MDW in vogelvlucht
Aute ur(s ):
Ministerie van Economische Zaken
Ve rs che ne n in:
ESB, 83e jaargang, nr. 4156, pagina D3, 11 juni 1998 (datum)
Rubrie k :
Tre fw oord(e n):
marktw erking, deregulering, w etgevingskw aliteit
Trends in de samenleving
Nederland verandert. De internationalisering, liberalisering van markten, individualisering, snelle technologische ontwikkelingen en
de mondiger consument hebben grote invloed op de samenleving. Economieën zijn opener, kennisintensiever. Mensen en middelen zijn
mobieler. De samenleving is in sociaal en cultureel opzicht meer gevarieerd. De concurrentie is verscherpt en er ontstaat een grotere
dynamiek. Tegen deze achtergrond is eind 1994 het project Marktwerking, Deregulering en Wetgevingskwaliteit (MDW-project)
opgestart.
Doelstellingen MDW-project
Centraal staan het verbeteren van de concurrentie op markten en het zoveel mogelijk wegnemen van belemmeringen in de regelgeving.
Ofwel, minder en betere regels. Achterliggend doel is een beter functionerende economie waardoor de welvaart en werkgelegenheid
stijgen.De juridische aspecten van regelgeving hangen sterk samen met de economische. De doorzichtigheid van regels heeft
bijvoorbeeld effect op de positie van een consument op een markt en daarmee op de concurrentie. Vanwege de samenhang zijn het
juridische en economische aspect in het MDW-project gecombineerd.
Het MDW-project is in gang gezet om de regelgeving in ons land gericht door te lichten en waar nodig aan te passen. Daarnaast is langs
twee andere sporen gewerkt aan een betere marktwerking:
» introductie van marktwerking in voorheen (semi)-publieke sectoren (spoorwegen, stads- en streekvervoer, sociale zekerheid,
energiesector);
» invoering van de nieuwe mededingingswet (afrekenen met ‘Nederland kartelparadijs’).
Nuttige regelgeving in het vuilnisvat?
Overbodige regelgeving wordt inderdaad geschrapt. Daarnaast worden regels aangepast aan de veranderde samenleving. Door de
regelgeving aan te passen kunnen de oorspronkelijke doelen van de regels (bijvoorbeeld milieubeheer) juist beter en tegen lagere
maatschappelijke kosten worden bereikt. Dit kan door gebruik te maken van andere instrumenten, denk aan het geven van marktconforme
prikkels in plaats van dwingende voorschriften. Door regels beter handhaafbaar te maken worden zij ook effectiever. Ook het
verminderen van negatieve neveneffecten van bestaande regelgeving zoals ondoorzichtigheid en beperking van de concurrentie dragen
bij aan grotere effectiviteit en efficiëntie van regelgeving.
De reikwijdte van het MDW-project
Onderwerpen worden geselecteerd uit suggesties die jaarlijks worden geïnventariseerd binnen en buiten de overheid, zoals
(koepelorganisaties van) werkgevers, werknemers en consumenten, branches, suggesties van burgers, etc. In totaal zijn de afgelopen
vier jaar zo’n 35 onderwerpen aan de orde geweest. Daarnaast is er aparte aandacht voor het terugdringen van de administratieve lasten
en worden nieuwe regels kritisch tegen het licht gehouden. Een overzicht van de belangrijkste onderdelen van het MDW-project, met
daarbij – zonder uitputtend te willen zijn – concrete voorbeelden:
1. Bevordering van effectieve concurrentie/ beperking van concurrentiebelemmerende regels:
» Aanpassing winkeltijdenwet. Dit heeft geleid tot een verruiming van de mogelijkheden van winkels om langer open te zijn in de
avonduren en geopend te zijn op zondagen;
» Concurrentie en prijsvorming in gezondheidszorg. In dit project zijn voorstellen gedaan om de doelmatigheid in de zorg te verbeteren.
Er is ingegaan op de fysiotherapie en de mondzorg;
» Benzinemarkt. In dit project worden voorstellen ontwikkeld om de (prijs-)concurrentie tussen benzinepompen te vergroten;
» Markt en overheid. Waar en in hoeverre zijn er (semi-)overheidsdiensten die met commerciële nevenactiviteiten particuliere bedrijven
oneerlijk beconcurreren? Er is een algemeen beoordelingskader ontwikkeld. Thans worden de activiteiten van verschillende (semi-)
overheidsdiensten aan de hand van dit kader getoetst.
» Taxi’s. Door aanpassing van de regels kan de capaciteit aan taxi’s worden vergroot en de prijs voor een taxirit omlaag. Hierdoor kan de
taxi beter dan nu het openbaar vervoer aanvullen.
2. Vrije beroepen
Centraal bij deze beroepen staat of de juridisch beschermde positie van deze beroepsgroep nog noodzakelijk is, proportioneel is en of de
concurrentie niet onnodig wordt beperkt.Aan de orde zijn geweest: advocatuur, gerechtsdeurwaarders, accountants,
assurantiebemiddelaars, makelaars en loodsen.
Voorbeeld: advocatuur
Het MDW-project advocatuur heeft ertoe geleid dat:
» de tarieven voor advocaten vrijer zijn;
» de regels voor de verplichte vertegenwoordiging bij processen zijn versoepeld;
» ook advocaten in dienst van bijvoorbeeld een vakbond, verzekeringsmaatschappij of consumentenbond processen mogen voeren.
3. Wetgevingskwaliteit
» Kwaliteit van de EG-regelgeving. De Nederlandse wetgeving wordt voor een belangrijk deel door de Europese wetgeving bepaald. In
dit project zijn voorstellen gedaan om de kwaliteit van de EG-regelgeving doorzichtiger te maken, minder belastend en beter
handhaafbaar;
» Electronische handtekening. In dit project is nagegaan in hoeverre electronische informatieoverdracht of het electronisch verrrichten
van rechtshandelingen problemen ondervindt;
» Levensmiddelenwetgeving. De levensmiddelenwetgeving was erg versnipperd en gedetailleerd. In het MDW-project is de
levensmiddelenwetgeving doorgelicht en zoveel mogelijk vereenvoudigd en samengebracht.
4. Administratieve lasten
Naleving van regels kost vaak ergernis, tijd en geld. Het kabinet had zich in 1994 tot doel gesteld de administratieve lasten voor het
bedrijfsleven binnen vier jaar met 10% te verminderen. Deze doelstelling is medio 1997 gehaald. Alle departementen hebben hieraan
bijgedragen door bijvoorbeeld procedures te stroomlijnen en de vereisten voor vergunningen te vereenvoudigen. Onder andere is de
enquêtedruk van het Centraal Bureau voor de Statistiek verminderd en het belastingformulier vereenvoudigd. Bij elkaar bespaart dit
ondernemingen jaarlijks vele honderden miljoenen aan administratieve lasten. De Tweede Kamer heeft gevraagd om een verdere reductie
van de administratieve lasten tot in totaal 25%.
5. Toetsing van voorgenomen regelgeving
Onder het motto ‘voorkomen is beter dan genezen’ wordt niet alleen de bestaande regelgeving doorgelicht, maar ook nieuwe regelgeving
getoetst op de belastende effecten voor het bedrijfsleven, voor het milieu en de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van de nieuwe
regels.
ESB-dossier: Marktwerking, deregulering en wetgevingskwaliteit.
Inleiding
Ministerie van Economische zaken, MDW in vogelvlucht
A. Heertje, Meer welvaart met hulp van Pareto
Toezicht
R.K. Visser, Laat de markt werken, en de overheid toezicht houden
A.J.M. Kleijweg, De rol van de NMa nader belicht
P.A.G. van Bergeijk, Voer voor juristen
Marktwerking
H.W. de Jong, Meer markt, meer welzijn?
F. van Waarden, Over Burgers en burgers
Het MDW-project
L.A. Geelhoed en W.A. Oskam, De broedende kip
R.J. in ‘t Veld, En marge
Nieuwe mark ten
E. Bartelsman, P. de Bijl en M. Canoy, De onzichtbare hand grijpt naast nieuwe markten
H.C. Bakker, Overheidsrol cruciaal, maar begrensd
Markt en overheid
R. Goudriaan en M.G. Lijesen, Wat kost de ondernemende overheid?
D.J. Wolfson, D-OEMdenken
Epiloog
H.A. Keuzenkamp, Wordt vervolgd
Copyright © 1998 – 2003 Economisch Statistische Berichten (www.economie.nl)