Joris Luyendijk gebruikt de stilte voor de storm van de Nobelprijsbekendmaking om nog eens even op de trom te slaan over waarom economie geen wetenschap zou zijn. Hij tuigt voortdurend stromannetjes op van wat economie zou zijn op om die daarna met zijn aanstekelijke geschreven boosheid (die altijd goed scoort) af te schieten.
Het leuke is dat als hij dit in een internationale krant doet (The Guardian) en daardoor ook eens de wind van voren krijgt van internationale economen. Noah Smit in dit geval. Feitelijk is Noah al zo precies in het ontkrachten van alle kritiek dat er niet veel meer tegenin hoeft te worden gebracht. Toch wil ik er nog twee dingen over kwijt. Niet om een welles-nietes spelletje verder te voeren maar omdat het algemene inzichten zijn.
Wat economie is, en waarom wiskunde het logische instrument is
De economische wetenschap is een sociale wetenschap. Dat betekent in feite niets anders dan dat onderzoekers in de economie proberen om sociale verschijnselen te begrijpen. Daarin lijkt de economie op de sociologie en de antropologie. Maar terwijl bijvoorbeeld psychologen proberen om de processen die zich onder de hersenpan afspelen te begrijpen, en sociologen zich vooral concentreren op interactie tussen personen en groepen, concentreert economie zich op de mogelijke gevolgen daarvan. Op de situaties die kunnen ontstaan wanneer individuen met ieder hun eigen drijfveren interactie met elkaar aangaan om toegang te krijgen tot schaarse middelen. Omdat de samenleving nogal complex is en het in woorden op een gegeven moment niet te overzien is hoe op elkaar zullen reageren, maken economen modellen, omdat wiskunde nou eenmaal de taal der logica is.
Luyendijk zegt tegelijkertijd dat economie niet wiskundig genoeg is om zich een Nobelprijs toe te eigenen (bizar argument, want waarom anders een vredesprijs?) en dat de economie te wiskundig is om de sociale processen in beeld te krijgen die moreel gevaar creëerden in de financiële sector)
In economische modellen wordt al 20 jaar lang rekening gehouden met het feit dat een mens in werkelijkheid geen allesoverzienende rationele afweging maakt. Het individu in een economisch model maakt al jarenlang een afweging tussen geld, status, vriendschap, vrije tijd, wederkerigheid enzovoorts. Allemaal begrippen die in de sociale wetenschappen gangbaar zijn. Sociale wetenschappers die deze instrumenten gebruiken om problemen in ons economisch stelsel inzichtelijk te maken krijgen ook al Nobelprijzen in de economie (Kahneman).
Probeer ook zelf iets bij te dragen
Luyendijk zijn venijn tegen de economie en terloops ook nog even het economisme lijdt aan de zelfde zwakheid als het boek van Jesse Klaver: afgeven op de grote invloed van het economisch denken over de samenleving terwijl ze nalaten een krachtig alternatief te formuleren dat meer is dan een verzameling boeiende anekdotes. Dat geldt zowel voor Luyendijk zijn (op zich waardevolle) antropologische inzichten en voor Klaver zijn (moedige) politieke idealen.
Auteur
Categorieën