatkistbiljetten, in hoofdzaak garantiewissels
1 in tclep6t bij de Ned. Bank.
14 Augustus 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
725
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 10 Augustus 1918.
Activa.
Biunenl.Wis-(H.-bk.
f
47.739.645,81’/,
sels, Prom., B.-bk.
,,
115.085,44
eoz. in dhse.I Aaseli.– 1l.i4O2û
411
f
£1.394.981,74’/,
Papiero. h. Buiteni. in
disconto
……………………..
–
Idem eisen portef..
f
8.873.919,-
Af :Verkochtmaar voor
debk.nognietafgel.
Beleeningen
(H.-bk.
8.673.919,-
mcl. vrsch.
56.205.394,89 B.-bk.
5.236.152,34
1
/,
op Ag.sch.
40.086.880,27’/2
f101.508.427,51
Op Effecten
……
f
99.743.527,51
Op Goederen en Spec. ,1.764.900,-
101.508.427,51
Voorschotten a. Ii. Rijk ……………..,
1 2.186.913,46
1
/,
Munt enMuntmateriaal
Munt, Goud ……f 79.989.675,-
Muntmat., Goud ..
,,626.429.525,53
f706.419.200,53
Munt, Zilver, enz.
•
7.867.137,59
1
!2
Muntmat. Zilver
..
–
Effecten
714.286.338,12
1
/2
Bel.v.h.Res.fonds.. f
5.048.969,32
Id. van
1
/1V.
h. kapit. ,,
3.907.261,18
8.956.230,50
Geb.enMeub. der Bank ……………..
rekeningen
………………,,
95.904.068,29
f1.004.680.878,63
1
,,
Passiva.
Kapitaal
……………………..
f
20.000.000,-
Reservefonds
…………………..,
5.079.402,56
Bankbiljetten in omloop …………
in
omloop ……….
..
2.277.340,59’/,
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk……f
–
•
Van anderen ……,, 54.282.400,31
54.282.400,31
Dtverse rekeningen
………………
..
3.937.420,17
f1.004.680.878,63
1/2
Beschikbaar nietaalsaldo …………..
f
518.330.244,40’/,
Op
de basis van
2
1
,neiaaldekking ……
323.197.433,22’12
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is ..
2.591.(351.220,-
•
Verschillen met den vorigen weekstand:
Moor
Minder
Disconto’s
…………….9.965.286,73/2
Buitenlandsche wissels
19.083,-
Beleeningen
8.573.576,86′!,
Goud
………………..
6.832.220,69
Zilver ………………..6.796,05″,
B’ankbiljetten
7.915.780,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s
..
2.777.206,90
Voornaamste posten in duizenden guldens.
1
Andere
Data
Goud
ZIloer
1
–
1
opeischbare
bilJetten
,ciiulden
10
Aug.
1918
..
706.419
7.867
919.104
56.560
3
,,
1918
713.251
7.860
927.020
53.851
27
Juli
1918
..
715.123
7.793
909.750
78.846
20
1918
..
715.258
7.729
910.655
77.111
13
1918
..
717.388
7.741′
920.180 65.569
6
,,
1918
717.518
7.690
926.054
60.354
29
Juni
1918
.
.
.
.
717.559
7.692
927.335
50.546
22
1918
….
717.645
7.638
902.474 89.158
15
,,
1918
..
..
717.787
7.821
911.227
61.847
8
1918
..
.
.
720.151
7.784
917.260
59.436
1
,,
1918
….
720.266
7.797
927.614 61.880
25
Mei
1918
….
721.439
7.799
919.162
73.201
18
,,
1918
..
.
.
719.240
7.756
933.985
62.857
ii
Aug.
1917
….
656.748
7.097
770.707
66.284
12
Aug.
1916
….
588.254
9.074
662.369
124.635
25
Juli
1914
..
..
162.114
8.228 310.437
6.198
Di,conto’,
Beschlk-
Dek-
Data
1
1
Hiervan
1
Edee-
Totaal
Schatkist-
ningen
rechistreeLs
1
promessen
1
Metaal.
verven-
saldo
lage
baar
hing,.
10 Aug.1918 61.395
43.000
101.508 518.330
73
3 ,, 1918
51.430
32.000
110.082 524.086
74
27 ,Juti 1918
52.139
32.000
112.300 524.319
73
20
1918 44.854
23.000
114.844 524.526
73
13 ,, 1918
34.101
11.000
115.627 527.036
74
6 .. 1918 41.994
17.000
119.042 526.981
74
29 Juni 1918 43.817
18.000
122.089 528.725
74
22 ,, 1918 43.960
18.000
119.558 530.001
75
15 ,, 1918
45.195
18.000
118.496 530.028
75
8 ,, 1918 46.876
18.000
122.133 531.834
75
1 .. 1918 48.296
18.000
133.252 529.395
74
25 Mei 1918 50.096
18.000
131.743 529.987
73
18 ,, 1918
55.018
18.000
135.293 527.115
73
ii Aug.1917 37.913
26.000
74.812 495.414
79
12Aug. 1916 66.467
49.500
66.421 439.024
76
25 ,1,ili 1914
67.947
14.300
61.686
43.521
1
)
54
‘)
Op dc baie van
41
metaaldekking.
Uit de bekendmaking van den Minister van Finan-
ci ë n blijkt, dat uitstonden op:
10Aug. 1918
1
3Aug.
1918
Aan schatkistpromessen
f
166.670.000,-
f
155.670.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
43.000.000,- ,, 32.000.000,-
Aan schatkistbiljetten .
60.667.000,-. ,, 60.667.000,-
Aan zilverbons ………,, 56.794.064,-
55.577.517,50
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Naast de per mail ontvangen gegevens worden detelegrafisch
bekend geworden totaalcijfers der obligo’s en uitzettingen en het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.
Data
Goud
Zilver
2 ank-
Andere
opelschb.
.JC
en
…LIJ__
3 Aug. 1918
200.000
27
Juli
1918 …….**s
***
255.600
97.028
16.734
183.850
70.512
4
,,
1918 ……94.080
17.389
182.691
68.763
27
April1918 ……91.225
18.058
181.344
67.776
11
Mei
1918 …….
11
Aug.
1917 ……82.869
18.041
174.468
47.253
12 Aug. 1916 ……67.687
23.825 146.577
54.478
25 Juli
1914
22.057 31.907
110.172
12.634
ala
Di,.
Wissels.
buiten
2d
ec-
Diverse
Besd,Ik-
baa,
Dek-
bingo
conto’s
N..Jnd.
ningen
1
C
e-
n ngen
metaal-
perCen-
betaalbaar
saldo
lage
3AUg.1918
—
127.800
”
64.600
*5*
27 Juli 1918
130.300
**
64.300
11Mei 1918
7.076
26.509
69.9
29.125
63.088
.
45
4
,,
1918
7.373
26.363 67.793
31.066
61.392
44
27Apr.1918
7.586
32.834
67.975
26.565 59.670
44
11Aug. 1917
7.690
33.259 64.405 18.143
59.924 46
12Aug. 1916
8.921
38.059 61.028 6.318
51.301
45
25Juli1914
7.259
6.395
47.934
2.228
4.842
2
)
44
‘)
Sluitpost
der activa.
2)
Op
de basis
van
2/
metaaldekking.
SURINAAMSCHE DANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Data
Metaal
Circulatie Andere
opeischb.
schulden
Disconto’s
Div. reke.
ningen’)
1
Juni 1918
..
659
1
)
1.426
828
1.091
703
25
Mi
1918
..
681
1
)
1.374
747
1.094
619
18
.,,,
1918
..
689
4
)
1.365
722
1.100
707
11
,,
1918
..
693
5
)
1.383
755
1.106
722
2 Ji,ui 1917
.
775
1.233
954
903 516
3 Juni 1916
..
731
1.034
‘
817 944
862
25 Juli
1914
..
645
1.100
560
735
396
‘)
Sluitpost der activa.
2)
Hiervan zilverbons
80
de. gld.
‘)
Idem
109
de. gid.
4)
Idem
124
de. gid.
5)
Idem
135
dz. gId.
726
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 Augustus 1918
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven
van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden p. st.
Currency Notes.
Dato
Metaal
Ctrculatie
II
Bedrog
1
Goudd.
1
Cao. Set.
7 Aug. 1918 67.952
56.778
31 Juli 1918 67.259
56.870
**
***
***
24 ,, 1918 67.138
55.743 260.495 28.500 237.859
17 ,, 1918 66.499
55.369 260.956 28.500 238.303
8 Aug. 1917 53.394
40.366 171.496 28.500 144.640
9 Aug. 1916 56.551
36.147
1
128.07 28.500
94.702
22 Juli 1914 40.164
29.317
010
Cao.
Set.
Other
Set.
____________
PuI,llc
Depos.
Other
Depos.
Re-
sewe
Dek.
king,-
percen-lage
t)
7Aug.’18
57.855
103.194
39.878 132.762
29.624 17,16
31 Juli ’18
58.601 106.787
37.789
138.441
28.839
16,37
24
’18
56.063
103.320 34.675
136.699
29.845
17,41
17
,,
’18
55.778 105.528 38.212 134.798 29.580
17,10
8Aug.’17
56.559
107.948
47.465
130.424
31.478
17,69
9Aug.’16
42.188
80.642
54.625 88.990
38.854
27
22 Juli ’14
11.005 33.633 13.735
42.185
29.297
52’It
t)
Verhouding tueschen Reserve en Deposite.
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste nosten in duizenden franca.
Data
Goud
Waarvan
in het Buitenland
Zilver
Te goed
in het
Buitenland
Buit.getn.
paarse/t.
a/d. Staat
8Aug.’18
5.433.322
2.037.108 304.850
1.497.079 19.150.000
2
,,
’18
5.432.510
2.037.108
286.285
1.477.062 18.900.000
25 Juli ’18
5.431.553 2.037.108 277.156 1.459.290
18.900.000
18
,,
’18
5.430.715
2.037.108 269.949 1.480.899 18.900.000
9Aug.’17
5.305.202
2.037.108
260.731 679.528
10.900.000
10Aug.’16
4.780.346
–
338.461
617.870
8.400.000
23 Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–
Wisselt
Uitge.
–
stelde
Wissels
Belet-
nI,,g
Bankbil.
jrtten
Rek. Cr1.
Parti.
culieren.
Rek.
Cr1.
Staat
1.002.990
1.068.410
837.471
29.476.586
3.888.665 68.403
‘
1.079.966
1.069.360
839.309
29.320.647 3.701.856
29.470
E.
1.099.095
1.070.070
883.048
29.146.065 3.845.096
138.394
1.129.085
1.071.657 913.899
29.111.096
3.896.644
172.409
Cr
622.201 1.176.391
1.113.527 20.434.624
2.580.014 39.950
428.209
1.430.702
1.186.781
16.329.923
2.129.355
137.504
1.541.080
–
769.400
5.911.9101
942.570
400.560
SOCIËTÉ GÉNËRALE DE BELGIQUE.
t)
Voornaamste nosten in duizenden francs.
Date
Metaal
inch.
buiten!,
saldi
De/een.
von
buiten!.
verder.
De/een.
Van
prom. d.
prot’inc.
Binn.
wissels
en
bdren.
Cireu-
!atie
Rek.
C,t.
saldi
8Aug.’18
1.010.196
99.675
480.000
110.357
1.376.999
314.427
1
,,
’18
1.009.056
99.634
480.000
111999
1.381.689
310.311
25Juli’18
1.007.564
99.530
480.000
110.031
1.387.884 299.387
18
,,
’18 1.007.649
99.471
480.000
106.500 1.394.214
289.875
9 Aug.’17 425.719
89.863
480.000
92.750
981.203
97.363
IOAug.’161
308.8461
70.734
480.000
53.699 755.478
150.437
‘)
Sedert &nde 1914 met de funtie van circulatiebank belast.
DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darleheijs-
kassenscheine, in duizenden Mark.
Dato
Metaal
Daarvan
Goud
Kassen-
scheine
Circu.
latte
.
___________
Dek-
kings-
percen-
tage ‘)
7
Aug.
1918
2.467.833
2.347629
1.874.192 12.786.348
34
31 Juli
1918
2.467.696
2.348.083 1.851.526 12.704.503
34
23
1918
2.467.876
2.347.080
1.743.627
12.383.682
34
15
1918
2.468.195
2.346.941
1.768.358
12.470.971
34
7 Aug.
1917
2.482.818
2.402.461
545.926 8.905.653
34
7 Aug.
1916
2.495.627
2.467.953
371.331
6.981.314
41
23 Juli
1914
1.691.398 1.356.857
65,479
1.890.895
93
t)
Dkking der cieculatie door metaal en Kessenscheine.
Data
–
WInt!,
Rek. Cr1.
Dariehen,kassenscheine
Totaal
in kas bij
uil ge-
de Rçichs-
geten
bank
7 Aug. 1918
15.849.460 8.332.552 9.742.800
1.858.300
31 Juli
1918
15.988.653 8.454.876 9.692.900
1.836.200
23
,,
1918
14.942.845
7.751.840 9.333.900
1.727.300
15
1918
15.216.235
7.910.684 9.410.700
1.748.900
7 Aug. 1917
11.032.281
5.739.791 5.424.700
530.400
7 Aug. 1916
6.523.366
2.439.371 1.861.000
333.900
23 Juli
1914
750.892 943.964
1
1
RUSSISCHE STAATSBANK.
Sedert 5 November 1917 is geen bankstaat verschenen
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDE1IAL RESERVE BANKS.
Voornaamste oosten in duizenden dollars.
Waartan
vanIn
Zilver
FR.
Notes in
Data
Goud
voo, dekking
het bul-
cle.
circu-
I
F. R. Notes
len!and
latie
22 Maart’18
1.802.814
899.919 52.500
59.558
1.429.509
15
,,
’18
1.793.243
890.714 52.500
58.950
1.406.228
8
’18
1.788.198
916.969
52.500 59.685 1.383.990
1
,,
’18 1.777.329 905.915
52.500
60.444
1.351.091
23 Maart’17
912.055
352.038
–
10.665
844.603
Percent.
Ota
Wissels
T0taal
Deposiios
Waar-
van
Dek.
i
kings.
i
Goud-
dekking
Kapitaal
percen-
eircu-
halte
22 Maart’18
871.999
1.882.396
74.011
59,6
63,-
15
’18 840.732 1.833.275
73.886
61,6 63,3
8
,,
’18
838.292
1.815.835
7-3.624
59,2 66,3
1
’18
.801.738
1.820.954
73.401 60,5
66,6
23Maart’17
106.271
844.603
56.057
80,5 101,5
t)
Verhouding tusschen: den totalen goudvoorraad,
zilver cie.,
en de
opeischbare schulden: F. R: Notes en netto depositos met inbegrip van
het kapitaal.
PARTICIJLIEBE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.
Voornaamste noeken in duizenden dollars.
Data
1
1
Aantal
banken
Totaal
uitgezette
gelden en
beleggingen
Reserve
bIj de
F. R. bank,
Totaal
deposito’s
i
Waarvan
time
deposits
15 Mrt. ’18
681
11.923.007 1.152.208
11.029.244
1.392.492
8
’18
682
11.928.372 1.164.890
11.190.614
1.395.667
1
’18
676
11.994.184 1.089.152
11.119.448
1.375.066
21 Febr.’18
686
11.860.946
1.170.737
11.243.053
1.404.882
15
,,
’18
679
11.527.276
1.139.386
11.089.879
1.381.799
8
’18
670
11.443.117
1.208.992
10.937.616
1.358.737
1
,,
’18
675
11.523.854
1.203.956
10.896.831
1.359.956
25 Jan. ’18
671
11.541.418
1.199.201
10.777.154
1.399.748
14 Augustus 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
727
EFFECTENBEURZEN.
Amsterdam, 12 Augustus 1918.
De mokerslagen, die de Duitsche machtspositie heeft te
ondergaan, hebben niet nagelaten een zeer deprimeerenden
invloed op de beurzen in de landen der Centrale Mogend-heden te voorschijn te roepen. Weliswaar wordt nog geen
enkel punt (lezer landen feitelijk met wapengeweld bedreigd,
doch psychologisch maakt het steeds terugtrekken der troe-
pen natuurlijk een zeer slechten indruk. Hierbij voegen zich
cle voorvallen in Centraal Rusland en de Oekraine; in het
eerstgenoemde gebied worden de maximnlisten, zij, die toch
den vrede met de Centralen hebben gesloten, meer en meer,
bedreigd door de Tschecho-Slowaken en de met hen ver-
bonden contra-revolutionaire groepen, terwijl de Oekraïne
door allerlei uitingen van ontevredenheid en passieve re-
sistentie blijk geeft, het Duitsche bestuur niet op hoogen
prijs te stllen. Ook hier moet dan ook voor openlijke of
stille tegenwerking worden gevreesd; men is ter beurze
van Berlijn uiterst sceptisch gestemd met betrekking tot
de mogelijkheid hierin binnen afzienbaren tijd wijziging
ten gunste te kunnen aanbrengen. Thans is de gezant te
Moskou, de oud-minister Helfferich, te Berlijn aangekomen,
tcueinde mondeling omtrent de te nemen maatregelen te
confereeren, doch deze reis heeft de algemeene bezorgdheid
nog niet kunnen wegnemen.
Onder deze omstandigheden is liet begrijpelijk, dat de
beurs te B e r 1 ij n een buitengewoon stil aspect heeft.
SIechts zeer enkele fondsen konden zich aan de algemeen
lustelooze stemming onttrekken en dit waren dan nog
rrLeestal de hoog-geprjsde, die dus gewoonlijk groote koers-
variaties te aanschouwen geven en waarbij dan ook het,
juist ingevoerde zegel op de omzetten niet al te zwaar
drukt. Tot deze behooren in de eerste plaats aandeelen
Esslinger Maschinen,, Deutsche Maschinen, Ruzopler, enz.,
terwijl de overige waarden met zeer kleine omzetten eerder
aangeboden genoemd mochten worden.
Ook te W e e n e n is cle stemming zeer lusteloos gewor-
den; in de eerste plaats echter is hier de aandacht gecon-
con treerd op de markt voor devisen en staatsleeningen.
Wellicht is deze hernieuwde interesse ook toe te schrijven
aan een mildere toepassing van de censuur, waardoor het
voor de pers te Weenen mogelijk is geworden de verschil-
lende voorvallen met grooter vrijheid en meer zucht naar
sensatie te bespreken. Deze sensatiezucht wordt aange-
wakkerd door de vaak sprongsgewijze vorhooging der buitenlandsche devisen in Oostenrijk, waardoor b.v. de
Mark
–
binnen enkele weken van 150 tot 163 pCt. kou
monteeren. De mogelijkheid hiertoe is gegeven in het feit,
dat de wisselkoersen, na maandenlange stabilisatie dooi
–
dc betrokken overheden, thans geheel aan zich zelve zijn
overgelaten. Dit liêef t natuurlijk een bijzonder onaangena-men indruk gemaakt, omdat het grootste gedeelte der Oos-
teurjkache verplichtingen in Duitsche Marken is aange-
gaan en een verdere opvoering van den koers dezer valuta
cle te betalen bedragen voortdurend doet aangroeien. Welke
de oorzaken van deze opwaartsche beweging zijn, valt niet
met zekerheid te zeggen; vermoedelijk mag als dn der
redenen wel worden aangemerkt, dat de Duitsche overheid
het onaangenaam vond bij de toch al reeds sterke daling
van haar eigen valuta in het neutrale buitenland ‘ook nog
gedwongen te zijn het hiermede sameugaande aanbod van
Oostenrijksche Kronen tegen den gefixeerden koers over
te nemen. Wellicht waren het ook de fouten, door de
Oostenrijksehe devisen-centrale begaan (en waarop wij hier-
onder nader terugkomen), die de aanleiding hebben ge=
vormd den loop van den Kroon weder geheel aan zich zelve
over te laten. In ieder gëval komt hier wel zeer sterk naar voren liet onderscheid, dat in beide kampen der strjdvoe-ronden met betrekking tot de financieele politiek bestaat.
Aan cle zijde der Entente merkt men een volmaakte een-,
heid in dit opzicht op; cle Vereenigde Staten en Engeland
voldoen aan iedere behoefte der geassocieerden aan neutrale
hetalingsmiddelen, zoodat iedere verbetering of achteruit-
gang der Entente-devisen in de neutrale landen volkomen
parallel loopt. Eén en ander licht weder een tipje op van
den sluier, die gedurende de oorlogsjaren over de tegen-
stelling Duitschland-Oostenrijk gespreid heeft gelegen;
overigens was in dit opzicht reeds een inzicht mogelijk tea
tijde, dat wij in deze kolommen de levensmiddelenvoorzie-
ning uit de Ookramne hebben besproken. –
Wat nu de fouten in de Oostenrijksche devisen-politiek
betreft, deze zijn voorhamelijk ten opzichte van de Oekraïne
begaan. Er zijn geweldige hoeveelheden Oostenrijksche
Kronen ongecontroleerd naar dit land geëxporteerd, die
vervolgens weder langs de wegen van den sluikhandel in het neutrale buitenland tea verkoop werden aangeboden.
Vervolgens echter zijn er andere voorvallen geweest, die
een uiterst onaaugenamen indruk, in de eerste plaats in
dc kringen van de Oostenrjksche haute-finance, doch-ook,
en niet minder, in de Duitsche geidwereld, hebben gewekt.
‘Voor korten tijd n.l. is de leiding van dn der Weensche
banken op de gedachte gekomen, dat het voor Oostenrijk
wenschelijk zou zijn fondsen vanuit overzeesche landen in
handen te krijgen, teneinde dit buitenlandsche betaliugs-
middel te kunnen aanwénden’ voor de tijden uit den oorlog,
ter voldoening van de alsdan te ontstane vorderingen voor
den invoer van allerlei materialen. Klaarblijkelijk heeft
deze bankier de hulp van de Regeering hierbij verkregen;
daar zonder deze toch, zou de uitvoering van het plan reeds
•
t priori niet mogelijk zijn geweest. De Regeeringstoestem-
ming nu werd ontvangen, doordat het z66 werd voorge-
steld, dat ter betaling der buitenlandsche waarden geen
devisen ter dispositie gehouden behoefden te worden. De
benoodigde gelden zouden n.l. worden verkregen door de
plaatsing van Oostenrijksche oorlogsieeningen in Duitsch-
land. Inderdaad schijnen een tijd lang deze transacties te
hebben plaats gehad; het is niet bekend, in welken om-
vang. In ieder geval lieten de gevolgen zich spoedig ge-
voelen, vermoedelijk te eerder, wijl klaarblijkelijk niet mct de noodige voorzichtigheid is opgetreden. De koers van de
Oostenrjksche leeningen in Duitschland brokkelde tenge-
volge van het aanbod voortdurend af, hetgeen onvermijde-
lijk een verkoopdrang vanuit Duitschland op de beurs te
Weenen met zich bracht. Hierdoor werd het kanaal naar
Berlijn geheel verstopt, zoodat het gansche plan tot ver-
krijging van buitenlandsche fondsen op deze wijze in dui-
gen viel. Ervaren personen en instellingen op financieêl
gebied zouden dit overigens reeds vooruit hebben kunnen
zeggen. Het was in de eerste plaats toch lang niet zeker, dat de Oostenrijksche koopers van de vreemde waarden
deze te eeniger tijd weder aan de Oostenrijksche Regeering
zouden hebben afgestaan (het is toch niet aan te nemen,
dat de betrokken bankinstelling alle fondsen voor zich
zelve zou hebben gekocht) terwijl in de tweede plaats Vrij-
wel met stelligheid kon worden gezegd, dat de Duitsche
koopers van Oostenrijksehe oorlogsobligaties deze zoo spoe-
dig mogelijk met winst zouden trachten te realiseeren.
Behalve een verdere verlaging van den Kronenkoers te
Berlijn, was een reactie in den koers der Oostenrijksche
leeningeu hiervan het gevolg. Het laatste werd bovendien
nog in de hand gewerkt door ruilingen van Oostenrijksche
in Hongaarsche obligaties, vaartegenover de markt niet
voldoende van Regeeringszijde werd gesteund.
Te L o n de n is de stemming ter beurze zeer opgewekt
geweest, al konden de omzetten niet steeds groot worden genoemd. ‘Onder den invloed van de successen der eigen
legers op het Westelijk front hadden de discussies omtrent
de toename van den bankbiljettenomloop geen drukkenden
invloed. Toch zouden deze in meer normale tijden wel in
staat zijn geweest eenige onrust te wekken. In an jaar,
n.l. van einde Juli 1017 tot einde Juli 1918, is de biljetten-
circulatie gestegen van £ 39% millioen tot £ 55% millioen,
derhalve met £ 16 millioen, tegenover een toename van
slechts £ 3,69 millioen in de overeenkomstige voorgaande
periode. Aan den eenen kant is deze vermeerdering te ver-
klaren uit de prjsverhoogingen van vrijwel alle artikelen.
waardoor veel van hetgeen vroeger als waardeloos werd
beschouwd, thans zijn equivalent in Ponden en shillings
vindt; aan den anderen kant werpt vermoedelijk de per
1 September aanstaande invoering van de verdubbelde
zegelbelasting op chèques haar schaduwen thans reeds voor-
uit. Het animo voor bank-tegoed neemt hierdoor af,
recht evenredig aan de toename van het verlangen de be-
schikking te verkrijgen over baar geld.
Ter beurze wordt overigens nog steeds de door het
Lagerhuis aangenomen wet ter bestrijding van vreemde
banlcinstellingen besproken. Volgens deze wet is liet thans
vijandelijke banken verboden gedurende vijf jaren na het
sluiten van den vrede filialen in Engeland op te richten. Thans wordt echter uit financieele kringen er op aange-drongen, dat een dergelijke vestiging na afloop van den
hier genoemden termijn ook niet zal mogen plaats vin-
den, alvorens de toestemming van de Regeering zal zijn
verkregen. Klaarblijkelijk is men van hoogerliand alleszins
geneigd aan dezen drang toe te geven; de Minister heeft
u.l. reeds verklaard in de volgende zitting (in het
iloogerhuis) de wet zoodanig te zullen amendeeren, dat de
vestiging van, filialen van thans vijandelijke bankinstellin-
gen verboden blijft, totdat het Parlement anders zal heb-
ben beschikt.
Uit de regelmatige compilatie van het ,,Bankers Magazine”
van 387 aan de beurs te Londen verhandelde fondsen, met
een nominale waarde van £ 3424% millioen blijkt, dat
de koersen, in vergelijking met het einde van het vorig
jaar, sterk zijn vooruitgegaan. De laagste’ stand sinds het
728
ECONOMISCH-STATISTiSCHE BERICHTEN
14 Augustus 1918
uitbreken van den oorlog werd op 20 April van het vorig
jaar bereikt op £ 2572 mjlljoen. In December was de waar-
de £ 2601 miUioeu en thans wordt deze voor Juli met
£ 2663 millioen aangegeven. Gedurende deze maand hebben
vooral spoorwegwaarden tot de algemeene verbetering bij-gedragen; voorts waren bankaaudeelen gezocht in verband
met de diverse fusies. Toch blijven vele koersen nog achter
bij die van Juli 1914; zoo b.v. Consols, clie thans
561%
te-
gen 72 pCt. noteeren en in het algemeen alle vaste rente
dragende obligaties, van welke de inheemsche en koloniale
waarden thans 5 pCt.. in plaats van
4
pCt. rendement af-
werpen. iiertegenover echter staan andere fond’seu, (lie
aanmerkelijk hooger genoteerd staan, zooals ijzer-, staal-, recderij. en brouwerijaandeeLen. Als sensationeele koers-
verheffingen zijn hiei- te vermelden aandeelen Motor Union
Insurance, die van £ 7,10 op £ 77,10 zijn gemonteerd, British Steamship Investment Trust Deferred, die van
134
1
/2
tot 490 en Otis Steel, die van 18 op 175
zijn
ge-
klommen.
De beurs te P a rij s heeft weliswaar van een gunstige tendens blijk gegeven, doch de omzetten varen niet van
dien aard, dat zij speciaal vermelding behoeven. Daaren-
tegen was de beurs te N ew Y o r k bij grooteren handel
zeer geanimeerd gestemd, hoewel (leze tendens niet steeds
tot het Europeesche continent kon doordringen. Over het
geheel echter heerscht er een stemming van vertrouwen iii de toekomst, ook ten opzichte van de belastingpolitiek der
Regeering; men neemt aan, dat deze de draagkracht der
ondernemingen niet zal overspannen, zoodat een voldoende winstmarge mogelijk zal blijken. Ook de publicatie van den
staat van onuitgevoerde orders der Steeltrust heeft bemoe-
digend gewerkt. Langzamerhand bereidt men zich in de
Vereenigde Staten voor op de inschrijvingen voor de vierde
oorlogsleening; vermoedelijk zal deze worden uitgeschreven
ten bedrage van circa 6 millioen dollar. Het rentetype is
nog niet bepaald.
In financieele kringen te New York houdt men zich
voorts bezig met de vraag van het wederom deel uitmaken
van de Vereenigde Staten van het consortium, dat de Chi-
neesche leening overneemt. Uit verschillende artikelen in
de Amerikaansche pers blijkt, dat de Regeering de firma
J. P. Morgan & Co. heeft aangezocht, zich met deze aan-
gelegenheid bezjg te houden en dat de vier leden van de
oude Amerikaansche groep, n.l. de First National Bank, de
National City Bank, J. P. Morgan & Co. en Kuhn Loeb
& Co. de leiding bij de samenstelling van een uitgebreider
commissie op zich zullen nemen. Naar men zegt, hebben
de New Yorksche banken den staatssecretaris Lansing vel–klaard, dat zij de financiering van de Chineesche behoeften
niet zullen bezorgen zonder demedewerking van Japan en zonder dat een volledig toezicht op de Chineesehe inkom-
sten, die den dienst der leening secureeren, mogelijk is.
T e o n z e n t was de stemming in bijna alle afdeeliugen
zeer kalm, behoudens een enkele uitzondering, waarop wij hieroncier nog terugkomen. De
staatsfondsenrnarkt
toonde
in de eerste plaats op sommige dagen een opgewekte ten-
dens, waardoor ook de koersen van de
41/2
pCt. Staatslee-
ning 1917 vrij flink konden monteeren. Het hoogste punt
bleef echter niet behouden. Vermoedelijk moet de verbete-
1-ing worden toegeschreven aan de omstandigheid, dat te-
genover de vraag, die in de laatste maanden steeds wel
bestaan heeft, thans geen al te groot aanbod meer wordt
geplaatst.
Van de buitenlandsche soorten waren Oostenrijksehe
staatsfondsen opnieuw lager aangeboden, terwijl Russische
vrijwel op 6dn hoogte bleven.
7 Aug.
9 Aug. 11 Aug.
Mizig
5
9/o Ned. W. Schuld
..
. –
92’18
91’/16
91/
–
4′
0
/0
,,
,,
,,
1916
/
92ijo
92’/a
92
1
/4
•+-
18
4
0
/0
,,
,,
,,
1916
85
1
/8
85/
85’/1
–
/10
3’1
0
/0
,,
,,
,
…..
77
77 77
0
/8
+
0/8
3
O/
,,
,,
,
…..
68
67
1
h
68
1
/8
4
1
/o
21
2
0/
Cert. N. W. S.
……
56t8/t
56/8
57/1
+
i
/i
5
0/
Oost-Indië 1915 ….
96
1
/8
97
96’/
+
‘Is
4
0/
Hongarije Goud
..
. –
36
‘/4
368/8
–
+
Vs
4
0
/0
Oostenr. Kronenrente
290/
4
29
8
/8
29/,
–
/l6
5
o/o Rusland 1906 ……
22 22
–
4
2
/8
0
/0
Iwangorod Dombr…
22
1
/
22
I/
–
– 116
4
0
/0
Rusland Cons. 1880..
25/
25
1
/4
24
8
/8
–
1/4
4
0
/0
Rusl. bij Hope &Co..
.
27
1
1
268/4
261116
–
181to
4
1
/: 0/
China Goud 1898
..
46’/
51
1
/2
51’/
+
5
4
0/
Argentinië BuiteuL.
59
1/
4
598/
4
–
5
ijs
Brazilië
1895
……
548/,
548/
4
541/5
–
Van de locale af deelingen waren
rubber-waarden
bij uit-
stek ongeanimeerd gestemd. Algemeen is men van over-
tuiging, dat de steeds toenemende productie der onderne-
miligen hen in dezelfde moeilijkheden zal brengen als de
suikerproducenten. Groote bedragen aan opslag en rente-
verlies zullen dan betaald moeten worden, hetgeen voor
de tegeiiwoordige houdei
–
s geen al te opwekkend vooruit-zicht vormt en waardoor animo voor nieuwe aankoopen
niet licht kan worden opgewekt. Voortdurend bestaat dan
nok aanbod in deze af deeling van de beurs, waartegenover
slechts betrekkljk geringe vraag voor contraminedekkin-
gen kan worden gesteld. De curve voor de afgeloopen be-
richtsperiodc geeft dan ook een bijna voortdurend dalende
lijn te aanschouwen.
Eenigszins anders was het gesteld met cle markt voor
si,ikerwaao-den.
Het tot stand komen van cle Javasuiker
–
associatie, die de verkoopen, in d6n hand zal organiseeren
heeft wel vertrouwen ii de toekomstige prijzen-politiek
gewekt, al blijft men ter beurze pessimistisch gestemd ten
opzichte van de mogelijkheid tot afscheep van het Indische
product: Men koestert echter nog de hoop, (lat de groote
consumenten, Engeland en Amerika, ten slotte toch niet
buiten de voorziening met Javasuiker kunnen blijven, in
welk geval de thans gevormde organisatie ongetwijfeld ccii
grooten steun kan vormen. In verband met deze overwe-
gingen ,varen de vooraanstaande en Incest verhandelde
soorten, als aandeelen Handeisvereeniging ,,Amsterdam” en
Cultuur-Maatschappij der Vorstenlanden, hooger gezocht.
Als bovenbedoelde uitzondering op de algemeen kalme
stemming mag de
scheepvaartafdeeling
worden beschouwd.
Hier bleef bij voortduring een goede vraag bestaan, waar-
door de meeste soorten een min of meer groote verbetering
te aanschouwen konden geven. Vooial was dit het geval
nset aandeelen -Holland-Amerika Lijn, die, na een aanvan-
kelijke o
–
eactie, zich op het verhoogde niveau goed konden
handhaven. Het vertrek van enkele schepen naar Scandi-
navië werkte er toe mede een optimistische stemming te
handhaven, hoewel ter beurze verluidde, dat uit het feit
van dit vertrek niet een algebeele regeling der Scandina-
vische vaart mag worden geconcludeerd.
7 Aug. 9 Aug. 11 Aug.
Ri,zi1ngoF
Holland-Amerika-Lijn …. 389
400
1
/2
400
+ 11
gem.eig. 371
1
/2 382’/
379’1
+ 8
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij -. 280
284’12 282
+ 2
HoIl. Alg. Atl. Stoomv.-Mij. 171/8 176’/8 176V2 + 48/8
Hollandsche Stoomboot-Mij. – 2190/
4
222
1
/s 222
7
/8 + 38/8
Java-China-Japan-Lijn …. 295
2968/
4
297
+ 2
Kon. Hollandsche Lloyd
..
1648/
4
165
1
/2
168 + 3
11
Kon. Ned. Stoomboot-Mij… 240
8
18
2458/4
244
1
/2 + 37/8
Kon. Paketvaart-Mij ……. 257 258
1
/2 256’/2 –
Maatschappij Zeevaart …. 286
300
305
+ 19
Nederi. Scheepvaart-Unie .. 247
1
/
250
250V8 +’2/s
Nievelt Goudriaan ……..441
442
448
+ 7
Rotterdamsche Lloyd …… 257’/,
2578/4
257
1
/2
Stoomv.-Mij. ,,Nederland” .. 255
259
259 ‘/2 + 4 ‘/
,,Noordzee” ..
–
205
2190/
4
218
+ 13
,,Oostzee” .. . . 314
1
/
324
1
/1 324
1
1
+ 10
De overige afdeelingen geven geen aanleiding tot bijzon-
dcie vermeldingo Slechts dient te worden gereleveerd dc
belangstelling, welke voor sommige binnenlandsche
industrieele fondsen
bestond, waarvan speciaal de aandee-
len Hollandia (Kattenburg & Co.), Insuliude Oliefabrieken,
R. S. Stokvis & Za. Ltd. en Vereenigde Hollandsche Siga-
renfabrieken konden profiteeren. Bij al deze ondernelnin-
gen was de oorzaak te vinden in berichten omtrent gun-
stige bedrijfsresultaten.
7 Aug. 9 Aug. 11 Aug.
Rizi1ngof
Amsterdamsche Bank – – -. 179/s 179
–
–
Ned. Handel-Mij. cert. v. aand. 156
1
1551/4
156
–
Rotterd. Bankvereeniging . 133
133
133’/4 + ‘/4
Amst. Superfosfaatfabriek.. 158
1
/ 160
15818 + 0/
Van Berkel’s Patent ……140
140’/g 141
+ 1
Insulinde Oliefabriek……192
195
201’/3 + 9’/
Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand. 1038/
s
1033/
103/o
Ned. Scheepsbouw-Mij. …. 151 1512/
4
152
1
/ + 1/8
Philips’ Gloeilampenfabriek 3381/4
3398/4
339
1/,
+ 18/4
R. S. Stokvis & Zonen … 473 465 472
1
/
–
1
/3
Vereenigde Blikfabrieken.. 128 Ih 125
1
!
2
127
– 1/4
Compania Mercantil Argent. 226
227
228
+ 2
Cultuur-Mij. d. Vorstenland. 102 100
1
/0,
102
1
/
2 + ‘/,
Handelsver. Amsterdam. … 262’1 2590/
4
261113 – 1
Holi. Transatl. Handelsver. 128
8
/4 1288/
4
–
Linde Teves & Stokvis … 220
220
220
Van Nierop &Co’s Handel-Mij 192
1
/i 195
–
+ 2
1
/
Tels & Co’s Handel-Mij …. 148
145
147
– 1
Gecons. HoIl. Petroleum-Mij 208
2
/s 206’/s 205/ – 3’/s
Kon. Petroleum-Mij. …… 5681/
o
563
8
/4 560
– 814
Orion Petroleum-Mij ……. 76
2
/s
76e/8
757/s – 1
Steaua Romana Petr.-Mij.. 182
1811
–
– 8/
4
Amsterdam-Rubber-Mij…..131′!, 126
123
– 8/z
14 Augustus 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
729
Riozing of
,
Aug.
ug.
daling.
Nederl.-Rubber-Mij .
……
70
70
68
‘- 2
Oost-Java-Rubber-Mij…..
144
2
/4
134
1292/s
–
15
1
/8
Deli-Maatsehappij
……..
415
410/2
410
-5
Medan-Tabak-Maatschappij..
168
1
/4
171
171
1
/4
+
3
Senembah-Maatschappij ….
367
373
3722/,
+
5V3
De
Amerikwvnsche markt
sloot zich niet steeds geheel
aan bij de aanwijzingen van
Walistreet. De handel coucen-
treerde zich daarbij hoofdzakelijk in Steelshares, die over
het geheel vast, gestemd bleven. In do overige soorten ging slechts sporadisch iets van beteekenis om.
7 Aug.
9 Aug. 11 Aug.
Rijzing
Arnerican Car
&
Foundry
.
72
1
/
72Iie
731/2
+
1
Anaconda Copper
……..
130
130
13010/16
+
“/to
Un. States Steel Corp…..
89l
2
/t
89/
91
±
1
1
/16
Atchison Topeka ……….
80’/is
80
1
Itø
80
12
/is
+
7/8
Southern Pacific ……….
750/s
74
18/,
–
11
/10
Union
Pacific ………….
1152/
8
117
1172/4
+
2/8
Int.Merc.Mariueafgest…..
29’/8
29Is
2927/s2
+
23182
prefs
99
13
/16
100
1
!2
100
+
/io
De
çjcldmarkt
bleef ruim; prolongatie 2
pCt.
GOEDERENHAN DEL.
GRANEN.
13 Augustus 1918.
T a j w e. Wderom een week van buitengewoon groote
aanvoeren in Noord-Amerika en indien het cijfer van den
zichtbaren voorraad niet verminkt was overgekomen, twij-
kien wij niet of het had wederom ccii aanzienlijke toe-
nanie aangewezen.
Eenigen tijd geleden heeft de Senaat in de Ver. Staten
besloten den prijs van tarwe met circa 8 pOt. te verhoo-
gen, o,taar men verwachtte algemeen, dat Wilson zijn veto
hierover zou uitspreken. Blijkbaar is dit gebeurd, want de prijs is niet verhoogd en bovendien geven de gropte aan-
voeren wel den indruk, dat de boeren geen hoogere prijzen
verwachten.
J)e uitvoer van tarwe uit de Staten is nog steeds zeer
klein, maar ongetwijfeld bestaat de uitvoer tegenwoordig
grootendeels uit tarwemeel en andere ineelsoorten. i)e tarwe
wordt zoocira mogelijk tot meel vernialen en dit is (tan ook
ccii van cle redenen,
waarom
men dit jaar weinig heeft
itaiu het (
,
ijfer van de zichtbare voorraden van tarwe
0111
de
Noteeringen.
Chicago
1
Euenoa Area
Tarwc
Mars
Haver
Taro
Maro
Ltjnzaod
Don
Aug.
i
Aug.
1
Aug.
I
Aug.
I
Aug.
I
Aug.
werkelijke voorfaden in het land te peilen, immers die van
meel zijn er niet bij inbegrepen. Op 8 Augustus cabelde Washington het bericht van den stand der verschillende graansoorten op 1 Augustus. Over
het algemeen heeft dit rapport teleurstelling gewekt, vooral
voor de voorjaarstarwe waarvan de stand gemeld wordt
6Y2 punt te zijn achteruit gegaan, n.l. van 86,1 tot 79,6. De
wintertarwe wordt als geoogst beschouwd, zoodat het ge-
schatte oogstcijfer geen verandering meer heeft ondergaan.
Men zal zich misschien herinneren, dat verschillende be-
richten uit de Staten destijds de verwachting uitspraken
van ,,a milliard bushel erop”, de tegenwoordige schatting
met 878.000.000 bu. blijft aanmerkelijk hieronder. Toch
is dit een groote oogst en vooral waar ook Argentinië nog
goed in zijn tarwe zit, hetgeen in den laatsten tijd dui-
delijk gedemonstreerd wordt door het vrij reglwatig terug-
loopen, der prijzen te Buenos Aires en Rosario, zal er voor-
loopig voldoende tarwe beschikbaar zijn in Noord- en Zuid-
Amerika voor de landen die daarvan voorzien mogen wor-
den en die in staat zijn scheepsruimte voor hun behoeften
te stellen.
Wat betreft de andere graansoorten, de raming voor
h a v e r, r
0
g g e en g e r s t duiden allen groote oogsten aan, niettegenstaande teruggang van den stand met circa
3 punten. De bebouwde oppervlakte is voor al deze soorten
zeer veel toegenomen, vooral voor rogge, dat jaarlijks meer
uitgezaaid schijnt te worden ingevolge waarvan de oogst
vrij geleidelijk van 42 millioen bit, in 1914 tot 77 millioen
bu. dit jaar is gestegen –
De m aï s oogst belooft beslist minder dan eenigeu tijd
geleden, het oogstcijfer is clan ook van 1 Juli tot 1 Augus-
tus teruggeloopen van 87,1 tot 78,5. Ook wordt de laatste
dagen herhaaldelijk ongunstig weder gemeld, zpodat nog ecn verdere teruggang te verwachten is. Veel zal wel van het weer in de eerstkomende maandeic afhangeiL Waar-
schijnlijk is nu nog wel neerslag gewenscht maar daarna
moet het droog worden om althans goede droge kwaliteit
te kunnen oogsten.
De stand van lij n z a a d blijft teruggaan, zooals bijna
ieder jaar het geval is geweest. De oogstramiugen van de
Regeering zijn wat dit artikel betreft vaak geheel onjuist
geweest en de olieslagers in de Staten hechten er dan ook
weinig waarde aan. Toch schijnt men het er vrijwel over
eens te zijn, dat slechts een zeer matige oogst kan ver-
wacht worden en vooral waar Canada in het geheel niets schijnt te beloven zal er heel wat van Argentinië moeten
worden geïmporteerd om de vrijwel uitgeputte olievoorra-
den eenigermate te kuriticu aanvullen. Uit Argentinië ko-
Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.
12Aug.
1
5Aug.
1 12 Aug.
Soorten.
1918
1
1918
1
1917
Tarwe (inlandsche)
……
t)
67°/s
11,15
6,10 25,40
Rogge (70 Kg. natura gew.)
26,- 0
68
1
/4
11,90
5,75 25,30
MaIs
(La Plata)
……..
–
58V2′)
18,552)
12,052)
23202)
Gerst (60 Kg. natura gew.)
20,-‘)
441/
4
2)
9,652)
5,15′)
13,55
2
)
20,t)
..
391It
3)
12,40
2
)
5,00
2)
11,10
2)
haver
(inlandsche) …….
Lijukoeken
(Noord-Ame-
36′!3
1)
9,402) 5,382)
13 70′)
rika van La Plata-zaad)
–
Lijuzaad (inlandsch)
.
..
40,-
1)
‘)
Regeeringsprijs.
AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.
Rotterdam
11
Amsterdam
II
25,-
t
)
–
26,’)
–
–
500,_l)
20,–
t
)
–
20,-
t
)
–
–
240,_t)
40,-
1)
–
Totaal
10 Aug.’16 226
156/4
3 ,, ’18 226
155 ‘/
10 Aug.’17 218
2) 115′!2 ‘)
10 Aug.’16 144’/s 2) 84
2
10 Aug.’15 1071/4 2) 7418)
20 Juli ’14 82
9
1
561/8
t)
1)
Per Dec.
1)
per Sept.
Artikelen.
4-10
Aug.
1918
Sedert
1 Jan. 1915 Overeenk.
tIjdvak 1917
4–lO Aug.
1918
Sedert
1 Jan. 1918 Overeenk. tiJdvak 1917
918
1917
Tarwe ……………..
–
1.944
250.576
–
2.920 38.227 4.864
288.803
–
–
8.465
–
–
–
–
8.465
–
–
2.314
–
–
–
–
2.314,
– –
107.678
–
4.590
67.438
1.590
175.116
–
30.600
–
–
11.886
–
42.486
Rogge
………………
Boekweit
…………..
–
–
10.025
–
—
27.269
–
37.294
Mais
………………
– –
8.322
–
7.560
–
15.882
Gerst
………………
haver
………………
Lijokoek ……………
..-
–
–
34.078
–
–
27.985
–
62.063
Lijnzaad
…………….
–
..
756
19.988
–
6.068
3.051
6.824 23.039
Tarwemeel
…………..
Andere meelsoorten ….
5.000
15.104
–
–
398
—
15.502
AANVOEREN in tons van
‘1000 K.G.
voor België.
–
1)
137.649
2
)
249.303
–
.
–
–
137.549
249.303
-0
90.1912)
12.335
–
–
–
90.191
12.335
Tarwe
………….
….
Rogge
…………….
_t)
5.174
2
)
–
–
–
–
5.174
–
Mais
……………..
– 1)
.
52.130
2
)
–
–
– –
52.130
–
Tarvemeel
………….
Gerst
……………..
– 0
22.5092)
667
–
. –
–
22,509
667
0
door de vertraging
in de ontlading nog niet bekend.
2)
tot
4
Augustus.
730
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 Augustus 1918
men gunstige berichten ovei dit artikel en aankoopen voor
den nieuwen oogst zijn reeds begonnen tot prijzen die, tame-
lijk wat lager zijn dan die gelden voor spoedige levering.
Het is evenwel nog zeer vroeg voor de nieuwe Plata-
oogsten en nen moet verwachten, nog wel eens van sprink–
hanen- en andere plagen te hooren, voordat de oogst is bin–
nengehaald.
N e d e r 1 a n d. Voor ons land kwam de Zijidijk binnen
met circa 5000 tons diverse meelsoorten, voor de Relief
kwamen 5 booten, die evenwel tengevolge van de staking
niet gelost werden. Gelukkig is het oogstweer nu zeer
gunstig.
SUIKER.
Volgens F. 0. Licht werd voor de verdere gunstige ont-
wikkeling der Beetwortels naar een tijdperk van warm
zomerweer verlangd. Dit schijnt thans ingetreden te zijn.
In de voorn”aamste Engelsche havens varen de voorradeii
op 6 Juli als volgt:
1918
1917
1916
London……81.095
31.380
39.542 tons
Liverpool ….12.818
25.985
12.281
Clyde ……30.504
8.217
14.442
Totaal ……124.415
65.582
66.247 tons
”
In eene op 9 dezer in Den Haag gehouden vergadering van den Bond van Eigenaren van Ned. md. Suikeronder
nemingen werd besloten tot het oprichten eener vereeniging
van producenten onder den naam van Java Suiker Associatie
en werden alle suikerfabrieken op Java tot toetreding aan-
gespoord. De bedoeling is in de eerste plaats de onderlinge concurrentie der fabrieken bij den verkoop te vermijden en
alle producenten in verhouding tot hunne productiecijfers in de verkoopen te doen deelen. De wenschelijkheid werd daarbij uitgesproken om met de exporteurs tot eene over-
eenkomst te geraken, alhoewel op eene andere basis dan
door de Londensche commissie voorgesteld.
Nieuwe afloeningen werden uit Java niet gemeld. De.
thans vastgestelde verkoopprijzen van
f
71/4 voor Superieur,
f6
1/4
voor No. 16 en h. en
f
6,- voor No. 12114 bleven voor
zoover bekend ongewijzigd. Het rendement van 80 fabrieken
per 15 Juli toont
in doorsnêe
precies hetzelfde resultaat als
verleden jaar op ongeveer denzelfden tijd, alhoewel deze
vergelijking fabrieksgewijze genomen hier en daar zeer uit-
eenloopt. Op grond van het doorsneecijfer mag men dus
weder eenen grooten oogst verwachten.
In Amerika vinden geregeld verkoopen plaats tot den
officieelen prijs van 6.055 c voor Spot Centrifugals, gelijk-
staande met ongeveer 28 s./6 d. per cwt.
Himeley publiceerde onlangs eene raining van den dit-
jarigen Cuba-oogst van. 3.450.000 tons, doch lijkt het zeer
twijfelachtig, dat dit cijfer gehaald zal worden, tot welken twijfel de onderstaande statistiek aanleiding geeft:
1918
1917
1916
Ontv. d. week tot 6 Juli..
38.631
29.709
13.661 tons Totaal sedert 1 Dec. 1917 2.959.667 2.730.588 2.829.562
Werkende fabrieken.. ..
21
1
12
Export der week t. 8 Juli
109.787
56.127
93.282
Totaal v. 1Jan. ’18-31 Mei 1.570.806 1.753.869 1.788.338
Totaal voorraad 10 Juni- 1.056.100 760.921 799.970
Op Mauritius wordt een oogst van 225.000 tot 245.000
tons verwacht. Verkoopen uit den nieuwen oogst naar
Engeland werden nog niet gemeld.
Op F o r m o s a werd de aanplant voor 1919 met ongeveer
10
0
/0
verminderd aangezien het veer gedurende den plant-
tijd te droog was. .
NOTEERINGEN.
Data
Amsterdam
per
Londen
New York
96%
Tatea
WÇite
A,nenc.
Oct 1Dec.
Cubea
Java,
,0t0a
Cenirifugals.
No. 1
fob.
9Aug.1918….
f
–
6419
– –
60,55
2
,,
1918..
. .
‘-
64/9
12/-
–
60,55
9Aug.1917..
,,
–
5319
1816
34/6
.
7,27
a
7,40
9Aug.1916..
–
26
2
1a
47/1 ‘/s
2113
28/6
5,95
21 Juli
1914 ….
…
ll
18
/ss
18/-
–
1
–
3,26
RUBBER.
De noteeringen van rubber, welke eerst ongewijzigd bleven,
konden zich in het laatst der afgeloopen . week iets ver-
beteren. De markt werd vaster en de week sluit in wat
opgewekter stemming:
De noteeringen zijn:
–
einde voorafgaande week
Prima Hevea Crpe loco/Sept. 212
. ……. loco/Aug. 211
1/2
Oct./Dec. 2/3
……….Sept. 212
Jan./Juni 2/4
……..Oct./Dec. 2122/
4
smoked Sheets 1 cl. minder.
1 d. minder.
Hard cure line Para loco .. 31/2
…………….
3f-
WOL
–
De niarkt te La P lata blijft vast bij de gevestigde
prijzen. De Amerikaansche commissie koopt nog al willig.
Daarentegen blijven de neutrale koopers gereserveerd, gelet
de onmogelijkheid voor het oogenblik te verschepen.
STEENKOLEN.
Newcastle, einde Juli 1918.
Kolen markt. Sedert ons laatste rapport is de positie
zelfs wat vaster en afgescheiden van de kwestie van ver-
hoogde prijzen, zijn kolen buitengewoon moeilijk te krijgen.
B e s t Steams worden nu genoteerd tegen een minimum
van 70/-, en zijn alleen verkrijgbaar tegen dien prijs voor
overeengekomen verschepiug.
Seconds zijn ongeveer 651-, mogelijk iets minder.
Smalls zijn over het algemeen 401-.
Dii rhams. 45/- is nu ongeveer dc minimum-noteering
voor Seconds met in verhouding betere kwaliteiten.
METALEN.
Loco-Noteeringen te Londen:
Data Ijzer
Cl
,,,.
K
Stan°d’rd Tin
Lood
Zink
12 Aug. 1918..
nom.
122.-/-
388.-/-
30.10/-
52.-/-
6
,,
1918..
nom. 122.-/.-
399.-1- 30.10/- 52.-1-
10 Aug. 1917..
uom. 125.-1-
244.51-
30.101-
11 Aug. 1916..
nom. 112.-1-
.
17 1.-!-
29.5/-
49.-/-
20 Juli 1914..
5114
61.-!-
145.15/-
19.-/– 21.101-
VERKEERS WEZEN.
SCHEEPVAART.
10 Augustus 1918. In de afgeloopen week kwamen geen
tijdingen van bijzondere beteekenis binnen; in de noteeriug
der vrachten werden geen wijzigingen bekend.
GRAAN.
Data
Petra
grad
Londen)
R’dam
Ode.ssa
Rotte,-
dam
Au. Kust
Ver. Staten
San Lorcnzo
Rotter-
Bristol
Rotte,.
Enge.
dam
Kanaal
dam
land
5110 Aug.
1918
–
–
501-
–
225/-
29Juli/3 A. 1918
–
-.
–
50/-
–
2251-
6111 Aug.
1917
–
–
–
30/-
–
140/-
7112 Aug.
1916
–
–
f
15,-
1115
f110,-
160/8
Juli
1914
11
cl.
713
1/11
1
/
1/111/4
.121-
121-
KOLEN.
Ca,diff
1
Oostk. Engeland
Data
Lor.
deaux
Genua
Part
Said
1
La
Plata
RivierI
Rotte,-
1
dam
Gothen-
burg
5110 Aug. 1918
691-
101/3
200/-
1201-
–
Kr.205 29 J.13 A. 1918
69/-
10113
200/-
1201-
–
,,
205
6111 Aug.1917
69/-
101/3
–
–
–
–
7/12 Aug. 1916
34/.
62/8
74/6
38/-
f6,50
–
Juli 1914
fr 7,-
-7/-
7/3
14/6
312
4/-
DIVERSEN.
Bombaij
Birma
Vladivo-
Chili
Data
West
E6ropa
West
Europa
stork
West West
Europa (d. w.)
(rijst)
Europa
(salpeter)
5110 Aug.
1918.
.
-.
275/- 500/-
–
190/-
29 Juli/3 Aug. 1918.. ..
275/- 500/-
–
1901-
6/11 Aug.
1917.. ..
350/-
4501-
180/
7112
Aug.
1916..
. –
100/- 150/-
–
140/-
Juli
1914….
1416
16/3
.
25/-
22/3
Graan Petrograd per quartet aan 496 ib.,. zwaar, Udessa per Unit, Ve,.
Staten per quartet aan 480 1h.,. zwaar.
Overige notecringen per ton van 1015 K.G.
14 Augustus 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
731
DE TWENTS CHE BANK
Amsterdam – Rotterdam – ‘s-Gravenhage. – Utrecht
Maandstaat op 31 Juli 1918
DEBET
Aandeelhouders nog te storten
……………………….
f
1.784.700,-
Deelneming in de ‘firma’s:
B. W. BLIJDENSTEIN
&
Co., te Londen
B. W. BLIJDENSTEIN Jr., te Enschede
LEDEBOER
&
Co., te Almelo,
f
7.892.187,50, waarvan in
geld
gestort
…………………………. ……….
6.342.187,50
Deelneming in bevriende Bankinstellingen f4.548. 148,60,waarvan
in
geld
gestort
………………………….
,
3.077.648,60
f
11.204.536,10
Fondsen van Aandeelhouders
te Amsterdam, Rotterdam, ‘s-Gravenhage en Utrecht
. . .
31.688.200,-
Fondsen door ons gedeponeerd voor rekening van bevriende
instellingen……………………………………
Wissels
en
Coupons
………………… ……….
49.102.195,3534
Nederlandscho Staatsleeningen
……………………….
,,
579.320,55
Nederlandsche Schatkistbiljetten en Schatkistpromessen
.
58.602.922,79
Daggeldieeningen……………………………………
bij Bankiers:
beschikbaar voor eigen gebruik
…………… . ………
f
2.203.885,6734
voor
rekening van
derden
……………………….
,,
17.375.539,7834
gereserveerd voor geopende credieten
………………..
,,
2.940.015,-
f
22.519.440,46
Prolongatiën
gegeven
………………………………
,,
8.775.575,-
Eigen
Fondsen en
Syndicaten
……………………….
,,
3.565.804,8654
Credietvereeniging
………………………………..
f
23.065.075,31
Af:
loopende
Promessen
……………………………..
,,
2.200.000.—
0
20.865.075,31
Voorschotten tegen Onderpand of Borgtoëht en Saldo’s Rek. Ort.
f 37.491.719,40
Af:
loopende
Promessen
…………………………….
,,
1.985.000,-
35.556.719,40
Voorschotten
op
Consignatiën
………………………..
135.396,04
Gebouwen
en
Safe Deposit. ………………….
……….
2.727.194,5634
Totaal
……
f
251.142.880,4834
•
CREÖIT
Kapitaal
…………………………………………
f
21.952.000,-
Reservefondsen
…………………………………….
,,
8.199.877,-
Waarborgfonds
Credietvereeniging
…………….. ………
,,
3.057.697,50
Reserve
Credietvereeniging
…………………………
,,
2.719.017,11
f
35.928.591,61
Aandeelhouders voor gedeponeerde fondsen
als waarborg voor 90 püt. storting op aandeelen
B
….
f
1.784.700,-
in
Leendepôt
………………………………….
,,
33.924.000,-
35.708.700,—
Zieken-
en
Pensioenfondsen
………………………….
S
242.596,4434
Deposito’s
………………………………………..
48.896.789,0034
Prolongatie-Deposito’s
….
……………………………
.
3.635.578,30
Saldo te ontvangen en te leveren fondsen………………
–
671.409,19
Saldo’s in
Rekening-Courant
………………………….
,,
83.550.973,10
,,
,,
•
,,
voor gelden in het Buitenland.
.
,, 17.374.911,48
Oredietvereeniging
…………
,,
11.090.617,1734
,,112.016.501,7534
Daggeldieeningen
……………………
. ……………..
4.000.000,-
Kassiers
. …………………………………………
198.342,4734
Te
betalen
Wissels
………………………………..
S
,,
7.307.397,67
Diverse
Rekeningen ………………………………..
2.536.973,9834
Totaal
……
f251.142.880,4334
732
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
14 Augustus
1918
II
De N.V. Nederlandsche Huistelefoonla’atschappij
ROTTERDAM
‘s.GRAVENHAGE
GRONINGEN
Telefoon 3600
Telefoon
H
280, 300
Telefoon 1555
levert uit voorraad
TELEFOON-, SCHEL-, ELECTR. KLOK-INSTALLATIES,
etc.,
in huur en koop.
Herstelt en onderhoudt onder garantie ook alle niet door haar uitgevoerde installaties.
PROSPECTUS GRATIS.
KONINKLIJKE
jntcrnationale
J3ank’
Een polis der
HOLLANDSCHE
voor
3akcL)hen
waarbør
LLOYD
NILLMIJ
AMSTERDAM
7.
3
panbbrv
van 1859
Geregelde
Passagiers-
en
Vrachtdienst
met nieuwe, moderne
C)
TOTDIN
3
‘s-Gravenhage, Veenestraat
1
post-stoomschepen
geeft volledige
TUSSCHEN
zekerheid en rust.
AMSTERDAM
EN
ZUID-AMERIKA
GRONINGSCHE CREDIET-
VIA
NEW YORK
EN HANDELSBANK
QRONINGEN, APELDOORN, APPINGEDAM, ASSEN EM VEENDAM
U N 1 E B A N K
Kapitaal
/
5.000.000
1
—
Nederland
VOOr
en Koloniën
Geplaatst en volgestort f2.000.000,—
AMSTERDAM
Reserves ruim
……
f
387.000,—
Agentachappen in Indië:
VERSCHAFT BEDRIJFSKAPITAAL AAN
BATAVIA, SOERABAVA,
BANDOENG,
LANDBOUW, HANDEL EN NIJVERHEID
MEDAN
EN WELTEVREDEN
INCASSO
–
DEPOSITO
–
SAFE DEPOSIT
Agentechap in Nederland:
TILBURG
D E S
PA A R
N
E
–
B A N
K
ter vereenvoudiging van admini-
stratie en ten gebruike voor de
HAARLEM
VERMOGENSBELASTING
Gestort Kapitaal en Reserves
f
1.184.000,-
Prijs
f
1,25
Verkrijgbaar
bij
den
Boekhandel
en
hij
REKENING-COURANT, CREDIETEN, INCASSEERINGEN, ASSURANTIEN,
NIJGH &VAN DITMAR’S UITG.-MIJ, R’DAM
WISSELS, EFFECTEN, COUPONS, PROLONGATIEN, DEPOSITO’S, ENZ.
HAARLEMSCHE
r
SE
J
NG
1
DEN LISSE PURMEREND, IJMUI
Vo1estort Kapitaal /3.050.000,—
Reserve / 721.500,J
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
w
.,M
H. MULLER & Co.
REEDERS EN KOOPLIEDEN
HOOFDKANTOOR:
‘sGRAVENHAGE
HOLLAND-AMERIKA L1JN
GEREGELDE AFVAARTEN TUSSCHEN
ROTTERDAM en NEW YORK, BOSTON, PHILADELPHIA,
BALTIMORE, NEWPORT NEWS, NORFOLK, SAVANNAH,
NEW ORLEANS, CUBA, MEXICO en NEW YORK—JAVA.
Voor inlichtingen wende men zich tot de
HOLLAND-AMERIKA LIJN, WILHELMINAKADE, ROTTERDAM
Scheepvaart- en Steenkolen-Maatschappij – Rotterdam
Filialen: AMSTERDAM – IJMUIDEN – LEEUWARDEN – HARLINGEN
ENGELSCHE STEENKOLEN
GEREGELDE
LIJNEN
VICE-VERSA:
ROTTERDAM – LONDON; ROTTERDAM – HULL/GOOLE; ROTTERDAM – NEWCASTLE;
ROTTERDAM – LEITH
VAN RIJN & C9
UTRECHT – POSTBUS 40
R. S. STOKVIS & ZONEN Lt – ROTTERDAM
EENIGE F4BRIK4NTEN
FI4NDE UTRECHTSCHE
FIJNE TAFELMO STERD
P. Cbs & Leembrtiggon
LEIDEN
Opgericht 1
Mei
1766
Tel. Intercomm. 370
Telegr.-Adres: CLOS
Sajetten en Wollen
Garens voor Hand-
en Machinebreien
Groote voorraden van artikelen op industriëel gebied
WEISE
OTTERDAM
(X
CO,
O.
AMSTERDAM
Import van en Handel in
OVERZEESCHE PRODUCTEN
speciaal
RUBBER, GUTTA-PERCHA en BALATA
14 AUGUSTUS 191
3EJAARGANG No. 137
ECONOMISCH-STATISTISCHE
BERICHTEN
LNNO 1616
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
BLAAUWHOEDENVEEM – VRIESSEVEEM
AMSTERDAM
ROTTERDAM
ANTWERPEN
EXPEDITEURS
MAATSCHAPPELIJK
–
RESERVE –
KAPITAAL:
•1
FONDSEN:
f10.000.000,-
f 1.639.297,151
EXPEDITIE
RUBBER-
IN- EN
UITKLARING
ETABLISSEMENT
ASSURANTIE
KINA – ETABLISSEMENT
PAKHUIS EN SILO-GEBOUW
,.Sî.
JOB”, ROTTERDAM
SEÊEDICDE WEGERS EN METERS
BEWARING
VAN
KOOPMANSGOEDEREN
TEGEN
UITGIFTE VAN
,,CEDULLEN
AAN
TOONDÉR”
WELKE LEVERBAAR EN BELEENBAAR ZIJN
MODERNE KOEL- EN VRIESINRICHTINGEN
TE AMSTERDAM EN ROTTERDAM VOOR HET OP LAGE
TEMPERATUREN BEWAREN VAN AAN SPOEDIG BEDERF ONDERHEVIGE LEVENSMIDDELEN EN HANDELSWAREN.
CORRESPONDENTEN:
TE LONDEN: BRITISH BLAAUWHOEDENVEEM, LTD., 1 MINCING LANE, E.C.
BIJKANTOOR TE LIVERPOOL.
IN NED. INDIË: ,,HET INDISCHE VEEM” EN ,,DE SCHEEPSAGENTUUR”, BATAVIA, ENZ.
DIRKZWAGER’s SCHEEPSAGENTUUR
MAASSLUIS EN HOEK VAN HOLLAND
Belasten
zich met het rapporteeren van schepen en het
behandelen van scheepszaken op deq
Nieuwen
Waterweg
NIEUWE BERGING-MAATSCHAPPIJ
MAASSLUIS
Contracteeren
voor het bergen van gezonken schepen en
ladingen, op de rivieren en buitengaats; belasten zich met
het
instellen
van duikeronderzoek, enz. enz.
?JEDERLANDSCI1
– TRA?.SATLATNTISCHE
HYPOTBEEKBANK. TE AMSTERDAM
.JERKT IN CANADA MEI’ EIGEN IÇ.ANTOREN
DÎPECrTE:J.MEES TE AMTERaJ1. LDflOOCLEEVE FORTUYN TE WINNIPEG
50fl
6
0
/
0
J!.I)rnrEwE)N
IN3TUKKENVA1- fiOOO,_.fa.5OO._EN iioO._
AFOUrE TE3z14 aEUP5KO5
W
1
1 —
—’
K E TEL MA K ER IJ
CORN WALL
LANCASH URE
BOUILLEUR-KETELS
BABCOCK &WILCOX
WATER PIJ PKETELS
ACHIMUABRJH ING 11
ROTTERDAM. Zuidbiaak 56
MARxY
“‘%N’& Co-s BANK’
‘8-GRÂVENHÂGE,
Kneuterdijk 13
KAPITAAL f 8.000.000,— VOLGESTORT
Directie:
P.
J.
VAN OMMEREN, Jhr. D.
F.
REUCHLIN. S. S. BOSMAN JR.
Raad van Commissaria8en: Mr.
J.
A. LOEFF.J. RUPPERDA WIERDSMA, A. C. MEES en Mr. A.
J.
MARX
NIJGH & VAN DITMAR’S DOEK- EN HAIqDELSDRUXKERIJ. ROTTERDAM