■ Nahom Ghebrihiwet en Daphne Schreur (Ministerie van Financiën)
De gemiddelde schuldratio in lage-inkomenslanden, met een per capita inkomen van maximaal 890 euro, is de afgelopen tien jaar fors toegenomen. In deze landen is de staatsschuldquote opgelopen van gemiddeld 30 procent in 2007 naar 45 procent in 2017.
Dit gaat gepaard met een stijging in de rentelasten ten opzichte van de overheidsopbrengsten (figuur). Gemiddeld stegen de rentelasten als percentage van de inkomsten met 3 procentpunt. In sommige landen, zoals Gambia, nam de ratio zelfs toe tot 25 procent. Een kwart van de overheidsinkomsten moet in dit geval worden aangewend voor rentebetalingen, terwijl dit geld nodig is voor investeringen in de economie, zorg en onderwijs.
De toename van de schuld in veel lage-inkomenslanden is deels het gevolg van de depreciatie van lokale valuta en tegenvallende of zelfs negatieve economische groei. Ook is er een toename van niet-concessionele financiering, bijvoorbeeld middels uitgifte van eurobonds, die doorgaans gepaard gaat met hogere rentes.
Daarnaast lopen de schulden ook op door tegenvallende overheidsinkomsten in met name grondstoffen exporterende landen als gevolg van dalende grondstoffenprijzen. Kleine belastinggrondslagen en beperkte capaciteit van belastingautoriteiten zorgen ervoor dat de overheidsinkomsten relatief laag zijn. De belastingopbrengsten zijn in lage-inkomenslanden gemiddeld slechts tien tot twintig procent van het bruto binnenlands product (bbp), tegenover veertig procent in hoge-inkomenslanden.
De figuur geeft een beeld van de gemiddelde schuld en rentelasten in de groep van lage-inkomenslanden. De schuldquotes van individuele landen lopen echter aanzienlijk uit elkaar, met een schuld ten opzichte van het bbp van onder de 30 procent in Nepal, Rwanda en Tanzania, tegenover meer dan 130 procent in Mozambique.
Een toename in schuldfinanciering is niet direct problematisch, mits er verantwoord wordt geïnvesteerd in het versterken en diversifiëren van de economie, maar de schuldhoudbaarheid dient wel in acht genomen te worden.
Auteurs
Categorieën