Column: Pensioenpijn

Column ESB

Pensioenpijn

D

van hun eigen premie gestemd heeft.
e discussie over en de
Het bestuur heeft zich er niet veel
­kabinet­spolitiek ten ­aanzien
van aangetrokken, maar ja, het is ook
van het ­pen­sioen­stelsel is
maar een adviesorgaan.
voor een buiten­
­
staander moeilijk te
Dit verhaal, dat ongetwijfeld kan
d g
­ oor­ ronden, maar ook voor iemand
­
w
­ orden aangevuld met soortgelijke
­
die zich er al een tijdje mee ­bezighoudt
verhalen over andere pensioenfondsen,
­
blijft het soms onbegrijpelijk. Neem nu
­
geeft aan hoe ­ ynisch het Rijk en de
c
het recente besluit van het bestuur van
werkgevers in het algemeen omsprinhet ABP om het premiepercentage
­
gen met de belangen van werknemers
van 21,6 procent in 2014 naar 19,6
en ­
gepensioneerden. Ook maakt
procent te verlagen voor 2015.
het pijnlijk duidelijk dat alle vrome
­Tegelijkertijd besluit men voor het jaar
v
­ erhalen over inspraak, gehoord wor2015 geen ­ndexatie toe te kennen. In
i
den en adviesaanvragen eigenlijk maar
de ­ ogenaamde indexatiestaffel op de
z
­
praatjes voor de vaak zijn.
ABP-site lezen we dat er vanaf 2009
De regering heeft nu een Brede
­
geen indexatie heeft plaatsgevonden,
Bernard van praag
­Maatschappelijke Dialoog ­geënta­­wat ­esulteerde in een koopkrachtr
Emeritus universiteitshoogleraar aan de
meerd over hoe wij in de 21ste eeuw
verlies van 9,6 procent in totaal. Een
­
Universiteit van Amsterdam
verder moeten met onze pensioenen,
­
normale lezer vindt dit uiteraard bezorg en wonen. Het klinkt weer lief en
vreemdend en dat is het ook. Zou het
o zo begripvol, maar neemt u van mij
niet veel meer voor de hand liggen om
aan, het stelt niets voor.
de premie te verhogen bij onvoldoenMet Piketty, Krugman en Stiglitz ben ik (Van Praag, 2008;
de dekking, maar in ieder geval niet te verlagen?
Er moet natuurlijk een reden zijn waarom het bestuur dit 2009) van mening dat de tegenstellingen tussen kapitalisten
b
­esluit neemt, ondanks dat het Verantwoordingsorgaan en arbeiders, die Marx zo gloedvol beschreef, in de 21ste eeuw
(V.O.) van het ABP een negatief advies uitbracht. Het motief weer dreigen terug te keren. We leven in een tijdsgewricht
­
dat er daardoor meer geld voor directe consumptie vrijkomt waarin de middenklasse wordt teruggeduwd naar de rol van
door een premieverlaging is niet erg overtuigend, want een machteloos proletariaat en waarin een niet aan een bepaald
i
­ndexatie van pensioenen zou extra koopkracht geven aan woonland gebonden super-elite van kapitaalkrachtigen de
gepensioneerden, die ook consumeren. In dit geval is er dienst gaat uitmaken. In zo’n klimaat wordt de zorg voor de
toch sprake van een benadeling van gepensioneerden en een factor arbeid minder en minder.
Pensioen was een bindmiddel om de factor arbeid aan het
­bevoordeling van actieven. Het komt niet evenwichtig over.
b
Voor de staat als werkgever is er wel een voordeel. Er hoeft ­edrijf te binden en loyaliteit met het bedrijf te krijgen.
W
900 miljoen euro minder aan premie te worden betaald. ­ anneer die factor steeds minder nodig wordt en specifieke
Ook het Rijk als belastingontvanger incasseert dan een exemplaren gemakkelijk vervangen kunnen worden door
a
e
­xtra belastingontvangst van ca. 350 miljoen, doordat het ­ndere, gaat de productiefactor arbeid steeds meer lijken
­
b
­elastingplichtig loon 900 miljoen euro hoger uitvalt. op een ‘grondstof ’, die je koopt waar hij het goedkoopste is,
Het ­otaalbedrag van 1,25 miljard euro is voor het Rijk een en switch je gemakkelijk van leverancier. Daardoor verliest
t
het pensioen zijn betekenis voor de werkgever en wordt het
­welkome meevaller.
g
Uiteraard is het nog niet het onbeschaamde graaien in het ­ereduceerd tot een variabele kostenpost. En kostenposten
ABP waarmee Lubbers en Kok indertijd de staatstekorten moet je reduceren.
t
­ rachtten te dempen, maar op termijn komt het op hetzelfde
neer. Het is daarom ook zo verbazingwekkend omdat slechts
weinig ­ndere fondsen aanstalten maken om de premie
a
v
­ erlagen en het gros van de fondsen de wens van het kabinet
dus niet ­ pvolgt. Het geeft ook een inkijkje in de ­ etekenis
o
b
van het ­ erantwoordingsorgaan bij het ABP. Twee uur na
V
de vergadering van het V.O. dat met krappe meerderheid
n
­ egatief adviseert over het plan de premie te verlagen, komt Literatuur
het ­ BP-persbericht dat de premie wel omlaag zal gaan. Let Praag, B.M.S. van (2008) Marx heeft toch gelijk. ESB, 93(4536), 335.
A
wel, in dat V.O. met 48 leden zitten ook 19 werknemers van Praag, B.M.S. van (2009) De klassemaatschappij komt terug. ESB,
wie een substantieel deel dus kennelijk ook tegen een verlaging 94(4562), 367.
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
Jaargang 99 (4699 & 4700) 18 december 2014
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.

761