SP
De keuze van de SP
T
al van sectoren van de samenleving
hebben in de afgelopen decennia te
maken gekregen met enorme schaalvergroting. Hoe groter, hoe beter,
is vaak de leidende gedachte. Maar met de
belofte dat die schaalvergroting zou leiden
tot meer efficiency en lagere kosten is de
menselijke maat juist zoekgeraakt. Mensen
voelen zich vaak behandeld als nummers en
beroepskrachten zien zich weggezet door
bureaumanagers die meer hebben met cijfers dan met mensen. De motivatie en de
beroepseer van onderwijzers, verplegers,
ambtenaren en politieagenten is zwaar onder
druk komen te staan. De gevolgen van een uit
de hand gelopen, onnodige en frustrerende
bureaucratie, zijn overal merkbaar. Het is deze
institutionele kant van de economie die vaak
over het hoofd wordt gezien. Misschien ook
omdat deze niet eenvoudig te vangen is in
wiskundige vergelijkingen en simpele schema’s. Een interessant artikel in ESB is daarom
‘Overdaad schaadt: meer management, minder
productiviteitsgroei’ van Alfred Kleinknecht,
Ro Naastepad en Servaas Storm. De conclusie van dit artikel is dat groeiende managementbureaucratieën nauw samenhangen
met arbeidsmarktflexibilisering en bijdragen
aan teleurstellende productiviteitsgroei. Een
voor veel economen tegenintuïtieve uitkomst.
Maar in de economische wetenschap is vaak
te weinig ruimte om vaststaande noties ter
discussie te stellen. Het artikel ‘Loonmatiging
gunstig voor economische groei?’ van A. van
Schaik is daar een positieve uitzondering
op omdat het fundamentele kanttekeningen
plaatst bij de opvatting dat loonmatiging goed
is voor economische groei. Werkgevers en het
huidige kabinet hebben dit de afgelopen jaren
voortdurend gepredikt maar er ontbreekt overtuigend empirisch bewijs voor. Het is daarom
goed dat een blad als ESB hier aandacht aan
besteedt. Een laatste voorbeeld is het recente
artikel “Splitsen energiebedrijven vermindert
welvaart†van Barbara Baarsma en Michiel de
Nooij over de splitsing van energiebedrijven.
86
ESB november
2006
Het kabinet heeft de splitsing altijd verdedigd
als maatschappelijk voordelig voor Nederland.
Ook hier werd het simpele schema gebruikt
dat je netwerken moet afsplitsen van de leveringsbedrijven om zo de concurrentie te verbeteren. Maar net als bij de NS en Prorail leidt
splitsing van een netwerkbedrijf tot verlies van
synergievoordelen. Daar staan in de energiesector voordelen van verbeterde marktwerking
tegenover. Die voordelen zijn echter relatief
laag zoals in het artikel wordt becijferd. Helaas
heeft de heldere kosten-batenanalyse van de
auteurs, inclusief de conclusies, niet mogen
baten om de meerderheid van de Tweede
Kamer van gedachte te doen veranderen. Maar
het wetsvoorstel ligt nog bij de Eerste Kamer.
Hopelijk hebben de senatoren meer tijd en oog
voor deze complexe materie. Ook hier geldt
dat voor een goed oordeel over de maatschappelijke voordelen van een voorstel meer
nodig is dan denken in simpele economische
dogma’s. Als econoom én Tweede-Kamerlid
namens de SP probeer ik dat ook niet te doen.
Ewout Irrgang