In zijn blog op de NY Times en in zijn laatste boek haalt Krugman fors uit naar iedereen die zegt dat de crisis structurele oorzaken heeft die door prudent begrotingsbeleid opgelost kan worden.
Ook een hoogleraar in Oxford doet een duit in het zakje door het Kunduz lenteakkoord weg te zetten als Budget Madness. De heren schuwen geen sterke taal: ‘Simon Wren-Lewis looks on in horror as the Dutch agree on completely unnecessary austerity measures, as a way of showing their commitment to Europe’s totally misguided fiscal pact.’
Maar zoals gewoonlijk zijn de economen weer beter in met hyperbolische taal politici de mantel uit te vegen dan te zeggen hoe het wel moet. Zelfs de hooggewaardeerde Bas Jacobs en Lans Bovenberg (die ik daar overigens zelden op kan betrappen) steken meer energie in het zeggen hoe het niet moet met het lenteakkoord dan hoe het wel moet.
Krugman’s boek lijkt qua titel toch de andere kant op te gaan “End this depression now!’ Met een uitroepteken nog wel!! Write bold, not in bold, zelfs als je Krugman heet. De boekbesprekingen zijn vrijwel allemaal lovend (nou ja bijna). Ja de man heeft natuurlijk niet voor niets de Nobelprijs gewonnen en staat bekend om zijn prachtige schrijfstijl en zijn scherpe analyses. Maar de oplossing? Krugman doet niet veel meer dan Keynes een slap handje te schudden:
The federal government needs to step in and spend. A lot. …Whatever you call it, it worked in the late nineteen-thirties and forties, when the U.S. government started shelling out on the military in the build-up to World War II, bringing an abrupt end to years of economic misery and laying the foundation for decades of prosperity. …But the WWII example shows that large-scale government spending can kick-start the economy. It worked then, he says, and it will work now.
Er zijn minimaal vier problemen met deze aanpak, waaraan Krugman totaal geen aandacht schenkt, ook niet in zijn recente bezoek aan Brussel.
1. Waarom WWII als voorbeeld opvoeren? Als alle infrastructuur naar de Filistijnen is, is het niet zo gek dat als de overheid daar wat miljardjes instopt de economie weer gaat draaien. Maar we leven nu in een andere wereld, waardoor de vergelijking op zijn zachts gezegd goedkoop is. Ik zou pakweg een Griekse regering er niet direct op vertrouwen dat het productieve manieren vindt om geld te investeren, eenvoudigweg omdat de Grieken dat al decennia hebben nagelaten. Ik kon geen enkel ander overtuigend voorbeeld vinden. Van iemand die anderen steeds de mantel uitveegt omdat ze niet met cijfers komen, had ik meer verwacht.
2. Er zijn slimme en minder slimme manieren om een streng begrotingsbeleid te voeren. Krugman heeft natuurlijk gelijk dat dom bezuinigen de vraag drukt en dat dat in deze tijd wanhopig is. Maar je aan de 3% houden hoeft helemaal niet gepaard te gaan met dom bezuinigen.
3. Krugman zwijgt in alle talen over het disciplinerende effect van de 3% zoals ook betoogd door Marike Stellinga. Zonder iets van Brusselse disciplinering was er helemaal niets gebeurd in landen als Spanje, Griekenland en Italie, waar de arbeidsmarkt fundamanteel slecht funtioneert en het pensioenstelsel niet van deze tijd is.
4. De geldkraan openzetten werkt niet in NL omdat de baten weglekken naar het buitenland.
Krugman gedraagt zich als een leunstoeleconoom die anderen de maat neemt zonder op de kwetsbare kanten van zijn eigen verhaal in te gaan. Daarbij schuwt hij stromantaktieken niet door bezuinigingen op een hoop te gooien en te doen alsof ze allemaal even slecht zijn.
Om niet in dezelfde valkuil te trappen: de waarheid ligt in het midden. Dom bezuinigen is minstens net zo erg als dom stimuleren. De vraag is waar regeringen beter in zijn (of slechter for that matter). Intelligent bezuinigen hoeft zeker niet tot vraaguitval te leiden, waarbij een Brusselse stok achter de deur nuttig is. Dat de Kunduz coalitie in de haast wat ondoordachte maatregelen dreigt te nemen (wat eerder de schuld is van de passiviteit van het demissionaire kabinet trouwens) doet daar niets aan af. Inderdaad kan dat prima over de 3% heengaan (we zijn geen inflatie fetisjisten per slot van rekening), maar alleen op de strikte voorwaarden dat daar geloofwaardige hervormingen achterzitten, zoals ook al betoogd hier en hier. Hoe je een ’omgekeerde’ Europese stok kunt creëren zodat stimuleren verantwoord gaat, is volkomen onduidelijk.
Laat de Kunduz partijen eens een paar vaardige economen inzetten om constructieve plannen te smeden. Dan kunnen we de leunstoelen een paar jaartjes in de garage opbergen en laten we Krugman wellustig wentelen in zijn weldadige bad van zelfingenomenheid.
Auteur
Categorieën