De milieu-efficiencywinst
Aute ur(s ):
CBS (auteur)
Gert Buiten en Mark de Haan
Ve rs che ne n in:
ESB, 83e jaargang, nr. 4168, pagina 727, 25 september 1998 (datum)
Rubrie k :
Statistiek
Tre fw oord(e n):
economie, samenleving, milieu
In 1997 waren bedrijven verantwoordelijk voor de uitstoot van 173 mrd kilo CO2-equivalenten. Nog eens 38 mrd kwam voor rekening
van de huishoudens, vooral in het kader van verwarming en vervoer. Bij elkaar bedroeg de uitstoot van de belangrijkste
broeikasgassen kooldioxide, lachgas en methaan in Nederland 211 mrd kilo CO2-equivalenten.
Door de invoer veroorzaakte Nederland daarnaast emissies in het buitenland. Als wordt verondersteld dat het buitenland dezelfde
productietechnieken gebruikt als Nederland, kunnen deze emissies geraamd worden op 92 mrd kilo CO2-equivalenten, zodat de totale
‘Nederlandse’ uitstoot in 1997 uitkwam op 302 mrd kilo (de hoogte van de rechter staaf in figuur 1).
Figuur 1. De herkomst van broeikasgassen (CO2,N2O en CH4), mrd CO2-equivalenten
Handelsbalans broeikasgassen positief
Deze 302 mrd kilo mag echter niet geheel aan Nederland worden toegeschreven. Een deel van de productie die de ‘Nederlandse’ uitstoot
tweegbrengt, is namelijk via de export bestemd voor het buitenland. Als de emissies van de invoer en de binnenlandse productie worden
toegerekend aan consumptie, investeringen en uitvoer (figuur 2), blijkt dat de handelsbalans van broeikasgassen in 1997 voor Nederland
‘positief’ uitviel. De broeikasgasemissies die zijn toe te rekenen aan de uitvoer bedroegen 138 mrd kilo CO2-equivalent; anderhalfmaal zo
veel als de 92 mrd kilo van de invoer. Wij veroorzaken dus minder vervuiling in het buitenland, dan wij zelf produceren ten behoeve van
de buitenlandse vraag. Dit hangt samen met het relatief energie-intensieve exportpakket (o.a. vervoersdiensten, tuinbouw en chemie).
Figuur 2. De bestemming van broeikasgassen (CO2, N2O en CH4), mrd CO2-equivalenten
Milieu-efficiency verbeterd
Tussen 1993 en 1997 kenden de bestedingen een volumegroei van bijna 18%. De uitstoot van broeikasgassen groeide met slechts 5%.
Dat de uitstoot achterbleef komt allereerst door een verschuiving in het productenpakket van goederen naar (doorgaans
milieuvriendelijker) diensten. Door deze verschuiving kwam de toename van de emissies als gevolg van de volumegroei van de
bestedingen niet uit op 18%, maar slechts op 12% (zie eerste kolom van tabel 1). In de tweede plaats werden productieprocessen minder
milieuvervuilend. Deze efficiencywinst is fors geweest. In 1993 zouden de Nederlandse emissies van broeikasgassen 7% lager zijn
uitgevallen als ze waren geproduceerd met de (schonere) productieprocessen en bedrijfstakkenstructuur van 1997. De verschuiving in
het bestedingspatroon en de verbeterde milieu-efficiency hebben gezamenlijk een verlagend effect van zo’n 13% gehad. Per saldo kwam
de toename van broeikasgasemissies daardoor uit op 5%.
Tabel 1. Efficiency-winst bij uitstoot broeikasgassen (CO2, N2O en CH4), mutatie uitstoot 1993-1997 in %
volumeeffect
efficiencyeffect
totale
toename
uitstoot
binnenland
» consumptie
(direct en toegerekend)
» investeringen (toegerekend)
10
21
-7
-13
3
8
buitenland
» uitvoer (toegerekend)
13
-7
6
Totaal
12
-7
5
De gegevens in deze bijdrage zijn afkomstig uit De Nederlandse economie 1997, CBS, 1998.
In figuur 1 en figuur 2 is de betekenis van de toegenomen milieu-efficiency in beeld gebracht met de middelste staaf. Deze geeft aan hoe
hoog de emissies zouden zijn bij de omvang van de finale vraag van 1993, en de productiewijze van 1997. Het verschil tussen de eerste
en de tweede staaf geeft de milieuefficiency-winst weer, het verschil tussen de tweede en de derde staaf het volume-effect als gevolg van
de toegenomen bestedingen en de veranderingen in het bestedingspatroon.
Uitstoot investeringen het hardst gestegen
De uitvoer en de consumptie veroorzaakten in 1997 beiden ongeveer 46% van de totale uitstoot van broeikasgassen. De investeringen
zorgden voor 8%. Tussen 1993 en 1997 was de toename van de uitstoot het hoogst bij de investeringen.
Copyright © 1998 – 2003 Economisch Statistische Berichten (www.economie.nl)