■ Willem Gielen (CBS)
Steeds minder Nederlanders zijn aangesloten bij een vakbond. De dalende trend in het ledenaantal is ingezet rond de eeuwwisseling. In 2017 waren er nog 1,7 miljoen Nederlanders aangesloten bij een vakbond, ruim 200.000 minder dan in 2000. Van alle werknemers was in de periode 2012–2016 gemiddeld 19 procent lid van een vakbond. Het aandeel mannelijke leden was met 22 procent iets hoger dan het aandeel vakbondsleden onder vrouwen (17 procent).
Het lidmaatschap varieert vooral naar leeftijd. Onder oudere werknemers was het aandeel leden relatief hoog: 29 procent van de werknemers van 45 tot 75 jaar, tegenover 13 procent van de 45-minners. Ook verschilt het aandeel leden naar het hoogst voltooide onderwijsniveau. Van de werknemers die middelbaar- of hoogopgeleid zijn, was 20 procent vakbondslid; onder laagopgeleiden was dat met 17 procent wat minder.
Onder vrouwen neemt het lidmaatschapsniveau toe met het onderwijsniveau, terwijl dat patroon bij mannen minder duidelijk is. Vooral bij vrouwen van 45 jaar en ouder is het verschil tussen hoog- en laagopgeleiden relatief groot. Zo was 33 procent van alle hoogopgeleide vrouwelijke werknemers van 45 tot 75 jaar lid van een vakbond, tegenover 17 procent van de laagopgeleiden. Laagopgeleide vrouwen tot 45 jaar waren met 8 procent het minst vaak lid.
Bij mannen van 45 jaar en ouder is er nauwelijks verschil in lidmaatschap tussen laag- en hoogopgeleiden: ruim 30 procent was vakbondslid. Onder mannen jonger dan 45 zijn de verschillen groter. Met 10 procent was het aandeel vakbondsleden bij hoogopgeleide jonge mannen relatief laag.
