Hoe gaat het ondertussen met de decentralisaties? Het kabinet heeft zich verschanst in het statige landgoed Nijenhuis om goede voornemens te verzamelen voor het komende jaar. Mag ik deze even toevoegen aan de lijst?
Verbinding
Bij het beperken van de AWBZ tot de ‘zware gevallen’ en het opknippen van de rest van de langdurige zorg, ontstaat de vraag hoe om te gaan met een cruciale speler in dit domein: de wijkverpleegkundige. Deze professional kan de verbinding leggen tussen zorg, mantelzorg en de buurt. Mits goed ingezet, kan de wijkverpleegkundige bijdragen aan maatwerk, het vermijden van eenzaamheid en kostenbeheersing. Je zou verwachten dat het optimaal benutten van wijkverpleegkundigen centraal staat bij de decentralisatie van de AWBZ.
Ambtelijke logica
De praktijk is anders. Het gebruikelijke fenomeen in de zorg ontpopt zich hier. In plaats van de klant en zijn noden als uitgangspunt te nemen en daar de organisatie en financiering op af te stemmen, wordt ambtelijke logica voorop gesteld.
Opsplitsing
Dit heeft de curieuze consequentie dat de wijkverpleging opgesplitst wordt in twee strikt gescheiden segmenten. Dingdong: We introduceren aan de linkerkant wijkverpleegkundige A. We bedenken dat deze is gericht op patiëntenzorg, betaald vanuit het zorgverzekeringsstelsel. Aan de rechterkant presenteren we wijkverpleegkundige B die preventie in de buurt moet gaan organiseren.
Niet zinvol
Vanuit de klant gezien heeft deze scheiding geen enkele betekenis, want preventie, mantelzorg en zorg zijn niet zinvol te scheiden. De meeste betrokken ouderen hebben een combinatie van diensten nodig. De arme mevrouw Willemsen uit Appelscha krijgt de ene dag wijkverpleegkundige A op bezoek die constateert dat het handig was geweest als wijkverpleegkundige B erbij zou zijn om taken uit te voeren waartoe A zelf prima capabel is. De dag erna is het precies omgekeerd. Hopeloos.
Economisch gezien kent de scheiding geen logica, want zij leidt tot een vermindering van flexibiliteit in de inzet en dubbele aanbestedingen. Vanuit arbeidsmarktperspectief is er ook niet over nagedacht want op deze manier is het moeilijker fulltime banen te vervullen. Voor de beroepsgroep zelf leidt het tot frustratie. De arbeidsvreugde van wijkverpleegkundigen ligt nu juist in het combineren van diverse taken.
Matgezet
Geklaag vanuit de sector kan tot nu toe rekenen op onwillige ambtelijke oren. Jongens, we hebben na langdurig kwartetten tussen Rijk, gemeente en zorgverzekeraars het nu eenmaal zo geregeld. Patiënten en professionals fungeren in dit spel niet als de spil waar alles om draait maar als pionnen die in Kafkaësk schaakspel geofferd kunnen worden voor het hogere bureaucratische doel. De schaker heeft zijn tegenstander matgezet en leunt tevreden achterover. Zijn operatie is geslaagd. De patiënt is overleden.
Dit artikel verscheen op 1-9 in het FD. Zie ook deze.
Auteur
Categorieën