In 1995 schreef de journalist Max Pam een column over zijn geliefde Schotland. Omdat sommige discussies steeds weer terugkomen, is het goed het stof even uit deze oude column te kloppen. Pam verbaasde zich erover dat alle Schotten die hij tegenkwam een hartgrondige hekel aan Engelsen hadden en dat ze toen al vonden dat Schotland een vrij land moest worden.
Mij is de column bijgebleven doordat Pam in Inverness de film Braveheart zag, met Mel Gibson als de Schotse vrijheidsstrijder William Wallace. De ‘hoofdrol’ is voor het zwaard van Gibson dat in talrijke varianten Engelsen decaptiveert, uiteraard iedere keer met luid gejuich begroet. Dat de ‘Aye’ bij het referendum van 18 september een grote aanhang zal hebben, zal Pam in elk geval niet verbazen.
Munteenheid
De vraag is welke munteenheid de Schotten gaan voeren. De Amerikaanse econoom en publicist Paul Krugman ziet in het Schotse referendum weer kans om zijn gehate euro op de korrel te nemen door Schotland dan te vergelijken met een kwakkelend Spanje in de eurozone. Ook exotische voorbeelden (Montenegro, Ecuador) passeren de revue in de commentaren. De vraag is of deze vergelijkingen wel hout snijden.
Muntunie
Het meest genoemde scenario is het behoud van het Schotse pond in een muntunie met het Britse pond. Invoering van de euro zie ik niet gebeuren en een geheel onafhankelijke munt lijkt op het eerste gezicht ook niet zo voor de hand te liggen en wordt niet omarmd door de ‘Aye’-beweging. Het aparte van munteenheden is dat het bij goed weer beter is om een muntunie te hebben maar dat je bij slecht weer beter op eigen benen kunt staan.
Eigen munt
Het Britse onderzoeksbureau Niesr concludeert dat de Schotten beter een eigen munt kunnen voeren. Ook de Deutsche Bank is die mening toegedaan. Daarmee gaan de Schotten wel een bijzonder ongewis avontuur aan, waarbij een resolutie moet komen voor banken en schulden, mogelijk met ingewikkelde juridische gevolgen.
Iers voorbeeld
Dat kan beter. De Australiër David Blaazer bepleit in het academisch journalistieke platform The Conversation een tussenvorm tussen een muntunie en een onafhankelijke munt, precies zoals de Ieren het deden in 1926 toen ze onafhankelijk werden en het Ierse pond gingen voeren. Het zal Schotland de nodige beleidsvrijheden opleveren, maar de handel tussen beide landen wordt niet nodeloos bemoeilijkt. De dreigementen uit de Engelse politiek dat ze nooit akkoord zullen gaan met zoiets zijn historisch gezien opmerkelijk aangezien de Engelsen geheel vrijwillig — en in hun eigen belang — hier eerder akkoord mee gingen bij de Ieren.
Mijn zegen heeft deze Ierse variant, maar wel op één voorwaarde. Kunnen de Schotten die $#%&* doedelzak dan ook gelijk van de rest van de wereld afsnijden?
Auteur
Categorieën