Van kwantiteit naar kwaliteit
Aute ur(s ):
Sw ede, M. (auteur)
Deze rub riek wordt periodiek verzorgd door het ministerie van Financiën.
Ve rs che ne n in:
ESB, 85e jaargang, nr. 4266, pagina 627, 11 augustus 2000 (datum)
Rubrie k :
EU-monitor
Tre fw oord(e n):
begrotingsbeleid
Nu de financiën in de EU-lidstaten op orde raken, ligt het accent op belastinghervorming.
De Lidstaten van de Europese Unie (EU) hebben de afgelopen jaren goede resultaten geboekt bij het op orde brengen van hun
overheidsfinanciën. Het terugdringen van de begrotingstekorten is vooral gerealiseerd door de overheidsuitgaven (als percentage van
het bbp) te verlagen. In dezelfde periode stegen de overheidsinkomsten licht. Nederland realiseerde in 1999 voor het eerst sinds 25
jaar een begrotingsoverschot (1,0 procent bbp). Vergeleken met de VS en Japan zijn de overheidsuitgaven en -inkomsten in de EU en
ook Nederland hoog (zie tabel 1 en figuur 1).
Figuur 1. Ontwikkeling overheidsuitgaven -en inkomsten EU, 1970-99, % bbp
Tabel 1. Overheidsuitgaven en -inkomsten, 1999, % bbp
EU
Uitgaven
inkomsten
NL
VS
JP
47,2
46,2
32,3
40,4
46,6
46,8
33
31,3
Bron: Eurostat
Belastinghervorming
Het accent in het begrotingsbeleid van de Lidstaten zal nu meer komen te liggen op de kwaliteit van de overheidsfinanciën. Belangrijk is
wel dat de Lidstaten, conform het Stabiliteits-en Groeipact, hun financiën op orde hebben en houden. Zo moet ruimte op de begrotingen
worden gecreëerd om de toenemende kosten van de vergrijzing op te kunnen vangen. Uit de globale richtsnoeren voor het economische
beleid voor 2000, hét document voor economische beleidscoördinatie in de EU, blijkt dat een groot aantal Lidstaten voor de komende
jaren belastinghervormingen heeft gepland (zie figuur 2).
Figuur 2. Effectieve lastendruk op arbeid, kapitaal en consumptie, 1999, % belastinggrondslag
Lastenverlichting in de EU
De belastinghervormingen, die qua vormgeving en omvang per Lidstaat verschillen, gaan over het algemeen gepaard met een daling van
de in internationaal perspectief hoge lasten op arbeid in de EU en een verhoging van de lasten op consumptie. Dit heeft gunstige
effecten op groei, werkgelegenheid en investeringen (zie kader). Zij zullen naar verwachting niet leiden tot een verslechtering van de
begrotingsposities, mede doordat de lastenverlichting gepaard gaat met uitgavenbeperkingen (in percentages bbp). Naar schatting zal de
lastenverlichting in de EU in de periode 2000-2002 per saldo rond de 0,8 procent van het EU-bbp bedragen (zie tabel 2 en figuur 3).
Figuur 3. Voorgenomen lastenverlichting EU, periode 2000-02, % bbp
Tabel 2. Werkloosheid en participatiegraad, 1999, % beroepsbevolking
EU
Werkloosheid
Participatiegrd
9,2
68,4
NL
3,2
65,5
VS
4,2
78
JP
4,7
78,1
Bron: OESO
Effecten van lastenverlichting
De Europese Commissie heeft met behulp van haar Quest-model de potentiële effecten van verschillende
belastinghervormingen op de economie van de eu berekend. Afhankelijk van het type hervorming zal een lastenverlichting van
één procent van het bbp, gefinancierd door uitgavenreductie, het eu bbp (volume) over een periode van tien jaar doen stijgen
met 0,5 tot 0,8 procent. De werkgelegenheid zal toenemen met 0,8 tot 1,5 miljoen banen (0,5 tot 1 procent van de
beroepsbevolking). Lastenverlichting geheel ten gunste van arbeid heeft grotere effecten op de werkgelegenheid en het bbp dan
een generieke lastenverlichting of een lastenverschuiving van één procent van het bbp van arbeid naar consumptie (zie ook
figuur 4).
Figuur 4. Effecten lastenverlichting -en verschuiving in EU
Copyright © 2000 – 2003 Economisch Statistische Berichten ( www.economie.nl)