■ Farah Abi Morshed (ABN AMRO bank)
Het Europese Emissiehandelssysteem (EU ETS) is een belangrijke pijler van het Europese klimaatbeleid, gericht op reductie van CO2-emissies. Aan het EU ETS doen de 28 landen in de Europese Unie mee, plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein. Deze landen hebben sinds de introductie van het systeem in 2005 hun CO2-uitstoot met zestien procent weten te reduceren, van 2.000 miljoen ton in 2005 tot 1.700 miljoen ton in 2018 (figuur).* In deze periode is het bruto binnenlands product (bbp) in deze landen gestegen met meer dan 31 procent, van 11.800 miljard euro in 2005 tot 15.600 miljard in 2018. Dit laat zien dat er, althans wat betreft de Europese productie, geen relatie meer is tussen economische groei en de uitstoot van CO2. Wat betreft de Europese consumptie kan dit verhaal anders zijn.
De ontkoppeling is grotendeels het gevolg van andere factoren dan het EU ETS. De daling van de CO2-emissies komt exclusief op het conto van de elektriciteitssector, die sinds 2005 een reductie van 26 procent realiseerde, terwijl de industriesector per saldo een gelijkblijvende CO2-uitstoot noteerde (figuur). De daling binnen de elektriciteitssector was in de eerste plaats een gevolg van nationaal beleid, gericht op het promoten van duurzame energie, geholpen door subsidies en veilingen, en het uitfaseren van kolencentrales. In de tweede plaats werd de elektriciteitsmix bepaald door de hoogte van de fossiele brandstofprijzen, die daarbij een directe invloed hebben op de vraag en dus de omvang van de emissie.
Het valt te verwachten dat het EU ETS wel steeds meer de uitstoot van de industriesector zal limiteren, aangezien het aantal beschikbare CO2-emissierechten gestaag zal afnemen tot uiteindelijk nul uitstootrechten in 2058. De afname van beschikbare CO2-emissierechten is het gevolg van recente wijzigingen in het Emissiehandelssysteem, die een opwaartse druk zal uitoefenen op de EU ETS-prijs en daarbij het emissiehandelssysteem zal versterken.
* De grafiek toont een lager bbp in 2018 dan in 2017, omdat slechts weinig landen een voorlopige bbp-schatting voor 2018 hadden en geen gerapporteerd bbp voor vier landen, wat resulteerde in een lager bedrag dan het voorgaande jaar.
