Naschrift op: Efficiëntie van Nederlandse schadeverzekeraars

reactie

Naschrift op: Efficiëntie van Nederlandse
schadeverzekeraars

I

n ESB van 27 juni 2008 geeft Alex Hoen van
het Verbond van Verzekeraars een reactie op
ons artikel Efficiëntie van Nederlandse schade­
verzekeraars in ESB van 16 mei jongstleden. De
auteur is verbaasd over de conclusie dat er sprake
is van onvolledige concurrentie op de Nederlandse
schademarkt. Volgens hem is de concurrentie tussen
schadeverzekeraars juist fel.
Als prangend voorbeeld geeft hij de markt van
motorrijtuigenverzekeringen, waar de sterk dalende
premies de hevige concurrentiedruk zouden moeten
bevestigen. “Van 2006 op 2007 was ook de winst
gedaald.†Dit voorbeeld is naar onze mening niet
zonder meer overtuigend. Dalende prijzen kunnen
inderdaad een indicatie van toegenomen concur­
rentie zijn, maar dat is geen wetmatigheid. Recente
prijsdalingen lijken hoofdzakelijk het gevolg van
lagere kosten voor de verzekeraars. Dat blijkt bij­
voorbeeld uit de ontwikkeling van de winstmarge in
de branche motorrijtuigen, weergegeven in figuur
1. Hoewel de winstgevendheid vorig jaar inder­
daad licht is gedaald, is de winstmarge nog altijd
historisch hoog: twaalf procent van de verdiende
premie. De lagere premies van de laatste tijd zijn
dan ook vooral een weerspiegeling van lagere kosten
door veiliger verkeer en minder diefstal. Dankzij de
aanleg van rotondes, de verbeterde veiligheid van
voertuigen, ­ aatregelen als het beginnersrijbewijs
m
en standaard-startonderbrekers bij nieuwe auto’s is
de schadelast voor verzekeraars sterk afgenomen
(Verbond van Verzekeraars, 2007).

Kern van kritiek
In zijn reactie betoogt Hoen dat de conclusie van
beperkte concurrentie tussen schadeverzekeraars een
direct gevolg is van ­ncorrecte marktafbakening. Door
i
alle schadeverzekeraars op een hoop te gooien, zou
een onjuist beeld zijn ontstaan. Nadere analyse per
branche laat echter zien dat ook op branche­ iveau
n
sprake is van substantiële schaalinefficiënties. De
onbenutte schaalvoordelen weerspiegelen onder
Figuur 1

15

Resultaat motorrijtuigen, na interest en
herverzekering.

%

10
5

Jaap Bikker en
Janko Gorter

insurance industry: competition, efficiency and focus. DNB Working
Paper nr. 164.

De Nederlandse Bank en

Bikker, J. en L. Spierdijk (2008) Determinanten van bancaire

-10
‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 ‘07

Utrecht; econoom bij De
Nederlandse Bank

542

ESB

Hoen suggereert ten slotte om de concurrentie in de
Nederlandse schadesector verder te analyseren met
behulp van ­ arktaandelen, concentratie-indices en
m
Gini-coëfficiënten. De meerwaarde van zo’n beschou­
wing is echter kwestieus. De bankenliteratuur heeft
namelijk geleerd dat het verband tussen concentratie
en concurrentie ambivalent is: een groter aantal
verzekeraars zou meer concurrentie kunnen impli­
ceren, maar het is omgekeerd ook mogelijk dat sterke
concurrentie verzekeraars juist zou dwingen tot
consolidatie (Bikker en Spierdijk, 2008).

Bikker, J. en J. Gorter (2008) Performance of the Dutch non-life

-5

hoogleraar Universiteit

Tot besluit

Literatuur

0

Senior onderzoeker bij

meer de mate waarin een branche geconsolideerd is.
Overig vervoer bijvoorbeeld is een branche waarin de
concurrentie sterker is, ook door het internationale
karakter ervan, wat in het afgelopen decennium
heeft geleid tot meer marktconcentratie (Bikker en
Gorter, 2008). Onder volledige mededinging kan de
door ons waargenomen schaalinefficiëntie niet voor­
komen. Zelfs bij imperfecte, maar sterke concurren­
tie zouden verzekeraars gedwongen worden kosten
te besparen door middel van consolidatie. Aldus zijn
onbenutte schaalvoordelen ook een indicator van
onvolledige mededinging. Waar de premies de uitke­
ringen en de kosten nauwelijks of niet dekken, zoals
op dit moment bij de ziektekostenverzekeringen,
kan de concurrentie uiteraard niet te kort schieten.
De grote schaalinefficiënties in de zorgbranche over
de periode 1995–2005 suggereren dat particuliere
zorgverzekeraars voor de stelselherziening in 2006
inefficiënt waren. Nadien is de concurrentie in de
zorgbranche duidelijk toegenomen. Er heeft zich, in
overeenstemming met onze analyse, een grootscha­
lige consolidatieslag voltrokken en aanwezige schaal­
voordelen worden nu in meerdere mate benut.
De auteur brengt verder naar voren dat onze regres­
sieanalyse spaak loopt door een te sterke samen­
hang tussen sommige verklarende variabelen,
namelijk herverzekering en enkele branchedummy’s.
Herschatting van ons model zonder herverzekering
levert echter nagenoeg dezelfde uitkomsten op voor
de schaaleffecten, evenals voor de meeste branche­
dummy’s. Twee branchedummy’s veranderen enigs­
zins, en wel in overeenstemming met de voorspelling
van Hoen. Het verschil is echter niet significant en
de conclusies worden er niet wezenlijk anders door.

concurrentie. ESB 93(4530), 148–150.
Verbond van Verzekeraars (2007) Financieel jaarverslag verzeke-

Bron: Verbond van Verzekeraars

93(4542) 5 september 2008

ringsbranche 2006.