Kent u die onderzoeken waaruit zou blijken dat mannen met een grote linkerpink relatief vruchtbaar zijn? De sociale wetenschap staat vol met voorbeelden van het verwarren van correlatie met causaliteit. Ik moest daaraan denken toen ik de discussie las over de gewenste grootte van de overheid.
Orthodoxen
Eerst de orthodoxe economen. Zij wijzen op de stijgende kosten van de vergrijzing, het steeds kleiner deel van de werkende bevolking dat de belastingopbrengsten moet opbrengen. Een kleinere overheid is — aldus deze orthodoxen — een logisch antwoord, want ondernemers moeten de ruimte krijgen om banen te creëren.
Grote overheid een zege
Helemaal fout, zegt historicus Rutger Bregman van de Correspondent, de internetsite die volgens eigen zeggen als doelstelling heeft om de wereld van meer context te voorzien. Bregman schrijft vaak boeiende stukken, waarin hij in de samenleving heersende beelden probeert bij te stellen. Zo ook de ‘mythe’ van de slechte grote overheid. Een grote overheid is juist een zegen!
EO landdag
De talrijke reacties (de teller staat al op 299) zijn qua stijl het komische omgekeerde van de reaguurders van GeenStijl. U kunt veel varianten aantreffen van het type: ‘Bravo, Rutger, u laat economen wederom zien waarom ze kortzichtig zijn.’ Qua blijmoedige instemming is de EO landdag er niets bij. Elders op het internet wordt er dan weer wraak genomen met primitieve scheldstukjes. Kennelijk raakt Bregman wel snaren.
Die kortzichtige economen kunnen natuurlijk niet hard genoeg aangepakt worden. Een grote overheid is een luxe, een bewijs dat de private sector productief genoeg is om een flinke belastingopbrengst te genereren. Publieke diensten waar u helemaal blij van wordt! Denk even aan de schone parken, de zorg en het onderwijs. En niet te vergeten, u kunt dankzij die grote overheid ook naar het Concertgebouworkest. In Bangladesh kunnen ze dat allemaal niet. Naargeestige economen die een kleinere overheid nastreven, gaan ons dus richting een ontwikkelingsland duwen.
Overheidknuffelaars
Dat dezelfde overheid ook vrijheden inperkt, miljoenen laat verdwijnen in megalomane projecten of geld verspilt aan fiscale rondpompmachines, is een detail dat we maar voor lief moeten nemen. We willen in de toekomst meer besteden aan zorg en onderwijs en dat is nu eenmaal wat waard. Zowel de orthodoxe minimalisten als de overheidknuffelaars missen iets.
Zorg en onderwijs zijn geen collectieve goederen. Iedere persoon die van onderwijs of zorg ‘geniet’ wordt daar zelf beter van. Een stevige overheidsbijdrage is nodig om solidariteit te organiseren, maar de huidige uitgaven aan onderwijs en zorg staan in geen enkele verhouding tot de publieke baten. Een grotere overheid biedt daarom geen enkele garantie op betere zorg of onderwijs. Een kleinere ook niet, trouwens. We kunnen ons beter afvragen hoe we goede zorg en onderwijs gaan organiseren in de toekomst. Ik verwed mijn linkerpink erom dat dit met flink grotere private bijdragen gepaard gaat.
(iets aangepaste) fd column van 16-6
Auteur
Categorieën