.
Boeken ESB
Boeken
I
drie hoofdpersonen van het boek:
n ‘Finding Equilibrium’ beKenneth Arrow, Gerard Debreu en
spreken Till Düppe en Roy
Lionel McKenzie. Alle drie groeiden
Weintraub de aanloop naar, de
ze op in een wereld verarmd door de
publicatie van en de nasleep van het
grote depressie en verscheurd door
wiskundige bewijs dat in een concurde Tweede Wereldoorlog. Ze kwarerende economie – onder bepaalde
men terecht bij de Cowles Foundavoorwaarden – een algemeen evention in Chicago waar ze aangestoken
wicht bestaat waarin prijzen zo zijn
werden door het enthousiasme over
dat vraag en aanbod van alle goede algemene evenwichtstheorie van
deren precies gelijk aan elkaar zijn.
grootheden als John von Neumann
In tegenstelling tot wat het thema
en Tjalling Koopmans. Deze twee
van het boek doet vermoeden, is dit
waren in de Verenigde Staten om,
boek niet alleen voor fijnproevers
Auteur  Düppe, T. en R. Weintraub
net als Debreu, het onmogelijke
van algemene evenwichtstheorie.
Titel  Finding equilibrium
werkklimaat in Europa te ontvluchDe auteurs gebruiken de totUitgever  Princeton University Press
ten.
standkoming van het evenwichtsArrow, Debreu en McKenzie
bewijs namelijk vooral als leidraad
begonnen gelijktijdig maar onafhanom het verhaal te vertellen van de
jochen O. Mierau
kelijk van elkaar aan het bewijs te
volwassenwording van economie als
Universitair docent aan
werken. Al gauw besloten Arrow en
wetenschap in de naoorlogse jaren.
de Rijksuniversiteit Groningen
Debreu hun werk gezamenlijk voort
Een cruciaal aspect van dit proces
te zetten terwijl McKenzie in zijn
is de gevoelde noodzaak binnen het
toenmalige economengilde om te komen tot economie als eentje door bleef gaan. Uiteindelijk publiceerde McKenzie
een persoonsonafhankelijke wetenschap. Dit betekent niet zijn versie van het bewijs als eerste – twee maanden voor Ardat economie onafhankelijk moest worden van het gedrag row en Debreu. In tegenstelling tot McKenzie kregen Arrow
van personen maar wel onafhankelijk van de personen die en Debreu voor hun gezamenlijk gepubliceerde variant de
de wetenschap aan het beoefenen zijn. Ongeacht locatie, Nobelprijs voor de Economie. Gezien de belangrijke bijdrage
persoon of tijdperk zouden van elkaar onafhankelijke analy- die alle drie hebben geleverd, stellen de auteurs daarom de
ses van een economisch probleem toch met elkaar overeen terechte vraag of ook McKenzie niet voor de Nobelprijs in
moeten komen. Het evenwichtsbewijs lijkt de vervolmaking aanmerking had moeten komen. Een quote van Arrow is hier
van dit proces – het is een zeer abstracte analyse waarin de duidelijk over: “If neither of [us] would have existed, someone
totstandkoming van het bewijs niet uit het eindresultaat af- else would have appeared on the scene.†(p. 235) Een betere
vraag is daarom wellicht of een economische bijdrage übergeleid kan worden.
De heldere historische beschrijving van de auteurs laat haupt aan individuen toegerekend kan worden of dat econoechter zien dat de schijn van een persoonsonafhankelijke eco- mische ideeën voortkomen uit bepaalde historische contexnomische wetenschap bedriegt. Zo was volgens de auteurs ten waarbinnen de rol van een individu vluchtig is.
Het boek is vloeiend geschreven. Met zeer treffend gebijvoorbeeld de vlucht naar almaar meer technische analyse
een noodzakelijk middel om de economische wetenschap kozen anekdotes confronteren Düppe en Weintraub de lezer
in de jaren vijftig buiten de hetze van McCarthy te houden. met de vroegste reeks mijlpalen in de geschiedenis van het
Deze republikeinse senator had in zijn anticommunistische naoorlogse economische denken. Het boek heeft, uiteraard,
heksenjacht bijna alle sociale wetenschappers, met name die een sterk historische insteek en daarmee blijft één belangrijke
uit Europa, tot volksvijand verklaard. Voor economen die vraag onbeantwoord: waarom blijven economen zo zeer gehun inspiratie haalden uit wiskunde en natuurkunde was de loven in sterk wiskundige analyses terwijl McCarthy allang
hetze van McCarthy koren op de molen. Immers, waar ze niet meer leeft? Het feit dat een ontechnische aanpak niet
eerst moeite hadden om tot de kern van de economie door langer de aandacht trekt van een overijverige senator zou
te dringen, hadden ze nu de toekomst om de wetenschap te ruimte moeten bieden voor meer pluriformiteit in de analyse
verlossen van communistische denkbeelden. De sterk techni- van economische vraagstukken. Die ruimte is er echter niet
sche analyses van deze wiskundige economen, die vaak zelfs en de vraag is dan ook of de angst voor McCarthy zo diep
op wiskunde afdelingen plaatsvonden, leken zo op pure wis- geworteld is dat zelfs zijn geest economen doet terugdeinzen
kunde dat ze veelal buiten de aandacht van McCarthy bleven. voor niet-wiskundige analyses.
De persoonsafhankelijkheid van de economische wetenschap blijkt des te meer uit de persoonlijke verhalen van de
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
Jaargang 99 (4699 & 4700) 18 december 2014
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
789