De minister zit met het handen in zijn haar. Er moet op een cruciaal punt in het land een innovatieve brug gebouwd worden en het budget is op. Een creatieve ambtenaar bedenkt iets: we laten de markt alles bedenken en betalen. Zo gezegd, zo gedaan. Verschillende marktpartijen besteden miljoenen aan kekke ontwerpen en uiteindelijk rolt er een winnaar uit.
Creatieve ambtenaar
De minister wrijft zich in de handen, de ambtenaar maakt promotie. Kostenoverschrijdingen? Die hebben we helemaal niet want we betalen niks! Het addertje (‘een detail’ aldus de ambtenaar) is dat de winnaar de brug mag exploiteren. Voor iedere auto die de brug passeert, betaalt de overheid een vast bedrag.
Paarse broeken
De winnaar heeft zijn huiswerk goed gedaan en precies uitgerekend welk bedrag de overheid nog net wil betalen voor de overtocht. De winnaar schakelt een leger paarse broeken in, die met listige marketingcampagnes reclame maken voor de brug en lock-ins voor professionele automobilisten creëren. Er verschijnen ronkende stukken in de krant waar de maatschappelijke baten van de brug breed uitgemeten worden.
Meer kwijt
Uiteindelijk blijkt de overheid veel meer kwijt te zijn dan nodig en worden middelen besteed aan nutteloze reclamecampagnes die ook nog eens voor congestie zorgen. De verantwoordelijke minister moet het veld ruimen, de ambtenaar krijgt een demotie.
Publieke goederen
Een andere ambtenaar, die beter had opgelet bij zijn economiestudie, laat weten dat deze manier om publieke goederen te financieren helemaal niet slim is. Je moet juist de inspanning van de markt belonen en daarna de prijs op marginale kosten zetten.
Medicijnen
Wat voor een brug geldt, geldt ook voor dure medicijnen. Het naïeve model dat hierboven de minister en zijn ambtenaar zo jammerlijk de kop kostte, is precies de manier waarop overheden omgaan met de farmaceutische industrie. Je kunt farma nauwelijks verwijten telkens weer de hoofdprijs te vangen, want zij hebben dit systeem niet bedacht en patiënten hebben geen reële keuze als een innovatief medicijn voor hun ziekte op de markt komt.
Nieuw systeem
In plaats van de maatschappelijke baten van dure pillen breed uit te meten en zakken geld te verspillen aan marketing, is het beter te werken aan een systeem waar innovatie goed beloond wordt, maar prijzen transparant en lager worden en verworven kennis publiek beschikbaar komt, opdat toekomstige innovaties sneller ontstaan.
Europa
Een kans voor Europa om haar geschonden blazoen op te poetsen, want als Nederland kunnen we dit niet alleen. Als landen met een sterke farmaceutische industrie door lobby’s niet mee willen doen, dan doen we het gewoon zonder hen. Je moet ergens beginnen. Vandaag. Nee, gisteren.
Auteur
Categorieën